Πολιτικό σεισμό προκαλούν στην Τουρκία οι ηχογραφημένες συνομιλίες του πρωθυπουργού Ερντογάν με τον γιο του, στις οποίες εμφανίζονται να συζητούν πώς θα εξαφανίσουν μεγάλα χρηματικά ποσά. Προϊόν «ανήθικου μοντάζ» χαρακτήρισε ο ίδιος ο Ερντογάν το ηχητικό ντοκουμέντο που τον εμπλέκει στο σκάνδαλο δωροδοκιών. Στη φωτογραφία, ο Ερντογάν χειροκροτείται από τους βουλευτές του, την ώρα που ο αρχηγός της αντιπολίτευσης τον καλεί να παραιτηθεί αν δεν θέλει «να φύγει με ελικόπτερο».
Στα άκρα οδηγείται η πολιτική σύγκρουση στην Τουρκία, καθώς για πρώτη φορά ο Ταγίπ Ερντογάν εμφανίζεται να εμπλέκεται προσωπικά στο σκάνδαλο των δωροδοκιών, ενώ η κεμαλική αντιπολίτευση ζητεί την παραίτησή του, προειδοποιώντας τον ότι, σε διαφορετική περίπτωση, θα αναγκαστεί «να φύγει με το ελικόπτερο».
Λάδι στη φωτιά της αντιπαράθεσης έριξε ηχητικό μήνυμα που αναρτήθηκε στο YouTube τη νύχτα της Δευτέρας προς Τρίτη και το οποίο εμφανίζει τον Τούρκο πρωθυπουργό να δίνει τηλεφωνικά οδηγίες στον γιο του, Μπιλάλ, να «εξαφανίσει» μεγάλα χρηματικά ποσά από το σπίτι του. Η θρυλούμενη συνομιλία φέρεται να πραγματοποιήθηκε την 17η Δεκεμβρίου, δηλαδή την ημέρα που οι διωκτικές αρχές προχωρούσαν σε συλλήψεις γιων υπουργών και επιχειρηματιών, οι οποίοι εμπλέκονταν στην υπόθεση των δωροδοκιών. Σε κάποιο σημείο της συνομιλίας, ο Μπιλάλ Ερντογάν φέρεται να πληροφορεί τον πατέρα του ότι έμεναν ακόμη προς «εξαφάνιση» 30 εκατ. ευρώ.
Το γραφείο του Ερντογάν αντέδρασε άμεσα στη δημοσιοποίηση του ηχητικού ντοκουμέντου, κάνοντας λόγο για «ανήθικο μοντάζ» και για «βρώμικη συνωμοσία» με στόχο τον πρωθυπουργό της Τουρκίας. Λίγες ώρες αργότερα, ο Ερντογάν, μιλώντας στην κοινοβουλευτική ομάδα του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, κατηγόρησε τους ηγέτες της αντιπολίτευσης ότι «επειδή δεν τα καταφέρνουν στην κάλπη, ούτε γίνεται στρατιωτικό πραξικόπημα, στηρίζουν τις ελπίδες τους στο δόλωμα που έρχεται υπερατλαντικά».
Η τελευταία αποστροφή της πρωθυπουργικής ομιλίας φωτογραφίζει τον αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ χότζα Φετουλάχ Γκιουλέν, επικεφαλής του θρησκευτικού τάγματος «Χιζμέτ», το οποίο κατά τον Ερντογάν λειτουργεί ως «παρακράτος», με σημαντική διείσδυση στην Αστυνομία και τη Δικαιοσύνη. Εργο του κινήματος του Γκιουλέν αποτελεί, πάντα σύμφωνα με τον Ερντογάν, η «σκευωρία» των καταγγελιών για δωροδοκίες αξιωματούχων, που απειλεί να κλονίσει την κυβέρνησή του.
Λίγες ώρες πριν από τη δημοσιοποίηση του επίμαχου ηχητικού ντοκουμέντου, φιλοκυβερνητικές εφημερίδες είχαν αποκαλύψει ότι 7.000 πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και ο ίδιος ο Ερντογάν, πολιτικοί της αντιπολίτευσης, αλλά και ο αρχηγός της μυστικής υπηρεσίας ΜΙΤ, είχαν πέσει θύματα παράνομων παρακολουθήσεων, από δικαστικό- αστυνομικό κύκλωμα που συνδεόταν με το τάγμα του Γκιουλέν.
Στην ίδια ομιλία του, ο Τούρκος πρωθυπουργός κατήγγειλε τους αντιπάλους του για την υποκλοπή και την -κατά τα λεγόμενά τουπαραχάραξη των τηλεφωνικών του επικοινωνιών, διαμηνύοντας ότι οι υπαίτιοι «δεν θα μείνουν ατιμώρητοι».
Η προσωπική εμπλοκή του Ερντογάν στο σκάνδαλο των δωροδοκιών έδωσε φτερά στα πόδια της αντιπολίτευσης. Ο αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, συγκάλεσε έκτακτη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής του ομάδας, στη διάρκεια της οποίας έπαιξε την επίμαχη κασέτα, χαρακτηρίζοντάς την «αληθινή όσο το όρος Αραράτ» και προανήγγειλε νέες αποκαλύψεις. Αφού χαρακτήρισε τον Ερντογάν «αρχικλέφτη» και «αρχιληστή», ο επικεφαλής των Κεμαλικών δήλωσε: «Θα συμβούλευα τον πρωθυπουργό ή να πάρει το ελικόπτερο και να φύγει ή να παραιτηθεί».
Από την πλευρά του, ο αρχηγός του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, δήλωσε ότι «αν η συνομιλία είναι προϊόν μοντάζ, ο πρωθυπουργός οφείλει να το αποδείξει, αλλά αν είναι αληθινή, δεν μπορεί να παραμείνει στη θέση του». Αλλά και ο αρχηγός του φιλοκουρδικού κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας, Σελαχατίν Ντεμιρτάς, εκτίμησε ότι «η υπόθεση είναι άκρως σοβαρή και δεν μπορεί να διασκεδαστεί με το επιχείρημα του μοντάζ».
Δημοσκοπήσεις
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις ενόψει των κρίσιμων δημοτικών και περιφερειακών εκλογών του Μαρτίου υποδηλώνουν ότι το κυβερνών κόμμα του Ερντογάν διατηρεί τον βασικό όγκο της εκλογικής του δύναμης, παρά τον θόρυβο που προκάλεσε το σκάνδαλο των δωροδοκιών. Η νέα εξέλιξη με το ηχητικό ντοκουμέντο απειλεί, ωστόσο, να αλλάξει το πολιτικό τοπίο.
Στο μεταξύ, εκατοντάδες φοιτητές διαδήλωσαν σε πανεπιστήμιο της Αγκυρας με σύνθημα «Ερντογάν, παραιτήσου», για να ακολουθήσουν συγκρούσεις με αστυνομικές δυνάμεις, που χρησιμοποίησαν δακρυγόνα και πυροσβεστικές αντλίες για να διαλύσουν τους διαδηλωτές. Αφορμή για τη διαμαρτυρία στάθηκε η προγραμματισμένη κατασκευή αμφιλεγόμενου αυτοκινητόδρομου στην τουρκική πρωτεύουσα.
Η πολιτική αναταραχή στην Τουρκία έχει προκαλέσει κλυδωνισμούς στην οικονομία της χώρας, η οποία υφίσταται πιέσεις και από την υποχώρηση των αναδυόμενων οικονομιών, σε διεθνή κλίμακα. Ο δείκτης τιμών του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης υποχώρησε χθες κατά 2,54%, ενώ πιέσεις εξακολουθεί να δέχεται η τουρκική λίρα.
«Ψάχνουν τα σπίτια όλων, ό,τι έχεις πρέπει να το μεταφέρεις»
Η συνομιλία του Ερντογάν με τον γιό του:
Πρώτη συνομιλία του Ταγίπ Ερντογάν (Αγκυρα) με τον Μπιλάλ Ερντογάν (Κωνσταντινούπολη), 17 Δεκεμβρίου 2013:
Τ. Ε.: Είσαι σπίτι, γιε μου;
Μ. Ε.: Ναι, πατέρα.
Τ. Ε.: Σήμερα το πρωί έκαναν μία επιχείρηση. Οι Αλί Αγκάογλου, Ρεζά Ζεράμπ, ο γιος του δικού μας Ερντογάν, ο γιος του Ζαφέρ, ο γιος του Μουαμέρ, ψάχνουν τα σπίτια όλων.
Μ. Ε.: Μπορείς να επαναλάβεις, πατέρα;
Τ. Ε.: Λέω ότι οι γιοι του Μουαμέρ, του Ζαφέρ, του Ερντογάν, οι Αλί Αγκάογλου, Ρεζά Ζεράμπ κ.ά., τα σπίτια 18 ανθρώπων ερευνώνται στο πλαίσιο μιας μεγάλης επιχείρησης κατά της διαφθοράς. Μ. Ε.: Ναι. Τ. Ε.: Οκ, λέω πως οτιδήποτε έχεις στο σπίτι σου, πρέπει να το μεταφέρεις. Εντάξει;
Μ. Ε.: Τι να έχω, πατέρα; Τα χρήματά σου είναι στο χρηματοκιβώτιο.
Τ. Ε.: Σε αυτά αναφέρομαι. Στέλνω την αδελφή σου (Σουμεγιέ Ερντογάν) εκεί, οκ;
Μ. Ε.: Ποιον στέλνεις;
Τ. Ε.: Λέω ότι στέλνω την αδελφή σου.
Μ. Ε.: Χμμ, οκ.
Τ. Ε: Εχει ακριβώς την ίδια πληροφόρηση με σένα, οκ; Μίλα στον αδελφό σου.
Μ. Ε.: Ναι.
Τ. Ε.: Ας το κάνουμε, ας μιλήσουμε στον θείο σου κ.λπ., πρέπει να τα ξεφορτωθεί με τον ίδιο τρόπο. Μίλα στον κουνιάδο σου, και σε αυτόν.
Μ. Ε.: Τι να τα κάνω, πατέρα; Πού να τα βάλω;
Τ. Ε.: Σε διάφορα μέρη, εντάξει (ακούγεται η σύζυγος του πρωθυπουργού να λέει «Μπεράτ»).
Μ. Ε.: Και ο Μπεράτ έχει κάποια (σ.μ.: ο Μπεράτ είναι ο γαμπρός του Ερντογάν).
Τ. Ε.: Αυτό λέω, έλα μαζί με τον θείο σου, δεν ξέρω αν ο κουνιάδος σου Ζίγια έχει κάποια ή όχι· οκ και σκέψου επειγόντως τον αδελφό σου Μπουράκ, εντάξει;
Μ. Ε.: Εντάξει, πατέρα. Θα μου πει η Σουμεγιέ πού να τα πάω;
Τ. Ε.: Εντάξει, απλώς σκέψου τα δικά σου και αυτά μεταξύ εσού και του κουνιάδου σου.
Μ. Ε.: Ως προς τι πρέπει να κάνουμε.
Τ. Ε.: Ναι, ας είμαστε σε επαφή ώς τις 10, το θέμα είναι…
Μ. Ε.: Οκ, πατέρα.
Τ. Ε.: Οκ; Ας είμαστε σε επαφή.
Μ. Ε.: Εντάξει, πατέρα.
Τέταρτο τηλεφώνημα Ταγίπ Ερντογάν-Μπιλάλ Ερντογάν, 17 Δεκεμβρίου 2013, ώρα 23.15:
Μ. Ε.: Λοιπόν, πατέρα, σου τηλεφωνώ για… Εχουμε κάνει τα περισσότερα. Μήπως με πήρες μόλις τώρα, πατέρα;
Τ. Ε.: Οχι, δεν σε πήρα, εσύ πήρες.
Μ. Ε.: Με πήραν από τηλέφωνο με απόκρυψη.
Τ. Ε.: Οταν λες τα περισσότερα; Εχεις εξαφανίσει (τα χρήματα) ή…;
Μ. Ε.: Οχι, ακόμη, πατέρα. Το θέμα είναι ότι 30 εκατ. ευρώ παραμένουν. Δεν μπορούσαμε να τα ρευστοποιήσουμε. Ο Μπεράτ είχε μια ιδέα. Λέει ότι ο Αχμέτ Τσαλίκ έχει δώσει πιστώσεις 25 εκατ. δολαρίων. Μπορούμε να τα δώσουμε εκεί και όταν αποπληρωθούν τα δάνεια, το ξανασκεφτόμαστε. Και με τα υπόλοιπα μπορούμε να αγοράσουμε ένα διαμέρισμα από το Σεχριζάρ.
Τ. Ε. (σκέφτεται κι ακούγεται μια περίεργη φωνή στο τηλέφωνο).
Μ. Ε.: Λοιπόν, πατέρα;
Τ. Ε.: Είναι η Σουμεγιέ μαζί σου;
Μ. Ε.: Εδώ είναι, να τη φωνάξω;
Τ. Ε.: Οχι, ο ήχος με μπέρδεψε, γι’ αυτό ρώτησα.
Μ. Ε.: Χμ, έτσι τα 25 εκατ. θα μεταφερθούν στον Τσαλίκ και με τα υπόλοιπα θα αγοραστεί ένα διαμέρισμα από το Ζεχριζάρ.
Τ. Ε.: Τέλος πάντων. Θα τα διευθετήσουμε.
Μ. Ε.: Να το κάνουμε;
Τ. Ε.: Οκ, κάντε το.
Μ. Ε.: Να τα εξαφανίσουμε εντελώς, πατέρα, ή θέλεις να κρατήσεις κάποια;
Τ. Ε.: Δεν πρέπει να μείνουν, γιε μου. Επρεπε να σκεφτείς με τον Μεχμέτ και να τα μεταφέρεις εκεί.
Μ. Ε.: Ναι, τους τα δώσαμε. Τους δώσαμε 20 εκατομμύρια δολάρια.
