Το πρωί της 21ης Απριλίου του 1967, ο ήχος των τεθωρακισμένων επισκίασε τα πάντα. Ήταν η αρχή μιας μαύρης παρένθεσης η οποία θα έληγε με τραγικό τρόπο, εφτά χρόνια αργότερα. Το πραξικόπημα των συνταγματαρχών θα κατέρρεε αφήνοντας πίσω του μια ανοιχτή πληγή, τη δεύτερη σημαντικότερη στο σώμα του ελληνισμού για τον 20ο αιώνα, την κατοχή του 1/3 της Κύπρου από την Τουρκία. Το έγκλημα αυτό δεν ήταν και το μοναδικό. Στα χρόνια της χούντας εκατοντάδες υπήρξαν οι νεκροί, χιλιάδες οι εκτοπισμένοι, οι φυλακισμένοι και οι βασανισθέντες. Πέραν όμως των όσων δεινών επισώρευσε στο σώμα της ταλαίπωρης πατρίδας, υπήρξε κατ’ εξοχήν υπεύθυνη για ένα επίσης σημαντικό έγκλημα, την πολιτιστική οπισθοδρόμηση στα χρόνια της.
Το 1965 ήταν μια εξόχως δημιουργική χρονιά στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου. Ήταν τότε που εμφανίστηκαν το νέο κύμα κινηματογράφου στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης, η άνθηση των συναυλιών του Μίκη Θεοδωράκη, η άνοιξη στη λογοτεχνία και στο θέατρο. Αυτή ακριβώς τη δημιουργική πορεία ήρθε να ανακόψει η χούντα και για εφτά χρόνια να εκμηδενίσει την όποια πολιτιστική δραστηριότητα και παραγωγή.
Ακόμη χειρότερα, σε αντιδιαστολή με ότι δημιουργικό είχε υπάρξει, γέμισε τις πλατείες και τα στάδια της χώρας με αντιαισθητικά δρώμενα. Τενεκεδένιοι ελληνομάχοι, «χάρτινα» άρματα και κακόγουστες αναπαραστάσεις έδιναν το μέτρο της «πολιτιστικής» πρότασης των συνταγματαρχών. Ακόμη χειρότερα κατασυκοφάντησαν βασικές ζωτικές έννοιες αυτού του τόπου. Η πατρίδα, η θρησκεία και η οικογένεια, βασικοί άξονες γύρω από τις οποίες συσπειρωνόταν επί σειρά αιώνων η ελληνική κοινωνία, κατακρεουργήθηκαν, αποδομήθηκαν και δυστυχώς για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ταυτίστηκαν με τα φασιστικά ιδεώδη του Παπαδόπουλου και της παρέας του. Θα έπρεπε να περάσει καιρός για να αποκατασταθούν αυτές οι έννοιες, να αποσυνδεθούν από τη μαύρη επταετία, να ξαναβρούν το χαμένο νόημά τους. Το έγκλημα αυτό, το πολιτιστικό έγκλημα της χούντας, ίσως δεν έχει αναδειχθεί στο βάθος που πρέπει. Όμως ήταν από τις χειρότερες καταστροφές που έφερε εις πέρας. Αυτή ακριβώς την καταστροφή αναδεικνύει και το ντοκιμαντέρ της Ρένας Θεολογίδου.
Σαμάντης Κώστας
Απρίλιος 2020
Ντοκιμαντέρ με θέμα τα εγκλήματα αισθητικής και τις ολέθριες συνέπειες της απριλιανής δικτατορίας στην πολιτιστική ζωή του τόπου. Επισημαίνεται ότι η επιβολή της χούντας ανέκοψε βίαια την πνευματική αναγέννηση της δεκαετίας του ’60 στην Ελλάδα, επιβάλλοντας μια αισθητική εθνικοπατριωτικών εξάρσεων και κακού γούστου.
Π. Βούλγαρης – Το Χρονικό της Δικτατορίας 1967-1974 Full movie
