Κίνα, ένα ρομπότ προάγεται σε Διευθύνοντα Σύμβουλο. Η τεχνητή νοημοσύνη στην εξουσία

1,1K

Του Ζαν-Πιερ Ρομπέν Μετάφραση: Χριστίνα Σταματοπούλου

Η κυρία Τανγκ Γιου, Διευθύνων Σύμβουλος της κινεζικής εταιρείας NetDragon Websoft και των 6.000 υπαλλήλων της, αποτελεί το πρώτο ρομπότ που διορίστηκε επικεφαλής μιας εταιρείας. Είναι διαθέσιμη 24 ώρες το εικοσιτετράωρο και δεν λαμβάνει καμιά αμοιβή.

Η κυρία Τανγκ Γιου διορίστηκε τον Σεπτέμβριο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Net Dragon Websoft, εταιρεία που ηγεμονεύει στα βιντεοπαιχνίδια και στις υπηρεσίες διαδικτυακής εκπαίδευσης, με έδρα στην επαρχία Φουζιάν (απέναντι από την Ταϊβάν). Τίποτε πιο συνηθισμένο εκτός από το ότι αυτή η «γυναίκα», από την οποία θα εξαρτώνται στο εξής οι 6.000 υπάλληλοι της κινέζικης πολυεθνικής, είναι ένα ρομπότ. «Ο διορισμός της κυρίας Τανγκ Γιου καταδεικνύει τη δέσμευσή μας να υιοθετήσουμε πλήρως τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) προκειμένου να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο εκμεταλλευόμαστε την επιχείρησή μας και, τελικώς, να προωθήσουμε τη στρατηγική ανάπτυξη», εξηγεί σε ένα ανακοινωθέν ο Λιου Ντεζιάν, ο ιδρυτής (το 1999) της NetDragon Websoft, ο οποίος θα διατηρήσει ωστόσο τον δευτερεύοντα ρόλο του εκτελεστικού διευθυντή.
Πρόκειται για μία παγκόσμια πρωτιά: πανταχού παρόντα στις εγκαταστάσεις των εργοστασίων, τα ρομπότ δεν είχαν ποτέ πρόσβαση στην αίθουσα του διοικητικού συμβουλίου. Διευκρινίζεται δε ότι η νέα πρόεδρος δεν θα λαμβάνει καμία αμοιβή, ούτε θα έχει δικαίωμα αγοράς μετοχών. Αντίθετα, θα είναι στη διάθεση της εταιρείας 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, όλες τις ημέρες του χρόνου, και θα δικαιούται συνεχή επιμόρφωση που θα τη βοηθά να εμπλουτίζει τις ικανότητές της: «Θα συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε τους αλγορίθμους μας που υποστηρίζουν την Τανγκ Γιου, ώστε να οικοδομήσουμε ένα πρότυπο διαχείρισης, ανοιχτό, διαδραστικό και εξαιρετικά διαφανές», υπογραμμίζει ο Πυγμαλίων της, παρουσιάζοντας το ανθρωποειδές κατασκεύασμα το οποίο, προτού διοριστεί διευθύνων δύμβουλος, ήταν το νούμερο δύο της επιχείρησης. «Παράλληλα, θα μετατρεπόμαστε σταδιακά σε μια κοινότητα εργασίας βασισμένη στο métavers (εικονικό χώρο,) προκειμένου να προσελκύουμε ταλαντούχους ανθρώπους απ’ όλον τον κόσμο», υπόσχεται ο ηλικίας 50 ετών Κινέζος δισεκατομμυριούχος.
Χωρίς αμφιβολία η κ. Τανγκ Γιου επελέγη εξ αιτίας των προσόντων της και της εξαιρετικής ευφυίας της (η ΤΝ δεν γνωρίζει όρια). Μοιάζοντας να βγαίνει από τα δυστοπικά φιλμ, στα οποία τόσο αρέσκεται ο κινηματογράφος από την εποχή της Μητρόπολης (1927) του Φριτς Λανγκ, το θηλυκό ρομπότ-διευθυντής εταιρείας σε καμία περίπτωση δεν είναι κάποιο εργαλείο κουζίνας. αντίθετα, συγκεντρώνει στον ύψιστο βαθμό τα προσόντα ενός υπερορθολογικού ατόμου που μπορεί ν’ αποφασίζει. Εδώ βρίσκεται το συγκριτικό του πλεονέκτημα, σε σχέση με τους ανθρώπους με σάρκα και οστά καθώς και η αιτία της στρατολόγησής του. Ενσαρκώνει τέλεια αυτό που οι νεοκλασικοί οικονομολόγοι του τέλους του 19ου αιώνα χαρακτήριζαν homo oeconomicus. Η έκφραση αυτή, αντιγράφοντας εκείνη του homo sapiens, υποδήλωνε τότε τον ιδεώδη οικονομικό δρώντα, απολύτως ορθολογικό και εξαιρετικά πληροφορημένο, ικανό να μεγιστοποιήσει τους πόρους του για να αποκομίσει από αυτούς ό,τι χρησιμότερο μπορούσε. Παρότι, μέχρι σήμερα, χρησιμεύει ακόμα ως βάση στα οικονομικά μοντέλα πρόβλεψης, ο «homo oeconomicus» υπήρξε πάντα αντικείμενο οξείας κριτικής ως υπερβολικά σχηματικός. μεταξύ άλλων και ο Τζων Μάιναρντ Κέυνς έκρινε μη ρεαλιστική την υπόθεση σύμφωνα με την οποία μπορεί ο οιοσδήποτε να γνωρίζει τα πάντα για το περιβάλλον που επιβάλλει την απόφασή του. Όμως, οι νέες τεχνικές της πληροφορίας και της επικοινωνίας αλλάζουν τα δεδομένα. Ένα ρομπότ που διαθέτει τεχνητή νοημοσύνη δεν θα μπορούσε άραγε να μεταβληθεί στον παντογνώστη υπεράνθρωπο που φιλοδοξούσε να είναι ο homo oeconomicus;
Επομένως, η επιλογή της κυρίας Τανγκ Γιου ως Διευθύνοντα Συμβούλου φαντάζει απολύτως λογική για τις επιχειρήσεις! Όντως, από αυτή την άποψη, η ΤΝ επιτρέπει τη βελτίωση της διαχείρισης πολλαπλασιάζοντας τις επιδόσεις του προσωπικού, από τη ρομποτοποίηση των εργοστασίων έως τις αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου. Από την άλλη πλευρά όμως τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. η ΤΝ και οι αλγόριθμοι οδηγούν στην αποδόμηση του αφηρημένου homo oeconomicus, προκειμένου να επιτύχουν μια λεπτομερή και συγκεκριμένη γνώση των πραγματικών πρωταγωνιστών, και συγκεκριμένα των καταναλωτών. Είτε το θέλουμε είτε όχι, η εκμετάλλευση των λιγότερο ή περισσότερο προσωπικών δεδομένων μας από την Google ή την Amazon μάς αποκαλύπτει έτσι όπως είμαστε στην πραγματικότητα, με όλη την πολυπλοκότητα και τις προτιμήσεις μας.

Εξάρτηση από την οθόνη
«Στην ουσία, ο άνθρωπος είναι αυτά που κρύβει: ένας θλιβερός μικρός σωρός από μυστικά». Το περίφημο απόφθεγμα του Αντρέ Μαλρώ αποκτά όλη τη σημασία του και επιβεβαιώνεται καθημερινά μπροστά στα μάτια μας, για το καλύτερο και για το χειρότερο. Προς μεγάλη ικανοποίηση των γιγάντων των GAFAM (και όχι μόνο), που προσπορίζονται από αυτό τα τεράστια κέρδη τους, και εις βάρος ημών, των ταξιδιωτών του διαδικτύου, που απογυμνωνόμαστε από τις ιδιαιτερότητές μας. «Η καρδιά μου έχει μείνει γυμνή», κλαιγόμαστε. Δεν είμαστε όμως συνένοχοι σε αυτή την κατάργηση της ατομικής προστασίας, εξ αιτίας της εξάρτησής μας από τις οθόνες;
«Η τεχνητή νοημοσύνη είναι η επερχόμενη επαναστατική δύναμη η οποία θα προσφέρει τα μέσα ώστε να επιτηρούνται, ένας προς έναν, τα 8 δισεκατομμύρια των ανθρώπων που κατοικούν στον πλανήτη», αναλύει ο οικονομολόγος Ντανιέλ Κοέν, πρόεδρος της Οικονομικής Σχολής των Παρισίων, στο βιβλίου του Homo numericus. Ο μελλοντικός «πολιτισμός» (εκδ. Albin Michel). Από αυτή την άποψη, θ’ αποδοκιμάσουμε τα λατινικά της συμφοράς που συνίστανται στο να επινοούμε λέξεις φαινομενικά λατινικές, μια γαλλική μανία που δεν υπάρχει πουθενά αλλού (σε αντίθεση με τη λέξη «oeconomicus», η λέξη «numericus» είναι άγνωστη στη γλώσσα του Κικέρωνα).
Ο ψηφιακός άνθρωπος, για να μιλάμε σωστά, τείνει να υποκαταστήσει τον homo oeconomicus και η νίκη του πραγματοποιείται σε δύο αντιτιθέμενα μέτωπα. Από την πλευρά της παραγωγής, η ΤΝ βοηθά τις επιχειρήσεις να αποκτούν υπερορθολογικούς και παντογνώστες συνεργάτες, όπως ονειρεύονταν στα μοντέλα τους οι οικονομολόγοι και των οποίων η κυρία Τανγκ Γιου αποτελεί τη «ζωντανή» ενσάρκωση. Από την πλευρά των καταναλωτών, και γενικότερα των ανθρώπων, η ΤΝ και οι αλγόριθμοι κατορθώνουν να φωτίζουν τους ψυχοκοινωνικούς επικαθορισμούς τους. Ο ψηφιακός άνθρωπος είναι απόλυτα χειραγωγήσιμος. Ο Μισέλ Ντεμυρζέ, ερευνητής νευροεπιστημών στο Inserm1, έχει εκθέσει τους τόσο αδιόρατους μηχανισμούς διείσδυσης στους νέους, στο μπεστ-σέλερ του, (La Fabrique du crétin digital (Seuil)., Το Εργοστάσιο παραγωγής του ψηφιακού ηλίθιου.
Η ψηφιακή επανάσταση μάς επιβάλλεται και χαρακτηρίζεται από μια απόλυτη αμφισημία. Θα πούμε άραγε ότι, όπως η γλώσσα του Αισώπου2, είναι το καλύτερο και ταυτόχρονα το χειρότερο;
g

Σημειώσεις

1. Γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικών Ερευνών (σ.τ.μ).
2. Αναφορά στον μύθο του Αισώπου για τη γλώσσα (σ.τ.μ.).

Ενισχύστε την προσπάθειά μας κάνοντας μια δωρεά στο Άρδην πατώντας ΕΔΩ.

Γνωρίστε τα βιβλία των Εναλλακτικών Εκδόσεων

Ακολουθήστε το Άρδην στο Facebook

Εγγραφείτε στο κανάλι του Άρδην στο Youtube