του Ε. Λεβαντή
Θα πηγαίναμε πολλά χρόνια πίσω αν προβάλαμε ακόμη την οικονομική διάσταση μιας επένδυσης, αγνοώντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της. Κάτι τέτοιο πλησιάζει προς μια τριτοκοσμική οικονομικίστικη αντίληψη, που δεν διαφέρει πολύ στην προσέγγιση της από εκείνη των ηγετών της Αφρικής, όταν προσφέρουν απλόχερα και με το αζημίωτο, την φιλοξενία τους σε τοξικά και πυρηνικά απόβλητα από όλο τον κόσμο.
Κάτι τέτοιο γίνεται όμως από το Υπουργείο Ανάπτυξης στην περίπτωση των Μεταλλείων Κασσάνδρας.
Τα Μεταλλεία Κασσάνδρας βρίσκονται στην ανατολική παράκτια περιοχή της χερσονήσου της Χαλκιδικής.
Εκτείνονται σε μεταλλευτικές εγκαταστάσεις έκτασης 314 τετραγωνικών χιλιομέτρων και συμπεριλαμβάνουν τα Μεταλλεία Ολυμπιάδας, Μαντεμίου, Λάκκου-Μαύρων Πετρών, τις μονάδες εμπλουτισμού Ολυμπιάδας και Στρατωνίου και τις υπό σχεδιασμό εγκαταστάσεις εκφόρτωσης.
Πρόκειται σε μεγάλο μέρος τους, για τις ήδη υφιστάμενες εγκαταστάσεις των Μεταλλείων Μποδοσάκη που λειτουργούσαν τα τελευταία χρόνια, χωρίς ωστόσο να έχουν προσαρμόσει τις δραστηριότητές τους στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο που διαμορφώνει ο ν.1650/1986 για τα ήδη υφιστάμενα έργα και δραστηριότητες σχετικά με την αναγκαιότητα υποβολής μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, το σημαντικότερο σύγχρονο εργαλείο διαχείρισης του περιβάλλοντος που ξεκίνησε το 1969 με την National Environmental Policy Act στις Ηνωμένες Πολιτείες και υιοθετήθηκε από μεν την Ευρωπαϊκή Ένωση με την Οδηγία του Συμβουλίου ΕΟΚ 85/337, τον δε Έλληνα νομοθέτη με το ν.1650/86 και την Κοινή Υπουργική Απόφαση 69269 του 1990 βρήκε θερμή υποδοχή στη νομολογία του ΣτΕ. Συγκεκριμένα η νομολογία του ΣτΕ θεωρεί ως καθοριστική για την υποχρέωση υποβολής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, την χρονική στιγμή της διενέργειας προπαρασκευαστικών, υλικών ή νομικών ενεργειών, που όμως θεωρούνται απαραίτητες για την υλοποίηση του υπό εξέταση έργου.
Στην προκειμένη περίπτωση η εταιρεία TVX όπως προκύπτει από δελτίο τύπου της με ημερομηνία 10 Απριλίου του 1997, βρίσκεται πια στο δρόμο αυτό των προπαρασκευαστικών ενεργειών, χωρίς ωστόσο την προτέρα υποβολή σχετικής μελέτης.
Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος που σχεδιάστηκε και αυτή η υποτιθέμενη μεγάλη επένδυση. Πρώτα έγινε η επενδυτική πρόταση, μετά ελήφθη η απόφαση και αργότερα ακολούθησε ο προβληματισμός για περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Αν και όπως προβλέπεται στην από 21.12.1995 σύμβαση μεταξύ της Εθνικής Κεφαλαίου και της TVX Ελλάς επί συνόλου επένδυσης 45 δισεκατομμυρίων και 876 εκατομμυρίων 120.000 δρχ τα 6 δισεκατομμύρια 429 εκατομμύρια 760 χιλιάδες δρχ. θα ξοδευτούν σε περιβαλλοντικά έργα, εν τούτοις κανείς από τους ενδιαφερόμενους κατοίκους δεν έχει ενημερωθεί για τα έργα αυτά.
Θεωρείται πάντως βέβαιο ότι στην περιοχή της Ολυμπιάδας θα κατασκευαστεί λεκάνη τοξικών αποβλήτων εμβαδού 2.000 στρεμμάτων που θα προέρχονται από την επεξεργασία του εξορυσόμενου μεταλλεύματος.
Είναι γνωστό ότι η επιλογή έγινε κυρίως με οικονομικά κριτήρια, σε μια περιοχή κοντά στα αρχαία Στάγειρα, πατρίδα του Αριστοτέλη, όπου κατ’ επανάληψη έχουν λάβει χώρα στο παρελθόν συνέδρια και άλλες ερευνητικές δραστηριότητες που έχουν μάλιστα ενταχθεί σε χρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα.
Ή να πει κανείς για το απείρου κάλλους αισθητικό δάσος της Κηπουρίστρας, περιοχής που ενώ εβρίσκετο υπό ένταξη στον ελληνικό κατάλογο του δικτύου Natura 2.000, μετά από παρέμβαση εκ των άνω διεγράφη οριστικά.
Όλα τα παραπάνω και ο βιαστικός τρόπος που η κυβέρνηση σπεύδει να θεωρήσει το θέμα λήξαν, δημιουργούν εύλογα ερωτήματα σχετικά με τη νομιμότητα της επένδυσης στην Κασσάνδρα.
