Ένα κείμενο Κούρδου για την ιστορία και το καθεστώς των Κούρδων του Ιράν και της ευρύτερης περιοχής
Του Serhad Bapir
Το ιρανοκρατούμενο ανατολικό τμήμα1 του Κουρδιστάν στον βορρά εκτείνεται από τους πρόποδες του Αραράτ ως τα όρη Ζάγκρος στον νότο. Έχει έκταση γύρω στα 125.000 τετραγωνικά χλμ., αποτελώντας περίπου το ¼ του συνόλου του Κουρδιστάν. Όπως είναι φυσικό, αυτό το τμήμα του Κουρδιστάν με περίπου 15 εκατομμύρια πληθυσμό είναι οργανικό τμήμα του τουρκοκρατούμενου και ιρακοκρατούμενου τμήματος του Κουρδιστάν, δημογραφικά, ιστορικά, γλωσσικά και πολιτισμικά. Επιπλέον στα ανατολικά του Ιράν, μακριά από το Κουρδιστάν, στα σύνορα του Ιράν με το Τουρκμενιστάν, στην περιοχή του Χορασάν, ζουν περίπου δύο εκατομμύρια Κούρδοι εδώ και πάρα πολλούς αιώνες2.
Στα 1941- 1946 το Ιράν βρίσκεται υπό σοβιετική, αγγλική και αμερικανική κατοχή. Σε αυτό το διάστημα, με την ένωση των εθνικών κουρδικών οργανώσεων ιδρύεται το Δημοκρατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PDK) και αναπτύσσεται ραγδαία το κουρδικό εθνικό κίνημα. Σε αυτές τις ευνοϊκές συνθήκες, στο ένα τμήμα του ιρανοκρατούμενου ανατολικού τμήματος του Κουρδιστάν, το 1946 δημιουργείται κουρδικό κράτος με πρωτεύουσα το Μοχαμπάντ. Οι Pêşmerge3 του Μπαρζανί που αριθμούσαν χιλιάδες μαχητές ήταν η κύρια στρατιωτική δύναμη της δημοκρατίας. Ένα χρόνο μετά, η Σοβιετική Ένωση συνήψε συμφωνία για εκμετάλλευση πετρελαίου με το Ιράν και απέσυρε τη σχετική υποστήριξη της στους Κούρδους. Η κουρδική δημοκρατία καταλύθηκε, ο πρόεδρος της δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός και κάποιοι υπουργοί απαγχονίστηκαν στην ίδια πλατεία που ένα χρόνο νωρίτερα, υψώνοντας την κουρδική σημαία, ανακήρυξαν την ανεξαρτησία.
Η εμπειρία αυτής της σύντομης δημοκρατίας του Κουρδιστάν άφησε μια σημαντική εθνική παρακαταθήκη στους Κούρδους, καθώς σε ένα μέρος του Κουρδιστάν υπήρξε κουρδική διοίκηση, κυμάτιζε η κουρδική σημαία, οργανώθηκε εκπαίδευση στα κουρδικά, εκδόθηκαν πολλά έντυπα, δημιουργήθηκαν οργανώσεις των γυναικών και των νέων. Επίσης, συντέθηκε ο κουρδικός εθνικός ύμνος4 που σήμερα είναι ο εθνικός ύμνος όλων των Κούρδων.
Μετά την πτώση της μοναρχίας στο Ιράκ το 1958 ο Μπαρζανί με τους Κούρδους μαχητές επέστρεψαν στο νότιο τμήμα του Κουρδιστάν. Το 1961 ξεκινά η μεγάλη επανάσταση η οποία το 1970 ανάγκασε το καθεστώς του Ιράκ να παραχωρήσει αυτονομία στο Κουρδιστάν. Το καθεστώς του Ιράκ δεν τήρησε το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα όσον αφορά την απογραφή πληθυσμού και τον ορισμό των συνόρων του Κουρδιστάν. Το 1975 ξεκίνησε ξανά η επανάσταση που έληξε με ήττα των Κούρδων. Όλο αυτό το διάστημα υπήρχε αλληλοβοήθεια μεταξύ όλων των τμημάτων του Κουρδιστάν.
Το 1979 έπεσε η μοναρχία του Σάχη στο Ιράν. Τότε, οι Κούρδοι Πεσμεργκά απελευθέρωσαν ένα σημαντικό μέρος του ανατολικού Κουρδιστάν. Το θεοκρατικό και δικτατορικό καθεστώς του Χομεϊνί δεν αναγνώρισε τα εθνικά αιτήματα των Κούρδων. Βομβάρδισε μάλιστα τις κουρδικές πόλεις.
Κατά τη διάρκεια του οκτάχρονου πόλεμου Ιράν και Ιράκ (1980 -1988), το Κουρδιστάν μεταβλήθηκε σε πεδίο μάχης. Μετά τη λήξη του πολέμου, οι μυστικές υπηρεσίες του Ιράν δολοφόνησαν τους Κούρδους ηγέτες στη Βιέννη και στο Βερολίνο χωρίς να επιβληθεί καμία κύρωση εις βάρος του καθεστώτος του Ιράν. Μετά την απώλεια των ηγετών του, το κουρδικό κόμμα του Ιράκ PDK-Î μπήκε σε βαθιά κρίση και διασπάστηκε σε δύο κόμματα.
Από το 1991 ένα μέρος του νότιου Κουρδιστάν (ιρακοκρατούμενο) βρίσκεται υπό τον έλεγχο των Κούρδων, με εκπαίδευση, κοινοβούλιο, στρατό κλπ. και μετά την πτώση του Σαντάμ, από το 2003, αυτό το μέρος είναι πια ομόσπονδο τμήμα του Ιράκ. Σε αυτή την περιοχή οι Κούρδοι το 2017 στο Δημοψήφισμα για την Ανεξαρτησία του Κουρδιστάν με 92,73% των ψήφων είπαν «Ναι» στην ανεξαρτησία. Σε αυτήν την περιοχή του νότιου Κουρδιστάν υπάρχουν βάσεις των πεσμεργκά των PDK-Î και άλλων οργανώσεων των Κούρδων του ανατολικού Κουρδιστάν. Φέτος, τα δυο PDK-Î ενώθηκαν πάλι σε ένα ενιαίο κόμμα. Αυτό το κόμμα έχει μεγάλη επιρροή στο ανατολικό Κουρδιστάν. Οι Κούρδοι είναι το πιο οργανωμένο και πολιτικοποιημένο έθνος στην επικράτεια του Ιράν και αγωνίζονται για την αυτοδιάθεση του Κουρδιστάν.
Το Ιράν είναι μια μεγάλη φυλακή την εθνών. Οι Πέρσες και η σιιτική εκδοχή του ισλάμ είναι το έθνος και η θρησκεία που κατέχουν το κράτος. Οι Πέρσες αποτελούν λιγότερο από τον μισό πληθυσμό του κράτους. Οι Αζέροι, οι Κούρδοι, οι Βελούχοι είναι μεγάλες εθνικές ομάδες. Όλες οι εθνικές ομάδες και λαοί (έκτος από τους Πέρσες) στερούνται ακόμα τα πιο βασικά εθνικά τους δικαιώματα, όπως η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας στην εκπαίδευση.
Στο Ιράν δεν υπάρχει ελευθεροτυπία, ελεύθερα πολιτικά κόμματα και οργανώσεις, δεν γίνονται ελεύθερες εκλογές. Ό,τι θεωρούμε δεδομένο στις δημοκρατικές χώρες, στο θεοκρατικό και δικτατορικό καθεστώς του Ιράν απαγορεύεται. Είναι το κράτος που μετά από το δικτατορικό καθεστώς της Κίνας έχει τον μεγαλύτερο αριθμό θανατικών ποινών παγκοσμίως. Μάλιστα οι κρατούμενοι που, σε πολλές περιπτώσεις, είναι πολιτικοί κρατούμενοι, απαγχονίζονται δημοσίως.
Στις μέρες μας, συνεχίζονται οι διαδηλώσεις ενάντια στο δικτατορικό θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν. Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν μετά από τον βασανισμό και την δολοφονία της 22χρονης Κούρδισσας Τζίνα (Μάχσα) Εμινί κατά τη διάρκεια της κράτησής της στην Τεχεράνη. Η Τζίνα φυλακίστηκε από την «αστυνομία των ηθών» επειδή δεν σκέπαζε καλά τα μαλλιά της με την επιβαλλόμενη μαντίλα. Οι διαδηλώσεις που ξεκίνησαν στην πόλη Σακέζ στις 17/9/2022 κατά τη διάρκεια της κηδείας της Αμινί, γρήγορα επεκτάθηκαν σε όλες πόλεις του ανατολικού Κουρδιστάν και έπειτα επεκτάθηκαν σε όλες πόλεις του Ιράν.
Στις διαδηλώσεις έχουν δολοφονηθεί από το θεοκρατικό καθεστώς εκατοντάδες διαδηλωτές ενώ εδώ και μέρες έχει διακοπεί το διαδίκτυο στο Ιράν. Οι διαδηλώσεις παίρνουν τη μορφή της εξέγερσης και γενικής ανυπακοής ενάντια στο θεοκρατικό δικτατορικό καθεστώς του Ιράν.
Σημειώσεις
- Για τους Κούρδους το Κουρδιστάν είναι ένα όπως και όλοι οι Κούρδοι αποτελούν ένα έθνος. Υπό την κατοχή των τεσσάρων αποικιοκρατικών κρατών (Τουρκία, Ιράν, Ιράκ και Συρία) τμήματα του Κουρδιστάν, στην συνείδηση των Κούρδων και στον εθνικό απελευθερωτικό αγώνα είναι τα τέσσερα τμήματα του ενός συνόλου.
- «Τα σύνορα» που άδικα διαμελίζουν τους Κούρδους και το Κουρδιστάν, δεν έχουν ηθική ισχύ και δεν αναγνωρίζονται από τους Κούρδους.
- Pêşmerge (Πεσμεργκά): Αυτός που αψηφά τον θάνατο, στα κουρδικά, ο Κούρδος μαχητής.
- Ο κουρδικός εθνικός ύμνος Ey Reqîb (Ω Αντίπαλε). Οι πρώτοι στίχοι είναι οι εξής: «Ω Αντίπαλε, ο λαός που μιλεί κουρδικά υπάρχει ακόμη/ Ας μην πει κανείς ότι οι Κούρδοι δεν υπάρχουν πια./ Οι Κούρδοι εξακολουθούν να ζουν,/η σημαία μας δεν θα υποσταλεί ποτέ».
Ενισχύστε την προσπάθειά μας κάνοντας μια δωρεά στο Άρδην πατώντας ΕΔΩ.
Γνωρίστε τα βιβλία των Εναλλακτικών Εκδόσεων
Ακολουθήστε το Άρδην στο Facebook
Εγγραφείτε στο κανάλι του Άρδην στο Youtube
