Το δύσκολο ταξίδι Ερντογάν στην Ουάσιγκτον

Αν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήθελε να αξιοποιήσει την επίσκεψή του στις Ηνωμένες Πολιτείες ως επιβεβαίωση του διεθνούς ρόλου της Τουρκίας και της στενής προσωπικής σχέσης του με τον Μπαράκ Ομπάμα, θα πρέπει μάλλον να αναθεωρήσει την άποψή του. Το έργο του δεν θα είναι εύκολο και η ικανοποίηση των αιτημάτων του επίσης. Οι πρόσφατες βομβιστικές επιθέσεις σε τουρκικό έδαφος, που στοίχισαν τη ζωή σε τουλάχιστον 46 ανθρώπους, έχουν φέρει σε δύσκολη θέση τον κ. Ερντογάν που βλέπει το Συριακό να περιπλέκει δραματικά την κατάσταση στον τουρκικό περίγυρο και να απειλεί πλέον να διαχυθεί προς την Άγκυρα.

Παρ’ όλα αυτά, η επίσκεψη Ερντογάν στις 16 Μαϊου στην αμερικανική πρωτεύουσα έχει ιδιαίτερη σημασία διότι οι φάκελοι είναι πολλοί και «καυτοί». Μπορεί στην Αθήνα ορισμένοι να φαντάζονται ότι θα αναλωθεί πολύς χρόνος στο Κυπριακό, αλλά αυτό δεν θα συμβεί. Η Συρία, το Ιράκ και το Ιράν θα κυριαρχήσουν στην ατζέντα.

Στο Συριακό, η Άγκυρα έχει βρεθεί σε δύσκολη θέση. Αν επιβεβαιωθούν οι υποψίες ότι πίσω από την πρόσφατη βομβιστική επίθεση στο Ρεϊχανλί υπάρχει δάκτυλος του Άσαντ, τότε η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει εκτός ελέγχου. Σε πρόσφατη μάλιστα έκθεσή της, η γνωστή δεξαμενή σκέψης International Crisis Group το είχε επισημάνει.

Ο κ. Ερντογάν θα ήθελε να προχωρήσει η Ουάσιγκτον στην επιβολή μίας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, την άμεση προμήθεια των ανταρτών με όπλα και ίσως μεγαλύτερη συνδρομή από το ΝΑΤΟ (με πιο «επιθετική» χρήση των συστημάτων Patriot που είναι εγκατεστημένα στο έδαφός της). Ο Μπαράκ Ομπάμα όμως δύσκολα θα συναινέσει σε όλα αυτά και μάλιστα άμεσα. Αυτή τη στιγμή, η προτεραιότητά του είναι να συγκληθεί μία διεθνής διάσκεψη, με τη συνδρομή των Ρώσων, ώστε να βρεθεί πολιτική λύση.

Άλλο ένα κρίσιμο θέμα είναι αυτό του Ιράκ. Η Άγκυρα διαφωνεί με την Ουάσιγκτον επί της πολιτικής του ιρακινού πρωθυπουργού Νούρι αλ – Μαλίκι, τον οποίο θεωρεί πλήρως ελεγχόμενο από την Τεχεράνη και βαθιά αντισουνίτη. Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω λόγω του ιρακινού Κουρδιστάν και των ενεργειακών του πόρων. Η ένταση μεταξύ Βαγδάτης και Ερμπίλ έχει ανεβεί, ενώ στις σχέσεις της Άγκυρας με την κυβέρνηση Μαλίκι δεν βοήθησε καθόλου η συμφωνία φυσικού αερίου που υπέγραψαν οι Τούρκοι με την κουρδική ηγεσία.

Όσα συμβαίνουν σε Συρία και Ιράκ έχουν φέρει σε αντιπαράθεση την Άγκυρα με την Τεχεράνη, καθώς και στις δύο αυτές χώρες ηγούνται άνθρωποι που έχουν στενές σχέσεις με το Ιράν. Από αυτή την άποψη, η Άγκυρα δεν μπορεί πλέον να διαδραματίσει εύκολα ρόλο διαμεσολαβητή. Παράλληλα, οι Αμερικανοί θα ήθελαν να δουν την ταχεία εξομάλυνση του τουρκοϊσραηλινών σχέσεων που οι ίδιοι προώθησαν κατά την πρόσφατη επίσκεψη Ομπάμα στο Ισραήλ.

Τούτο δεν αναμένεται να λάβει χώρα γρήγορα διότι η καχυποψία είναι βαθιά. Οι Αμερικανοί όμως θα επαναλάβουν στον κ. Ερντογάν ότι μία επίσκεψη στη Γάζα δεν θα ήταν αυτή την περίοδο ό,τι το καταλληλότερο. Παράλληλα όμως, η σύσφιγξη των σχέσεων Άγκυρας – Τελ Αβίβ θα ήταν χρήσιμη για την Ουάσιγκτον στους σχεδιασμούς της τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράν.