Η Αλβανία σήμερα

420

Συγγραφέας: Κωνσταντίνος Δημητρόπουλος*

Άρδην τ. 06

ΣΥΓΧΡΟ­ΝΗ ΑΛ­ΒΑ­ΝΙ­ΚΗ ΠΡΑΓ­ΜΑ­ΤΙ­ΚΟ­ΤΗ­ΤΑ

ΜΕ­ΤΑΧΟ­ΤΖΙ­ΚΗ ΠΕ­ΡΙΟ­ΔΟΣ

Τον Α­πρί­λιο του ’92, το “Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμ­μα” κερ­δί­ζει τις ε­κλο­γές, και σχη­μα­τί­ζει κυ­βέρ­νη­ση υ­πό τον “βό­ρει­ο” Σα­λή Μπε­ρί­σα. Το κύ­ριο μέ­λη­μα της νέ­ας ε­ξου­σί­ας εί­ναι ο α­γώ­νας για την ι­σχυ­ρο­ποί­η­σή της στο ε­σω­τε­ρι­κό της χώ­ρας. Ο νέ­ος πρό­ε­δρος κα­τορ­θώ­νει να ε­λέγ­ξει τον στρα­τό, την α­στυ­νο­μί­α και την δι­και­ο­σύ­νη μέ­σω των πι­στών του βόρειων Αλβανών και των Κοσ­σο­βά­ρων.

Στο ε­ξω­τε­ρι­κό της χώ­ρας προ­βάλ­λε­ται έ­να δη­μο­κρα­τι­κό προ­σω­πεί­ο. Γί­νε­ται προ­σπά­θει­α στους Διε­θνείς Ορ­γα­νι­σμούς ώ­στε να κερδηθεί το έ­δα­φος που χά­θη­κε κα­τά την πε­ρί­ο­δο της “αυ­το­α­πο­μό­νω­σης”. Η κυ­βέρ­νη­ση δεί­χνει να συμ­μορ­φώ­νε­ται σχε­τι­κά εύ­κο­λα στις τυ­πι­κές θε­σμι­κές βελ­τιώ­σεις ή αλ­λα­γές που της ζη­τού­νται. Αυ­τό συμ­βαί­νει για­τί υ­πάρ­χει α­νε­κτι­κό­τη­τα στην τή­ρη­σή τους.

Η Βου­λή δεί­χνει α­νέ­τοι­μη να λει­τουρ­γή­σει στις νέ­ες συν­θή­κες. Ο ρό­λος της εί­ναι πε­ρισ­σό­τε­ρο ε­πι­βε­βαι­ω­τι­κός των κυ­βερ­νη­τι­κών α­πο­φά­σε­ων. Παρ’ ό­λα αυ­τά κά­ποι­ες στιγ­μές ο πρό­ε­δρος Μπε­ρί­σα έ­δει­ξε να μην την ε­μπι­στεύ­ε­ται.

Α­κό­μα και το ί­διο το κυ­βερ­νη­τι­κό σχή­μα δεν εί­ναι ε­παρ­κώς ο­μογε­νο­ποι­η­μέ­νο. Υ­πάρ­χουν σο­βα­ρές α­ντι­θέ­σεις και φυ­γό­κε­ντρες τά­σεις στο ε­σω­τε­ρι­κό του. Ε­ξω­αλ­βα­νι­κές δυ­νά­μεις, πι­έ­ζουν στα­θε­ρά για την ά­σκη­ση της μί­ας ή της άλ­λης πο­λι­τι­κής. Μέ­χρι τώ­ρα α­κο­λου­θού­νται πα­λι­ές, δο­κιμα­σμέ­νες αλ­λά ό­χι και τό­σο ε­πι­τυ­χη­μέ­νες συ­ντα­γές. Το Βα­τι­κα­νό και η Τουρ­κί­α πα­ρα­μέ­νουν οι πα­ρα­δο­σια­κοί πα­τρώ­νοι. Άλλα­ξε μό­νο ο νέ­ος “με­γά­λος προ­στά­της”. Βα­σι­κός σκο­πός της κυ­βέρ­νη­σης πα­ρα­μέ­νει η ά­σκη­ση της ε­ξουσίας με μο­χλό το ό­πλο του σω­βι­νι­σμού.

Η οι­κο­νο­μί­α συ­νε­χί­ζει να βρί­σκε­ται σε τέλ­μα, οι α­πλοί πο­λί­τες ζουν σε κα­τά­στα­ση ε­ξα­θλί­ω­σης, η ε­γκλη­μα­τι­κό­τη­τα τεί­νει να γί­νει τρό­πος ζω­ής και συ­νέ­πει­α ό­λων τού­των εί­ναι μια γε­νι­κή κρί­ση α­ξιών και έλ­λει­ψη ε­μπι­στοσύ­νης τό­σο με­τα­ξύ των με­λών της Αλ­βα­νι­κής κοι­νω­νί­ας, ό­σο κυ­ρί­ως α­πέ­να­ντι στη ε­ξου­σί­α.

Η σύγ­χρο­νη Αλ­βα­νί­α βρί­σκε­ται σε μια κρί­σι­μη κα­μπή. Η τυ­χο­διω­κτι­κή πο­λι­τι­κή που α­κο­λου­θείται εί­ναι α­δι­έ­ξο­δη. Πι­θα­νόν, η ρευ­στό­τη­τα που ε­πι­κρα­τεί στο ε­σω­τε­ρι­κό, να διαρ­κέ­σει για με­γά­λο χρο­νι­κό διά­στη­μα, α­κό­μα και αν ση­μει­ω­θεί αλ­λα­γή στο πο­λι­τι­κό σκη­νι­κό. Το ό­λο σύ­στη­μα α­δυ­να­τεί να συγ­χρο­νι­στεί με τους κα­νό­νες του παι­γνι­διο­ύ που ε­πι­κρα­τούν στην Διε­θνή Σκη­νή.

Ο λα­ός βρί­σκε­ται στο πε­ρι­θώ­ριο των ε­ξε­λί­ξε­ων. Θε­ω­ρεί τα κόμ­μα­τα ως μέ­σο για την α­ναρ­ρί­χη­ση συ­γκε­κρι­μέ­νων α­τό­μων ή ο­μά­δων στην ε­ξου­σί­α. Η πα­ρού­σα επί­φα­ση πλου­ρα­λι­σμού δια­τη­ρεί­ται πε­ρισ­σό­τε­ρο, λό­γω της σχετικής πί­ε­σης α­πό το ε­ξω­τε­ρι­κό και της α­νά­γκης συμ­με­το­χής στην νέ­α κα­τά­στα­ση που δια­μορ­φώ­νε­ται σε πα­γκό­σμιο ε­πί­πε­δο. Ο βί­αι­ος τρό­πος α­ντι­με­τώ­πι­σης των θε­ω­ρού­μενων ως α­ντί­πα­λων της κυ­βέρ­νη­σης δεν κά­νει και πολ­λούς αι­σιό­δο­ξους για το μέλ­λον της Δη­μο­κρα­τί­ας στην Αλ­βα­νί­α.

ΟΙ­ΚΟ­ΝΟ­ΜΙΑ

Η κυ­βέρ­νη­ση του Σα­λή Μπε­ρί­σα, στις προ­γραμ­μα­τι­κές της δη­λώ­σεις τό­νι­σε πως, στο­χεύ­ει στην οικο­νο­μι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση και την έ­ντα­ξη στο σύ­στη­μα της οι­κο­νο­μί­ας της α­γο­ράς. Το με­τα­βα­τι­κό διά­στη­μα που α­παι­τεί­ται θα’ ναι μα­κρύ και θα α­ντι­με­τω­πι­στούν δυ­σκο­λί­ες πα­ρό­μοι­ες με αυ­τές των κρα­τών της Α­να­το­λι­κής Ευρώ­πης. Όμως, λό­γω της πο­λι­τι­κής της “αυ­το­α­πο­μό­νω­σης” που α­κο­λου­θή­θη­κε για δε­κα­ε­τί­ες τα προ­βλή­μα­τα που α­ντι­με­τω­πίζει η Αλ­βα­νί­α εί­ναι και τα με­γα­λύ­τε­ρα.

Στο διά­στη­μα της κρί­σης στην Γιο­υ­γκο­σλα­βί­α ισχυροποιήθηκε η μαύρη α­γο­ρά και το λα­θρε­μπό­ριο – α­κό­μα και κρα­τι­κό. Η χώ­ρα είχε με­τα­τραπεί σ’ έναν τε­ρά­στιο δια­με­τα­κο­μι­στι­κό σταθ­μό. Ση­μα­ντι­κές πο­σό­τη­τες υ­γρών καυ­σί­μων, πο­λε­μι­κού και άλ­λου υ­λι­κού, κα­θώς και μου­σουλ­μά­νοι ε­θε­λο­ντές δια­κι­νήθηκαν μέ­σω των αλ­βα­νι­κών λι­μα­νιών, α­ε­ρο­δρομί­ων και χερ­σαί­ων ο­δών.

Η προ­σπά­θει­α για την ι­διω­τι­κο­ποί­η­ση α­ντι­με­τω­πί­ζει εγ­γε­νείς δυ­σκο­λί­ες. Η υ­πάρ­χου­σα τε­χνο­λο­γί­α εί­ναι πε­πα­λαι­ω­μέ­νη, δεν υ­πάρ­χει η δυ­να­τότη­τα α­να­νέ­ω­σης της, και αυ­τοί οι ο­ποί­οι α­να­λαμ­βά­νουν τις ι­διω­τι­κο­ποι­η­μέ­νες ε­πι­χει­ρή­σεις πά­σχουν α­πό έλ­λει­ψη πεί­ρας και γνώ­σε­ων.

Το πρό­γραμ­μα της ι­διω­τι­κο­ποί­η­σης των ε­πι­χει­ρή­σε­ων και της δια­νο­μής της γης, συ­να­ντά ση­μαντι­κές δυ­σκο­λί­ες, και προ­χω­ρά με αρ­γούς ρυθ­μούς. Η α­ντι­πο­λί­τευ­ση καταγγέλλει συ­νε­χώς τις α­δια­φα­νείς δια­δι­κα­σί­ες που χρη­σι­μο­ποι­ο­ύ­νται από την κυ­βέρ­νη­ση. Η γρα­φει­ο­κρα­τί­α δυ­σκο­λεύ­ε­ται να προ­σαρ­μο­στεί στις νέ­ες οικο­νο­μι­κο­κοι­νω­νι­κές συν­θή­κες.

Το ξέ­νο ι­διω­τι­κό κε­φά­λαι­ο δεν εισ­ρέ­ει με τους ρυθ­μούς που α­να­μέ­νει η κυ­βέρ­νη­ση. Οι ό­ποι­ο­ι αλ­λο­δα­ποί ε­πεν­δυ­τές δεί­χνουν το εν­δια­φέ­ρον τους στις υ­πάρ­χου­σες με­γά­λες κερ­δο­φό­ρες ε­πι­χειρή­σεις, που βέ­βαι­α α­φο­ρούν τις πλου­το­πα­ρα­γω­γι­κές πη­γές της Αλ­βα­νί­ας (χρώ­μιο, χαλ­κός, πε­τρέ­λαι­ο κ.λ.π.) και τον εκ­συγ­χρο­νι­σμό κρί­σι­μων το­μέ­ων του δη­μο­σί­ου που τα κέρ­δη εί­ναι βέ­βαι­α.

Η συ­νε­χής με­τα­να­στευ­τι­κή ρο­ή προς το ε­ξω­τε­ρι­κό α­ντι­με­τω­πί­ζε­ται θε­τι­κά α­πό τα Τί­ρα­να για­τί ε­κτός των άλ­λων, μει­ώ­νε­ται η α­νερ­γί­α και οι κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κές ε­πι­πτώ­σεις της. Από την άλ­λη, εισ­ρέ­ει συ­νάλ­λαγ­μα α­πό τα εμ­βά­σμα­τα προς τις οι­κο­γέ­νει­ες των με­τα­να­στών, αυ­ξά­νε­ται κα­τά συ­νέ­πει­α η κα­τα­νά­λω­ση, ει­σά­γο­νται κε­φα­λαι­ο­υ­χι­κά και κα­τα­να­λω­τι­κά α­γα­θά κα­θώς και γνώ­σεις νέ­ων με­θό­δων πα­ρα­γω­γής, ε­μπει­ρί­ες στην ορ­γά­νω­ση και λει­τουρ­γί­α των ε­πι­χει­ρή­σε­ων κ.λ.π.

Το ι­δια­ί­τε­ρο πρό­βλη­μα που βρα­χυ­κυ­κλώ­νει τον κρα­τι­κό μη­χα­νι­σμό, εί­ναι αυ­τό της δια­φθο­ράς. Κυ­βερ­νη­τι­κά στε­λέ­χη και όρ­γα­να της τά­ξης έ­χουν με­τα­βλη­θεί σε μι­κρούς “πα­σά­δες” που α­ξιώ­νουν και λαμ­βά­νουν “μπα­χτσί­σια” για τις “ε­ξυ­πη­ρε­τή­σεις” που προ­σφέ­ρουν. Αυ­τού του εί­δους ο κρα­τι­κός πα­ρα­σι­τι­σμός, έ­χει α­να­δει­χτεί σε κύ­ρια μορ­φή οι­κο­νο­μι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας με­γά­λου μέ­ρους των αν­θρώ­πων της ε­ξου­σί­ας.

Από το 1994 αρ­χί­ζουν να α­κού­γο­νται δια­μαρ­τυ­ρί­ες από την πλευρά των α­γρο­τών για την φο­ρο­λό­γη­σή τους. Συν τοις άλ­λοις η πα­ρα­γω­γή τους α­πορ­ρο­φά­ται με δυ­σκο­λί­α. Με­γά­λες γε­ωρ­γι­κές ε­κτά­σεις μέ­νουν α­καλ­λι­έρ­γητες. Ο α­γρο­τι­κός πληθυ­σμός μετακινείται προς τα με­γά­λα α­στι­κά κέ­ντρα, με­τα­να­στεύ­ει προς την Ελ­λά­δα ή και κα­τευ­θύ­νε­ται προς τις πα­ρα­λια­κές πε­ριο­χές της βό­ρει­ας Η­πεί­ρου.

Όταν λοι­πόν, το σύ­νο­λο της Αλ­βα­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας βρί­σκε­ται σε κρί­ση, οι α­δύ­να­τες οι­κο­νο­μι­κά τά­ξεις προ­σπα­θούν να ε­πι­βιώ­σουν με κά­θε τρό­πο, την στιγ­μή που η α­νερ­γί­α φτά­νει το 40% του ε­νερ­γού πλη­θυ­σμού.

Δεν εί­ναι κα­θό­λου υ­περ­βο­λι­κό να λε­χθεί πως ση­μα­ντι­κό τμή­μα της Αλ­βα­νι­κής κοι­νω­νίας ζεί α­πό τα εμ­βά­σμα­τα των ε­κα­το­ντά­δων χι­λιά­δων με­λών της που ερ­γά­ζο­νται στο ε­ξω­τε­ρι­κό και κυ­ρί­ως στην Ελ­λά­δα, α­πό τις ξέ­νες βο­ή­θει­ες, κα­θώς και α­πό το λα­θρε­μπό­ριο.

Η α­γο­ρα­στι­κή δύ­να­μη του λα­ού βρί­σκε­ται σε πο­λύ χα­μη­λά ε­πί­πε­δα. Ση­μα­ντι­κό μέ­ρος του α­γρο­τι­κού πλη­θυ­σμού ε­πα­νέρ­χε­ται στην αυ­το­κα­τα­νά­λω­ση. Οι μι­σθοί και οι συ­ντά­ξεις κα­λύ­πτουν μι­κρό μό­νο μέ­ρος των α­να­γκών μιας οι­κο­γέ­νει­ας. Οι τι­μές των βα­σι­κών προ­ϊ­ό­ντων βρί­σκονται σε διαρ­κή ά­νο­δο και πα­ρα­τη­ρού­νται με­γά­λες δια­φο­ρές α­πό πε­ριο­χή σε πε­ριο­χή. Για τα εί­δη βα­σι­κής δια­τρο­φής έ­χει ε­πι­βλη­θεί α­νώ­τα­το ό­ριο στην τι­μή πώ­λη­σης. Αυ­τά τα εί­δη ό­μως, δεν υ­πάρ­χουν στην α­γο­ρά για τον πρό­σθετο λό­γο της α­προ­θυ­μί­ας των ε­μπό­ρων να τα προ­μη­θευ­τούν. Θε­ω­ρούν πως τα δια­τι­μη­μέ­να προ­ϊ­ό­ντα δεν προ­σφέ­ρουν κέρ­δος.

ΠΟ­ΛΙ­ΤΙ­ΚΗ ΖΩ­Η

Υ­ΠΟ­ΘΕ­ΣΗ “ΦΑ­ΤΟΣ ΝΑ­ΝΟ”

Ο αρ­χη­γός της Α­ξιω­μα­τι­κής Α­ντι­πο­λί­τευ­σης και η­γέ­της του Σο­σια­λι­στικού Κόμ­μα­τος, Φά­τος Νά­νο ε­ξα­κο­λου­θεί να βρί­σκε­ται στην φυ­λα­κή. Δι­κα­στή­ριο των Τι­ρά­νων τον κα­τα­δί­κα­σε σε 12 χρό­νια φυ­λά­κι­ση, στη­ρι­ζό­με­νο σε έ­να σα­θρό κα­τη­γο­ρη­τή­ριο που άλ­λα­ξε τέσ­σε­ρις του­λά­χι­στον φο­ρές και που η υ­πε­ρά­σπι­ση δεν γνώ­ρι­ζε πα­ρά έ­να ε­λά­χι­στο μέ­ρος του. Η κα­ταδί­κη συ­ντά­ρα­ξε τον πο­λι­τι­κό κό­σμο της χώ­ρας και κα­ταγ­γέλ­θη­κε ως προ­σπά­θει­α ε­ξό­ντω­σης του κυ­ριό­τε­ρου πο­λι­τι­κού α­ντι­πά­λου της κυ­βέρ­νη­σης Μπε­ρί­σα.

Στην ε­φη­με­ρίδα “Ντί­τα Ιν­φορ­μα­τσιόν” δη­μο­σιε­ύ­ε­ται στις 3 Α­πρι­λί­ου 1994 συ­νέ­ντευ­ξη του Φά­τος Νά­νο. Ε­κεί ο σο­σια­λι­στής πο­λι­τι­κός προ­σθέ­τει και άλ­λους δύ­ο λό­γους στην δί­ω­ξή του:

α) τον α­ντα­γω­νι­σμό Βορ­ρά – Νό­του και

β) τον ισλαμικό φανατισμό του Μπερίσα.

ΠΟ­ΛΙ­ΤΙ­ΚΗ ΚΑ­ΤΑ­ΣΤΑ­ΣΗ

Η συμ­μα­χί­α που α­νέ­λα­βε την ε­ξου­σί­α πα­ρου­σιά­ζει συ­νε­χείς διαρ­ροές. Ο η­γέ­της του “Σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κού Κόμ­μα­τος” Γκι­νού­σι, α­πο­στα­σιο­ποι­ε­ί­ται α­πό το “Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμ­μα” και φαίνεται πως γέρνει προς τη με­ριά του “Σο­σια­λι­στι­κού”. Πα­ρό­μοι­α τα­κτι­κή χρη­σι­μο­ποι­ε­ί και ο έ­τε­ρος σύμ­μα­χος, το “Ρε­που­μπλι­κα­νι­κό Κόμ­μα”, το ο­ποί­ο ε­ρω­το­τρο­πεί με το “Μέ­τω­πο των Δε­ξιών Δυ­νά­με­ων“.

Στην σύ­ντο­μη ζω­ή του, το Δ.Κ. έ­χει δια­σπα­στεί ή­δη δύ­ο φο­ρές. Στην αρ­χή έ­φυ­γαν τα προ­ο­δευ­τι­κό­τε­ρα στοι­χεί­α της με­τα­πο­λι­τευ­τι­κής πε­ριό­δου, τα ο­ποί­α και συ­γκρό­τη­σαν την φι­λο­ευ­ρω­πα­ϊ­κή “Δη­μο­κρα­τι­κή Συμ­μα­χί­α“. Σήμερα προσπαθώντας να ανοιχτούν ακόμα περισσότερο στην αλβανική κοινωνία έχουν δημιουργήσει τον «Πόλο του Κέντρου». Πρό­σφα­τα κά­ποι­ο­ι άλ­λοι που χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται σαν υ­πέρ του δέ­ο­ντος φι­λό­τουρ­κοι και α­πο­μο­νω­τι­στές, σχη­μά­τι­σαν το “Μέ­τω­πο Δε­ξιών Δυ­νά­με­ων”.

Πλέ­ον, το “Δ.Κ.” α­πο­τε­λεί έ­να Γκέκι­κο, μου­σουλ­μα­νι­κό και φι­λο­γερμανικό κόμ­μα, το ο­ποί­ο και σχε­τί­ζε­ται ά­με­σα με τους σωβινιστικούς κύ­κλους των Αλ­βα­νών της Σέρ­βι­κης ε­παρ­χί­ας του Κοσ­συ­φο­πέ­διο­υ.

Στα α­ρι­στε­ρά του πο­λι­τι­κού σκη­νι­κού της Αλ­βα­νί­ας, κυ­ριαρ­χεί το “Σο­σια­λι­στι­κό Κόμ­μα”. Α­κο­λου­θεί, υ­πό την η­γε­σί­α του ορ­θό­δο­ξου Φά­τος Νά­νο, μια με­τριο­πα­θή γραμ­μή στα πο­λι­τι­κά πράγ­μα­τα της χώ­ρας αν και η γραμμή του αμφισβητήθηκε έντονα τελευταία. Ο ό­γκος των υ­πο­στη­ρι­κτών του βρί­σκε­ται στις νότιες αλλά και στις α­γρο­τι­κές πε­ριο­χές – χαρα­κτη­ρι­στι­κό γνώ­ρι­σμα και άλ­λων χω­ρών του “α­να­το­λι­κού συ­να­σπι­σμού”. Τα στε­λέ­χη του θεωρείται ότι α­πο­τε­λού­σαν την με­ταρ­ρυθ­μι­στι­κή πτέ­ρυ­γα του άλ­λο­τε “Κόμ­μα­τος Ερ­γα­σί­ας Αλ­βα­νί­ας“. Η πλει­ο­ψη­φί­α των βου­λευ­τών του δεν εί­χε πα­ρό­μοι­ο α­ξί­ω­μα στο Κ.Ε.Α. Το Σ.Κ. εί­ναι ο δυ­να­τό­τε­ρος α­πό τους διεκ­δι­κη­τές της ε­ξου­σί­ας, παρόλο που στις πρόσφατες «εκλογικές» αναμετρήσεις απέτυχε να κρατήσει μια σταθερή πολιτική.

Δε­ξιό­τε­ρα και α­ρι­στε­ρό­τε­ρα δρούν κά­ποι­ες μι­κρό­τε­ρες πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις που χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται ως πε­ρι­θω­ρια­κές ή και δο­ρυ­φο­ρι­κές Αλ­βα­νι­κών και ξέ­νων δυ­νά­με­ων: το ακροδεξιό “Ε­θνι­κό Μέ­τω­πο” (Μπα­λί Κο­μπε­τάρ) που στην κα­το­χή συ­νερ­γά­στη­κε με τους Γερ­μα­νοϊτα­λούς και με­τα­ξύ των άλ­λων ευ­θύ­νε­ται για πολ­λά ε­γκλή­μα­τα ε­νά­ντια στον Ελ­λη­νι­σμό, το βα­σι­λι­κό “Νο­μι­μό­τη­τα” (Λεγκαλιτέτι), το α­ρι­στε­ρο­δε­ξιό “Οι­κο­λο­γι­κό” που κα­τα­σκευ­ά­στη­κε από τους Ι­τα­λούς, το παράνομο Χο­τζι­κό κομμουνιστικό κόμ­μα (“Κ.Κ.Α.”) που δεν έ­χει κα­μί­α δύ­να­μη, η “Σο­σια­λι­στι­κή Ε­νω­ση” που ι­δρύ­θη­κε τον Γε­νά­ρη του 1995, κ.ά.

Η κυβερνητική παράταξη κατάφερε να ξεπεράσει τους σκόπελους των εθνικών και δημοτικών «εκλογών», μιάς και η αντιπολίτευση δεν κατόρθωσε να παραμείνει ενιαία. Το «Σοσιαλιστικό Κόμμα» υποχώρησε και αναγνώρισε το «αποτέλεσμα» αφήνοντας ακάλυπτο τον «Πόλο του Κέντρου». Από την άλλη πλευρά η Δύση έχει ήδη κάνει την επιλογή της και στηρίζει το καθεστώς Μπερίσα. Η μόνη σχετική διαφοροποίηση φαίνεται πως υπάρχει από την μεριά των Η.Π.Α. που χάνουν έδαφος στην αναμέτρησή τους με την Γερμανία.

ΤΥ­ΠΟΣ

Η Διε­θνής Ε­πι­τρο­πή για την Προ­στα­σί­α των Δη­μο­σιο­γρά­φων, κα­ταγ­γέλ­λει σε α­να­κοί­νω­σή της την Αλ­βα­νί­α, πως πα­ρά την ύ­παρ­ξη ε­κλεγ­μέ­νης κυ­βέρ­νη­σης οι μέ­θο­δοι κα­τα­πί­ε­σης των δη­μο­σιο­γρά­φων εί­ναι το ί­διο αυ­στη­ρές μ’ε­κεί­νες του προ­η­γού­με­νου κα­θε­στώ­τος.

Η κε­ντρι­κή ε­ξου­σί­α προ­σπα­θεί να θέ­σει υ­πό τον έ­λεγ­χό της τον τύ­πο, και στις πε­ρι­πτώ­σεις που δεν τα κα­τα­φέρ­νει ε­φαρ­μό­ζει κα­τα­σταλ­τι­κή πο­λι­τι­κή. Εί­ναι γε­γο­νός πως οι άν­θρω­ποι της α­δέ­σμευ­της ε­νη­μέ­ρω­σης, βρί­σκο­νται συ­νε­χώς στο στό­χα­στρο της ε­ξου­σί­ας. Διώ­ξεις, φυ­λα­κίσεις, α­πει­λές και ξυ­λο­δαρ­μοί δη­μο­σιο­γρά­φων, ε­πι­βο­λή ε­ξο­ντω­τι­κών προ­στί­μων και δη­μό­σιες πυρ­πο­λή­σεις ε­ντύ­πων εί­ναι φαι­νό­με­να γνώ­ρι­μα για την Αλ­βα­νι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα.

Η εκ­στρα­τεί­α χει­ρα­γώ­γη­σης του τύ­που, στην ο­ποί­α έ­χει ε­πι­δο­θεί η κυ­βέρ­νη­ση α­πέ­κτη­σε πρό­σφα­τα και νο­μι­μο­φά­νει­α, με την ψή­φι­ση του σχε­τι­κού νό­μου “πε­ρί τύ­που”. Α­πό το Φθι­νό­πω­ρο του 1993 που εί­χε δο­θεί στην δη­μο­σιό­τη­τα ως σχέ­διο νό­μου, η Ε­νω­ση Ε­παγ­γελ­μα­τιών Δη­μο­σιο­γρά­φων Αλ­βα­νί­ας, τον εί­χε χα­ρα­κτη­ρί­σει ως “τυ­πο­κτό­νο”. Σ’αυ­τές τις δια­μαρ­τυ­ρί­ες ο πρό­ε­δρος Μπε­ρί­σα α­πά­ντη­σε: “ο νέ­ος νό­μος πε­ρί τύ­που συ­ντά­χθη­κε σύμ­φω­να με τα … Γερ­μα­νι­κά πρό­τυ­πα”. Το χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό στοι­χείο του νό­μου εί­ναι η ε­πι­βο­λή τε­ρά­στιων προ­στί­μων για άρ­θρα που θα κρι­θούν ό­τι βλά­πτουν τα ε­θνι­κά συμ­φέ­ρο­ντα της χώ­ρας.

ΣΥΝ­ΔΙ­ΚΑ­ΛΙ­ΣΜΟΣ

Α­πό τις κοι­νω­νι­κές ο­μά­δες που έ­χουν κα­τα­φέ­ρει να συν­δι­κα­λί­ζο­νται και να α­γω­νί­ζο­νται μέ­σα α­πό τις ορ­γα­νώ­σεις τους, εί­ναι αυ­τές των φοι­τη­τών και των πρώ­ην πο­λι­τι­κών κρα­τού­με­νων.

Το φοι­τη­τι­κό κί­νη­μα ή­ταν αυ­τό που επιτάχυνε τις πο­λι­τι­κές ε­ξε­λί­ξεις κα­τά το κρί­σι­μο διά­στη­μα της διε­τί­ας 1989-90. Η δύ­να­μή του φαί­νε­ται και α­πό το γε­γο­νός πως ο ση­με­ρι­νός πρό­ε­δρος της Αλ­βα­νι­κής Δη­μο­κρα­τί­ας και πολ­λά μέ­λη της πο­λι­τι­κής η­γε­σί­ας της χώ­ρας, α­να­δεί­χτη­καν και λό­γω των σχέ­σε­ών τους με τους φοι­τη­τές. Σή­με­ρα, δεί­χνουν α­πο­γο­η­τευ­μέ­νοι με την κα­τά­στα­ση που ε­πι­κρα­τεί στα Πα­νε­πι­στή­μια και στην χώ­ρα. Συ­χνές εί­ναι οι α­πο­χές και οι δια­μαρ­τυ­ρί­ες τους. Τα βα­σι­κά τους αι­τή­μα­τα έ­χουν να κά­νουν με την βελ­τί­ω­ση του ε­πι­πέ­δου σπου­δών, την δια­βί­ω­σή τους κα­θώς και με την α­να­γνώ­ρι­ση της αυ­το­τέ­λει­ας των Α­νώ­τα­των Ι­δρυ­μά­των. Από τον Ο­κτώ­βρη του 1993 και στο ε­ξής, οι α­πο­χές παίρ­νουν πα­ναλ­βα­νι­κό χα­ρα­κτή­ρα.

Πα­ρό­μοι­α πο­ρεί­α α­κο­λού­θη­σαν οι πα­λιο­ί πο­λι­τι­κοί κρα­τού­με­νοι. Κα­τά­φε­ραν να συνδικαλιστούν και υ­πο­στή­ρι­ξαν την ση­με­ρι­νή κυ­βέρ­νη­ση. Γρή­γο­ρα έ­χα­σαν την ε­μπι­στο­σύ­νη τους α­πέ­να­ντί της. Ε­νώ υ­πέ­στη­σαν τα πάν­δει­να κα­τά την πε­ρί­ο­δο του Χό­τζα, αρ­γό­τε­ρα έ­γι­ναν α­ντι­κεί­με­νο εκ­με­τάλ­λευ­σης και τα προ­βλή­μα­τά τους πα­ρα­μέ­νουν ά­λυ­τα. Τους μα­στί­ζει η α­νερ­γί­α, ό­σοι εξ αυ­τών εί­ναι α­γρό­τες α­πό­μει­ναν χω­ρίς κλή­ρο, γυρ­νώ­ντας στα σπί­τια τους τα βρή­καν κα­τει­λημ­μέ­να ή γκρε­μι­σμέ­να, πολ­λές οι­κο­γέ­νει­ες δια­λύ­θη­καν κ.λ.π.

Οι ερ­γα­τι­κές συν­δι­κα­λι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις του πα­ρελ­θό­ντος έ­χουν δια­λυ­θεί. Λει­τουρ­γούν σύλ­λο­γοι με πε­ριο­ρι­σμέ­νη δύ­να­μη. Οι προ­σπά­θει­ες που γί­νο­νται προς αυ­τή την κα­τεύ­θυν­ση προ­σκρού­ουν στην γε­νι­κό­τερη οι­κο­νο­μι­κή και κοι­νω­νι­κή α­πο­διάρ­θρω­ση, στην ο­λοέ­να και αυ­ταρ­χι­κό­τε­ρη συ­μπε­ρι­φο­ρά της κυ­βέρ­νη­σης αλ­λά και στους τυ­χο­διώ­κτες η­γέ­τες τους. Πα­ρά τα σο­βα­ρά προ­βλή­μα­τα – α­κό­μα και ε­πι­βί­ω­σης – που α­ντι­με­τω­πί­ζουν οι μι­σθω­τοί, μό­λις το 1994 άρ­χι­σε να α­χνο­φαί­νε­ται μια προ­σπά­θει­α του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος για την α­ντι­με­τώ­πι­ση των ο­ξυ­μέ­νων προ­βλη­μά­των του. Το κί­νη­μα των ερ­γα­ζό­με­νων λει­τουρ­γεί σε ο­ρι­σμέ­νες πε­ρι­πτώ­σεις πε­ριφερει­α­κά και κλα­δι­κά και μό­νο στο πλαί­σιο του δη­μό­σιο­υ το­μέ­α. Τις αιχ­μές του α­πο­τε­λούν οι δά­σκα­λοι και οι με­ταλ­λω­ρύ­χοι. Αυ­τοί οι δύ­ο το­μείς δεν ε­πλή­γη­σαν α­πό την α­νερ­γί­α ό­σο άλ­λοι, δια­τη­ρούν μια σχε­τι­κή μα­ζι­κό­τη­τα και εί­ναι καί­ριο­ι για το κρά­τος. Κα­τορ­θώ­νουν όπως φαί­νε­ται, να α­να­συ­γκρο­τη­θούν και να διεκ­δι­κή­σουν.

*μέ­λος της Ελ­λη­νι­κής Ε­νω­σης για τα Δι­και­ώ­μα­τα και την Α­πε­λευ­θέ­ρω­ση των Λα­ών