Ο αγέλαστος καταρράκτης στο Ντράφι

808

της Δρος Αγγελίνας Μεταξάτου

Η αντιπεριβαλλοντική πολιτική όλων των κυβερνήσεων και η συνεχιζόμενη υποβάθμιση της παιδείας στην χώρα, έχουν κάνει τον πολίτη αφενός να στερηθεί παντελώς την αγάπη του για το ωραίο και τον σεβασμό του στη φύση, που ήταν άλλοτε στοιχεία της ιδιοσυγκρασίας του. Αφετέρου να λησμονήσει την αναφορά του Πλάτωνα: «Άνθρωπος τελειωθείς βέλτιστον των ζώων, χωρισθέν δε νόμου και δίκης, χείριστον πάντων».

Διαχρονικά οι κυβερνήσεις προωθούν την προχειρότητα (κατεπείγοντα όλα), την δήθεν «κατάσταση εξαίρεσης» και το εύκολο κέρδος, καταπαντώντας συνεχώς την αρχή της βιωσιμότητας, της ορθής διοικητικής πρακτικής και της έντιμης διαχείρισης του δημόσιου χώρου και χρήματος.

Η περιφρόνηση των νόμων που οι ίδιες ψηφίζουν, οι ανήθικες από κάθε άποψη διατάξεις και πράξεις νομοθετικού περιεχομένου όπως οι νομιμοποιήσεις (!) αυθαιρέτων (contradiction in terms), αλλά πρωτίστως η εξάρτηση της δικαστικής από την πολιτική εξουσία, επέφεραν παρακμή στην κοινωνία, την χρεoκοπία της οικονομίας και την καλπάζουσα περιβαλλοντική καταστροφή.  Η παρακμή άλλωστε είναι η συνέπεια  του ολοκληρωτισμού, ενώ η ευημερία της κοινωνίας το αποτελέσμα της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Η αρχή αυτή δεν είναι απλά ιδεολογική, αλλά ουσιαστική από την εποχή του Σόλωνα.  Με αυτή την νομοθετική και διοικητική πρακτική,  η ηγεσία της χώρας εύκολα κατέστρεψε ρέματα, ποτάμια, υγροβιότοπους και θαυμάσιους θαλάσσιους παράδεισους για να δημιουργηθούν επιδοτούμενοι επιχειρηματίες χρεoκοπημένων κλάδων όπως οι υδατοκαλλιέργειες.

Τα ελεγχόμενα ΜΜΕ και πρωτίστως η δικαιοσύνη, ουδέποτε εξέτασαν τέτοια φαινόμενα σε βάθος και ουδέποτε η δικαιοσύνη και η διοίκηση αποκατέστησαν την πραγματική ζημιά στα δημόσια ταμεία και τη φύση. «Αδικία έξις υπεροπτική νόμων» (Πλάτων). Ο πολίτης δεν έχει εργαλεία ελέγχου και συμμετοχής στις αποφάσεις που λαμβάνονται γι’ αυτόν, ενάντια σ’ αυτόν. Η τεράστια δαπάνη σε φόρους που πληρώνει για να συντηρεί τη νομοθετική, δικαστική και διοικητική χίμαιρα που ονομάζουμε κράτος και την γραφειοκρατική μέδουσα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) και των διεθνών συμβάσεων και οργανισμών, δεν του αποδίδει προστασία ενάντια στην υποβάθμιση του τόπου του, της περιουσίας του και της ποιότητας της ζωής του.

Αν και στο παράλληλο σύμπαν της κείμενης νομοθεσίας εξακολουθεί να αναφέρεται ότι: τα ρέματα συνιστούν οικοσυστήματα που έχουν ζωτική σημασία για την ισορροπία του περιβάλλοντος, ιδίως μάλιστα αυτά που διασχίζουν οικισμούς. Το κράτος υποχρεούται κατά συνέπεια να διατηρεί τα πάσης φύσεως υδατορέματα στη φυσική τους κατάσταση προς διασφάλιση της λειτουργίας τους ως οικοσυστημάτων.

Η οικολογική πραγματικότητα είναι ζοφερή, οι ακτές και οι θάλασσες είναι πλέον κατεστραμμένες, οι υγρότοποι μπαζωμένοι και κτισμένοι όπως τα 700 ρέματα της Αττικής και τα 3 ιστορικά ποτάμια της: ο Ιλισσός, ο Κηφισσός και ο Ηριδανός.

Οι επιπτώσεις της συγκέντρωσης του πληθυσμού στην Αττική έχουν μεταβάλει καθοριστικά την αισθητική του τοπίου και τις συνθήκες διαβίωσης στο λεκανοπεδίο της Αττικής, ενώ η επαρχία ερημώθηκε. Ο αστικός ιστός έχει επεκταθεί ανεξέλεγκτα στις πλαγιές των ορεινών όγκων του λεκανοπεδίου και η επέκταση συνεχίζεται.

Ειδικότερα στην ορεινή ζώνη της ανατολικής Πεντέλης, η οικιστική ανάπτυξη ήρθε σχετικά πρόσφατα όταν ήταν ήδη ορατές οι πληγές της καταστροφής του Υμηττού και της Πάρνηθας.

Οι δασικές εκτάσεις, η χλωρίδα και η πανίδα του βουνού καταστράφηκαν με τις μεγάλες πυρκαγιές, κατά τις δεκαετίες του ’80, του ΄90, η τεράστια πυρκαγιά του 2007 στο Ντράφι και τελευταία εκείνη στις 23/7/2018 που οδήγησε στην τραγωδία στο Μάτι. Ορισμένοι αυτοδιοικητικοί παραμένουν στις θέσεις τους μετά τις τραγικές πυρκαγιές στις δύο περιοχές που είναι πλέον, κάτω από τον ίδιο Δήμο. Οι νεκροί στο Μάτι και οι καμμένες περιουσίες και τα δάση στο Ντράφι, περιμένουν ακόμα δικαίωση.

Οι ακραίοι κίνδυνοι από τις επαναλαμβανόμενες φωτιές αλλά και η αυξανόμενη εγκληματικότητα που δέχονται οι κάτοικοι αυτών των ορεινών αραιοκατοικημένων οικισμών, έχουν αυξήσει το ενδιαφέρον τους για συλλογικές προσπάθειες προστασίας και βελτίωσης των συνθηκών ζωής τους. Οι αρχές όμως της περιφέρειας, της αποκεντρωμένης  διοίκησης και των κεντρικών διοικήσεων, αδρανούν ή αδιαφορούν.

Τα οικοσυστήματα που δημιουργούν τα ρέματα είναι οάσεις ιδιαίτερου φυσικού κάλλους τα οποία στην αρχαιότητα φυλάσσονταν ως τόποι ιεροί και επιλέγονταν ως θέσεις ανεκτίμητων μνημείων (π.χ., το Λύκειο του Αριστοτέλη), και αρχαίων ναών. 

Στο μέσον της διαδρομής του ρέματος του Βαλανάρη, στο Ντράφι, δημιουργείται ο ομώνυμος μικροκαταρράκτης των έξι μέτρων που καταλήγει σε μια μικρή λιμνούλα. Αυτός είναι ο μοναδικός που σώζεται στην Αττική, όπου άλλοτε έρεαν 20 πανέμορφοι καταρράκτες δίνοντας ζωή και ομορφιά, αλλά μπαζώθηκαν από την πολιτεία.

Μετά από την ευρύτατη όσο και απρόσεκτη προβολή του ρέματος τα τελευταία χρόνια σαν τοπίο φυσικού κάλλους, και ιδίως του καταρράκτη, από ιστοσελίδες «οικολογούντων» και ΜΜΕ, πλέον συρρέουν επισκέπτες για κολύμπι και τσιμπούσι στο αφύλακτο και χιλιοκαμμένο δάσος. Ο καταρράκτης κατέστη τουριστική ατραξιόν για «μαζικές» επισκέψεις και φαγοπότι που συμβάλλουν στην έντονη περιβαλλοντική υποβάθμιση του.  Πριν λίγα χρόνια κάποιοι γνωστοί – άγνωστοι διαμόρφωσαν σε δασική περιοχή ένα αυθαίρετο μονοπάτι προς τον καταρράκτη. Έκτοτε, η πρόσβαση συνεχώς διαπλατύνεται και επιμηκύνεται στα κρυφά, μέσα σε δασική περιοχή, για να γίνει η αρχή του τέλους για το ρέμα και τον οικισμό. Σε θέση μάλιστα που τα ασταθή πρανή συνεχώς υποχωρούν και η κάθοδος των επισκεπτών επιδεινώνει τις κατολισθήσεις.  

Οι προηγούμενες πυρκαγιές στο Ντράφι έκαψαν όλη τη βλάστηση στη βαθιά χαράδρα που ρέει το ρέμα. Γνωρίζουμε καλά πως η φωτιά κινείται πάντα με ιλιγγιώδη ταχύτητα λόγω της μορφολογίας του εδάφους και των ισχυρών ανέμων της περιοχής που ενισχύονται από την φωτιά.

Η ανεξέλεγκτη παραμονή εκατοντάδων επισκεπτών στη χαράδρα, αυξάνει τον κίνδυνο πυρκαγιάς από τους επισκέπτες και τα σωρευμένα ξερόκλαδα, που είναι αφημένα για μήνες μαζί με κάθε λογής εύφλεκτη ύλη σε κάθε σημείο της περιοχής.

Οι κάτοικοι ενεργοποιήθηκαν και προσπάθησαν από το 2019 να ενημερώσουν την διοίκηση όλων των επιπέδων από το δήμο μέχρι τα υπουργεία, για την προστασία του ρέματος, αλλά μάταια. 

Μπήκε λοιπόν η τέχνη της επικοινωνίας των ΜΜΕ στην εκστρατεία εξαφάνισης και του τελευταίου καταρράκτη της Αττικής με ιδιαίτερη επιτυχία, λόγω της περιβαλλοντικής άγνοιας του μέσου Έλληνα που διαμορφώνει η ανεπαρκής οικολογική και βιολογική παιδεία του. Αλλά και της ασφυκτικής εικόνας της γειτονιάς του που είχε κάποτε ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, στις όχθες του Ηριδανού, του Κηφισσού, στο δέλτα στο Μοσχάτο, Φάληρο κλπ.

Οι επισκέπτες που έρχονται στο ρέμα, ίσως αγνοούν ότι στη γειτονιά που κατοικούν, υπήρχαν ακόμα πιο όμορφα ρέματα, ένας υγροβιότοπος ή ένα ποτάμι. Η τηλεοπτική εκπομπή «Μηχανή του χρόνου» έκανε κάποτε ένα αξιοπρόσεκτο αφιέρωμα, χρησιμοποιώντας τα λιγοστά στοιχεία που υπάρχουν για το δίκτυο ρεμάτων της Αττικής των αρχών του 20ού αιώνα. Ίσως αποτελεί την μοναδική εκπομπή που έχει γίνει για το θέμα αυτό.

Αντί λοιπόν οι επισκέπτες να συνωστίζονται στο ρέμα του Βαλανάρη και να το καταστρέφουν για λίγη «χαλάρωση»,  πρέπει να αναζητήσουν τα ρέματα που υπάρχουν ή υπήρχαν στην περιοχή που κατοικούν και να τα αποκαλύψουν, τόσο για την βελτίωση του μικροκλίματος όσο και για την ομορφιά και την γαλήνη που προσφέρουν. Πρέπει να σκεφτούν και να δουν ότι η διάσωση και αποκάλυψη τους είναι η μόνη αναγκαία δημόσια επένδυση που θα βελτιώσει την καθημερινότητα τους.

O δημοκρατικός έλεγχος πρέπει να εφαρμοστεί για να σταματήσουν πια τα μπαζώματα υγροτόπων και ακτών για φαραωνικά έργα, καζίνο και όπερες ή δημιουργίας de novo μικροϊδιοκτησιών για πλουτισμό και ψηφοθηρία.

Ο Δήμος Ρ-Π εκτείνεται από το Πικέρμι έως το Μάτι και όλοι γνωρίζουν ότι οι αυθαιρεσίες και η αμέλεια οδηγούν σε τραγωδίες. Επί ένα έτος οι κάτοικοι ζητούν να ελεγχθεί η επισκεψιμότητα στην αναδασωτέα αυτή περιοχή, να μπουν κανόνες και να γίνει μια ασφαλής πρόσβαση από άλλο σημείο, εκτός οικισμού, όχι δίπλα στην κεντρική του λεωφόρο. Ο Δήμος και το κοινοτικό συμβούλιο αρνιόντουσαν όμως, να εμπλακούν ως αναρμόδιοι. Τελευταία είδαν μεγάλο πλήθος να συρρέει στο ρέμα και διέβλεψαν «αξιοποίηση» του καμμένου βιότοπου, για αναψυκτήριο ή «τουρισμό».

Ξαφνικά στις 20/5/2020 συνεκάλεσαν κοινοτικό συμβούλιο, παρουσία του Δημάρχου, αλλά …..κεκλεισμένων των θυρών! Οι πολίτες παραβρέθηκαν εκτός της αίθουσας του ΚΣ και απαίτησαν από τον πρόεδρο του ΚΣ να κλείσει άμεσα η επικίνδυνη πρόσβαση στο ρέμα, έστω προσωρινά, γιατί η πρόκληση φωτιάς είναι πολύ πιθανή και για άλλους σοβαρούς λόγους. Το κοινοτικό συμβούλιο, εξ όσων διέρρευσαν, δεν αποδέχθηκε το αίτημα τους. Την επικίνδυνη αυτή πρόσβαση στο γκρεμό που δημιούργησαν κάποιοι «κρυφά», την φυλάνε σαν το ιερό δισκοπότηρο!

Έτσι, όχι μόνον δεν διορθώνουν την αυθαιρεσία αλλά την παρατείνουν για να την ….νομιμοποιήσουν μια μέρα (!), αδιαφορώντας ότι σε περίπτωση πυρκαγιάς ή σεισμού οι επισκέπτες δεν έχουν τρόπο διαφυγής και μπορεί θα εγκλωβιστούν. Σαν ιερό δισκοπότηρο άλλωστε, φυλάσσονταν και οι αυθαιρεσίες στο Μάτι.

Ντράφι και Μάτι μοιράζονται τις ίδιες υπηρεσίες, τις ίδιες εμπειρίες και ζουν κάτω από τον ίδιο Δήμο. Ζουν με τον φόβο μιας νέας πυρκαγιάς.

Εκ των υστέρων οι υπουργοί μίλησαν για πολλές παρανομίες στο Μάτι που όμως τόσα χρόνια ο Δήμος και η πολιτεία ανέχονταν. Το αδίκημα επειγόντως και αναδρομικά, έγινε πλημμέλημα …., οι αιρετοί επανεξελέγησαν, σε μια πολιτεία όπου η αδικία έγινε έξις και η αρχή της «contradiction in terms» έγινε το πολίτευμα της.  Τίποτα δεν τους κλονίζει και παραμένουν προφητικές οι φράσεις του Ροϊδη «Οι Άγγλοι έχουσι δύο βουλάς, την άνω και την κάτω, ημείς μίαν μόνην ανωκάτω» και του Άρη Αλεξάνδρου «Το μόνο που μας έμεινε είν’ ένα τζάμι σπασμένο κολλημένο βιαστικά με τέσσερις λουρίδες μαχητικής αρθρογραφίας».

Σημ.: Χίμαιρα ονομάζεται ένα τρικέφαλο μυθολογικό τέρας που εξέπνεε φωτιά, είχε σώμα κατσίκας, κεφάλι λιονταριού, και η ουρά του κατέληγε σε φίδι. Στη βιολογία, ο όρος χίμαιρα χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει οργανισμούς που φέρουν ανομοιογενές γενετικό υλικό το οποίο προέρχεται από συνδυασμό γενετικού υλικού δύο ή περισσοτέρων οργανισμών.

contradiction in terms: δηλώνει την αντινομία και την αντίφαση στους όρους άσκησης της πολιτικής με αποτέλεσμα την ανομία