Tου Γιάννη Ξένου
«Εκλογές ήττας και περισυλλογής» χαρακτήριζε η Ρήξη (φ.116) στο πρωτοσέλιδο της την εκλογική μάχη της Κυριακής συνοψίζοντας εύστοχα το κλίμα της εκλογικής μάχης. Αν προσθέταμε και αδιαφορίας θα είχαμε ολοκληρωμένη την εικόνα. Στη χθεσινή δημοσκόπηση της ΚΑΠΑ Research που δημοσιεύεται στην σελίδα tovima.gr στο ερώτημα πόσο ενδιαφέρον τους πολίτες αυτής της Κυριακής το 40,5% απαντά πολύ, το 21,8% αρκετά, το 9,8% λίγο και το 26,1% καθόλου. Ένας στους τέσσερις πολίτες απαντά ότι αδιαφορεί πλήρως για την «εκλογική μάχη»! Και πως αλλιώς, αφού είναι μια εκλογική μάχη που έρχεται ως επισφράγιση της ήττας του αντιμνημονιακού Σύριζα, ενώ η πλειοψηφία των πολιτών θεωρούσε αχρείαστη την προκήρυξη εκλογών.
Επομένως, το όποιο ενδιαφέρον των εκλογών προέρχεται από την εικόνα ντέρμπι μεταξύ Σύριζα και ΝΔ, που δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις. Πέρα από τα ποσοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων, που πολλές φορές στο παρελθόν είχαν πέσει έξω, πιο αξιοπρόσεκτα είναι τα ποιοτικά στοιχεία, που σε αυτή τη φάση που όλα είναι ρευστά, μας βοηθούν να καταλάβουμε πως σκέφτονται οι ψηφοφόροι.
Σημαντική για τους προαναφερθέντες λόγους είναι η δημοσκόπηση της public issue που έγινε για λογαριασμό της ιστοσελίδας thepressproject.gr*. Η δημοσκόπηση, που έγινε σε ένα αρκετά μεγάλο δείγμα 2011 ατόμων το διάστημα 1 έως 10 Σεπτεμβρίου, αποτελείται από την αιτιολόγηση της ψήφου (για ποιους λόγους επιλέγουν το κόμμα που θα ψηφίσουν την Κυριακή) και την προέλευση των ψηφοφόρων του κάθε κόμματος, δηλαδή τι είχαν επιλέξει τον Ιανουάριο και τι επιλέγουν τώρα.
Στην αιτιολόγηση της ψήφου (οι ερωτώμενοι έδιναν αυθόρμητες απαντήσεις), όσοι επιλέγουν Σύριζα αιτιολογούν την ψήφο τους ως εξής: 26% για να του δώσουν μια δεύτερη ευκαιρία, 14% είναι το καλύτερο, 10% για τον αρχηγό του, 9% μόλις όσοι τον βλέπουν ως Ελπίδα για καλύτερες μέρες, 6% γιατί ιδεολογικά ανήκει σε αυτόν τον χώρο και μόλις 3% γιατί φέρνει την αλλαγή, είναι κάτι νέο. Τον Ιανουάριο το 30% όσων επέλεξαν τον Σύριζα, το έκαναν γιατί έφερνε το νέο/την αλλαγή, μέσα σε έξι μήνες το νέο πάλιωσε αιφνίδια και αυτή είναι η μεγαλύτερη ήττα του Σύριζα, γρήγορα στα μάτια των ίδιων των ψηφοφόρων του, έγινε μια από τα ίδια με τα παλιά κόμματα. Το μεγαλύτερο ποσοστό του δίνει χαριστική ψήφο, μια δεύτερη ευκαιρία για να διορθώσει τα λάθη του προηγούμενου εξαμήνου.
Οι ψηφοφόροι της ΝΔ την επιλέγουν κατά 29% γιατί την εμπιστεύονται, 13% για να έχουμε σταθερότητα, 11% λόγω απογοήτευσης από την προηγούμενη κυβέρνηση (αντι-τσιπρική ψήφος), 8% για να έρθουν καλύτερες μέρες, 5% για τον αρχηγό της και μόλις 4% για την ιδεολογία της. Στη ΝΔ είναι υψηλό και το ποσοστό αυτών που την προτιμούν για να φέρει σταθερότητα, αλλά και όσοι θέλουν να τιμωρήσουν τον Σύριζα.
Στο Πασόκ οι λίγοι πιστοί που έχουν μείνει το επιλέγουν κατά 27% επειδή πάντα αυτό ψήφιζαν, 15% γιατί το εμπιστεύονται, 15% για να το βοηθήσουν, 12% γιατί ανήκουν ιδεολογικά στο Πασόκ, 9%. Στο Πασόκ έχει απομείνει ο σκληρός πυρήνας του πασοκισμού, που λόγω ηλικίας και άλλων συνδέσεων δεν το εγκαταλείπει.
Στο ΚΚΕ το 34% προβάλλει ότι είναι το καλύτερο κόμμα, 15% επειδή είναι κοντά στο λαό, 12% για ιδεολογικούς λόγους, 5% επειδή πάντα αυτό ψηφίζουν και 5% επειδή τους εκφράζει το πρόγραμμά του.
Την Χρυσή Αυγή το 18% την επιλέγει ως ψήφο αγανάκτησης/τιμωρίας/διαμαρτυρίας, το 17% γιατί προβάλλει τα εθνικά θέματα, το 10% επειδή είναι απογοητευμένο από τα υπόλοιπα κόμματα, 8% επειδή ιδεολογικά ανήκει στον χώρο της και ίδιο ποσοστό για το μεταναστευτικό. Μόλις 5% για το πρόγραμμά της και 3% πιστεύει ότι μπορεί να φέρει καλύτερες μέρες. Εντύπωση προκαλεί πως δεν προβάλουν καθόλου ως αιτία επιλογής τον αρχηγό της, πράγμα που τον Ιανουάριο και στις εκλογές του ’12 ήταν πολύ ψηλά, η στάση του Μιχαλολιάκου τους τελευταίους μήνες φαίνεται τους έχει απογοητεύσει. Το ζήτημα του μεταναστευτικού είναι το μόνο κόμμα που οι ψηφοφόροι του το βάζουν ως αιτιολόγηση και αν τους επόμενους μήνες το μεταναστευτικό διογκωθεί (όπως αναμένεται) μπορεί να δούμε τα ποσοστά της ΧΑ και πάλι να ανεβαίνουν.
Στο Ποτάμι οι ψηφοφόροι του έλκονται κατά 19% από το πρόγραμμά του, 13% γιατί είναι το νέο, 12% επειδή το εμπιστεύονται, 11% για ιδεολογικούς λόγους, 9% επειδή είναι ανοιχτό σε συνεργασίες , ένα 8% για τα στελέχη του και 7% για τον αρχηγό του. Το Ποτάμι είναι το μόνο κόμμα που πείθει κατά πρώτο λόγο τους ψηφοφόρους του για το πρόγραμμά, ενώ εντύπωση προκαλεί ότι περισσότεροι το στηρίζουν για τα στελέχη του παρά για τον αρχηγό του.
Στη Λαϊκή Ενότητα κυριαρχεί η αντιμνημονιακή επιλογή κατά 32, 17% επειδή είναι το καλύτερο κόμμα και 11% για την ιδεολογία του, 6% γιατί είναι απογοητευμένο από την προηγούμενη κυβέρνηση (αντι-τσιπρική ψήφος) και μόλις 4% για να βγούμε από το αδιέξοδο, δηλαδή και αυτοί που την επιλέγουν δεν βλέπουν ότι η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα είναι διέξοδος.
Στην Ένωση Κεντρώων που πολλές δημοσκοπήσεις την δείχνουν πάνω από το 3%, το 23% των ψηφοφόρων που την επιλέγουν το κάνουν για τον αρχηγό της, το 16% επειδή είναι απογοητευμένο από τα άλλα κόμματα, 11% για αγανάκτηση/διαμαρτυρία, 11% για να υπάρχει πολυφωνία στη Βουλή, 10% γιατί είναι κάτι νέο.
Για τους ΑΝΕΛ το δείγμα (δηλαδή όσοι επιλέγουν να την ψηφίσουν) είναι τόσο χαμηλό που δεν τηρεί τα όρια για να δημοσιοποιηθεί, άλλη μια ένδειξη της αποσυσπείρωσης τους.
Να κρατήσουμε το πόσο χαμηλή είναι στα περισσότερα κόμματα η ιδεολογική ψήφος ένδειξη μιας αποϊδεολογικοποιημένης κοινωνίας, αλλά και ότι τα κόμματα δεν έχουν ιδεολογικό στίγμα ή αν έχουν είναι ξεπερασμένο και δεν συγκινεί. Επίσης, και το ότι η ψήφος αγανάκτησης/τιμωρίας έχει σημαντικά περιοριστεί.
Προέλευση ψηφοφόρων
Η προέλευση των ψηφοφόρων δείχνει πόσο διευρύνεται το κάθε κόμμα, δηλαδή πόσους ψήφους κερδίζει από άλλα κόμματα και πόσους χάνει. Ο Σύριζα δείχνει πολύ μικρή διεύρυνση, το 80% όσων λένε ότι θα τον ψηφίσουν την Κυριακή, τον είχαν ξαναψηφίσει τον Ιανουάριο. 8% είναι οι νέοι ψηφοφόροι του που προέρχονται από αυτούς που τον Ιανουάριο είχαν επιλέξει το Λευκό/Άκυρο/Αποχή και μετά από ένα ισχνό 2% από ΝΔ, Πασόκ, ΑΝΕΛ, ΚΚΕ, Ποτάμι και Λοιπά Κόμματα. Ο Σύριζα εκτός από μικρή συσπείρωση (που δεν ξεπερνά το 60% σε καμιά δημοσιευμένη έρευνα) παρουσιάζει και μικρή διεύρυνση.
Για τη ΝΔ η εικόνα είναι εμφανώς καλύτερη, το 67% όσων θα την ψηφίσουν την είχαν ψηφίσει και τον Ιανουάριο (και σε αυτή η συσπείρωση είναι πάνω ή κοντά στο 80%). Από κει πέρα κερδίζει ένα σημαντικό 14% από όσους τον Ιανουάριο είχαν ψηφίσει Σύριζα, 7% από Λευκό/Άκυρο/Αποχή, 4% από Ποτάμι, 3% από Πασόκ, 2% από ΑΝΕΛ και μονάδα από τα υπόλοιπα κόμματα. Θα ανέμενε κανείς να κερδίζει περισσότερους από ΑΝΕΛ και ΧΑ, αλλά δεν φαίνεται κάτι τέτοιο από αυτήν την έρευνα.
Το Πασόκ από το σύνολο των ψηφοφόρων το 62% το είχε ψηφίσει και τον Ιανουάριο και από κει και πέρα κερδίζει, ή ορθότερα, επαναπατρίζει ψήφους από τα Λοιπά Κόμματα, δηλαδή το κόμμα του ΓΑΠ (13%), Λευκό/Άκυρο/Αποχή (12%) και από Σύριζα (5%).
Το ΚΚΕ διατηρεί το 66% όσων το ψήφισαν τον Ιανουάριο και μετά διευρύνεται από ένα 25% ψηφοφόρων που είχαν ψηφίσει στις προηγούμενες εκλογές Σύριζα και 5% από Λευκό/Άκυρο/Αποχή. Στο ΚΚΕ φαίνεται ότι επιστρέφουν οι ψηφοφόροι που είχαν παρασυρθεί από τις Σειρήνες του Σύριζα και του «πρώτη φορά αριστερά».
Η Χρυσή Αυγή διατηρεί το 60% του Ιανουαρίου και από κει και πέρα κερδίζει και αυτή σημαντικό ποσοστό από τον Σύριζα (22%) και λιγότερο από τη ΝΔ (8%) και ΑΝΕΛ (5%). Μήπως, η χθεσινή δήλωση του Μιχαλολιάκου που αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και προφανώς αποτελεί μια ανοικτή μαχαιριά στο ίδιο το κόμμα του σε προεκλογική περίοδο, εμποδίσει ένα μέρος όσων ψήφισαν Σύριζα τον Ιανουάριο να κατευθυνθούν τώρα προς τη Χρυσή Αυγή; Και μήπως γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο έγινε; Από έναν συμμορίτη σαν τον Μιχαλολιάκο όλα μπορεί κανείς να τα περιμένει ενώ έχει πολλά πάρε-δώσε με όλων των ειδών τις υπηρεσίες.
Το Ποτάμι ξεκινά από το 67% που το ξαναψηφίζουν και μετά κερδίζει 10% από Λευκό/Άκυρο/Αποχή, 9% από Σύριζα και ίδιο ποσοστό από ΝΔ και 4% Λοιπά (λογικά πρόκειται για ψηφοφόρους του ΚΙΔΗΣΟ που δεν θέλουν το Πασόκ).
Η Λαϊκή Ενότητα που κατεβαίνει πρώτη φορά, το 76% όσων δηλώνουν ότι θα την ψηφίσουν τον Ιανουάριο είχε ψηφίσει Σύριζα. Κερδίζει όμως και 13% από τους ΑΝΕΛ και 9% από Λευκό/Άκυρο/Αποχή.
Η Ένωση Κεντρώων είναι μια μικρογραφία του Σύριζα τον Μάιο του 12, παίρνει ψήφους από παντού 26% από Λοιπά Κόμματα, 21% από Λευκό/Άκυρο/Αποχή, 20% από Σύριζα, από 8% από Ποτάμι και ΑΝΕΛ και από 5% από ΝΔ, ΧΑ και Πασόκ.
Τέλος, όσοι δηλώνουν Αναποφάσιστοι το 39% τον Ιανουάριο είχε ψηφίσει Σύριζα, 15% Λευκό/Άκυρο/Αποχή, 10% ΝΔ, 5% Πασόκ, 5% Ποτάμι, 4% ΑΝΕΛ και σε μικρότερα ποσοστά υπόλοιπα κόμματα.
Ο Σύριζα χάνει προς όλα τα κόμματα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι διορθώνεται η εικόνα του Ιανουαρίου και επιστρέφουμε σε αυτή των ευρωεκλογών και των εκλογών του Ιουνίου του ’12, με τον Σύριζα να επιστρέφει σε ποσοστά γύρω στο 26-27%. Οι δέκα επιπλέον μονάδες του Ιανουαρίου χάθηκαν στο μεγαλύτερο ποσοστό τους και οι ψηφοφόροι αυτοί είτε επιστρέφουν στα αρχικά τους κόμματα (ΚΚΕ, Χρυσή Αυγή και λιγότερο Πασόκ), ή στρέφονται ανοιχτά κατά του Σύριζα (ψήφος σε ΝΔ, Λαϊκή Ενότητα) ή ξανανοίγονται σε νέα εγχειρήματα (Ένωση Κεντρώων). Συγκρατούμε τη φυγή των ψηφοφόρων του Σύριζα προς κάθε ιδεολογικό χώρο, π.χ. 25% αυτών που δηλώνουν ότι τώρα θα ψηφίσουν ΚΚΕ, αλλά και το 22% της Χρυσής Αυγής και το 14% της ΝΔ, τον Ιανουάριο είχε ψηφίσει Σύριζα. Είναι ένδειξη ότι τον Σύριζα τον Ιανουάριο τον είχαν ψηφίσει άνθρωποι με τις πιο αντικρουόμενες απόψεις, όπως δηλαδή αρμόζει σε ένα τυχοδιωκτικό εγχείρημα που στηρίχθηκε από τους πάντες, αλλά όταν απέτυχε αμέσως το εγκαταλείπουν ή αλλιώς… ανεμομαζώματα διαβολοσκορπίσματα.
*Το σύνολο της δημοσκόπησης μαζί με την ανάλυση των στοιχείων από τον Γιάννη Μαυρή αξίζει να τη δείτε για να έχετε μια πληρέστερη εικόνα. Βρίσκεται στη διεύθυνση www.thepressproject.gr
