920 
Του Κώστα Βενιζέλου από τον Φιλελεύθερο
Όλα τα σενάρια και μορφές λύσης να τεθούν στο τραπέζι των συνομιλιών όπως και το θέμα της ενέργειας, αξιώνει η τουρκική πλευρά για να επαναρχίσει μια νέα διαδικασία διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν πως η Άγκυρα θεωρεί ότι σε περίπτωση επανέναρξης των διαπραγματεύσεων ενώπιον των εμπλεκομένων θα πρέπει να υπάρχουν όλες οι επιλογές, από τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, τη συνομοσπονδία μέχρι και τα δύο κράτη, τη συμφωνημένη διχοτόμηση.
Την ίδια ώρα, αν και η τουρκική θέση είναι πως το θέμα του φυσικού αερίου πρέπει να ξεκαθαρίσει από τώρα με αποδοχή από την Κυπριακή Δημοκρατίας μιας φόρμουλας για συνδιαχείριση με τους Τουρκοκύπριους (σ.σ. με την Τουρκία), ωστόσο, είναι προφανές πως εάν αυτή η επιδίωξή τους δεν πετύχει σε πρώτη φάση, το ζήτημα θα τεθεί στις διαπραγματεύσεις. Με στόχο, πάντα, τον «δίκαιο διαμοιρασμό».
Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, η Άγκυρα είχε δώσει εντολές στον Ακιντζί να εγείρει το θέμα τού «όλα στο τραπέζι» κατά την άτυπη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, που πραγματοποιήθηκε στις 9 Αυγούστου. Αυτό έγινε, υπό μορφή βολιδοσκόπησης, πλην όμως ο Πρόεδρος Αναστασιάδης φέρεται να απέρριψε την ιδέα. Επέμεινε, όπως προέκυψε και στις δηλώσεις που έκανε μετά τη συνάντηση, «στη συμφωνημένη βάση» του Κυπριακού. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως από το «όλα στο τραπέζι» η Τουρκία ευνοεί τη συνομοσπονδία, η οποία της προσφέρει τη δυνατότητα πλήρους ελέγχου του νησιού: Κυρίαρχη στον βορρά και με ρόλο και λόγο στον νότο. Η τουρκική πλευρά προφανώς θεωρούσε πως ο Πρόεδρος θα δεχόταν την ιδέα καθώς συζητήθηκαν αυτά σε προηγούμενες κατ’ ιδίαν επαφές.
Σε ό,τι αφορά τα ενεργειακά, οι πληροφορίες αναφέρουν πως η τουρκική πλευρά στέκει αλά καρτ στη θέση που φαίνεται να τέθηκε από τον Πρόεδρο για να δίνεται μέρος των εσόδων από το φυσικό αέριο (όταν και όποτε υπάρξουν), ανεξαρτήτως εάν επιλυθεί το Κυπριακό, υπό την προϋπόθεση ότι η τουρκική πλευρά αποδέχεται να συζητήσει το θέμα του καθορισμού της ΑΟΖ. Είναι σαφές πως από την ιδέα αυτή, η Άγκυρα δέχεται μόνο το πρώτο μέρος!
Πάντως, δεν επιβεβαιώνεται κατά πόσο στην πρόσφατη δήλωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το τουρκικό γεωτρύπανο «Γιαβούζ» σκοπίμως δεν αναφέρθηκε στο σύνολο της μια επαναλαμβανόμενη αμερικανική τοποθέτηση πως «η εξεύρεση μιας ακριβοδίκαιης λύσης για διαμοιρασμό των ωφελημάτων από τους υδρογονάνθρακες της Κύπρου μεταξύ των δυο κοινοτήτων», αφορά για μετά την επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό. Η αναφορά στο «μετά τη λύση» υπήρχε σε όλες τις ανακοινώσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, πλην της τελευταίας. Κατά τα άλλα, η δήλωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ κρίθηκε από τη Λευκωσία ως θετική και αρκούντως υποβοηθητική.
Είναι σαφές πως το θέμα των εσόδων από το φυσικό αέριο δεν είναι του παρόντος και προφανώς και οι όποιες συζητήσεις γίνονται έχουν πρόδηλη επιδίωξη: Από τη μια γίνεται στα πλαίσια των τακτικών κινήσεων και θεωρείται -λανθασμένα βέβαια- κατευναστική πρόταση και από την άλλη (από τους Τούρκους) προβάλλεται για να δεθεί χειροπόδαρα η Λευκωσία, ώστε να μην κάνει βήματα στο ενεργειακό. Είναι σαφές πως η οποιαδήποτε συμφωνία για συνδιαχείριση του φυσικού αερίου ή προσφορά μεριδίου από τα έσοδα, πριν την επίτευξη συμφωνίας για το Κυπριακό, αφαιρεί ένα σημαντικό κίνητρο και το ενδεχόμενο να λειτουργήσει το ενεργειακό ως «καταλύτης για λύση».
Η τακτική πάντως των Τούρκων διαμορφώθηκε και προωθείται, μεταξύ άλλων, για να εξωθήσει τη Λευκωσία σε ενέργειες που θα της φορτώνουν την ευθύνη ενός παρατεταμένου αδιεξόδου. Την ίδια ώρα, είναι ξεκάθαρο πως τα όσα γίνονται στη θαλάσσια περιοχής της Κύπρου, με τις δυο γεωτρήσεις, από «Πορθητή», δυτικά της Πάφου και «Γιαβούζ», στον κόλπο της κατεχόμενης Καρπασίας, θα συνεχιστούν μέχρι τέλους. Η εισβολή στην κυπριακή ΑΟΖ έγινε για να εδραιωθεί η τουρκική παρουσία και να επιβληθούν νέα τετελεσμένα. Και τα δύο γεωτρύπανα, παρά τις μεγάλες τεχνικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, συνεχίζουν τις εργασίες τους. Η Άγκυρα προετοιμάζει παράλληλα το επόμενο βήμα, που είναι η έναρξη εργασιών και νοτίως του νησιού, σε θαλασσοτεμάχια που καλύπτουν, με βάση τον τουρκικό χάρτη, το F και G. Δηλαδή, να καλύψουν όλη τη νότια θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, σε αδειοδοτημένα και μη θαλασσοτεμάχια.
Στο πλαίσιο της τακτικής του εκφοβισμού και των πιέσεων εντάσσονται και οι κινήσεις προέλασης στη νεκρή ζώνη. Οι ενέργειες αυτές διαμορφώνουν ένα σκηνικό περικύκλωσης και τρόμου, ευελπιστώντας ότι στο τέλος θα εξασφαλίσουν τα επιδιωκόμενα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σε διπλωματικό επίπεδο, η Τουρκία ξεκαθαρίζει πως έχει συμφέροντα και «ρίζες» στην Ανατολική Μεσόγειο και δεν πρόκειται να κάνει πίσω. Τούρκοι αξιωματούχοι ξεκαθαρίζουν ότι η περιοχή είναι για την Άγκυρα τόσο σημαντική όσο για τους Αμερικανούς και Ρώσους (που δεν έχουν και γεωγραφική εγγύτητα) ενώ η επίσημη γραμμή της κυβέρνησης είναι πως η Τουρκία θα παίζει τον δικό της ρόλο και δεν θα είναι συμπληρωματική δύναμη των ΗΠΑ και της Ρωσίας!
Στη Λευκωσία παρακολουθούν τις τουρκικές κινήσεις με ανησυχία και όπως πληροφορούμαστε βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή με τρίτες χώρες και Οργανισμούς, κυρίως σε ό,τι αφορά τις επιθετικές κινήσεις της Άγκυρας. Την ίδια ώρα, προετοιμάζονται για ένα διπλωματικό μαραθώνιο με τις επαφές στη Λευκωσία ενόψει της άφιξης της ειδικής απεσταλμένης του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ και στη Νέα Υόρκη.
Στη Λευκωσία παρακολουθούν τις τουρκικές κινήσεις με ανησυχία και όπως πληροφορούμαστε βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή με τρίτες χώρες και Οργανισμούς, κυρίως σε ό,τι αφορά τις επιθετικές κινήσεις της Άγκυρας. Την ίδια ώρα, προετοιμάζονται για ένα διπλωματικό μαραθώνιο με τις επαφές στη Λευκωσία ενόψει της άφιξης της ειδικής απεσταλμένης του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ και στη Νέα Υόρκη.
ΤΟ «ΚΥΡΙΩΣ ΠΙΑΤΟ» ΘΑ ΤΟ ΣΕΡΒΙΡΕΙ Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Η ειδική απεσταλμένη στο Κυπριακό, Τζέιν Χολ Λουτ αναμένεται την πρώτη εβδομάδα Σεπτεμβρίου στη Λευκωσία για επαφές. Η αποστολή της θα έχει περισσότερο προπαρασκευαστικό χαρακτήρα καθώς είναι προφανές πως το «κυρίως πιάτο» θα σερβιριστεί στη συνάντηση που θα έχει ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, στη Νέα Υόρκη, την τελευταία εβδομάδα του Σεπτέμβρη. Είναι προφανές πως πολλά θα εξαρτηθούν από τις προθέσεις του Γ.Γ., ο οποίος κουβαλά δυο αποτυχίες στο Κυπριακό, με τις δύο Πενταμερείς Διασκέψεις του 2017. Κινήσεις της Άγκυρας για προσέγγιση με Ε.Ε.
Η Άγκυρα επιδιώκει να διατηρήσει κανάλια επικοινωνίας και συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν και το γεγονός ότι βαθμηδόν βαθαίνουν οι διαφορές μεταξύ τους. Μετά και την έξοδο της Βρετανίας από την Ένωση, η οποία ήταν το βασικό στήριγμα της Τουρκίας, η Άγκυρα βρίσκεται σε αναζήτηση άλλων συμμάχων. Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, έχει αρχίσει επαφές και κάνει ανοίγματα για στενότερη σχέση με κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Άγκυρα θεωρεί πως δεν θα πρέπει να αφήσει τη Λευκωσία και την Αθήνα να κάνουν παιγνίδι στην Ε.Ε. χωρίς η τουρκική πλευρά να απαντά. Παράλληλα, εκτιμά πως σε περιόδους που έχει ανοίξει πολλά μέτωπα, είναι χρήσιμο να διατηρήσει ανοικτά κανάλια με την Ένωση.
Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως η Τουρκία θα επιδιώξει στενότερη σχέση με τη Βρετανία, μετά το Brexit, κάτι που θέλει και το Λονδίνο. Η Βρετανία έχει αρχίσει ήδη να κάνει κινήσεις για ενίσχυση διμερών σχέσεων με κράτη-μέλη της Ένωσης και όχι μόνο. Με την Τουρκία οι σχέσεις είναι διαχρονικά καλές, τώρα που δεν θα υπάρχουν και οι… περιορισμοί από την Ε.Ε. αναμένεται να είναι στενότερες.
