Με αφορμή το Κοινωνικό Μέρισμα

Του Νίκου Ντάσιου από την Ρήξη φ. 156

Σε 250 χιλιάδες δικαιούχους πρόκειται να καταβληθεί φέτος το ποσό των 170 εκατ. € του κοινωνικού μερίσματος, που αντιστοιχεί σε περίπου 700 € ανά οικογένεια δικαιούχων. Κριτήρια καταβολής η πολυτεκνία, η ανεργία –μακροχρόνια του ενός γονέα ή βραχυχρόνια των δύο– καθώς και η ύπαρξη προστατευόμενου μέλους ΑμΕΑ, σε συνδυασμό με εισοδηματικά κριτήρια. Το συνολικό ύψος της δαπάνης κι ο αριθμός των δικαιούχων που κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα από τις προηγούμενες χρονιές -τον Δεκέμβριο π.χ. του 2018, 1.65 εκατ. άτομα έλαβαν ποσά ύψους από 200 έως 1.200 ευρώ- έγινε αντικείμενο «ανθρωπιστικής» κριτικής από την αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ. Το κυβερνών κόμμα αντιτείνει σωρευτικές παρεμβάσεις για τα πληττόμενα μεσαία και χαμηλότερα στρώματα που περιλαμβάνουν μειώσεις του ΕΝΦΙΑ, εμπροσθοβαρή χορήγηση του επιδόματος πετρελαίου θέρμανσης καθώς και κάποιες φοροελαφρύνσεις στο πρόσφατο φορολογικό νομοσχέδιο.
Πίσω από τη σκιαμαχία των δεξιών και αριστερών «φιλελεύθερων» υποκρύπτεται μια βαθύτερη αλήθεια: το κοινωνικό μέρισμα προς τους πλέον κατεστραμμένους επετράπη να δοθεί από τους Γερμανούς ως «περίσσευμα», μετά την εξυπηρέτηση του χρέους και των δανειακών αναγκών από υπερπλεονάσματα που πρέπει να επιτυγχάνονται κάθε χρόνο σε ποσοστό 3,5% έως το 2022 και 2% για τα επόμενα 38 χρόνια. Πλεονάσματα που επιτυγχάνονται από την υπερφορολόγηση των μεσοστρωμάτων και τις συνεχείς περικοπές των κοινωνικών δαπανών που δημιουργούν φτώχεια και υποβάθμιση υποδομών, φέρουν δε την υπογραφή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στο 3ο μνημόνιο. Το απόγειο της «προτεσταντικής ηθικής» και της εγχώριας υποκρισίας!
Στο κοινωνικό πεδίο οι ανισότητες συνεχώς διευρύνονται: το 2016, το 20% των πιο πλούσιων Ελλήνων κατείχε εισόδημα 6,6 φορές μεγαλύτερο από το 20% των φτωχότερων (ΕΛΣΤΑΤ- EU SILK). Το 35% των συμπολιτών μας αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας (Eurostat 2018), –πολύ κοντά στα ποσοστά της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας–, ενώ το 25% των νοικοκυριών δεν έχει καν τη δυνατότητα να ζεστάνει το σπίτι του τον χειμώνα (Spectator Index 2019). O κίνδυνος φτώχειας απειλεί το 46% των ανέργων, το 9,5% των συνταξιούχων αλλά και το 13% των εργαζομένων το 2017! (Greece in Figures 2018)
Πριν ένα μήνα ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη συνταγματική κατοχύρωση του «Ελαχίστου Εγγυημένου Εισοδήματος» με ποσό ύψους ενός δισ. στον επόμενο προϋπολογισμό που θα αφορά 800 χιλ. ανθρώπους που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας, –δηλαδή με λιγότερα από 4,5 χιλ. € το χρόνο κατ’ άτομο (ή 9.500€ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες). Το διαθέσιμο ποσό μεταφράζεται σε περίπου 100 € τον μήνα ανά δικαιούχο, το οποίο δίδεται σύμφωνα με τη φιλοσοφία της παροχής προκειμένου να διασφαλίσει την αξιοπρεπή διαβίωση. Ποια όμως αξιοπρεπή διαβίωση μπορούν να παρέχουν αυτά τα χρήματα μηνιαίως, όταν θα πρέπει να καλυφθούν βασικές ανάγκες όπως τροφή και ενέργεια, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και εκπαίδευση, μετακινήσεις κοκ; Προφανώς καμία.
Δυο θα μπορούσαν να είναι αποτελεσματικοί παράγοντες για την αντιμετώπιση της φτώχειας και της ανισότητας στη δεδομένη κατάσταση που βρίσκεται η χώρα:
Α. Mορφές εξατομικευμένης και ενεργητικής υποστήριξης ώστε οι άνθρωποι ν’ αναλάβουν οι ίδιοι πρωτοβουλίες κοινωνικοποίησης και να εισέλθουν στην αγορά εργασίας. Οι δημόσιες επενδύσεις, οι μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις κι ο συνεταιριστικός–συνεργατικός τομέας αποτελούν προνομιακούς τομείς που μπορούν να δημιουργήσουν τέτοιες προοπτικές. Προϋποθέσεις αποτελούν η οικονομική ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, η λειτουργία του ταμείου χορήγησης μικρο-πιστώσεων, αλλά και η μετάθεση, για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, της εξυπηρέτησης των χρεών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων προς το δημόσιο, τους ασφαλιστικούς φορείς και τις τράπεζες, εφόσον αναπτύσσουν επιχειρηματική δραστηριότητα και προσλαμβάνουν ανέργους.
Β. Δίκτυα ασφαλείας για όσους αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή βιώνουν αποκλεισμό. Στη χώρα μας αυτά τα δίκτυα δεν μπορούν παρά να έχουν τη βάση τους στην οικογένεια, στη γειτονιά, στην κοινότητα και στην ενορία και να νοηματοδοτούνται από την «αγαπητική σχέση» των ανθρώπων, προϊόν μιας πνευματικής και πολιτιστικής ιδιο-προσωπίας. Οι δήμοι θα μπορούσαν να παίξουν καθοριστικό ρόλο μέσω της ενδυνάμωσης των κοινωνικών τους υπηρεσιών και όχι με την εκχώρηση του κοινωνικού τους έργου μέσω αποσπασματικών προγραμμάτων σε ανεξέλεγκτες ΜΚΟ.
Σε χώρες όπως η Ολλανδία και η Γαλλία, οι δήμοι δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην επανα-θεμελίωση των σχέσεων σε επίπεδο γειτονίας ώστε οι άνθρωποι και οι οικογένειές τους να μην αισθάνονται απομονωμένοι. Υποστηρίζονται με συγκεκριμένα κίνητρα εθελοντικές δράσεις από ηλικιωμένους στο επίπεδο κοινότητας, ώστε αφενός οι ίδιοι να νιώθουν κοινωνικά χρήσιμοι, αλλά και να μη χάνονται γνώσεις, δεξιότητες και εμπειρίες πολύτιμες για τις επόμενες γενιές.
Τελευταίο, αλλά σημαντικότερο: ένα μείγμα μέτρων και πολιτικών υποστήριξης των νέων ζευγαριών για δημιουργία οικογένειας και απόκτησης παιδιών. Οι εξαγγελίες της κυβέρνησης για επίδομα γέννας ύψους 2000 € και η απλούστευση των διαδικασιών υιοθεσίας και αναδοχής των παιδιών στα ιδρύματα είναι καλοδεχούμενες, αλλά δεν επαρκούν. Δεν είναι δυνατόν μ’ αυτά τα δημογραφικά δεδομένα ο υπουργός Υγείας να μην έχει εξαγγείλει άμεσα μέτρα, όπως για παράδειγμα δωρεάν προγενετικούς ελέγχους και εξετάσεις για όλα τα ζευγάρια ή κάλυψη από το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα της δαπάνης των εξωσωματικών γονιμοποιήσεων. Δεν είναι τέλος δυνατόν να μην έχει σχεδιαστεί ακόμα μια πολιτική ισχυρών κινήτρων μετεγκατάστασης νέων ζευγαριών από την Αθήνα σε παραμεθόριες περιοχές, ξεκινώντας από τις αναγκαίες κοινωνικές υποδομές, ενώ είναι εμφανής ο θανάσιμος κίνδυνος από τον τουρκικό αναθεωρητισμό σε συνθήκες πληθυσμιακής αλλοίωσης που προκαλεί η μόνιμη εγκατάσταση των μεταναστών από την Ασία και την Αφρική!
Με αφορμή και τα φετινά Χριστούγεννα και παρά τις σημαντικές ελλείψεις που παρατηρούμε, οφείλει ο καθένας μας να εκφράσει έμπρακτα την αλληλεγγύη και την στήριξη σαν προσωπικό καθήκον. Όλοι γνωρίζουμε κάποιους που έχουν ανάγκη κι όλοι ξέρουμε τον τρόπο για να τους συμπαρασταθούμε…. Καλές γιορτές!