Α. Παπανδρέου, Κωνσ. Μητσοτάκης και η Τουρκία

1,4K

του Αλέξανδρου Ασωνίτη

  Η Ιστορία δεν γράφεται με «αν», φυσικά, αλλά  μπορούμε να κάνουμε κάποιες υποθέσεις για να αντιληφθούμε την πολιτική μας επιλογή  να μην εκμεταλλευόμαστε τις περιστάσεις, επιλογή που, όπως έχω αναπτύξει σε τέσσερα σχετικά άρθρα μου παλαιότερα, αναδεικνύεται στο ισχυρότερο όπλο της Τουρκίας. Υπενθυμίζοντας ότι η ιστορία της Ελλάδας δεν είναι παρά μια συνεχής  μάχη κατά της επιτιθέμενης Ανατολής, τόσο σε πολιτικό-στρατιωτικό επίπεδο, Πέρσες, Τούρκοι, όσο και σε φιλοσοφικό -κοινωνικό, τονίζω αυτό που αποφεύγουμε σχεδόν όλοι μας, για λόγους που δεν είναι του παρόντος:

  Ότι η Τουρκία είναι θέσει, αν όχι φύσει, εχθρός που επιχειρεί πλέον να ανατρέψει το 1821 και να μας οδηγήσει σε σύγχρονη θέση δουλείας, εχθρός τον οποίο οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε και να κατανικήσουμε, το γράφω σε άρθρα μου ήδη από το 1996 και το 1997,  «κι ας τρώγωμεν πέτρες» επί δεκαετίες, για να θυμηθώ το σύνθημα που απαθανάτισε ο Σεφέρης στην Κύπρο.

 Παρακάμπτοντας τις μεγάλες ευκαιρίες απελευθέρωσης και οριστικής εκδίωξης του εισβολέα:  Καλλίπολη 1915, Μικρασία 1919-1922, πάμε στο επεισόδιο του  1987. Ύστερα, λοιπόν,  από  ταπεινώσεις και ήττες 65 ετών, τρία μόλις χρόνια μετά την ανακήρυξη του ψευδοκράτους στην κατεχόμενη Κύπρο και 13 από την εισβολή του ’74, ο  Ανδρέας Παπανδρέου χάνει μια μεγάλη ευκαιρία να επιφέρει σοβαρό πλήγμα στην Τουρκία ανακηρύσσοντας σε όλες τις ελληνικές θάλασσες 12 μίλια χωρικών υδάτων, όπως προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (Unclos). Το επεισόδιο  ξεκινάει περί τα μέσα Μαρτίου ‘87, όταν η καναδική εταιρεία Ντένισον, που εκμεταλλευόταν το πετρέλαιο της Θάσου, ήθελε να τρυπήσει 10 μίλια έξω από την Λήμνο  -τα χωρικά μας ύδατα ήταν και είναι 6 μίλια, αντί για 12 που δικαιούμαστε. Η γεώτρηση προγραμματιζόταν να γίνει στα «απαγορευμένα» απ’ την Τουρκία 10 μίλια μας, καθώς είχε θέσει άτυπο casus belli από το 1974, και η κυβέρνηση Παπανδρέου, για να προλάβει την όποια τουρκική αντίδραση, προσπαθεί να αγοράσει το ποσοστό της εταιρείας για να ματαιώσει την γεώτρηση εφαρμόζοντας την συμφωνία της Βέρνης 1976, μεταξύ Καραμανλή-Ντεμιρέλ, να μη γίνεται καμμιά ενέργεια  πέραν των 6 μιλίων κάθε χώρας (αν και σε ελάχιστα σημεία  στο Αιγαίο η Τουρκία έχει 6 μίλια), μέχρι να οριοθετηθεί η υφαλοκρηπίδα.  Πρόκειται βέβαια για δύο διαφορετικά πράγματα. Η υφαλοκρηπίδα αφορά  κυριαρχικά δικαιώματα στον θαλάσσιο βυθό και υπέδαφος (η ΑΟΖ και τα υπερκείμενα ύδατα) για  200 μίλια απ’ την ακτή, τα χωρικά ύδατα την απόλυτη κυριαρχία σ’ όλη την έκτασή τους -τα 12 μίλια χωρικά ύδατα ανακηρύσσονται μονομερώς, δεν γίνεται οριοθέτηση-συμφωνία  με τρίτο. Οι Τούρκοι, για να επιβεβαιώσουν το  casus belli κι όχι για να αποτρέψουν το -απίθανο- ενδεχόμενο η Ελλάδα να κάνει γεωτρήσεις στα 10 μίλια, στέλνουν αμέσως για έρευνες το «Πίρι Ρέις»-Σισμίκ, στις 19-3. Ανακοινώνουν ότι θα το ξαναστείλουν στις 27 Μαρτίου κι ο Παπανδρέου δηλώνει ότι η Ελλάδα θα το χτυπήσει, αν επιχειρήσει γεώτρηση στα 10 μίλια απ’ τις ακτές μας.  Τότε υπηρετούσα ως τηλεγραφητής στο αντιτορπιλλικό «Κριεζής», D 217  και ξέρω κι εγώ ότι  είχαμε  βγάλει έγκαιρα όλο μας τον στόλο κι ελέγχαμε όλες τις εξόδους του τούρκικου ναυτικού στο Αιγαίο. Ισχύει  ή δεν ισχύει το δεύτερο, χάνεται μια μεγάλη ευκαιρία. Ο Παπανδρέου, παρά την αμερικάνικη μεροληψία υπέρ της Τουρκίας, δεν κάνει την οφειλόμενη κίνηση να ανακηρύξει τα 12 μίλια, ειδικά  αν είχαμε το στρατιωτικό πλεονέκτημα. Δεν έθεσε καν θέμα 12 μιλίων σε εφαρμογή του Δ. Δ. της Θάλασσας, που ίσχυε ήδη από το 1982, ούτε απαίτησε από την ΕΕ, το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ να πάρουν  θέση για τα 12 μίλια και το τουρκικό  άτυπο  casus belli.

Η ανακήρυξη θα έλυνε, μεταξύ άλλων, και το ζήτημα του εναερίου χώρου μας, 10  μίλια έναντι 6 μιλίων στην θάλασσα, παγκόσμια πρωτοτυπία και μόνιμο «αιτιολογημένο» επιχείρημα των Τούρκων, αν και το έχουν αποδεχτεί από το 1936.

Ο  Παπανδρέου, δηλαδή, όχι μόνο δεν μετέφρασε σε κέρδη την αποφασιστική και γρήγορη αντίδρασή του, αντιθέτως  συμφώνησε προσωρινά να μην κάνουμε ούτε εμείς έρευνες στο Αιγαίο,  παρ’ ότι την προηγούμενη είχε δηλώσει ότι η συμφωνία της Βέρνης είναι ανενεργή. Ζήτησε οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στην Χάγη και αργότερα συνομίλησε με τον Τούρκο πρωθυπουργό Τουργκούτ Οζάλ στο Νταβός, όπου συμφώνησε πάλι να αποφευχθούν οι έρευνες και οι «εντάσεις» με το περιβόητο «μη πόλεμος -μετά δήλωσε ότι ήταν λάθος του, mea culpa, καθώς δεν έθεσε ούτε καν την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Στα 12 μίλια δεν αναφέρθηκε ούτε αυτός ούτε η  αντιπολίτευση.  Θα μπορούσε επίσης, ειδικά αν, επαναλαμβάνω, οι τούρκικες δυνάμεις ήταν όντως στο στόχαστρο των όπλων μας, ν’ ανακηρύξει την ΑΟΖ  μας, καθώς γνώριζε, ή όφειλε να γνωρίζει,  ότι οι ΗΠΑ είχαν ήδη ανακηρύξει ΑΟΖ από το 1983, 10 Μαρτίου, η Σοβιετική Ένωση από το 1984, 28 Φεβρουαρίου, ενώ η Τουρκία το 1986 οριοθέτησε ΑΟΖ με την Σοβιετική Ένωση στην Μαύρη Θάλασσαν (άρα έχει ανακηρύξει και εν συνόλω, αφού δεν προβλέπεται τμηματική ανακήρυξη ΑΟΖ -το αυτό ισχύει και για μας) με βάση την αρχή της μέσης γραμμής -κι ανακήρυξε εκεί 12 μίλια χωρικά ύδατα. Από μια πλευρά, βέβαια, ο Παπανδρέου ήταν συνεπής με τον εαυτό του, αφού διακήρυσσε, κι εμείς τον αποθεώναμε, την μοναδική παγκοσμίως άποψη, «δεν διεκδικούμε τίποτα  και δεν παραχωρούμε τίποτα». Πώς λοιπόν να διεκδικήσει κάτι; Ήταν ο ίδιος, άλλωστε, που είχε φωτογραφία πάνω απ’ το γραφείο του τον εμπνευστή της Σοσιαλιστικής  «Δημοκρατίας» της «Μακεδονίας» δικτάτορα Τίτο, θεμελιωτή της κλοπής του ονόματος της Μακεδονίας.

   Τέσσερα  χρόνια αργότερα, η Γερμανία, μέσω της ΕΕ, διαλύει την Γιουγκοσλαβία και ζητάει την ψήφο των κρατών της ΕΕ, απαιτείται ομοφωνία, για την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των Κροατίας-Σλοβενίας. Νέα ιδεώδης ευκαιρία. Πρωθυπουργός, δυστυχώς όμως,  είναι ο Μητσοτάκης πατήρ. Που χάνει, φυσικά, την ευκαιρία να λύσει με μια κίνηση το καλούμενο Μακεδονικό, δημιούργημα, κυρίως, της Γ΄ Διεθνούς. Όταν, λοιπόν, η μόλις ενοποιημένη Γερμανία επιδιώκει την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, ο Μητσοτάκης δεν κάνει ευθύς εξ αρχής την κατηγορηματική δήλωση, δεν θέτει τον εξής συγκεκριμένο απλό όρο: συναινούμε στα πάντα, υπό τον όρο να απαλειφθεί ο όρος Μακεδονία, Μακεδονικός από την ονομασία του νέου κράτους. Έχει δεκάδες επιχειρήματα: την Ιστορία, ότι είναι αποτέλεσμα του Ψυχρού Πολέμου, επιλογή του εξευτελισμένου πλέον κομμουνισμού κ.λπ κλπ. Σύρεται σε ατέρμονες υποτιμητικές διαπραγματεύσεις χωρίς να θέτει την  απάλειψη του όρου Μακεδονία ως κόκκινη γραμμή, ενώ  διαφωνεί δημοσίως με τον ΥπΕξ Σαμαρά, ό,τι χειρότερο δηλαδή. (Το τελειωτικό χτύπημα το δίνει ο Σύριζα το 2018, εφαρμόζοντας την παλιά γραμμή του ΚΚΕ και ξεπουλώντας την ονομασία Μακεδονία στα Σκόπια). Και ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας: Ο Μητσοτάκης θα μπορούσε, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, να απαιτήσει, ή έστω να το χρησιμοποιήσει ως  επιχείρημα, την πλήρη αυτονομία της Βορείου Ηπείρου, όπως προέβλεπε το πρωτόκολλο της Κέρκυρας, χωρίς βέβαια αλλαγή συνόρων.

Αν αυτά θεωρηθούν υπερβολικά, ας θυμηθούμε ότι  η Δύση είχε πολύ μεγαλύτερη ανάγκη από μας (που τότε, βέβαια, είχαμε ως κυρίαρχο θέμα το ψευτοσκάνδαλο περί το αληθινό σκάνδαλο Κοσκωτά), καιγόταν να διαλύσει το σύμφωνο της Βαρσοβίας και δεν θα δεχόταν καμμία κωλυσιεργία  της Τουρκίας, η οποία θα ήταν αποδυναμωμένη απέναντί μας, αν το 1987 είχαμε ανακηρύξει τα 12 μίλια, να μην πούμε για την ΑΟΖ, ενώ  εμείς θα  είχαμε ισχυροποιηθεί όσο ποτέ, μετά το 1922.

   2004, κι ο Τάσος Παπαδόπουλος, ολοκληρώνοντας τις κινήσεις του Γλαύκου Κληρίδη, ανακηρύσσει ΑΟΖ και 12 μίλια στην Κύπρο και προβαίνει σε οριοθετήσεις με γειτονικά κράτη -είναι ο μόνος Έλληνας πολιτικός που σε 100 χρόνια επιφέρει πλήγμα στην Τουρκία.  Εκλιπαρεί τις κυβερνήσεις Σημίτη και Κώστα Καραμανλή να οριοθετήσουμε, Ελλάδα και Κύπρος,  την μεταξύ μας  ΑΟΖ, οι πρωθυπουργοί μας αρνούνται. Πιο πριν, ο Σημίτης έχει πιέσει τον Κληρίδη να μην οριοθετήσει κανονικά με την Αίγυπτο και δυστυχώς εκείνος υποχωρεί  -υποχώρηση που έκτοτε  δυσκολεύει την πλήρη επήρεια του Καστελλόριζου, αν ποτέ ανακηρύξουμε και οριοθετήσουμε ΑΟΖ με την Κύπρο, που νομίζω δεν θα τολμήσουμε ποτέ. Εκείνη την εποχή, οι εφημερίδες γράφουν ότι  η ΥπΕξ μας Ντόρα Μπακογιάννη-Μητσοτάκη δεν μιλάει καν (!) στον Τάσσο Παπαδόπουλο, ενώ σύμπασα  η αθηναϊκή ελίτ τον κατηγορεί ότι μας οδηγεί σε πόλεμο με την Τουρκία. 19 χρόνια αργότερα, καταλαβαίνουμε  την αξία εκείνης της οριοθέτησης-ευκαιρίας «αφοπλισμού» της Τουρκίας που δεν θα ήταν σε θέση  να προκαλέσει τίποτε απ’  όσα παράνομα προκαλεί σήμερα στην Κύπρο και στην Ανατολική Μεσόγειο και πιθανότατα δεν θα αντιδρούσε καθόλου, όπως άλλωστε δεν είχε αντιδράσει και στην προηγηθείσα ανακήρυξη της κυπριακής ΑΟΖ. Μην ξεχνάμε μια ακόμη μοναδική ευνοϊκή παράμετρο: το 2004 η Ελλάδα διοργάνωνε Ολυμπιακούς Αγώνες κι ήταν  de facto σ’ ένα ιδιότυπο απυρόβλητο.

2020, Μάρτιος: Πρωθυπουργός ο υιός Μητσοτάκης που αποκρούει την έμμεση τουρκική εισβολή στον Έβρο και δεν κάνει ούτε αυτός κάτι απλό: Επωφελούμενος και της επέλασης της πανδημίας που μόλις ξεκινούσε, να απειλήσει ότι θα κλείσει τα σύνορα με την Τουρκία, αν δεν εφαρμόσει πλήρως τις συμφωνίες με την ΕΕ. Δεν το χρησιμοποιεί καν ως επιχείρημα καταγγέλλοντας την Τουρκία, ζητώντας αναθεώρηση του Δουβλίνου 2 κλπ. Εδώ, να σημειώσουμε την προκλητική στήριξη της τούρκικης απόπειρας εισβολής από όλη την ευρωπαϊκή αριστερά και σημαίνοντα μέλη του Σύριζα.

   2022, Φεβρουάριος, εισβολή Ρωσίας στην Ουκρανία. Παγκόσμιος σάλος και συνεχείς επικλήσεις στο Διεθνές Δίκαιο, ιδεώδης ευκαιρία δηλαδή για ανακήρυξη των 12 μιλίων, ΑΟΖ, για οριοθέτηση ΑΟΖ με την Κύπρο, πόσω μάλλον αφού είχαν προηγηθεί η επιθετική τούρκικη παρανομία με την ανύπαρκτη «γαλάζια πατρίδα» τους και το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο. Ευκαιρία επίσης  για  υπόμνηση, στην διαπασών, ότι επί 48 χρόνια στην Κύπρο η Τουρκία κάνει το ίδιο ακριβώς με την Ρωσία. Οι πιθανότητες αντίδρασης πάλι ήταν λίγες: την ώρα που χρειαζόταν συσπείρωση, το ΝΑΤΟ ήταν υποχρεωμένο να τηρήσει το Δ.Δ. ανάμεσα στα μέλη του. Τολμηρές αποφάσεις, θα πείτε, αλλά οι ευκαιρίες μεγάλες. Να συνυπολογίσουμε ότι, ταυτόχρονα με τα 12 μίλια και την ΑΟΖ, θα μπορούσαμε να έχουμε αναγγείλει έρευνες για φυσικό αέριο, δεδομένων των ενεργειακών προβλημάτων που δημιουργεί η Ρωσία, άρα η Δύση  χρειάζεται το  ελληνικό φυσικό αέριο, που δεν θα μάθουμε πόσο υπάρχει, παρά μόνο αν αδειοδοτήσουμε τις μεγάλες ξένες εταιρείες, όπως κάνουμε τώρα στην Δυτική Κρήτη και το Ιόνιο. Ξέρουμε ότι οι ευκαιρίες δεν ξαναπαρουσιάζονται, αλλά και δεν τελειώνουν. Θα είμαστε έτοιμοι στην επόμενη; Θα κλείσουμε τα σύνορα ως πρώτο αντίμετρο στις τουρκικές απειλές;

ΥΓ: Στοιχεία για την ανακήρυξη των ξένων ΑΟΖ από άρθρα του κ. Θεόδωρου Καρυώτη

Ενισχύστε την προσπάθειά μας κάνοντας μια δωρεά στο Άρδην πατώντας ΕΔΩ.

Γνωρίστε τα βιβλία των Εναλλακτικών Εκδόσεων

Ακολουθήστε το Άρδην στο Facebook

Εγγραφείτε στο κανάλι του Άρδην στο Youtube