Του Πιότρ Σάουερ*
Δύο Ρώσοι δημοσιογράφοι, που εργάζονταν για μια δημοφιλή ιστοσελίδα φίλα προσκείμενη προς το Κρεμλίνο, τη γέμισαν με αντιπολεμικά άρθρα στις 9 Μαΐου σε μια πρωτοφανή πράξη αντιπολίτευσης, την ίδια στιγμή που η χώρα γιόρταζε την επικράτηση της Σοβιετικής Ένωσης έναντι της ναζιστικής Γερμανίας. Τα άρθρα στην ιστοσελίδα Lenta.ru αποκαλούσαν τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν «αξιοθρήνητο και παρανοϊκό δικτάτορα» ενώ τον κατηγορούσαν ότι εξαπέλυσε «τον πιο αιματηρό πόλεμο του 21ου αιώνα».
«Έπρεπε να το κάνουμε σήμερα. Θέλαμε να υπενθυμίσουμε σε όλους ότι οι παππούδες μας που τιμώνται στη σημερινή μεγαλειώδη επέτειο πολέμησαν για την ειρήνη», είπε ο 30χρονος Ιγκόρ Πολιάκοβ, ένας από τους δύο δημοσιογράφους που έκαναν τις αναρτήσεις.
Κατά τη διάρκεια του ετήσιου διαγγέλματός του, μπροστά σε 11.000 στρατιώτες στο Κρεμλίνο, ο Πούτιν προσπάθησε να δικαιολογήσει την εισβολή του στην Ουκρανία, συνδέοντάς τη με τη Σοβιετική νίκη στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Δεν είναι αυτό το μήνυμα της Ημέρας της Νίκης», δήλωσε ο Πολιάκοβ στον Γκάρντιαν. «Απλοί άνθρωποι πεθαίνουν στην Ουκρανία, γυναίκες και παιδιά. Δεδομένης της ρητορικής που ακούσαμε, αυτό δεν πρόκειται να σταματήσει. Δεν μπορούμε να ανεχτούμε άλλο αυτή την κατάσταση, και αυτό ήταν το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε γι’ αυτούς».
Ο Πολιάκοβ, που εργάζεται στο οικονομικό ρεπορτάζ της Lenta, είπε ότι αυτός και η συνάδελφός του Αλεξάνδρα Μιροσνίκοβα δημοσιοποίησαν πάνω από 40 άρθρα επικριτικά προς το Κρεμλίνο και σε όσα διαπράττει στην Ουκρανία. Τα άρθρα έκτοτε κατέβηκαν, αλλά η πρόσβαση σε αυτά παραμένει ανοικτή μέσω των διαδικτυακών εργαλείων αρχειοθέτησης.
Το Lenta, μια από τις μεγαλύτερες ιστοσελίδες στη χώρα με πάνω από 200 εκατομμύρια επισκέπτες μηνιαίως, αποτελεί κομμάτι των ανελέητων μηχανισμών προπαγάνδας που χρησιμοποιούνται για να δικαιολογήσουν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η ιστοσελίδα βρίσκεται υπό την ιδιοκτησία της Rambler, ενός ομίλου ΜΜΕ που πρόσφατα εξαγοράστηκε από την Sberbank, τη μεγαλύτερη τράπεζα της Ρωσίας, που είναι κρατικής ιδιοκτησίας και πλέον υπόκειται σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Μερικοί τίτλοι από τα άρθρα που γράφτηκαν και αναρτήθηκαν από τον Πολιάκοβ και τη Μιροσνίκοβα τη Δευτέρα το πρωί, ήταν και οι «Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είπε ψέματα για τους ρωσικούς σχεδιασμούς επί της Ουκρανίας», «Ο ρωσικός στρατός αποδείχθηκε στρατός κλεπτών και λεηλασίας», και, «Η Ρωσία εγκαταλείπει τα πτώματα των νεκρών φαντάρων της στην Ουκρανία».
Ο Πολιάκοβ δήλωσε ότι οι πηγές που χρησιμοποίησαν για τη συγγραφή των άρθρων βασίζονται σε πληροφορίες διαθέσιμες στο διαδίκτυο, τις οποίες μέχρι τότε δεν είχαν την άδεια να επικαλεστούν δεδομένης της «γραμμής που υπηρετούσε η αρχισυνταξία», αλλά και των αυστηρών κανόνων λογοκρισίας που έχουν ποινικοποιήσει την ανεξάρτητη δημοσιογραφία.
Ο Πολιάκοβ και η Μιροσκίνα, δημοσίευσαν επίσης ένα προσωπικό μήνυμα στην ιστοσελίδα, που απευθυνόταν στους αναγνώστες: «Μην φοβάστε! Μη μένετε σιωπηλοί! Αντεπιτεθείτε! Δεν είστε μόνοι, υπάρχουν πολλοί σαν κι εμάς! Το μέλλον μας ανήκει!»
Πρόκειται για την σημαντικότερη πράξη αντιπολίτευσης που είδαν τα ρωσικά κρατικά ΜΜΕ έπειτα από εκείνην της Μαρίνας Οβσιανίκοβα, συντάκτριας του Καναλιού-1, η οποία εισήλθε στο πλατό της ζωντανής μετάδοσης φωνάζοντας: «Σταματήστε τον πόλεμο – πείτε όχι στον πόλεμο!».
Αναφερόμενος στους πρόσφατους νόμους που θεσπίστηκαν για την αντιμετώπιση του αντιπολεμικού αισθήματος, ο Πολιάκοβ δήλωσε πως τώρα ανησυχεί για την ασφάλειά του. Η Ρωσία νομοθέτησε μια σειρά μέτρων για τον περιορισμό της «ψευδούς» πληροφόρησης γύρω από τις δραστηριότητες του ρωσικού στρατού, που επισείουν ποινές φυλάκισης μέχρι και 15 χρόνων. Οι ρωσικές αρχές έχουν ήδη ξεκινήσει διώξεις σε 45 ανθρώπους βάσει των νόμων αυτών, και 14 έχουν ήδη καταλήξει στη φυλακή.
«Προφανώς και φοβάμαι», λέει ο Πολιάκοβ. «Δεν ντρέπομαι να το παραδεχθώ. Αλλά είχα πλήρη συνείδηση του τι έκανα και το ποιες θα μπορούσαν να είναι οι συνέπειες των πράξεών μου».
Σε μια άλλη εξέλιξη, η οπτικοακουστική πλατφόρμα Rutube παραβιάστηκε από φιλο-ουκρανούς χάκερ την Κυριακή το βράδυ, ενώ χακαρίστηκαν και τα μενού των εγχώριων τηλεοπτικών σταθμών, με τις περιγραφές των προγραμμάτων στις smart τηλεοράσεις να αντικαθίστανται από μηνύματα που έγραφαν: «Το αίμα των χιλιάδων Ουκρανών και των εκατοντάδων δολοφονημένων παιδιών βρίσκεται στα χέρια σας. Η τηλεόραση και οι αρχές ψεύδονται. Όχι στον πόλεμο».
Τα κρατικά μέσα αποτελούν συχνά στόχο φιλο-ουκρανών χάκερ, από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε ο πόλεμος.
*εφημερίδα Γκάρντιαν, 9/5/2022
