Θεολογία της απελευθέρωσης, θρησκεία και πολιτικές της χειραφέτησης.
Εισηγητής: Άγγελος Γουνόπουλος.
1η Συνάντηση: Παρασκευή 1 Νοεμβρίου 2013 – 7μ.μ.
ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ: ardinthess@gmail.com
Το κίνημα του Χριστιανισμού της Απελευθέρωσης εμφανίζεται για πρώτη φορά στη Βραζιλία, όταν αρχίζει να διατυπώνεται μια ριζοσπαστική πρόταση στο όνομα του χριστιανισμού για τον μετασχηματισμό της Λατινικής Αμερικής.
Η Θεολογία της Απελευθέρωσης είναι ένα σώμα κειμένων που αποτελεί τη θεωρητική έκφραση ενός ευρύτατου κινήματος το οποίο εμφανίζεται στις αρχές της δεκαετίας του 1960, πολύ πριν γραφτούν τα βασικά κείμενα της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, και το οποίο θα μπορούσε να ονομαστεί Χριστιανισμός της Απελευθέρωσης — ένα κίνημα που περιλαμβάνει κοινότητες βάσης, λαϊκές (αγροτικές, εργατικές, ιθαγενικές) θρησκευτικές ομάδες, κινήματα γειτονιάς και ακτημόνων κ.λπ.
Η Θεολογία της Απελευθέρωσης είναι ταυτόχρονα μια θρησκευτική, ηθική και κοινωνική διαμαρτυρία ενάντια στην αδικία και ένα κάλεσμα για ριζική κοινωνική αλλαγή, αλλά κυρίως είναι ένας τρόπος ζωής σε λαϊκές κοινότητες βάσης που βιώνουν την κατάσταση της αλληλεγγύης και της επαναστατικότητας της αγάπης. Υπήρξε, και συνεχίζει να είναι, μια αδυσώπητη πολιτικοκοινωνική και ηθική αμφισβήτηση του καπιταλισμού, χρησιμοποιώντας αφενός τα μαρξιστικά εργαλεία και αφετέρου μια νέα, ριζοσπαστική ανάγνωση της Βίβλου ως παραδείγματος του αγώνα για κοινωνική και προσωπική απελευθέρωση. Είναι ένας κριτικός λόγος, αλλά είναι κυρίως μια πρακτική καθολικού μετασχηματισμού. Ως εκ τούτου, για τους εκπροσώπους της καθεστηκυίας τάξης (κοινωνικοπολιτικής και εκκλησιαστικής) αποτέλεσε μια έμπρακτη αμφισβήτηση της εξουσίας τους.
Υπάρχει κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα; Ιστορικά, τουλάχιστον, είναι σαφής η συμβολή της χριστιανικής συνείδησης/κοσμοαντίληψης στην θωράκιση της κατά Σβορώνου αντιστασιακής συνείδησης του ελληνισμού. Και βέβαια, η εμπλοκή της σε κάθε μεγάλο απελευθερωτικό εγχείρημα του ελληνικού λαού. Εξ άλλου, ο Μίκης Θεοδωράκης θα γράψει: «Στις 25 Μαρτίου του 1943 έγινε η πρώτη μαζική διαδήλωση κατά των κατακτητών. Μπροστά στο κενοτάφιο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη κρατώντας την γαλανόλευκη με τον σταυρό και ψάλλοντας τον εθνικό μας ύμνο περνούσαμε από την πόρτα του ΕΑΜ σε μια νέα κοσμοθεωρία, τον μαρξισμό. Τότε η πατριωτική μας έξαρση και η χριστιανική μας πίστη συνενώθηκαν για να ολοκληρωθούν μέσα στη φωτιά της επαναστατικής πράξης. Ο ελληνισμός του Αληθινού και του Ωραίου και ο Χριστιανισμός του «Αγαπάτε αλλήλους» και της Σταύρωσης έγιναν τα νέα μας όπλα για να αντιτάξουμε στην ασχήμια της βίας και στην ψευτιά της βαρβαρότητας την αλήθεια και την ομορφιά ενός κόσμου ελεύθερου και δίκαιου, με όπλο την αγάπη για την πατρίδα και την θυσία για τον λαό. Αυτός υπήρξε για μας τότε ο κομμουνισμός, που γέμισε τις ψυχές μας με μια νέα πίστη που μας έκανε να αψηφάμε τις δοκιμασίες, ως και τον θάνατο».
Το σεμινάριο αποτελεί μια εισαγωγή στην Θεολογία της Απελευθέρωσης, και μέσω αυτού του πρίσματος πραγματεύεται τη σχέση μεταξύ του Χριστιανισμού και της Πολιτικής εν γένει –με έμφαση στα κινήματα και τους αγώνες για την απελευθέρωση. Θα κλείσει δε, με μνεία στην ορθόδοξη κοσμοαντίληψη και την ιδιαίτερο πρίσμα που συστήνει για την προσέγγιση της πολιτικής.
