του Δ. Κωστόπουλου, από το Άρδην τ. 7 Μάρτιος-Απρίλιος 1997
Εγώ όταν πρωτοείδα κάποιο άρθρο του Χάντιγκτον στην Ελευθεροτυπία, ομολογώ ότι δεν το διάβασα, µου φάνηκε πάρα πολύ παιδαριώδες, το πέταξα, κι αναγκάστηκα µετά να ψάχνω να το βρω. Με όλη όµως αυτή την κουβέντα γύρω από τον Χάντιγκτον, ομολογώ ότι έχω µπει σ᾿ αυτή την διαδικασία να ψάχνω να βρω τί λέει και να δω αν πραγματικά υπάρχει κάτι το οποίο αξίζει να το πάρουµε στα σοβαρά και να το κουβεντιάσουµε. Να το κουβεντιάσουμε νομίζω ότι πραγματικά αξίζει. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να οριοθετήσουμε τί είναι αυτό που λέμε Δυτικός Κόσμος. Ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό του µεταπολεμικά. Αυτός ο δυτικός κόσμος µεταπολεμικά έχει ένα κύριο χαρακτηριστικό -και μάλιστα µεταψυχροπολεµικά- αυτό το χαρακτηριστικό αποκρυσταλλώνεται και γίγεται καθοριστικό. Είναι τι; Είναι ο Κόσμος της ανάπτυξης, ο οποίος έχει ανάγκη από τη θεωρία του Φουκουγιάμα για το Τέλος της Ιστορίας, όχι απλώς µόνο ιδεολογικά. Κι αυτό το μοντέλο ανάπτυξης χαρακτηρίζει αυτό που ονομάζουμε δυτικό κόσµο, θέλει να καταργήσει τα σύνορα, π.χ. GΑΤΤ, εμπορικές συμφωνίες, Ε.Ε. κλπ. Γι αυτό και σαλπίζεται το τέλος της Ιστορίας από τον Φουκουγιάµα, που σηµαίνει το τέλος του διαφορετικού. Αυτό το μοντέλο ανάπτυξης µπορεί να κυριαρχήσει και να είναι αποτελεσματικό και χρησίµοθηρικό από τη στιγµή που θα µετατρέψει τον πλανήτη σε έναν απίστευτο χυλό οµοιοµορφίας.
Και πυρήνας αντίστασης είναι αυτό που ονομάζουμε ιστορία, κράτη, έθνη… Αυτό είναι το ένα χαρακτηριστικό του. Από την άλλη µεριά -με τον Χάντιγκτον- υπάρχουν κάποια ανακλαστικά αντίδρασης σ’᾿ αυτή την κυρίαρχη αντίληψη της ανάπτυξης που καταργεί τα πάντα, δηλαδή ο δυτικός κόσμος αρχίζει και αντιλαµβάνεται ότι απειλείται. Όχι οικονοµικά, ούτε και στρατιωτικά πλέον…
απειλείται ίσως οικονομικά, αλλά κυρίως απειλείται δημογραφικά. Η υστερία του δυτικού κόσµου απέναντι στο Ισλάμ είναι µια συγκεκριµένη απειλή, δημογραφική. Και δεν ξέρω κατά πόσο αληθεύει αυτό που λένε κάποιοι ιστορικοί, ότι μπαίνουμε στη νέο-νοµαδική φάσητης Ιστορίας και αυτό τους τροµοκρατεί. Έχουμε δηλαδή, δύο πράγματα που είναι τελείως αντίθετα, το ένα λέει καταργούνται τα πάντα, τα σύνορα, και από την άλλη η κατάργηση των συνόρων -για να κυριαρχήσουµε- έρχεται αντιµέτωπη µε αυτό που λέει “περιχαρακώσου γιατί καταστράφηκες”. Και νομίζω ότι αυτή η θεωρία του Χάντιγκτον εκφράζει αυτά τα ανακλαστικά: λέει, “ανοιγόμαστε, ανοιγόµαστε, αλλά πρέπει να περιχαρακωθούμε”. Κι αυτό το µοντέλο ανάπτυξης έχει πρόβλημα όχι στον κομφουκιανό κόσµο, αλλά στον ισλαμικό κόσµο. Εκεί δυσκολεύεται φοβερά να περάσει αυτό το μοντέλο ανάπτυξης και µε µεγάλη τους έκπληξη -παρ᾽ όλους τοὺς πολέμους, όπου χρόνια επιµελώς καλλιεργούν εκεί κάτω- παρατηρούν ότι απειλούνται και δηµογραφικά.
–