Του Νικίτα Κοβαλένκο από την Ρήξη φ. 132
Παρά τη νίκη του φιλοευρωπαϊκού κόμματος GERB, τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας στην Βουλγαρία δεν προκάλεσαν ενθουσιασμό στην Ε.Ε. Αντιλαμβάνονται με τι όγκο προβλημάτων θα έλθει αντιμέτωπος ο Μπόικο Μπορίσωφ, στην προσπάθειά του να σχηματίσει μια κυβέρνηση συνασπισμού.
Στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές στη Βουλγαρία, τη νίκη την κέρδισε το φιλοευρωπαϊκό κόμμα «Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας» (GERB) του πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσωφ. Έτσι, έπειτα από δύο εθελούσιες εξόδους από την εξουσία, ο «αβύθιστος» Μπορίσωφ μπορεί ήδη για τρίτη φορά να ηγηθεί μιας κυβέρνησης. Κι αυτό παρά την εντυπωσιακή αύξηση των ευρωσκεπτικιστικών διαθέσεων, η οποία έφερε στη θέση του προέδρου, τον Νοέμβριο του 2016, τον φιλορώσο Ρούμεν Ράντεφ.
Μερικά αμερικανικά ΜΜΕ υποδέχθηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό την επιτυχία του Μπορίσωφ. Ιδιαίτερα οι Νιου Γιορκ Τάιμς θεώρησαν ότι αυτή ήταν μια νίκη της Ε.Ε. και μια απογοήτευση για τον Βλαδίμηρο Πούτιν, που επιδιώκει «να χρησιμοποιήσει τις εσωτερικές αντιθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να ενισχύσει την επιρροή του στα κράτη της Ενωμένης Ευρώπης».
Ο κύριος ανταγωνιστής του GERB, το Σοσιαλιστικό Κόμμα Βουλγαρίας (ΣΚΒ), το οποίο είναι ο διάδοχος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Βουλγαρίας, και υποστήριξε την υποψηφιότητα του Ράντεφ για την προεδρία του Νοεμβρίου του προηγούμενου έτους, ήλθε δεύτερο. Το κόμμα επανειλημμένως έχει εκφράσει την επιθυμία του για σύσφιξη των σχέσεων με τη Ρωσία και την άρση των αντιρωσικών κυρώσεων, την ώρα που ο πεπεισμένος ευρωοπτιμιστής Μπορίσωφ υποστήριξε την επιβολή κυρώσεων εναντίον της Μόσχας.
Οι Ευρωπαίοι δημοσιογράφοι, στις δικές τους εκτιμήσεις, για κάποιο λόγο, αποδείχθηκαν πολύ πιο συγκρατημένοι από τους Αμερικανούς συναδέλφους τους. Για παράδειγμα, η EURACTIV, ανακοινώνοντας τα αποτελέσματα των εκλογών, παρότι υποδέχθηκε θετικά τη νίκη του Μπορίσωφ, σημείωσε ότι θα είναι πολύ δύσκολες οι συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Πράγματι, στο βουλγαρικό κοινοβούλιο εισέρχονται πέντε πολιτικές δυνάμεις: το GERB, με το 32,7% των ψήφων, το Σοσιαλιστικό Κόμμα με 27,2%, ο εθνικιστικός συνασπισμός «Ενωμένοι Πατριώτες», με 9,1%, το κόμμα της τουρκικής εθνικής μειονότητας «Κίνημα για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες», με 8,9%, και το λαϊκίστικο κόμμα «Βόλια», με 4,2%. Αντιστοίχως, οι 240 έδρες στη βουλή κατανέμονται περίπου ως εξής: GERB 96, ΣΚΒ 79, «Ενωμένοι Πατριώτες» 27, «Κίνηση για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες» 26 και «Βόλια» 12.
Όπως φαίνεται, η απόσταση του κόμματος του Μπορίσωφ από τους Σοσιαλιστές δεν είναι καθόλου μεγάλη. Εκτός αυτού, σε σύγκριση με τις εκλογές του 2014, η δύναμη του GERB δεν άλλαξε, την ώρα που το Σοσιαλιστικό Κόμμα σχεδόν διπλασίασε τα ποσοστά του (είχε 15,4%). Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι το GERB δεν κατόρθωσε να κερδίσει την αυτοδυναμία στο κοινοβούλιο (απαιτούνται 121 βουλευτές). Ως εκ τούτου, ο Μπορίσωφ πρέπει να προχωρήσει σε κυβέρνηση συνασπισμού. Σε διαφορετική περίπτωση, η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης δίδεται στο δεύτερο κόμμα. Εδώ βρίσκεται και όλη η δυσκολία της κατάστασης.
Η πλέον απλή, αλλά και λιγότερο εφικτή λύση, είναι η μεγάλη συμμαχία του GERB με το ΣΚΒ, πιθανότητα την οποία απέρριψε η επικεφαλής των σοσιαλιστών Κορνηλία Νίνοβα. Άλλη πιθανή σύνθεση είναι ο σχηματισμός κυβέρνησης του GERB με το φιλοτουρκικό ΚΔΕ. Όμως αυτή την εκδοχή την έχει απορρίψει ο ίδιος Μπορίσωφ. Κατά συνέπεια, μοναδικό δυνατό σενάριο παραμένει η συμμαχία του GERB με τους «Ελεύθερους Πατριώτες» και με τη συμμετοχή ή μη του «Βόλια».
Το «Βόλια» είναι μια λαϊκιστική πολιτική δύναμη, που έχει ως επικεφαλής τον επιχειρηματία Βέσελιν Μαρέσκι, τον οποίο αποκαλούν «Βούλγαρο Ντόναλντ Τραμπ». Έχει πατριωτικές θέσεις και καλεί σε απαλλαγή από «τα σκουπίδια του διεφθαρμένου πολιτικού κατεστημένου», σε αυστηρό έλεγχο της μετανάστευσης και σε προσέγγιση με τη Ρωσία.
Ο Βούλγαρος πολιτικός αναλυτής, επικεφαλής του κέντρου «Ευρασία», δρ. Πέτκο Γκάντσεφ, δήλωσε ότι ο Μαρέσκι είναι ένα πρόσωπο με σκοτεινό παρελθόν: «Εμπορευόταν λαθραίο πετρέλαιο, έλεγαν, και συνδεόταν με ισλαμιστές. Η είσοδός του στη βουλή είναι ένας παραλογισμός». Ωστόσο, λόγω του μικρού αριθμού των εδρών, το «Βόλια» δεν μπορεί να έχει αποφασιστικό ρόλο στον σχηματισμό κυβέρνησης.
Πολύ πιο σημαντικός θα είναι αυτός των «Ενωμένων Πατριωτών». Πρόκειται για την ένωση τριών δεξιών κομμάτων: του «Βουλγαρικού Εθνικού Κινήματος», του «Εθνικού Μετώπου Βουλγαρίας» και του «Ατάκα». Οι «Ενωμένοι Πατριώτες» υποστηρίζουν εθνικιστικές και αντιισλαμικές θέσεις και έχουν σκληρή αντιμεταναστευτική ρητορική. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια των εκλογών, διοργάνωσαν δράσεις παρεμπόδισης εισόδου στη χώρα όσων Τούρκων ζουν στην Τουρκία, αλλά διατηρούν τη βουλγαρική υπηκοότητα και ήθελαν να ψηφίσουν. Επιπλέον, οι «Ενωμένοι Πατριώτες» υποστηρίζουν προστατευτικά μέτρα για την οικονομία και ανεξαρτησία στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής, δηλαδή, στην ουσία, είναι κόμμα ευρωσκεπτικιστικό.
Ακόμη και εάν σχηματίσει μια τέτοια κυβέρνηση, ο Μπορίσωφ θα είναι πολύ δύσκολο να προωθήσει τις θέσεις του, καθώς θα πρέπει να λάβει υπόψη και τις ευρωσκεπτικιστικές και εθνικιστικές απόψεις των εθνικιστών, που δεν έχουν καμία σχέση με τις δικές του, ενώ παράλληλα θα δέχεται πίεση και από την πλευρά του προέδρου Ράντεφ. Συνεπώς, είναι απίθανο μια τέτοια κυβέρνηση να είναι βιώσιμη και μπορεί σύντομα να έχουμε προκήρυξη νέων εκλογών.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι εκλογές συνοδεύτηκαν από πολυάριθμες παραβιάσεις της διαδικασίας. Μάλιστα, πολύ διαδεδομένο ήταν το φαινόμενο της εξαγοράς της ψήφου, σε ποσοστό ίσως και 15% επί του συνόλου. Η τιμή για το κάθε ψηφοδέλτιο κυμάνθηκε από 15 έως 100 ή και περισσότερα ευρώ. «Το GERB είναι το κόμμα των υπαλλήλων και της καταστολής. Επέβαλαν σε πολίτες να το ψηφίσουν. Ακόμη και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις ασκήθηκε διοικητική πίεση, ώστε να επιβάλουν στους συνεργάτες τους να ψηφίσουν το κόμμα του Μπορίσωφ», τόνισε ο Πλάμεν Μιλέτκωφ και ο Πέτκο Γκάτσεφ πρόσθεσε ότι, «η προσέλευση στις κάλπες έφτασε το 51%, δηλαδή ο μισός πληθυσμός δεν πήρε καν μέρος στις εκλογές».
Μετάφραση: Σωτήρης Δημόπουλος
