Πριν από εννέα χρόνια, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά αυτό το περιοδικό, τον Φεβρουάριο του 1996, όταν ο Σημίτης αναλάμβανε τη διακυβέρνηση της χώρας με την ταυτόχρονη –και καθόλου τυχαία– έκρηξη της κρίσης των Ιμίων. Όμως, ακόμα και εμείς, που εδώ και πολλά χρόνια είχαμε προδιαγράψει την τύχη της Ελλάδας ως δυνητικού προτεκτοράτου του νεο-οθωμανισμού, δεν μπορούσαμε να φανταστούμε την ταχύτητα της αποδοχής αυτού του ρόλου από το ελληνικό πολιτικό και κοινωνικό σύστημα. Ούτε ίσως και ο Παναγιώτης Κονδύλης που, στο βιβλίο του Για τον πόλεμο, προέβλεπε και αυτός μια τέτοια μοιραία εξέλιξη. Ποιος τότε θα μπορούσε να προβλέψει την παράδοση Οτσαλάν, τον βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας, την άρση του βέτο για την είσοδο της Τουρκίας στην Ε.Ε. και την αποδοχή του Σχεδίου Ανάν από την ελληνική κυβέρνηση; Μέσα σε εννέα χρόνια, ανεπαισθήτως, διολισθήσαμε στην αποδοχή της περιορισμένης μας κυριαρχίας. Αλλά το Κολωνάκι, η Μύκονος και η… Αράχοβα να ’ναι καλά.
Όσοι συνεχίζουμε σε αυτό το περιοδικό για εννέα ολόκληρα χρόνια, καθώς και οι συναγωνιστές που προστέθηκαν στη συνέχεια, ελπίζαμε, ίσως, πως ο χώρος της πατριωτικής, κοινωνικής, οικολογικής και δημοκρατικής ευαισθησίας που θέλαμε, μαζί με πολλούς άλλους, να συγκροτήσουμε εκείνη την εποχή, θα απαντούσε ίσως –έστω και εν μέρει– στο έλλειμμα της πολιτικής και κοινωνικής εκπροσώπησης. Όμως τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Ο συγκεκριμένος χώρος, αντί να συγκροτηθεί, αποσυντέθηκε. Πολιτικές ομαδοποιήσεις, σχήματα, προσωπικότητες, υποχώρησαν και αντίθετα ενισχύθηκαν δυνάμεις που μάλλον καπηλεύονται τα πατριωτικά αισθήματα των Ελλήνων στο ένα άκρο του πολιτικού φάσματος και μόνο.
Βεβαίως το Άρδην παρέμεινε ζωντανό και διαμόρφωσε ένα ευρύτατο σώμα απόψεων, ευαισθησιών και θεωρητικών αναζητήσεων. Μέσα σε εννέα χρόνια πραγματοποίησε δεκάδες εκδηλώσεων, συμμετείχε σε διαδηλώσεις, συνδιοργάνωσε κινητοποιήσεις, για τη Γιουγκοσλαβία, τον Οτσαλάν, την Κύπρο, πραγματοποίησε σεμινάρια και συνέδρια. Ωστόσο, η επιτάχυνση των εξελίξεων στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό τομέα, προς την κατεύθυνση του «εκσυγχρονισμού» και της αποσύνθεσης των Βαλκανίων, μεταφράστηκε σε επιβράδυνση των διαδικασιών συγκρότησης ενός νέου πολιτικού υποκειμένου στον ευρύτερο χώρο, ενώ αντίθετα το κέντρο βάρους έπεσε στην ιδεολογική και θεωρητική διαμόρφωση.
Και σε αυτή την κατεύθυνση είμαστε υποχρεωμένοι να συνεχίσουμε. Ελπίζοντας και προσδοκώντας πως η επιτάχυνση που εγκαινιάστηκε με την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν θα σηματοδοτήσει μια αντίστροφη πορεία προς τη συγκρότηση και πολιτικών υποκειμένων. Στο μεταξύ, η σημαντικότερη πολιτική παρέμβαση παραμένει η παρέμβαση στο πεδίο των ιδεών και του πολιτισμού. Και σε αυτή θα επιμείνουμε.
ΕΙΣ ΣΕ ΠΡΟΣΤΡΕΧΩ
Για πολλά χρόνια τονίζαμε πως η διαμόρφωση ενός νέου πολιτικού υποκειμένου προϋποθέτει την ανάπτυξη εναλλακτικών κοινωνικών και πολιτισμικών πειραματισμών και συσσωματώσεων. Και όμως η εξέλιξη των οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών τα τελευταία χρόνια υπονόμευσε –παγκοσμίως– κάθε εναλλακτική πρόταση μεγάλης κλίμακας. Τα σοσιαλιστικά πειράματα καταβαραθρώθηκαν, οι εναλλακτικές επιχειρήσεις συρρικνώθηκαν ή ενσωματώθηκαν, ο κοινοτισμός υποχώρησε. Περάσαμε τα τελευταία είκοσι ή εικοσιπέντε χρόνια μια εποχή γενικευμένης κρίσης. Αντίθετα το εμπόρευμα, η ατομικοποίηση, ο νεο-φιλευθερισμός κυριάρχησαν.
Οι άνθρωποι απέστρεψαν το πρόσωπό τους από το οικονομικο-κοινωνικό πεδίο και στράφηκαν ως μοναδικό καταφύγιο των συλλογικοτήτων στο πολιτισμικό πεδίο. Στράφηκαν στην επιστροφή στη θρησκευτικότητα, στην αναβίωση της παράδοσης (για παράδειγμα μόνο στην Κρήτη σήμερα 25.000 νέοι παρακολουθούν σχολές παραδοσιακής μουσικής και χορού), των θεατρικών μουσικών και αθλητικών ομάδων κ.λπ. Και μπορεί να εξαχρειωθήκαμε ως πολιτικές και κοινωνικές συμπεριφορές, αλλά επιβίωσε το δώρο και η παρέα, η δοτικότητα ως βάση για την αναγέννηση της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς. Οι κοινότητές μας πέθαναν, αλλά μας έμειναν ακόμα οι «παρέες».
Εκεί επάνω είμαστε υποχρεωμένοι να χτίσουμε. Πάνω στον πολιτισμό μας. Εις σε προστρέχω τέχνη της ποιήσεως λεει ο ποιητής. Για να ανατροφοδοτήσουμε και πάλι τα οράματα μας και τους κοινωνικούς πειραματισμούς.
