1,K
Από το Ποντίκι, αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα Ανεμογκάστρι
Το οικονομικό χάλι της χώρας, η κρίση που διαλύει την κοινωνία και τινάζει στον αέρα το πολιτικό της σύστημα, δημιουργεί, εκτός των άλλων, και μεγάλους πειρασμούς για διευθετήσεις στα χρονίζοντα ελληνοτουρκικά… ζητήματα. Άλλωστε η πιο κατάλληλη ευκαιρία να «ξαπλώσεις» έναν αντίπαλο είναι η στιγμή που εκείνος βρίσκεται γονατισμένος
Ίσως έχει διαφύγει την προσοχή μας, αλλά η τουρκική κυβέρνηση εκμεταλλεύεται ήδη την αδυναμία και την πολιτική αστάθεια της χώρας. Η Άγκυρα με λόγια (δηλώσεις Ερντογάν) και πράξεις (παραχώρηση οικοπέδων για πετρελαϊκές έρευνες εντός της ελληνικής ΑΟΖ στο Καστελόριζο, αεροναυτικές ασκήσεις στην ίδια περιοχή και τη Ζουράφα στο Βόρειο Αιγαίο) κλιμακώνει την επίδειξη δύναμης.
Η κατάσταση, μάλιστα, γίνεται ακόμη πιο επικίνδυνη καθώς την ίδια στιγμή εμφανίζονται οι ΗΠΑ να ανησυχούν για ενδεχόμενο τουρκικό «ντου» και να προτείνουν «τριμερείς – Ελλάδα, ΗΠΑ, Τουρκία – επαφές», προκειμένου να παίξουν τον επιδιαιτητικό τους ρόλο και να οδηγήσουν τα πράγματα εκεί όπου ακριβώς επιθυμούν.
Όλα αυτά οδηγούν το μυαλό – στην περίπτωση που διατηρεί έστω και ίχνη ιστορικής μνήμης – και του πιο καλοπροαίρετου σε άλλες εποχές: σε αυτές της «έντιμης» αμερικανικής διαμεσολάβησης ύστερα από καταστροφές (Κύπρος) και ατυχείς περιπέτειες, αν όχι ήττες (Ίμια). Πρόκειται για το είδος της διαμεσολάβησης την οποία η Ελλάδα πληρώνει πολιτικά (πολύπλευρα) και οικονομικά (πανάκριβα)…
Χάθηκαν στη σκόνη
Και επειδή τα παραπάνω σε κάποιους ακούγονται ίσως ακατανόητα και κινδυνολογικά, ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε γεγονότα του τελευταίου διμήνου, τα οποία χάθηκαν στην προεκλογική σκόνη χωρίς να αποσπάσουν έστω μια στιγμή την προσοχή της… υψηλότατου επιπέδου πολιτικής «συζήτησης» των ημερών. Μέσα σε αυτό το δίμηνο, λοιπόν, είχαμε:
♦ Δηλώσεις ενός «τσαμπουκαλεμένου» Ερντογάν (περί χρεοκοπημένων Ελλήνων που πουλάνε τα νησιά τους για να επιβιώσουν).
♦ Έκθεση του Council on Foreign Relations (CFR) – με επικεφαλής την Ολμπράιτ και αρωγό την ΥΠΕΞ Χίλαρι Κλίντον – για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Η έκθεση, ανάμεσα στα άλλα, υποτίθεται ότι προτρέπει την Τουρκία να αποφύγει οποιαδήποτε ενέργεια αποσκοπεί στην εκμετάλλευση της πρωτοφανούς πολιτικής και οικονομικής κρίσης που μαστίζει την Ελλάδα.
♦ Μεγάλη αεροναυτική τουρκική άσκηση (με τη συμμετοχή αεροσκαφών από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) στο Βόρειο Αιγαίο (περιοχή Ζουράφα ή Λαδοξέρα) και στην Ανατολική Μεσόγειο ανάμεσα σε Ρόδο και Καστελόριζο. Πρόκειται για περιοχές με πιθανά ενεργειακά αποθέματα, εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ, τις οποίες η Τουρκία αμφισβητεί ή ήδη έχει μετατρέψει σε γκρίζες ζώνες.
Πιέσεις
Έχοντας κατά νου τη διαρκή τουρκική αεροναυτική παρουσία με κλιμακούμενη ποιοτική ένταση από το 2005 σε κρίσιμες περιοχές του Αιγαίου, η οποία εκδηλώνεται είτε με την επίδειξη σημαίας ακόμη και έξω από το Σούνιο και τις πτήσεις των τουρκικών μαχητικών στην «γκρίζα», κατά την Άγκυρα, περιοχή των Δωδεκανήσων, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι από τα μέσα του φετινού Απριλίου η Τουρκία επέλεξε να αναβαθμίσει και εντείνει την πίεση προς την Ελλάδα.
Ήταν ακριβώς η εποχή τη πρώτης προεκλογικής περιόδου και της διαφαινόμενης πολιτικής αστάθειας στη χώρα. Τότε, λοιπόν, όπως θα ενθυμούνται οι συστηματικοί αναγνώστες του, το «Π» (3.5.2012) είχε κάνει λόγο για «Το τέλος των ψευδαισθήσεων» και στο ρεπορτάζ του σημείωνε:
«Οι έρευνες που ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή (τελευταία βδομάδα Απρίλη) ότι θα πραγματοποιήσει η Τουρκία σε περιοχές εντός της ελληνικής ΑΟΖ νότια της Ρόδου και του Καστελόριζου και οι χάρτες των εν λόγω περιοχών που δημοσιεύτηκαν στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως διαλύουν τις όποιες ψευδαισθήσεις για την πολιτική τής ελληνοτουρκικής προσέγγισης.Με την κίνηση αυτή η Άγκυρα επανέφερε στο προσκήνιο το πακέτο των πάγιων τουρκικών αμφισβητήσεων επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, οι οποίες έχουν ξεκινήσει από το Βόρειο Αιγαίο (1973), συνεχίστηκαν στα Δωδεκάνησα (κρίση των Ιμίων, 1996) και επεκτείνονται σήμερα – σε μια περίοδο καταφανούς ελληνικής αδυναμίας – εις βάρος της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στην Ανατολική Μεσόγειο.Κάπως έτσι επανερχόμαστε στην οδυνηρή πραγματικότητα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από τις αμφισβητήσεις επί της ελληνικής κυριαρχίας και όχι από την άσκοπη – όπως αποδεικνύεται – επικοινωνιακή διαχείρισή της με τη δημιουργία μιας τεχνητής ατμόσφαιρας προσέγγισης και φιλίας».
Όπως γράφαμε και τότε, «οι χάρτες που δημοσίευσε η τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως περιγράφουν επακριβώς τις τουρκικές διεκδικήσεις οικοπέδων τόσο της ελληνικής όσο και της κυπριακής ΑΟΖ. Οι εν λόγω αποφάσεις ελήφθησαν στις 16 Μαρτίου 2012 από το τουρκικό Υπουργικό Συμβούλιο και με τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως έλαβαν τη μορφή νόμου του τουρκικού κράτους».
Δύο επισημάνσεις
Σε εκείνο το ρεπορτάζ του «Π» υπήρχαν δύο «κρίσιμες επισημάνσεις», τις οποίες καλό είναι να επαναλάβουμε:
1. Αυτές οι τουρκικές αποφάσεις που διατυπώνονται με κάθε επισημότητα στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως λαμβάνονται σε μια στιγμή κατά την οποία στην Ελλάδα κορυφώνεται η κρίση με τη διάλυση – αναδιάταξη στο πολιτικό σκηνικό της χώρας, την οικονομία κατεστραμμένη και την κοινωνία σε κατάσταση σοκ.
2. Τον Νοέμβριο του 1973, δυο βδομάδες πριν από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, σε μια επίσης ασταθή περίοδο για την ελληνική πολιτική – οικονομική – κοινωνική πραγματικότητα, στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δημοσιεύτηκαν θαλάσσια οικόπεδα στα βορειοδυτικά της Μυτιλήνης, τα οποία παραχωρήθηκαν (όπως και αυτά που σήμερα ορίζονται νότια της Ρόδου και του Καστελόριζου) για έρευνες στην τουρκική ανώνυμη εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ.
Αυτή η δημοσίευση (1973) θεωρείται η απαρχή των ελληνοτουρκικών «τριβών», οι οποίες οδήγησαν τις δυο χώρες στο χείλος του πολέμου τρεις φορές (1974, 1987, 1996), σε μια κούρσα εξοπλισμών με βαρύτατες οικονομικές συνέπειες και το Αιγαίο υπό αυστηρή αμερικανική στρατιωτική (ΝΑΤΟ) εποπτεία.
Βήμα προς βήμα
Η Άγκυρα, αφού μέσα στον Απρίλιο πραγματοποίησε το πρώτο βήμα στην κλιμάκωση της έντασης με τη δημοσίευση των χαρτών των θαλάσσιων περιοχών εντός της ελληνικής ΑΟΖ στο Καστελόριζο, προχώρησε και στο δεύτερο: την πραγματοποίηση αεροναυτικών ασκήσεων στις ίδιες ευαίσθητες περιοχές.
Δηλαδή νότια, στην περιοχή της ΑΟΖ του Καστελόριζου, την οποία ήδη έχει ανακοινώσει ότι παραχωρεί για έρευνες δημοσιεύοντας τους χάρτες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, και βόρεια, στην περιοχή της βραχονησίδας Ζουράφας, την οποία έχει ήδη εγγράψει στον κατάλογο των αμφισβητούμενων νησιών – νησίδων από την εποχή της κρίσης των Ιμίων.
Είναι, νομίζουμε, προφανής η τουρκική προσπάθεια εκμετάλλευσης της ελληνικής οικονομικής – πολιτικής αδυναμίας και εσωτερικής αστάθειας προκειμένου να προχωρήσει ένα ακόμη βήμα στον στρατηγικό σχεδιασμό της: την αναθεώρηση των Συνθηκών που ορίζουν τα σύνορα των δύο χωρών.
Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι οι τουρκικές ασκήσεις σχεδιάστηκαν και πραγματοποιήθηκαν με τρόπο ο οποίος υπενθυμίζει τις τουρκικές διεκδικήσεις σε όλο το μήκος των ελληνοτουρκικών θαλάσσιων συνόρων. Από το Βόρειο Αιγαίο (Ζουράφα) μέχρι τα Δωδεκάνησα (Ρόδο) και την Ανατολική Μεσόγειο (Καστελόριζο).
Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ που χάθηκαν στην ελληνική προεκλογική οδυνηρή πραγματικότητα, οι τουρκικές ασκήσεις, οι οποίες συνοδεύτηκαν από σωρεία παραβιάσεων του Εθνικού Εναέριου Χώρου, έγιναν το διάστημα 4-8 Ιουνίου με τη συμμετοχή μαχητικών της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας (ΤΗΚ), σε συνεκπαίδευση με την Αεροπορία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Τη μία μόνο μέρα της άσκησης (7 Ιουνίου) 12 σχηματισμοί, αποτελούμενοι από 28 μαχητικά και 2 ελικόπτερα, εκ των οποίων τα 6 οπλισμένα, πραγματοποίησαν 14 παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας και 9 παραβιάσεις του Εθνικού Εναέριου Χώρου. Η τουρκική δραστηριότητα εξελίχθηκε στο Βόρειο Αιγαίο και νοτιοανατολικά της Ρόδου.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, η διμερής άσκηση αφορά την εκπαίδευση σε προσβολή στόχων επιφανείας (Anti Surface Forces Air Operations: ΑSFAO) με τη συμμετοχή 3 πλοίων του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, 4 αεροσκαφών F-16 και F-4E/2020 της ΤΗΚ και 6 αεροσκαφών Mirage 2000-9 της Αεροπορίας των ΗΑΕ. Τα αεροσκάφη των ΗΑΕ σταθμεύουν στην αεροπορική βάση Ικονίου.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι:
♦ Πρώτον, οι τουρκικές διεκδικήσεις στο Βόρειο Αιγαίο και τη Μεσόγειο προβάλλονται επί περιοχών οι οποίες συντηρούν υψηλές ενεργειακές προσδοκίες.
♦ Δεύτερον, η τουρκική τακτική έχει καταφέρει να μετατρέψει τις περιοχές στο Βόρειο Αιγαίο σε απαγορευμένες ζώνες ως προς την έρευνα και εκμετάλλευση. Συνέπεια αυτού του γεγονότος είναι ότι η Ελλάδα απαγορεύεται να πραγματοποιήσει έρευνες για πετρέλαιο ακόμη και 7 μίλια έξω από τις ακτές, για… παράδειγμα, της Θάσου!
♦ Τρίτον, όλη αυτή η γκρίζα κατάσταση, από το 1973 που ξεκίνησε, με τις εντάσεις (1987) και τις κρίσεις (1996, Ίμια), βρίσκεται υπό αυστηρό ΝΑΤΟϊκό, δηλαδή αμερικανικό, έλεγχο και εποπτεία.
Αμερικανικός έλεγχος
Η εμφάνιση της Ουάσιγκτον μέσα σε αυτό το ελληνοτουρκικό σκηνικό της τρέχουσας υπολανθάνουσας έντασης ήταν αναμενόμενη. Άλλωστε οι «διαφιλονικούμενες» περιοχές, δηλαδή οι περιοχές της ελληνικής ΑΟΖ που διεκδικεί η Τουρκία, βρίσκονται έτσι κι αλλιώς υπό την αμερικανοΝΑΤΟϊκή επιτήρηση – διοίκηση.
Γι’ αυτό θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία στον τρόπο με τον οποίο εκδηλώθηκε μια πρώτη αμερικανική «πατρική» συμβουλή προς την Τουρκία να μην διανοηθεί κάποια στρατιωτικού τύπου κίνηση εις βάρος της Ελλάδας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κάποια σημεία της εμπιστευτικής έκθεσης του «Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων» (Council on Foreign Relations – CFR) των ΗΠΑ ήρθαν στη δημοσιότητα όταν:
1. Ο… αψύς Ερντογάν καταφέρθηκε άκρως υποτιμητικά για την Ελλάδα προσπαθώντας (ας τον… πιστέψουμε) να δικαιολογήσει τη δική του οικονομική πολιτική.
Όταν η επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Χίλαρι Κλίντον πήγε στην Κωνσταντινούπολη για να συμμετάσχει στην έκτακτη σύνοδο για τη Συρία. Εκεί, σύμφωνα με το ρεπορτάζ των τουρκικών εφημερίδων, η Αμερικανίδα ΥΠΕΞ συζήτησε με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου για τις εξελίξεις στα Βαλκάνια, την Κύπρο και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Στο πλαίσιο αυτής της επίσκεψης η Κλίντον έφθασε στη γειτονική χώρα κατάλληλα ενημερωμένη και προετοιμασμένη για να αποστείλει τα μηνύματα της Ουάσιγκτον στην Άγκυρα αλλά και την Αθήνα, όπως αυτά συνοψίζονται στην έκθεση του CFR.
Κάπως έτσι πληροφορηθήκαμε με τις διαρροές στον Τύπο ότι αυτό που είπε η Κλίντον στους Τούρκους είναι πως η Ελλάδα διάγει «μια πολιτική και οικονομική κρίση χωρίς προηγούμενο και δεν αποτελεί καμία απειλή για την Τουρκία». Επιπλέον οι συντάκτες της έκθεσης εισηγούνται προς την ηγεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να αναλάβει πρωτοβουλίες ώστε να αποφύγει η Τουρκία οποιαδήποτε αναθεωρητική ενέργεια έναντι της Ελλάδας.
Το Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων των ΗΠΑ εισηγείται στην Κλίντον να αναλάβει τη συγκρότηση τριμερούς συντονιστικής επιτροπής με τη συμμετοχή στρατιωτικών (trilateral military contact group ).
Στην επιτροπή αυτή θα μπορούν να συμμετάσχουν επιτελείς που υπηρετούν στο Ναυτικό και την Αεροπορία των ΗΠΑ, της Ελλάδας και της Τουρκίας. Στους αντικειμενικούς σκοπούς αυτής της πρωτοβουλίας επισημαίνεται η ανάγκη αποφυγής αποσταθεροποιητικών ενεργειών εκ μέρους του τουρκικού πολιτικοστρατιωτικού κατεστημένου στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η ουσία
Η πρώτη εντύπωση που δημιουργεί η αμερικανική παρέμβαση είναι αυτή της προστασίας των ελληνικών συμφερόντων, σε μια στιγμή μάλιστα καταφανούς αδυναμίας.
Ωστόσο, η ουσία της αμερικανικής παρέμβασης αποτελεί μια άκρως ηχηρή υπενθύμιση προς πάσα κατεύθυνση ότι τίποτε δεν μπορεί να συμβεί στην περιοχή ερήμην της. Η Ουάσιγκτον, με άλλα λόγια, υπενθυμίζει προς κάθε ενδιαφερόμενο ότι η περιοχή βρίσκεται υπό αμερικανική (ΝΑΤΟ) διοίκηση και ως εκ τούτου η οποιαδήποτε συμφωνία – διευθέτηση στην περιοχή θα εξελιχθεί υπό την αιγίδα της.
Γι’ αυτό το παιχνίδι στην περιοχή, το οποίο εξελίσσεται εδώ και δεκαετίες, και τον αμερικανικό έλεγχο των «συμμάχων» Ελλάδας – Τουρκίας, αμέσως μετά τις εκλογές οι εκδόσεις «Το Ποντίκι» θα παρουσιάσουν ένα βιβλίο για την «Απόρρητη Ιστορία του Αιγαίου», όπως είναι γραμμένη «από αμερικανικές πένες…».