Woke: H Αμερική θρυμματίζεται

512

του Γιώργου Ρακκά

Μόλις λίγες μέρες πριν την διεξαγωγή των Αμερικανικών εκλογών, και όλες οι δημοσκοπήσεις προδιαγράφουν μια αμφίρροπη αναμέτρηση, η οποία θα κριθεί κυριολεκτικά στο νήμα. Πέραν όμως του αποτελέσματος, ότι προηγήθηκε μέσα στην προεκλογική εκστρατεία δείχνει ότι η Αμερική βιώνει μια έντονη εσωτερική περιδίνηση: οι περιπέτειες της προεκλογικής εκστρατείας με την υποψηφιότητας Μπάιντεν, και την υποκατάστασή του από την Χάρις, η απόπειρα δολοφονίας του Ντόναλτ Τραμπ, η κάθετη πόλωση που κυριαρχεί σε μια χώρα η οποία έχει διχαστεί πλέον σε παράλληλους «μπλε» και «κόκκινους κόσμους», η μεγάλη επιρροή των θεωριών συνομωσίας ακόμα και για ζητήματα όπως ήταν ο τυφώνας που σάρωσε προσφάτως την Φλόριντα· ακόμη, τα αμερικανικά πανεπιστήμια που έχουν μεταβληθεί σε θέατρο ενός νέου πολιτικού φανατισμού με ολοκληρωτικές διαθέσεις, και, το Μεσανατολικό που εν πολλοίς έχει καταστεί εσωτερικό ζήτημα –που ενδέχεται να κρίνει και τις επικείμενες εκλογές.

Στο υπόβαθρο όλων αυτών βρίσκεται μια ιδεολογική και πολιτισμική κρίση κολοσσιαίων διαστάσεων, που προκαλεί η woke ιδεολογία. Δίχως την επίδρασή της, δεν μπορεί να εξηγηθεί η άνοδος του Ντόναλτ Τραμπ–που σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση θα ήταν αδιανόητο να έχει διατελέσει ήδη μια πρώτη θητεία ως πρόεδρος των ΗΠΑ και να κοντεύει να κερδίσει και δεύτερη· ούτε η κρίση που μαστίζει τους Δημοκρατικούς, οι οποίοι βλέπουν την παραδοσιακή τους βάση, όχι μόνον τις λευκές εργαζόμενες τάξεις, αλλά και τους φτωχούς αφροαμερικανούς και λατινόφωνους, να το έχουν εγκαταλείψει στηρίζοντας σε αξιοσημείωτα ποσοστά τους Ρεπουμπλικάνους.

Τίποτε απ’ όλα τα παραπάνω δεν θα είχε συμβεί εάν η woke ιδεολογία μέσα στην φανατική της παράνοια δεν είχε στήσει μια νέα ιερά εξέταση για να στοχοποιήσει την κοινή λογική, τον οικείο πολιτισμό, ακόμα και αυτές τις ανθρωπολογικές σταθερές: οι αρχαίοι Τραγικοί ποιητές δικάζονται μαζί με τον Αριστοτέλη για πατριαρχία και δουλοκτησία, ενώ, όλες οι τέχνες και τα γράμματα από την εποχή της ευρωπαϊκής αναγέννησης μέχρι τα τέλη του 20^ου αιώνα φέρουν εκ προοιμίου το προπατορικό αμάρτημα της αποικιοκρατίας και συνιστούν συγκαλύψεις της ‘λευκής υπεροχής’· τα δύο φύλα πρέπει να καταργηθούν «με ένα νόμο κι ένα άρθρο» –όπως έλεγε κάποιος– για να μπει στην θέση τους το φάσμα των σεξουαλικών προτιμήσεων, σύμφωνα με το οποίο ακόμα και η άρνηση οποιασδήποτε σχέσης με οποιονδήποτε συγκροτεί το φύλο των… εαυτοφυλικών· το δε πατρικό και μητρικό πρότυπο στην οικογένεια οφείλει να δώσει την θέση του στον γονέα 1 & 2. Όσο για το φυλετικό ζήτημα, το ζητούμενο πλέον δεν είναι να υπερβούμε τις διακρίσεις, αλλά να τις επιβεβαιώσουμε, καθώς πλέον πιστεύεται πως η αποκατάσταση της κοινωνικής αδικίας θα επέλθει όχι με την συμφιλίωση, αλλά μέσω ενός φυλετικού πολέμου όλων εναντίον όλων μέχρις εσχάτων.

Δεν είναι διόλου παράδοξο που το ρεύμα αυτό προκάλεσε την αντισυσπείρωση αντίθετων τάσεων, υπέρ της «λευκής υπεροχής» για παράδειγμα, ή της εξύμνησης των προτύπων μιας αυταρχικής ηγεσίας σε αντίθεση με μια «εκφυλισμένη από την φύση της δημοκρατία», οι οποίες βρήκαν την έκφρασή τους στον Τραμπ. Η ιδεολογία του Woke εξ άλλου είναι φατριαστική και διεκδικεί την διάρρηξη της ενότητας, τον κατακερματισμό της κοινωνίας σε «φυλές» οι οποίες οφείλουν να πιστεύουν πως η αναγνώριση της μίας περνάει μέσα από την ακύρωση της άλλης. Ως τέτοια δεν κατευθύνει μόνον τις μειονότητες σε μια αποσχιστική λογική, αλλά θέτει τις βάσεις ώστε να συμβεί αυτό σε ολόκληρο το κοινωνικό σώμα.

Στις ΗΠΑ αυτή η εξέλιξη είναι ακόμα πιο επώδυνη: ένα σχετικά νεοπαγές έθνος θα στηρίξει την ενότητά του, όχι στις κοινές ιστορικές εμπειρίες σε μια σύνθεση υπερβατικών αναφορών από τον ρεπουμπλικανισμό της αρχαίας Ρώμης, τον αρχαιοελληνικό ουμανισμό, και το θρησκευτικό συναίσθημα σαν συνεκτικό στοιχείο ενός κοινοτισμού, με αναφορά στην εντοπιότητα και την οικογένεια, αλλά και ως πηγή έμπνευσης για την συγκρότηση της πολιτικής ηθικής. Αυτά ακριβώς τα στοιχεία, που εν τέλει μέσα από την εξέλιξη της αμερικανικής κοινωνίας είναι εκείνα που της επέτρεψαν να υπερβεί την κατάσταση του αρπακτικού και αποχαλινωμένου καπιταλισμού που κυριαρχούσε στα τέλη του 19^ου αιώνα. Δεν είναι τυχαίο ότι μέχρι πρότινος ακόμα και αυτός ο αγώνας για τα πολιτικά δικαιώματα και την φυλετική ισοτιμία, εκφραζόταν σε έναν λόγο με έντονες βιβλικές αναφορές, για να μην μιλήσουμε για το εργατικό κίνημα, ιδίως πριν το Β΄ ΠΠ. Ούτε αποτελεί σύμπτωση, το γεγονός ότι μια ιδεολογία των ελίτ, έρχεται να αμφισβητήσει αυτά τα συνεκτικά στοιχεία σε μια εποχή που η ένταση των ανισοτήτων προσομοιάζεται με εκείνες που επικρατούσαν στα τέλη του 19^ου αιώνα.

Τα παραπάνω δεν αποτελούν θεωρία. Η woke ιδεολογία κυριαρχεί στα πανεπιστήμια, όπως και σε ορισμένες αμερικανικές πόλεις-προπύργια του δημοκρατικού κόμματος. Υπό την επίδρασή της, τα πρώτα έχουν καταντήσει να αντιπροσωπεύουν μόνο κατ’ ευφημισμό χώρους ελεύθερης έρευνας και ανοιχτού διαλόγου, τείνοντας αντιθέτως να θυμίζουν τα ιδρύματα των ολοκληρωτικών καθεστώτων: ζητούν πιστοποιητικά φρονημάτων για την ένταξη στην ακαδημαϊκή κοινότητα, αντικαθιστούν την αξιοκρατία με τις νόρμες και τις ποσοστώσεις, επιδιώκουν την ακύρωση της ‘επικίνδυνης’ γνώσης. Η κατάσταση αυτή απειλεί με ύφεση όχι μόνον τις ανθρωπιστικές επιστήμες, αλλά και τις θετικές.

Από την άλλη, πόλεις σαν την Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο και το Λος Άντζελες, τελούν υπό ένα νέο ιδιότυπο κοινωνικό καθεστώς. Πόλεις – φρούρια των παγκόσμιων τάξεων, χαρακτηρίζονται από την συσσώρευση ενός δυσθεώρητου πλούτου, και ταυτόχρονα, πόλεις όπου οι λαϊκές τάξεις τις εγκαταλείπουν διότι δεν μπορούν να αντέξουν το συνδυασμό ενός υπέρογκου κόστους ζωής, και ενός εχθρικού ιδεολογικά περιβάλλοντος. Είναι πόλεις όπου δημογραφικά κυριαρχεί το μοναχικό νοικοκυριό του λευκού μορφωμένου ευκατάστατου, δίχως παιδιά, δίχως λαϊκές γειτονιές, όπου τα lofts και οι μεταποιημένοι βιομηχανικοί χώροι που στεγάζουν την εναλλακτική τους πολυτέλεια οι νέες ελίτ, εναλλάσσονται με γκέτο όπου βασιλεύουν οι συμμορίες.

Στην ευρύτερη περιοχή του Γκόλντεν Στέιτ, μεταξύ άλλων και έδρα της Μέκκας των νέων τεχνολογιών, Σίλικον Βάλεϋ, το 1/3 των κατοίκων ζει με την βοήθεια επιδομάτων· η Νέα Υόρκη κατέγραψε το 2023 180.000 λιγότερα παιδιά σε σχέση με το 2021, απότοκο της φυγής των μεσαίων τάξεων από την πόλη, καθώς, η αγορά ενός και μόνο διαμερίσματος στο κέντρο της, ισοδυναμεί με την αγορά 18 αντίστοιχων διαμερισμάτων (!) σε πόλεις σαν την Ατλάντα. Το Λος Άντζελες, από την άλλη έρχεται να συνοψίσει την απόλυτη αντιφατικότητα αυτής της ιδεολογίας, σε ένα άλλο πεδίο, καθώς, αυτοδιαφημίζεται ως η πιο περιβαλλοντικά ευαίσθητη πολιτεία την ίδια στιγμή που η ίδια τελεί σε οικολογική κατάρρευση.

Οι Δημοκρατικοί πληρώνουν αυτήν την καθίζηση· ο Τραμπ δρέπει τους καρπούς της, θέλοντας να εγκαθιδρύσει ένα προσωποπαγές καθεστώς που βρίσκει συγκλίσεις με τον Πούτιν και τον Ερντογάν. Και η Αμερική βιώνει τους σπασμούς μιας μεγάλης εσωτερικής κρίσης.

*********************

Την Παρασκευή 1 Νοεμβρίου 2024 στις 19:00 η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS και οι Εναλλακτικές Εκδόσεις, διοργανώνουν παρουσίαση του βιβλίου «Η φιλοσοφία του woke» σε επιμέλεια του Γιώργου Καραμπελιά.

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:

Γιώργος Καραμπελιάς, συγγραφέας

π. Νικόλαος Λουδοβίκος, Καθηγητής Παν/μίου Ιωαννίνων και συγγραφέας

Σάκης Μουμτζής, συγγραφέας και αρθρογράφος

Γιώργος Ρακκάς, δρ Κοινωνιολογίας και συγγραφέας

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον ΙΑΝΟ, Αριστοτέλους 7, Θεσσαλονίκη