Κλειστό το πουγκί για επενδύσεις

«Όπου ακούς πολλά κεράσια κράτα και μικρό καλάθι» λέει η παροιμία, που κολλάει… ταμάμ στην περίπτωση των περιβόητων επενδύσεων στην Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης.

Μπορεί η Μέρκελ και ο Ολάντ να εκδηλώνουν σε κάθε ευκαιρία την προθυμία να πέσουν λεφτά στην ελληνική οικονομία, όμως οι επενδυτές από τις δυο ατμομηχανές της Ευρωπαϊκής Ένωσης κρατάνε το πουγκί κλειστό. Ωστόσο υπάρχουν και οι εξαιρέσεις!

Την τελευταία τριετία περισσότερες από 15 ξένες εταιρείες επένδυσαν στην Ελλάδα, παρ’ ότι πολλαπλάσιες δεν τις ακολούθησαν. Και η αλήθεια είναι πως ακόμη και μεγάλες ευρωπαϊκές πολυεθνικές προσανατολίζονται τα τελευταία χρόνια προς τις ΗΠΑ και την Κίνα επιλέγοντας άλλους δρόμους κι όχι ευρωπαϊκούς, λόγω της ανασφάλειας στη Γηραιά Ήπειρο, που ακόμη κλονίζεται ποικιλοτρόπως από την κρίση του 2008. Πόσω μάλλον η Ελλάδα, που διαρκώς βρίσκεται στη δίνη του κυκλώνα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Dealogic, διεθνούς πλατφόρμας επενδυτικών τραπεζών με έδρα τη Νέα Υόρκη, η Γερμανία είναι η χώρα που, όπως αναμενόταν, έχει επενδύσει τα περισσότερα στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία. Συγκεκριμένα, από το 2005 μέχρι σήμερα, η συνολική αξία των άμεσων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου άνω του 1 δισ. δολ. στη χώρα μας ανά κράτος προέλευσης είναι: Γερμανία 8,7 δισ. δολ., Ιταλία 5,6 δισ., Γαλλία 5,1 δισ., Κύπρος 3,6 δισ., Μ. Βρετανία 2 δισ., Ισπανία 2 δισ., Σ. Αραβία 1,7 δισ., ΗΠΑ 1,4 δισ., Χονγκ Κονγκ 1,2 δισ., Ελβετία 1,1 δισ., Ην. Αραβικά Εμιράτα 1,1 δισ., Πορτογαλία 1 δισ.

Όπως εύκολα διαπιστώνει κανείς, οι αμέσως επόμενοι μεγαλύτεροι επενδυτές στην Ελλάδα μετά τους Γερμανούς (οι επιχειρήσεις γερμανικών συμφερόντων απασχολούν 35.000 εργαζομένους) είναι παραδοσιακοί εμπορικοί εταίροι, όπως η Ιταλία, η Γαλλία (στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται σήμερα περίπου 120 θυγατρικές εταιρείες γαλλικών ομίλων και επιχειρήσεων ή κοινοπραξίες) και η Κύπρος. Παρά, εξάλλου, τη φιλολογία περί της ζάπλουτης Κίνας που θα εφορμούσε για να επωφεληθεί από τις επενδυτικές ευκαιρίες της Ελλάδας, δεν συμβαίνει τίποτε σημαντικό σε εταιρικό επίπεδο.

Από όλους τους τομείς επενδύσεων, οι τηλεπικοινωνίες ήταν και παραμένουν ο αγαπημένος κλάδος των ξένων εταιρειών. Συγκεκριμένα, οι δέκα δημοφιλέστεροι ελληνικοί κλάδοι για τις ξένες επενδύσεις είναι (2005-2015):

Τηλεπικοινωνίες 12,6 δισ. δολ., Χρηματοπιστωτικός Τομέας 9,3 δισ., Μεταφορές 5 δισ., Τρόφιμα – Ποτά 1,6 δισ., Μέταλλα – Χάλυβας 1,6 δισ., Τεχνολογία 1,3 δισ., Εξορύξεις 1,2 δισ., Λιανεμπόριο 1,2 δισ., Ασφάλειες 0,9 δισ., Υγεία 0,8 δισ.

Η ροή κεφαλαίων, πάντως, στην ελληνική οικονομία στέρευε όσο η οικονομική κρίση βάθαινε. Το 2005 οι ξένες εταιρείες είχαν ξοδέψει για εξαγορές ελληνικών εταιρειών, συγχωνεύσεις και άλλου είδους επενδύσεις 1,8 δισ. δολ., το 2006 το ποσό εκτινάχθηκε στα 7,9 δισ., ενώ το 2008 ξεπέρασε τα 10 δισ. Στα χρόνια της κρίσης, όμως, οι επενδυτές έγιναν πολύ πιο επιφυλακτικοί, με πρώτους και καλύτερους τους Γερμανούς. Το 2009 το συνολικό ποσό επενδύσεων στη χώρα μας κατεδαφίστηκε στα 1,7 δισ., το 2010 στα 2 δισ., το 2012 μόλις στα 400 εκατ. δολ. και μόνο το 2014 ανέκαμψε κάπως στα 4 δισ. Για το 2015, ωστόσο, η κατάσταση μόνο ευοίωνη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.

Άλλοτε, λοιπόν, κάτι κινείται, άλλοτε όχι στην ασθμαίνουσα ελληνική οικονομία, που δεν έχει καταφέρει τόσα χρόνια να παρέχει αυτό που οι επενδυτές ψάχνουν, ένα πιο σταθερό περιβάλλον. Κι όχι ένα καθεστώς διαρκούς ύφεσης, ανασφάλειας, γραφειοκρατίας και φορολογικού πλαισίου που μοιάζει με κινούμενη άμμο. Η πραγματικότητα, λοιπόν, είναι πως πολλές από τις υποσχέσεις από χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία μένουν στα λόγια.

Ωστόσο, από το 2012 κι έπειτα υπήρξαν και εταιρείες που πράγματι αποφάσισαν να επενδύσουν στην ελληνική οικονομία. Συγκεκριμένα, η Phillip Morris μετέτρεψε τις αποθήκες της Παπαστράτος (θυγατρική) στο Αγρίνιο σε κέντρο logistics και δημιούργησε επτά νέες γραμμές παραγωγής στον Ασπρόπυργο, μια επένδυση της τάξης των 25 εκατ. ευρώ.

Η IBM επέλεξε να φτιάξει στην Ελλάδα το κέντρο ανάλυσης επιχειρηματικών της δεδομένων, η Coca-Cola το κέντρο διαδραστικής επικοινωνίας πολιτών για την Κεντρική και Νότια Ευρώπη (43 εκατ. ευρώ), η γερμανική Henkel προχώρησε στην πρόσθετη γραμμή παραγωγής στη χώρα μας, η Samsung στο σχεδιαστικό κέντρο στην Πάτρα και η Nestle στη γραμμή παραγωγής ελληνικού καφέ στα Οινόφυτα.

Ακόμα, η Hewlett Packard έχει επιλέξει τον Πειραιά ως κέντρο logistics για τη μεταφορά στην υπόλοιπη Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική, η Sony επενδύει για να μεταφέρει εμπορεύματα μέσω ΤΡΑΙΝΟΣΕ στην υπόλοιπη Ευρώπη, η Unilever για να υλοποιήσει την παραγωγή 110 κωδικών από το εξωτερικό στη χώρα μας και για την κατασκευή νέου κέντρου αποθήκευσης και διανομής τροφίμων στο Σχηματάρι, ενώ η Huawei για να αναπτύξει κέντρο logistics στον Πειραιά και η LIDL για νέα κέντρα αποθήκευσης και διανομής στα Καλύβια. Κινήσεις κάνουν και οι φαρμακευτικές GlaxoSmithKline και Novartis.

Όπως και να έχει, όμως, οι προσδοκίες όλων των κυβερνήσεων της τελευταίας εξαετίας ήταν σαφώς μεγαλύτερες, όπως και οι ζωηρές υποσχέσεις των ισχυρών οικονομικών δυνάμεων Ευρώπης, Αμερικής και Ασίας για άμεσες επενδύσεις που θα έδιναν έναν τόνο ανάκαμψης στην ημιθανή ελληνική οικονομία. Εν αναμονή, λοιπόν.