του Νίκου Μελέτη από το liberal.gr
Τα όρια της πολιτικής ισορροπιών και ακροβασιών του, αγγίζει ο Τ. Ερντογάν και αντιλαμβανόμενος πλέον ότι η πολιτική που υιοθέτησε στη σύγκρουση της Γάζας απειλεί να τον οδηγήσει σε πλήρη ρήξη των σχέσεων με τη Δύση, προσπαθεί να θολώσει τα νερά, κάνοντας ένα βήμα πίσω στο θέμα της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Ο Τούρκος ηγέτης μετά τον πόλεμο της Ουκρανίας όπου επέμεινε να πατά σε δυο βάρκες και ενώ όλη η Δύση υφίσταται τις συνέπειες του πολέμου, η Τουρκία να επωφελείται και από τις δυο αντιμαχόμενες πλευρές και να παραμένει προνομιακός συνομιλητής του Β. Πούτιν, θεώρησε ότι η κρίση στη Γάζα αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία για τον ίδιο και το όραμα το οποίο έχει για την Τουρκία.
Έτσι, χωρίς δεύτερη σκέψη βγήκε μπροστά ως ηγέτης της παγκόσμιας κινητοποίησης εναντίον του Ισραήλ εξαπολύοντας συγχρόνως μύδρους εναντίον των ΗΠΑ για τη στήριξή τους στο Ισραήλ αλλά κυρίως για την ανεπιθύμητη για την Τουρκία ενίσχυση της παρουσίας του στην Ανατολική Μεσόγειο.
Χθες, με ένα νέο ξέσπασμα στο μήνυμα του για την 75η επέτειο από την ίδρυση του ΟΗΕ έκανε λόγο (ξεχνώντας προφανώς την «παράδοση» της χώρας του σε Γενοκτονίες και τα όσα ο ίδιος διαπράττει εις βάρος των Κούρδων) για «σφαγή στη Γάζα που αγγίζει τα όρια της γενοκτονίας».
Η εμπρηστική ρητορική του Τ. Ερντογάν δεν περιορίστηκε στην κριτική εναντίον του Ισραήλ αλλά έφθασε στα όρια του αντισημιτισμού, και συγχρόνως εμφανιζόμενος ως προστάτης των Παλαιστινίων, απέφυγε συστηματικά να καταδικάσει την τρομοκρατική δολοφονική επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ.
Η είδηση μάλιστα ότι ο ηγέτης της Χαμάς Ι. Χανιγιε ήταν στην Κωνσταντινούπολη την 7η Οκτωβρίου όταν εκδηλώθηκε η επίθεση της Χαμας, δεν διαψεύσθηκε από την Τουρκία και επιβάρυνε ακόμη περισσότερο το κλίμα. Και η Άγκυρα έσπευσε να διαψεύσει τις πληροφορίες ότι η ίδια ζήτησε από τον Χανίγιε και μέλη της Χαμάς να φύγουν από τη χώρα, ενώ η Χαμάς έκανε διαρροές ότι ήταν η Τουρκική κυβέρνηση που συνέστησε στην ηγεσία της να αναχωρήσει καθώς η ασφάλεια της θα ήταν σε κίνδυνο από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες…
Η ιδέα που από την αρχή προσπάθησε να πλασάρει ο Τ. Ερντογάν ήταν αυτή της μεσολάβησης της Τουρκίας στην κρίση, ελπίζοντας ότι όπως και στον πόλεμο της Ουκρανίας, η Τουρκία θα μπορούσε να αναδειχθεί σε κρίσιμο παράγοντα που παράγει λύσεις στις περιφερειακές συγκρούσεις και έτσι ενισχύει τον αυτόνομο στρατηγικό ρόλο της.
Το σχέδιο αυτό βεβαίως ναυάγησε καθώς η όποια εμπιστοσύνη είχε αποκατασταθεί με το Ισραήλ έχει πλέον διαλυθεί, ενώ ούτε η αμερικανική κυβέρνηση είχε την οποιαδήποτε διάθεση να αναβαθμίσει τον ρόλο της Τουρκίας και του ηγέτη της ο οποίος μέχρι και πριν λίγες ημέρες κατηγορούσε τις ΗΠΑ ότι ρίχνουν λάδι στη φωτιά και δεν έχουν δουλειά στη Μ. Ανατολή, στη Συρία και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το γεγονός ότι αποκλείστηκε από τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης με τη Χαμάς για τους ομήρους, όπου τον πρώτο λόγο έχουν το Κατάρ και η Αίγυπτος, προκάλεσε ανησυχία στην Άγκυρα.
Αλλά και οι σχέσεις με τους Άραβες κάθε άλλο παρά βελτιώθηκαν στη διάρκεια της κρίσης. Το Κατάρ με το οποίο είχαν όλα τα τελευταία χρόνια στενή σχέση, αγνόησε παντελώς την Τουρκία στον χειρισμό της κρίσης. Όσο για τα ΗΑΕ και τη Σ.Αραβία, που είναι εχθρικές προς τη Χαμάς που συνδέεται με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, είδαν με μεγάλη καχυποψία την επανάληψη του έργου που είχε παιχθεί στην Αραβική Άνοιξη, με τον Ερντογάν να προβάλλεται ως ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης του σουνιτικού κόσμου. Και με τη σκληρή αντι ισραηλινή στάση του επιχείρησε να εκθέσει και τα Αραβικά καθεστώτα τα οποία είτε έχουν αποκαταστήσει τις σχέσεις με το Ισραήλ είτε ετοιμάζονταν για την ομαλοποίηση και κράτησαν μια πιο προσεκτική στάση στη διάρκεια της κρίσης.
Έτσι ο κ. Ερντογάν κινδύνευε να βρεθεί απομονωμένος στην κρίση αυτή η οποία είναι και τεράστιας συμβολικής σημασίας για τον ίδιο που φαντάζεται τον εαυτό του ως απευθείας κληρονόμο των Οθωμανικών «δικαιωμάτων» στην Ιερουσαλήμ …
Η μοναδική κίνηση που του απέμενε ήταν να πουλήσει το χαρτί που κρατούσε ως διαπραγματευτικό «όπλο», το Πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Έτσι αφού «βασάνισε» ολόκληρη τη Συμμαχία για έναν χρόνο λειτουργώντας πολύ συχνά ως «δούρειος ίππος» της Μόσχας, ο Τ. Ερντογάν τη Δευτέρα υπέγραψε το πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας και το παρέπεμψε στην Εθνοσυνέλευση, η οποία το βάζει προς συζήτηση σήμερα στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων για να διασκεδάσει τις ανησυχίες ότι θα συνεχίσει την παρελκυστική τακτική.
Απόμενε βεβαίως και η έγκριση της από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση, αν και η χθεσινή συνάντηση Ερντογάν-Μπαχτσελί φαίνεται ότι είχε ακριβώς στόχο εφόσον ο Ερντογάν κρίνει ότι το παζάρι προχωρά, να μην υπάρξει πρόβλημα με την υπερψήφιση της από τους βουλευτές του κυβερνητικού συνασπισμού.
Η Ουάσιγκτον υποδέχθηκε, όπως και το ΝΑΤΟ με ικανοποίηση την απόφαση αυτή του Ερντογάν, που είχε βραχυκυκλώσει το πιο φιλόδοξο σχέδιο της Συμμαχίας από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο η καθυστερημένη και υπό αυτές τις συνθήκες έγκριση της ένταξης της Σουηδίας από την Τουρκία μπορεί να ανατρέψει το κλίμα που είχε δημιουργηθεί όλο το προηγούμενο διάστημα.
Στο Κογκρέσο παρά την απομάκρυνση του Μ. Μενέντεζ το κλίμα δεν έχει αλλάξει για την Τουρκία αντιθέτως η στάση της στην κρίση της Γάζας έχει ερεθίσει το εβραϊκό λόμπι. Ακόμη κι αν η κυβέρνηση Μπάϊντεν φέρνει προς έγκριση στο Κογκρέσο τη Συμφωνία για τα F16 πολύ δύσκολα θα περάσει από το Κογκρέσο, ενώ η καχυποψία του Λευκού Οίκου προς τον Ερντογάν παραμένει.
Ούτε ο πρόεδρος Μπάϊντεν επικοινώνησε με τον Ερντογάν αλλά και ο υπουργός εξωτερικών Α. Μπλίνκεν που περιηγήθηκε σε πολλές χώρες τις περιοχής απέφυγε την Τουρκία δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο και την καχυποψία των ΗΠΑ αλλά και το ότι δεν αποδέχονται ρόλο της Τουρκίας στην παρούσα κρίση.
Και ο ίδιος ο Ερντογάν χθες φρόντισε να επικοινωνήσει με τον Β. Πούτιν για να συζητήσει τις εξελίξεις καταγγέλλοντας στον Ρώσο πρόεδρο τη στάση της Δύσης στη Γάζα…
Ίσως η κρίση στη Γάζα δείξει στον Τ. Ερντογάν ότι η πολιτική των ακροβατισμών μεταξύ Δύσης και Ανατολής, μεταξύ νομιμότητας και διεθνούς παρανομίας έχει φθάσει τα όρια της…
