Συγγραφέας: Λευτέρης Λεβαντής
Παρηχούσων ακόμη των προεκλογικών εξαγγελιών του ΠΑΣΟΚ περί ενσωμάτωσης οικολογικών παραμέτρων στην χάραξη των επί μέρους τομεακών πολιτικών, ως μέρος της ενσωμάτωσης αυτής – κατά κυριολεξίαν προφανώς εννοούμενης – και της τοποθέτησης του Μιχάλη Μοδινού της «Νέας Οικολογίας» στο ψηφοδέλτιο επικρατείας του ΠΑΣΟΚ – μεθοδευόταν με συνοπτικές διαδικασίες η πρώτη έμφραξη του Νέστου στο Θησαυρό Ν. Καβάλας χωρίς να προηγηθούν μελέτες που να αξιολογούν τις συνολικές περιβαλλοντικές
επιπτώσεις της σκοπούμενης εκτροπής του ποταμού και όπως φαίνεται προετοιμάζονταν οι θέσεις της κυβέρνησης -και των κατασκευαστών- για την αναμενόμενη αρνητική τοποθέτηση του ΣτΕ στο θέμα της μεταφοράς του συντελεστή δόμησης.
H ιστορία όσον αφορά και τα δύο αυτά θέματα έχει ξεκινήσει από τα παλιά, εντάσσεται δε σε μια γενικότερη «φιλοσοφία ανάπτυξης» που φαίνεται να υπαγορεύτηκε στις μεταπολεμικές κυβερνήσεις της χώρας τις στερούμενες ιδίων ιδεολογικών βάσεων αλλά και – ιδίως- ιδίων πόρων.
Στην αρχή είχαμε την εκτροπή του Αχελώου με την κατασκευή πριν 30 περίπου χρόνια τριών μεγάλων διαδοχικών φραγμάτων στο φαράγκι που άλλοτε έρεε ορμητικά ο θρυλικός ποταμός. Τα έργα αυτά αφορούσαν κυρίως τον κάτω ρου του ποταμού χωρίς να θίγουν ωστόσο τις ορεινές εκθαμβωτικής ομορφιάς περιοχές.
Και ενώ η κατασκευή αυτών των τριών πρώτων φραγμάτων εξυπηρετούσε την ανάγκη της υδροηλεκτρικής ανάπτυξης της χώρας -δημιουργώντας βέβαιασεληνιακά τοπία στην άλλοτε ειδυλλιακή κοιλάδα- το τωρινό έργο εκτροπής του Αχελώου αφορά στη μεταφορά του μέγιστου μέρους του υδάτινου δυναμικού του ποταμού στις «διψασμένες εκτάσεις της θεσσαλικής πεδιάδας» (μετά την κατά γενική παραδοχή λανθασμένη αποξήρανση της λίμνης Κάρλας).
Επιπλέον η εκτροπή που οραματίζονται ορισμένοι σύγχρονοι Ελλαδάρχες εκτείνεται στον άνω άθικτο και αμόλυντο ρου του ποταμού.
Και παρά τις προδιαγραφές που τόσο υπομονετικά σκιαγραφεί, αν όχι επιβάλλει, τα τελευταία χρόνια το ΣτΕ σχετικά με απαραίτητο περιεχόμενο υποβαλλόμενων Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων προκειμένου για ιδιωτικά ή δημόσια έργα ,η ιστορία επαναλαμβάνεται στο Νέστο. Όπως στον Αχελώο έτσι κι εδώ η απαιτούμενη μελέτη ήρθε να νομιμοποιήσει εκ των υστέρων το ήδη εκτελούμενο έργο.
Η φιλοσοφία αυτή των μεγάλων έργων και της αντιπαροχής παραπέμπει και στο πρόβλημα της μεταφοράς του συντελεστή δόμησης.
Η εποχή των μεγάλων έργων που συμπίπτει χρονικά με την εποχή της αντιπαροχής μας φέρνει και στο πρόβλημα της μεταφοράς του συντελεστή δόμησης..
Σίγουρα η μεταφορά συντελεστή δόμησης στο βαθμό που διευκολύνει την κτήση γης από το δημόσιο για την δημιουργία κοινοχρήστων χώρων και κοινωφελών έργων είναι ένα χρήσιμο εργαλείο προκειμένου να ικανοποιηθούν τρέχουσες πολεοδομικές ανάγκες.
Έτσι για πρώτη φορά με τον ν. 880/1979 προβλεπόταν η δυνατότητα μεταφοράς συντελεστή δόμησης και εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεως, με αποτέλεσμα να καταστρατηγείται ο μικρός εκτός σχεδίου συντελεστής, αφού το πρόσθετο εμβαδόν των ωφελουμένων ακινήτων μπορούσε να φτάνει μέχρι 10 % της αρχικής δομήσιμης επιφάνειας. Κυρίως για τον τελευταίο αυτό λόγο ο νόμος κρίθηκε αντισυνταγματικός από το ΣτΕ.
Ο νέος νόμος 2300/1995 θα έχει κατά πάσα πιθανότητα την ίδια μοίρα αφού οι προβληματισμοί και οι αιτιάσεις του ΣτΕ, γνωστοί τουλάχιστον στους εμπλεκόμενους, δεν ικανοποιήθηκαν ούτε αυτή τη φορά.
Η μεταφορά συντελεστή δόμησης δεν μπορεί να αποσκοπεί στην περιγραφή της ισχύουσας περιβαλλοντικής νομοθεσίας μεταθέτοντας απλώς το πρόβλημα του κορεσμού μιας περιοχής σε μια άλλη και προφανώς δεν μπορεί να είχε αυτό ο κ. Λαλιώτης κατά νου όταν σχολιάζοντας την αναμενόμενη απόφαση του ΣτΕ μίλησε για εμπόδια που δημιουργεί το δικαστήριοστην άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας της πολιτείας.
