Οι Πρέσπες της Ουκρανίας

858

του Μελέτη Η. Μελετόπουλου*

Η ρωσσο-ουκρανική επίθεση διανύει ήδη τον δεύτερο χρόνο της, διαψεύδοντας τα προγνωστικά. Όσοι προέβλεπαν κεραυνοβόλα προέλαση των ρωσσικών στρατευμάτων και επικράτηση της Ρωσσίας σε λίγες εβδομάδες, απατήθηκαν οικτρά. Η εισβολή κατέληξε σε φιάσκο και εξελίσσεται ήδη σε ένα είδος ατέρμονου ρωσσικού Βιετνάμ.

Πώς πέτυχε η Ουκρανία να βραχυκυκλώσει την Ρωσσία; Πώς κατάφερε η Ρωσσία, η μεγαλύτερη και μία από τις ισχυρότερες χώρες στον πλανήτη, που εκτείνεται από την Βαλτική μέχρι την Αλάσκα, να προσαράξει στα αβαθή μίας πολιτισμικά και εθνοφυλετικά συγγενούς της χώρας; Το κλειδί βρίσκεται στο σθένος και στην αδιαλλαξία που επέδειξε η Ουκρανία έναντι της Ρωσσίας. Στην επιθετικότητα και στις γεωπολιτικές διεκδικήσεις της Ρωσσίας, ομόθυμη η ουκρανική ηγεσία και σύσσωμη η ουκρανική κοινωνία αντέταξαν αντίσταση μέχρις εσχάτων. Δεν επεχείρησαν να κατευνάσουν τον ρωσσικό κολοσσό, δεν πτοήθηκαν από το μέγεθός του, δεν συζήτησαν καν οιαδήποτε διαδικασία διαπραγματεύσεων, διεθνούς διαιτησίας, διεθνούς δικαστηρίου, διεθνούς διαμεσολάβησης. Δεν υψώθηκαν στο εσωτερικό της χώρας φοβικές φωνές «σύνεσης» και «λογικής», δεν διατυπώθηκαν «αντιμιλιταριστικές» θέσεις, δεν καταγγέλθηκε η εθνική άμυνα ως «εθνικισμός». Έγινε απολύτως κατανοητό ότι τα έθνη επιβιώνουν όταν αντιστέκονται, ενώ εξαλείφονται από το ιστορικό προσκήνιο όταν συζητούν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα.

Η αδιάλλακτη αντίσταση των Ουκρανών είναι αυτή που διεθνοποίησε το πρόβλημα, ενοχοποίησε την ρωσσική επίθεση, έσυρε την διεθνή κοινή γνώμη προς το μέρος της Ουκρανίας, κινητοποίησε διεθνείς μηχανισμούς αρωγής, χρηματοδότησης και εφοδιασμού της ουκρανικής άμυνας. Ηθικά, οι Ουκρανοί κέρδισαν τις εντυπώσεις και εγκλώβισαν την Ρωσσία σε ένα ατέρμονο στρατηγικό αδιέξοδο. Που οδηγεί στην κατάρρευση και της εικόνας της Ρωσσίας στον κόσμο και της αυτοεικόνας των Ρώσσων στο εσωτερικό της χώρας τους.

Γιά τους Έλληνες, αυτή η μέθοδος εθνικής αντίστασης και επιβίωσης είναι διαχρονικά οικεία. Απέναντι στον περσικό, στον αραβικό, στον οθωμανικό, πιό πρόσφατα στον ιταλικό κολοσσό, οι Έλληνες αντέταξαν λυσσαλέα αντίσταση. Αν υπάρχει σήμερα Ελλάδα, αυτό οφείλεται στο αδιάλλακτο Μολών Λαβέ των αρχαίων, βυζαντινών και νεωτέρων Ελλήνων. Στον Μαραθώνα, στις Θερμοπύλες, στην Σαλαμίνα, στις αλλεπάλληλες πολιορκίες της Κωνσταντινούπολης από διάφορα βαρβαρικά στίφη, στην ηρωϊκή αυτοθυσία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου που διασφάλισε την μακροϊστορική επιβίωση του ελληνική έθνους και την μη εξάλειψή του από τον εισβολέα.

Στην Ελληνική Επανάσταση, οι Έλληνες δεν υποχώρησαν ούτε στην θηριώδη στρατιά του Δράμαλη ούτε στον τακτικό στρατό του Ιμπραήμ ούτε στις διαδοχικές αρμάδες του σουλτάνου. Επιμένοντας στην αδιάλλακτη άρνηση υποχώρησης, έσυραν την παγκόσμια κοινή γνώμη με το μέρος τους, υποχρέωσαν τις μεγάλες δυνάμεις να μεταβάλουν την πολιτική τους συμπεριλαμβάνοντας το ενδεχόμενο ίδρυσης ελληνικού κράτους στους σχεδιασμούς τους, εγκλώβισαν τους τραπεζίτες του Λονδίνου στην προοπτική μεγάλων κερδών στην περίπτωση επιτυχίας της Επανάστασης. Τελικώς συνέβη το πρωτοφανές: ένας ολιγάριθμος δούλος λαός να συντρίψει μία αχανή πολυεθνική αυτοκρατορία. Το 1940, ηγεσία και λαός χωρίς δευτερόλεπτο καθυστέρηση αρνήθηκαν κάθε συζήτηση με τον επίδοξο κατακτητή, παρά τα 3 εκατομμύρια λόγχες που διέθετε, με αποτέλεσμα την γελοιοποίηση μίας ολόκληρης υπερδύναμης. Αυτή είναι η μόνη δοκιμασμένη τακτική επιβίωσης ενός έθνους. Ακόμα και όταν ο αντίπαλος είναι συντριπτικά υπέρτερος.

Σήμερα που η Τουρκία αμφισβητεί ανοιχτά την ελληνική κυριαρχία του Αιγαίου, πολιτική ηγεσία, κόμματα, διανόηση, μέσα ενημέρωσης, λαός, ομόθυμα, πρέπει να εκπέμψουν μήνυμα αδιαλλαξίας και άρνησης οιαςδήποτε συζήτησης για ελληνικά εδάφη, νησιά και θάλασσες. Ακόμα και αν χρειαστεί να τα υπερασπιστούμε με τον τρόπο που προβλέπει το διεθνές δίκαιο, δηλαδή την νόμιμη άμυνα που προβλέπει το άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ.

*Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Γενεύης