Του “Οικολόγου”
από την εφημερίδα Ρήξη, φ.81
Αμήχανη η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας μπροστά στις καθημερινές αποκαλύψεις για κρούσματα μαθητών που προσέρχονται καθημερινά στις σχολικές τάξεις με άδειο στομάχι. Το φαινόμενο επεκτείνεται συνεχώς με νέα κρούσματα καθιστώντας την πείνα το βασικότερο πρόβλημα σε πολλά σχολικά συγκροτήματα επιπρόσθετο αυτών της έλλειψης βιβλίων, πετρελαίου θέρμανσης , λεωφορείων για την μεταφορά των μαθητών κοκ. Οι τριτο-κοσμικές εικόνες του «Νέου Σχολείου» κυρίως στις υποβαθμισμένες περιοχές των αστικών κέντρων (Αθήνας και Θεσσαλονίκης) συνάδει με την ταχεία μετατροπή γεωγραφικών ενοτήτων σε σύγχρονα «γκέτο» , –θυλάκων εγκληματικότητας, παράνομων δραστηριοτήτων και εθνοτικών συγκρούσεων– σε συνθήκες γενικευμένου χάους .
Παρά τα οξύτητα κοινωνικά προβλήματα που έχουν προκαλέσει οι υπερ-νεοφιλελεύθερες συνταγές περικοπών, απολύσεων και υπερ-φορολόγησης της τρόικας, το δουλικό εγχώριο πολιτικό προσωπικό σε συνθήκες διάλυσης δεν κατάφερε να σχεδιάσει ακόμα και τα στοιχειώδη μέτρα για την ελάφρυνση των επιπτώσεων των μέτρων σε όσους πλήττονται βάναυσα . Επί δυο χρόνια δεν κατατέθηκε σε κανένα επίπεδο ένα στοιχειώδες αναπτυξιακό πρόγραμμα με δημιουργία πραγματικών θέσεων εργασίας, αντιθέτως κορεστήκαμε από τα φληναφήματα περί αύξησης της ανταγωνιστικότητας που θα φέρουν τους μεγάλους ξένους επενδυτικούς ομίλους για να αξιοποιήσουν τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα.
Για δε τις κοινωνικές παρεμβάσεις για όσους χρήζουν άμεσης βοήθειας ούτε λόγος αφού είναι δεδομένη η παντελής έλλειψη μηχανισμών προσδιορισμού των κοινωνικών και χωροταξικών διαστάσεων της φτώχειας –πολύ πριν το ξέσπασμα της κρίσης–, προκειμένου να εφαρμοστούν στοχευμένες πολιτικές κοινωνικής στήριξης. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως αποτελούμε εξαίρεση για την μη εφαρμογή πολιτικών «ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος» και ακόμα σήμερα ουδείς γνωρίζει σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης (κεντρικό , περιφερειακό και τοπικό) τα νοικοκυριά η τα φυσικά πρόσωπα που θα έπρεπε να ήταν δικαιούχοι άμεσης βοήθειας για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών. Αποτέλεσμα η όποια κοινωνική παρέμβαση να γίνεται με εμπειρικά και κυρίως με πελατειακά δεδομένα και με βάση ατομικές μαρτυρίες αφού ακόμα και τα στοιχεία βάση των οποίων γίνεται η εφαρμογή κοινωνικών πολιτικών είναι αυτά της απογραφής του 2001! Απόρροια αυτών είναι η πλήρη αδυναμία της κεντρικής διοίκησης να απολογήσει στοιχεία βελτίωσης των κοινωνικών δεικτών πχ αριθμός ατόμων που βρήκαν σταθερή εργασία, ή πλήθος ατόμων που ξεπέρασαν το πρόβλημα της φτώχειας κοκ από τα διάφορα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία σε τέσσερα κατά σειρά Κοινοτικά Πλαίσιο Στήριξης. Άλλωστε ουδέποτε κάτι τέτοιο ήταν ζητούμενο αφού η ουσία των προγραμμάτων αυτών ήταν η μισθοδοσία κρατικοδίαιτων οργανισμών και φορέων και ο πλουτισμός ημετέρων συγγενικών προσώπων της «ιδιωτικής οικονομίας».
Δεδομένης αυτής της παθογένειας δεκαετιών είναι επόμενη η αδυναμία σχεδιασμού ενός στοχευμένου προγράμματος για την αντιμετώπιση του υποσιτισμού στα σχολεία, ακόμα και σήμερα που ξεπεράσαμε το όριο κοινωνικής αντοχής. Σημείο τριβής των ιθυνόντων του Υπουργείου αποτελεί η στοχευμένη εφαρμογή της παροχής τροφής σε μαθητές που αντιμετωπίζουν πρόβλημα ακραίας φτώχειας ή η γενικευμένη εφαρμογή της παροχής στο σύνολο του μαθητικού πληθυσμού. Η πρώτη εκδοχή κρίνεται αντιπαιδαγωγική αφού θα οδηγούσε σε στιγματισμό τους μαθητές που θα υποδεικνύονταν από τους Δ/ντες των σχολείων ως δικαιούχοι. Στη γενικευμένη εφαρμογή του το πρόγραμμα θα οδηγούσε σε σπατάλη πόρων με αμφίβολα αποτελέσματα αφού ένα μικρο-γεύμα με σάντουιτς, γάλα η φρούτο δεν θα έλυνε το πρόβλημα της πείνας για τους μαθητές που έχουν πραγματική ανάγκη, ενώ δεν θα έβρισκε ανταπόκριση από τους μαθητές που είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση δεδομένων των διαφορετικών διατροφικών τους συνηθειών. Επιπροσθέτως η προμήθεια τροφίμων από τα κυλικεία των σχολείων θα οδηγήσει σε κεντρικούς διαγωνισμούς στους οποίους κυρίαρχο ρόλο θα παίξουν οι μεγάλες αλυσίδες διάθεσης τροφίμων και όχι τοπικοί παραγωγοί ή οι συνεταιρισμοί με εγχώρια προϊόντα.
Η έως τώρα προσέγγιση της ηγεσίας του Υπ Παιδείας είναι να ξεκινήσει άμεσα η οριζόντια εφαρμογή (σε όλους τους μαθητές) του προγράμματος σε 18 σχολεία των Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας αφού οι περιοχές αυτές θεωρούνται άκρως υποβαθμισμένες και προβληματικές . Στη συνέχεια η στοχευμένη εφαρμογή του (μόνο στους μαθητές που αντιμετωπίζουν πρόβλημα) με βάση δεδομένα από έρευνες και στοιχεία από τους περιφερειακούς Δ/ντες εκπαίδευσης σε αστικές περιοχές όπως η Αθήνα , η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα κοκ Επιπλέον ενδεικτικό στοιχείο διάλυσης του Κράτους αποτελεί το γεγονός ότι η σημερινή Ηγεσία αγνοεί πρόγραμμα που υλοποιείται πιλοτικά σε συνεργασία των Υπουργείων Υγείας και Εργασίας για χορήγηση άμεσης βοήθειας σε φτωχές οικογένειες στο πλαίσιο της καταπολέμησης της παιδικής φτώχειας με πόρους του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου!
Η ολιγωρία της κρατικής παρέμβασης έως σήμερα σε πολλές περιπτώσεις καλύπτεται ευτυχώς από αυτόβουλες πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών και Δ/ντων σχολείων που καλύπτουν με δικά τους έξοδα τις στοιχειώδεις ανάγκες των μαθητών τους. Αν και το ζητούμενο είναι η αλλαγή των υφιστάμενων χρεοκοπημένων πολιτικών των Μνημονίων, για την όποια στοιχειώδη αντιμετώπιση των άμεσων προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί απαιτείται η διασφάλιση πόρων με ανακατανομή κονδυλίων από τρέχοντα έργα χαμηλής απορροφητικότητας και αμφίβολης η μηδενικής σημασίας ακόμα και με καμπάνιες για εύρεση χορηγών αλλά και από το υστέρημα των συμπολιτών μας αν διασφαλιζόταν η διαφάνεια στην διαχείριση των πόρων.
Κρίσιμη παράμετρος αποτελεί ο προσδιορισμός των νοικοκυριών που αντιμετωπίζουν άμεσο πρόβλημα . Ελλείψη επαρκών στοιχείων ο προσδιορισμός αυτός μπορεί να γίνει από εμπειρικά δεδομένα δασκάλων και καθηγητών , ενοριών και δημοτικών αρχών πχ πολιτών που δήλωσαν ότι δεν μπορούν να πληρώσουν το χαράτσι στο ρεύμα, σε συνδυασμό με οικονομικά στοιχεία δηλώσεων από τις κατά τόπους εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία .
Η εξασφάλιση των τροφίμων θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με την δημιουργία «ανταλλακτηρίων τροφίμων» ή «κοινωνικών παντοπωλείων» σε κάθε μικρο-περιφέρεια επιδοτούμενων για την κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών προκειμένου να διασφαλιστεί η αγορά τροφίμων από μικρούς παραγωγούς και συνεταιρισμούς σε «τιμές χωραφιού» . Η αξιοποίηση επίσης δημοτικών εκτάσεων , η ελεύθερων αστικών χώρων για την καλλιέργεια τροφής θα μπορούσε επιπλέον να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της πείνας και της ανέχειας ενεργοποιώντας τους ίδιους που την υφίστανται.
Το κάθε νοικοκυριό ή πολίτης θα μπορούσε στη συνέχεια να προμηθευτεί ορισμένη ποσότητα τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης: ρούχα, σχολικά είδη κλπ , εξαργυρώνοντας κουπόνια που θα προμηθεύονταν από την Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου του . Η οργάνωση χώρων εστίασης υπό την μορφή των Soup Kitchen, σε υποβαθμισμένες γειτονιές αξιοποιώντας δημοτικά κτήρια υπό την μορφή «κοινωνικών επιχειρήσεων» με συμμετοχή ανέργων και εθελοντών θα αποτελούσε επιπλέον διέξοδο κοινωνικοποίησης και επικοινωνίας αυτών που βιώνουν κοινωνικό αποκλεισμό και θα ενθάρρυνε μορφές αλληλοβοήθειας και συνεργασίας.
Η αδυναμία του υπό διάλυση Κράτους να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων εξασφαλίζοντας το στοιχειώδες αλλά θεμελιώδες δικαίωμα επιβίωσης στους Πολίτες του, θα πρέπει να καλυφθεί άμεσα ενισχύοντας τις όποιες λαϊκές πρωτοβουλίες αλληλεγγύης αναβιώνοντας στην πράξη την Κοινοτική και Αντιστασιακή μας Παράδοση.
