Η εικόνα της Γερμανίας στην ελληνική κοινή γνώμη
Έντονος Αντιγερμανισμός και ιδεολογικές ανατροπές στο φιλοευρωπαϊσμό
Του Χριστόφορου Βερναρδάκη
Έρευνα της VPRC για το περιοδικό Επίκαιρα
Η μεγάλη οικονομική κρίση στην Ελλάδα, κυρίως, όμως, οι πολιτικές που ασκήθηκαν γύρω από αυτή τα δύο τελευταία χρόνια έχουν ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση μιας εξαιρετικά κακής εικόνας της Γερμανίας και της σημερινής γερμανικής πολιτικής στην ελληνική κοινή γνώμη.
Η επιθετική πολιτική και ρητορεία που ασκείται έντονα τον τελευταίο καιρό από πλευράς Γερμανίας έχει ανασύρει στη μνήμη της ελληνικής κοινωνίας έντονα αρνητικά συναισθήματα: Η Γερμανία συνδέεται αυθόρμητα με τις πιο μαύρες ημέρες του ναζισμού και του Γ’ Ράιχ (32,4%), ενώ θα δυσκολευτεί κανείς να βρει θετικές παραστάσεις γύρω από αυτή. Θυμός – αγανάκτηση – οργή (41%), απογοήτευση (10,1%), φόβος – ανησυχία (6,4%) αποτελούν τα κυρίαρχα συναισθήματα που διαπερνούν την ελληνική κοινωνία απέναντι στη Γερμανία.
Η αρνητική εικόνα της Γερμανίας επεκτείνεται και στο ζήτημα της Ευρώπης. Το 79% της ελληνικής κοινής γνώμης πιστεύει σήμερα ότι ο ρόλος της Γερμανίας στην Ευρώπη είναι αρνητικός, γεγονός που θα έχει σταδιακά την επίπτωσή του στη διαμόρφωση έντονου αντιευρωπαϊκού κλίματος στην Ελλάδα, σε μια χώρα που μέχρι σήμερα διακατεχόταν από τον πιο ισχυρό φιλοευρωπαϊσμό απ’ όλες τις χώρες της Γηραιάς Ηπείρου. Το 81% θεωρεί ότι με τη σημερινή πολιτική της η Γερμανία επιχειρεί να κυριαρχήσει οικονομικά στην Ευρώπη, ενώ το 77% πιστεύει ότι οι πολιτικές που ασκεί τείνουν στη συγκρότηση ενός ισχυρού και απολυταρχικού Δ’ Ράιχ. Η έντονα αρνητική εικόνα της Γερμανίας θα συμπαρασύρει την εικόνα και της Ευρώπης, διαμορφώνοντας ακόμη μεγαλύτερη απόσταση στο εσωτερικό της από τους λαούς, όπως τουλάχιστον δείχνει η ελληνική περίπτωση.
Η Γερμανία θεωρείται από την ελληνική κοινή γνώμη «περισσότερο εχθρική» απέναντι στην Ελλάδα (76%), ενώ συνέπεια των εξελίξεων αυτών είναι το ότι η δημοτικότητα της Ανγκελα Μέρκελ στην Ελλάδα είναι αρνητική σε ποσοστό 81 %.
Η έντονη αντίδραση της ελληνικής κοινής γνώμης απέναντι στη Γερμανία αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι συντριπτικά πλειοψηφικά ποσοστά εμφανίζονται στις απόψεις που θεωρούν ότι η Ελλάδα πρέπει να διεκδικήσει με όλους τους δυνατούς τρόπους τις πολεμικές αποζημιώσεις / επανορθώσεις που οφείλει η Γερμανία από την περίοδο 1941-1944 (91 %), ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να διεκδικήσει την αποπληρωμή του κατοχικού δανείουπου είχαν επιβάλει οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής την ίδια περίοδο (87%).
Μια επίσης ενδιαφέρουσα πλευρά της προσέγγισης της ελληνικής κοινής γνώμης σε σχέση με τη Γερμανία είναι ότι σε μεγάλο βαθμό η οικονομική της ισχύ θεωρείται συνδεδεμένη με τον αδιαφανή τρόπο που «εισβάλλει» οικονομικά στις διάφορες χώρες (51 %). Στο σημείο αυτό οι γνώσεις γύρω από το σκάνδαλο της Siemens έχουν επηρεάσει βαθιά.
Ο Χριστόφορος Βερναρδάκης είναι Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης του ΑΠΘ, Επιστημονικός Σύμβουλος της VPRC.
