Του Χρόνη Βάρσου
Φιλολόγου – ιστορικού ερευνητή
Η ελληνική Πολεμική Αεροπορία (Π.Α) έπαιξε εξαιρετικά καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του Έπους του 1940 ήδη από τις πρώτες μέρες του πολέμου με τον έγκαιρο εντοπισμό της 3ης μεραρχίας Αλπινιστών Julia στην Πίνδο, το κατόρθωμα του Μαρίνου Μητραλέξη πάνω από την Θεσσαλονίκη και τον επιτυχή βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Κορυτσάς με τις μεγάλες απώλειες Ιταλών πιλότων, μη επιτρέποντας ουσιαστικά σε καμμιά φάση του πολέμου στην ιταλική αεροπορία να αποκτήσει σαφή αεροπορική υπεροχή. Παρά το μικρό της μέγεθος (μόλις 78 αξιόμαχα αεροπλάνα σε σύνολο περίπου 150 επιχειρησιακών που διέθετε, εκ των οποίων 35 καταδιωκτικά, 30 βομβαρδιστικά και 50 αναγνωριστικά) ανταπεξήλθε άριστα απέναντι στην πολυδιαφημισμένη και έμπειρη Regia Aeronautica, που διέθεσε εναντίον της Ελλάδας από την έναρξη της σύγκρουσης 463 σύγχρονα αεροσκάφη (179 καταδιωκτικά, 225 βομβαρδιστικά και 59 αναγνωριστικά) και ενισχυόμενη μετά τον Δεκέμβριο με επιπλέον 300.
Οι Έλληνες πιλότοι έδωσαν πλήθος ηρωικών μαχών πάνω από τους αιθέρες της Ηπείρου και της Αλβανίας σε αποστολές αναχαίτισης, αναγνώρισης και βομβαρδισμού των εχθρικών θέσεων και βάσεων, προσπαθώντας παράλληλα να προστατεύσουν τις ελληνικές πόλεις, ιδίως τη Θεσσαλονίκη, από τα ιταλικά βομβαρδιστικά. Η Π.Α επέφερε σημαντικές απώλειες στην ιταλική αεροπορία υπολογιζόμενες σε 110 αεροσκάφη (58-64 σε αερομαχίες, 28 από βομβαρδισμούς στο έδαφος και 23 περίπου από την αντιαεροπορική άμυνα) με κόστος 24 ελληνικά αεροπλάνα καταρριφθέντα σε αερομαχίες και 5 από τα εχθρικά αντιαεροπορικά πυρά. Ακόμη και μετά τις 6/4/1941, όταν η πανίσχυρη Luftwaffe με πάνω από 1.200 σύγχρονα αεροσκάφη έκανε την εμφάνισή της πάνω από τους ελληνικούς ουρανούς, η αποδυναμωμένη πλέον Π.Α έπραξε για άλλη μια φορά το καθήκον τους σε μια άνιση και εκ των προτέρων καταδικασμένη αλλά ηρωική αναμέτρηση με περίπου 11 γερμανικά αεροπλάνα να καταρρίπτονται από την αντιαεροπορική άμυνα και 4-6 από την Αεροπορία Διώξεως.
Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται οι 51 νεκροί πιλότοι που θυσιάστηκαν για την ελευθερία και την τιμή της Ελλάδας κατά τη διάρκεια των αεροπορικών επιχειρήσεων εναντίον των Ιταλών και των Γερμανών εισβολέων το διάστημα από 28/10/1940 έως 1/6/1941 εξαιρουμένων των υπολοίπων 22 νεκρών της Π.Α στο ίδιο διάστημα που σκοτώθηκαν από βομβαρδισμούς ή απεβίωσαν από τραύματα ή άλλες αιτίες.
Γεμενετζής Κων/νος του Δημητρίου, Επισμηνίας (Θεσσαλονίκη 1919) του 3/1 Ανεξάρτητου Σμήνους Παρατηρήσεως. Κατερρίφθη μετά από συμπλοκή με 5 ιταλικά καταδιωκτικά CR-42 στην περιοχή Σμόλικα (Τομέας Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας – Πίνδου) κοντά στην Βασιλειάδα Καστοριάς, ενώ εκτελούσε αποστολή αναγνωρίσεως με αεροπλάνο Hs-126 ως παρατηρητής στις 30 Οκτωβρίου 1940 μαζί με τον υποσμηναγό Λ. Παπαμιχαήλ. | 30/10/1940 |
Παπαμιχαήλ Λάζαρος του Ιωάννη, Υποσμηναγός: (Θεσσαλονίκη 1917) του 3/1 Ανεξαρτήτου Σμήνους Παρατηρήσεως. Κατερρίφθη μετά από συμπλοκή με 5 ιταλικά καταδιωκτικά CR-42 στον Τομέα Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας – Πίνδου κοντά στην Βασιλειάδα Καστοριάς επιβαίνοντας σε αναγνωριστικό αεροπλάνο Hs-126 ως χειριστής και εκτελώντας αποστολή αναγνωρίσεως στις 30 Οκτωβρίου 1940 μαζί με τον Επισμηνία Κ. Γεμενετζή. | 30/10/1940 |
Γιάνναρης Ευάγγελος του Κων/νου, Υποσμηναγός (Αθήνα 1916) του 3/2 Ανεξάρτητου Σμήνους Παρατηρήσεως. Τραυματίστηκε θανάσιμα πάνω από τον τομέα Στρατιάς Δ. Μακεδονίας, όταν κατά την εκτέλεση αποστολής αναγνώρισης το αεροσκάφος τύπου Hs-126, στο οποίο επέβαινε ως παρατηρητής, μετά από συμπλοκή με 5 ιταλικά καταδιωκτικά CR-42 προσγειώθηκε αναγκαστικώς Β.Α της Καστοριάς, στις 30 Οκτωβρίου 1940. | 30/10/1940 |
Παπαδόπουλος Χρήστος του Ιωάννη, Επισμηνίας (Παραλία Βοιωτίας 1918) της 21 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στα Ιωάννινα όταν το αεροπλάνο του ΡΖL σε αερομαχία με 6 ιταλικά καταδιωκτικά και 9 βομβαρδιστικά, καταρρίφθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1940. | 2/11/1940 |
Σακελαρίου Ιωάννης του Αριστοτέλους, Σμηναγός (Βίλλια Αττικής 1915) της 21 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στη Ζίτσα Ιωαννίνων, όταν σε αερομαχία το αεροπλάνο του τύπου PZL σε αερομαχία με 6 ιταλικά καταδιωκτικά και 9 βομβαρδιστικά, καταρρίφθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1940. | 2/11/1940 |
Κατάσσος Φρειδερίκος του Θεοδώρου, Επισμηναγός (Μεσολόγγι 1908) της 2 Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στη Σαμαρίνα (Πίνδος), όταν το αναγνωριστικό αεροπλάνο του Breguet-19, στο οποίο επέβαινε ως ως χειριστής, καταρρίφθηκε από από ιταλικά καταδιωκτικά Fiat-50 στις 4 Νοεμβρίου 1940. | 4/11/1940 |
Σαρβάνης Αλέξανδρος του Πολυχρόνη, Ανθυποσμηναγός (Χορτιάτης 1918) της 2 Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στη Σαμαρίνα (Πίνδος) όταν το αναγνωριστικό αεροπλάνο του Breguet-19, στο οποίο επέβαινε ως παρατηρητής, καταρρίφθηκε από ιταλικά καταδιωκτικά Fiat-50 στις 4 Νοεμβρίου 1940. | 4/11/1940 |
Καψαμπέλης Ιωάννης του Βασιλείου, Σμηναγός (Αθήνα 1911) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στον Τομέα VIII Μεραρχίας πάνω από την Κλεισούρα σε αποστολή αναγνωρίσεως-βομβαρδισμού με αεροσκάφος Blenheim στις 11 Νοεμβρίου 1940 μετά από συμπλοκή με ιταλικά καταδιωκτικά. | 11/11/1940 |
Μαραβέλιας Φώτιος του Γεωργίου, Σμηναγός (Σελεγούδι Λακωνίας 1908) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στον Τομέα VIII Μεραρχίας πάνω από την Κλεισούρα σε αποστολή αναγνωρίσεως με αεροσκάφος Blenheim στις 11 Νοεμβρίου 1940 μετά από συμπλοκή με ιταλικά καταδιωκτικά. | 11/11/1940 |
Σιβρόπουλος Αθανάσιος του Ιωάννη, Ανθυποσμηναγός (Άγιος Χριστόφορος Κοζάνης 1918) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στον Τομέα VIII Μεραρχίας πάνω από την Κλεισούρα σε αποστολή αναγνωρίσεως με αεροσκάφος Blenheim στις 11 Νοεμβρίου 1940 μετά από συμπλοκή με ιταλικά καταδιωκτικά. | 11/11/1940 |
Γιάκας Δημήτριος του Αθανασίου, Υποσμηναγός (Καρυδιά Πέλλας 1915) της 4 Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στον τομέα Στρατιάς Δ. Μακεδονίας πάνω από την Πίνδο, όταν επιβαίνοντας ως χειριστής σε αναγνωριστικό αεροσκάφος Potez-25 κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά επιστρέφοντας στη βάση του από αποστολή αναγνωρίσεως στις 14 Νοεμβρίου 1940. | 14/11/1940 |
Κούλης Κων/νος του Γεωργίου, Ανθυποσμηναγός (Νάουσα Ημαθίας 1918) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε όταν το αεροπλάνο τύπου Blenheim, στο οποίο επέβαινε, επιστρέφοντας από επιτυχή βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Κορυτσάς, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά και εξερράγη στον αέρα, στις 14 Νοεμβρίου 1940. | 14/11/1940 |
Παπαγεωργίου Δημήτριος του Θεοδώρου, Σμηναγός (Αράχωβα Λακωνίας 1909) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε όταν το αεροπλάνο τύπου Blenheim, στο οποίο επέβαινε, επιστρέφοντας από επιτυχή βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Κορυτσάς, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά και εξερράγη στον αέρα, στις 14 Νοεμβρίου 1940. | 14/11/1940 |
Χαραλάμπους Σταμάτιος του Νικολάου, Σμηναγός (Μαλεσίνα Φθιώτιδας 1918) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε όταν το αεροπλάνο τύπου Blenheim, στο οποίο επέβαινε, επιστρέφοντας από επιτυχή βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Κορυτσάς, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά και εξερράγη στον αέρα, στις 14 Νοεμβρίου 1940. | 14/11/1940 |
Αρνίδης Φραγκούλης του Ιπποκράτους, Επισμηνίας (Αθήνα 1916) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Εξαφανίσθηκε και βρέθηκε αργότερα νεκρός στο Όρος Ιβάν μετά από εκτέλεση αποστολής βομβαρδισμού στόχων στην περιοχή Κορυτσάς, ως χειριστής βομβαρδιστικού αεροσκάφους Fairey Battle (με παρατηρητή τον ανθυποσμηναγό Γ. Δαραβιγγίδη), όταν κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικά στις 15 Νοεμβρίου 1940. | 15/11/1940 |
Δαραβιγγίδης Γεώργιος του Γαρυφάλλου, Ανθυποσμηναγός (Κασσάνδρα Χαλκιδικής 1917) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο όρος Ιβάν μετά από εκτέλεση αποστολής βομβαρδισμού στόχων στην περιοχή Κορυτσάς, ως παρατηρητής βομβαρδιστικού αεροσκάφους Fairey Battle (με χειριστή τον Επισμηνία Φρ. Αρνίδη), όταν κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικά στις 15 Νοεμβρίου 1940. | 15/11/1940 |
Κοβατζής Σπυρίδων του Συμεών, Ανθυποσμηναγός (Σουφλί Έβρου 1918) της 31 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στην Αλβανία, όταν το βομβαρδιστικό αεροπλάνο Potez-63, όπου επέβαινε ως παρατηρητής, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά και φλεγόμενο κατέπεσε στις 15 Νοεμβρίου 1940. | 15/11/1940 |
Κοντίδης Μιλτιάδης του Μιχαήλ, Ανθυποσμηναγός (Φλώρινα 1916) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο όρος Ιβάν μετά από εκτέλεση αποστολής βομβαρδισμού στόχων στην περιοχή Κορυτσάς, ως παρατηρητής βομβαρδιστικού αεροσκάφους Fairey Battle, όταν κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικά στις 15 Νοεμβρίου 1940. | 15/11/1940 |
Παππάς Αριστοφάνης του Αποστόλου, Ανθυποσμηναγός (Αλμυρός Μαγνησίας 1918) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο όρος Ιβάν μετά από εκτέλεση αποστολής βομβαρδισμού στόχων στην περιοχή Κορυτσάς, ως παρατηρητής βομβαρδιστικού αεροσκάφους Fairey Battle, όταν κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικά στις 15 Νοεμβρίου 1940. | 15/11/1940 |
Βαλκανάς Γρηγόριος του Πάνου, Επισμηνίας (Χράνοι Αρκαδίας 1916) της 23 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στην περιοχή Ιβάν-Μόροβα, ΒΑ της Κορυτσάς, όταν κατά τη διάρκεια περιπολίας με αεροπλάνο ΡΖL, ενεπλάκη σε αερομαχία στις 18 Νοεμβρίου 1940 με ιταλικά καταδιωκτικά. Αφού εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά του, έπεσε με το αεροπλάνο του πάνω σε εχθρικό καταδιωκτικό με αποτέλεσμα τα δύο αεροπλάνα να αναφλεγούν | 18/11/1940 |
Γιαννακώστας Κων/νος του Σταύρου, Σμηναγός (Τρίπολη 1917) της 22 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στο όρος Ιβάν ΒΑ της Κορυτσάς σε αερομαχία με 6 ιταλικά βομβαρδιστικά Ζ-1007, ενώ εκτελούσε περιπολία με αεροπλάνο PZL, στις 18 Νοεμβρίου 1940. | 18/11/1940 |
Σιδέρης Δημήτριος του Παύλου, Υποσμηναγός (Πειραιάς 1917) του 3/2 Ανεξαρτήτου Σμήνους Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στην Καπετίστα Ιωαννίνων, όταν το αναγνωριστικό αεροπλάνο του Hs-126 χτυπήθηκε από ιταλικά καταδιωκτικά και ανεφλέγη στις 22 Νοεμβρίου 1940. | 22/11/1940 |
Λιάπης Αστέριος του Δημητρίου, Ανθυποσμηναγός (Φούρκα Χαλκιδικής 1917) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Κατερρίφθη από ιταλικά καταδιωκτικά στην περιοχή Πόγραδετς-Λυν-Ελβασάν (Τομέας Γ΄ Σώματος Στρατού), εκτελώντας αποστολή βομβαρδισμού με αεροσκάφος Blenheim στις 27 Νοεμβρίου 1940. | 27/11/1940 |
Μαλάκης Αλέξανδρος του Ιωάννη, Υποσμηναγός (Λάρισα 1916) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Κατερρίφθη από ιταλικά καταδιωκτικά στην περιοχή Πόγραδετς-Λυν-Ελβασάν (Τομέας Γ΄ Σώματος Στρατού), εκτελώντας αποστολή βομβαρδισμού με αεροσκάφος Blenheim στις 27 Νοεμβρίου 1940. | 27/11/1940 |
Φιλιππίδης Χριστόδουλος του Ιωάννη, Ανθυποσμηναγός (Νικήτη Χαλκιδικής 1913) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Κατερρίφθη από ιταλικά καταδιωκτικά στην περιοχή Πόγραδετς-Λυν-Ελβασάν (Τομέας Γ΄ Σώματος Στρατού), εκτελώντας αποστολή βομβαρδισμού με αεροσκάφος Blenheim στις 27 Νοεμβρίου 1940. | 27/11/1940 |
Τσίτσας Κων/νος του Χαραλάμπους, Υποσμηναγός (Αρραβωνίτσα Αχαΐας 1916) της 23 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στην Μοσχόπολη (Τομέας Γ΄ Σώματος Στρατού), όταν σε εκτέλεση αποστολής περιπολίας με αεροσκάφος PZL ενεπλάκη σε αερομαχία με ιταλικά αεροσκάφη και κατερρίφθη στις 2 Δεκεμβρίου 1940. | 2/12/1940 |
Καρναβιάς Γεώργιος του Θεοδώρου, Επισμηναγός (Καινούργιο Αιτωλοακαρνανίας 1907) της 31 Μοίρας Βομβαρδισμού. Χάθηκε στα Ιωάννινα, εκτελώντας πολεμική αποστολή μαζί με τον αντισμήναρχο Ιω. Παπαδάκη με βομβαρδιστικό αεροσκάφος Potez 63 στις 21 Δεκεμβρίου 1940. | 21/12/1940 |
Παπαδάκης Ιωάννης του Ηρακλέους, Αντισμήναρχος (Αθήνα 1905) της 31 Μοίρας Βομβαρδισμού. Χάθηκε στα Ιωάννινα εκτελώντας πολεμική αποστολή μαζί με τον Επισμηναγό Γ. Καρναβιά με βομβαρδιστικό αεροσκάφος Potez 63 στις 21 Δεκεμβρίου 1940. | 21/12/1940 |
Αναστασάκης Μιχαήλ του Ιωάννη, Επισμηναγός (Σπηλιά Χανίων 1904) της 32ης Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο Αεροδρόμιο Καζακλάρ (Αμπελώνας) Λάρισας όταν, μετά την απογείωση για αποστολή βομβαρδισμού ιταλικών στόχων στην Αλβανία, το αεροσκάφος Blenheim όπου επέβαινε μαζί με τους Δ. Γκίκα και Π. Ορφανίδη, κατέπεσε, με αποτέλεσμα να εκραγούν οι βόμβες του στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Γκίκας Δημήτριος του Ιωάννη, Ανθυποσμηναγός (Λευκά Πάρου 1911) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο Καζακλάρ (Αμπελώνας) Λάρισας, όταν σε αποστολή βομβαρδισμού ιταλικών στόχων το αεροπλάνο Blenheim, όπου επέβαινε μαζί με τους Μ. Αναστασάκη και Π. Ορφανίδη, έπεσε μετά την απογείωση, με συνέπεια να εκραγούν οι βόμβες του στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Ορφανίδης Παναγιώτης του Βασιλείου, Αντισμήναρχος (Αθήνα 1908) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο Αεροδρόμιο Καζακλάρ (Αμπελώνας) Λάρισας, όταν μετά την απογείωση για αποστολή βομβαρδισμού ιταλικών στόχων, το αεροπλάνο τύπου Blenheim, όπου επέβαινε μαζί με τους Μ. Αναστασάκη και Δ. Γκίκα, κατέπεσε με αποτέλεσμα να εκραγούν οι βόμβες του στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Αραμπατζής Νικόλαος του Γεωργίου, Ανθυποσμηναγός (Σουφλί Έβρου 1914) της 32ης Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στην Αλβανία (Τομέας Β΄ Σώματος Στρατού) εκτελώντας πολεμική αποστολή βομβαρδισμού του λιμανιού του Αυλώνα ως πλήρωμα σε αεροπλάνο Blenheim κατερρίφθη από αντιαεροπορικά πυρά στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Σωτηριάδης Κων/νος του Νώτη, Ανθυποσμηναγός (Θεσσαλονίκη 1917) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στην Αλβανία (Τομέας Β΄ Σώματος Στρατού) εκτελώντας πολεμική αποστολή βομβαρδισμού του λιμανιού του Αυλώνα ως παρατηρητής σε αεροπλάνο Blenheim κατερρίφθη από αντιαεροπορικά πυρά στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Χατζηϊωάννου Κλεάνθης του Κλήμεντος, Σμηναγός (Αθήνα 1918) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στην Αλβανία (Τομέας Β΄ Σώματος Στρατού) εκτελώντας πολεμική αποστολή βομβαρδισμού του λιμανιού του Αυλώνα ως χειριστής σε αεροπλάνο Blenheim κατερρίφθη απο αντιαεροπορικά πυρά στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Νανόπουλος Σπυρίδων του Παναγιώτη, Σμηναγός (Λεόντιο Κορινθίας 1909) της 3 Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στο Πόγραδετς, όπου εκτελώντας πολεμική αποστολή, ως χειριστής με αναγνωριστικό αεροπλάνο Hs-126, κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικά κι έπεσε σε χαράδρα στις 6 Ιανουαρίου 1941. | 6/1/1941 |
Παληατσέας Δημήτριος του Γεωργίου, Επισμηναγός (Πλάτσα Μεσσηνίας 1901) της 3 Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στο Πόγραδετς, όταν εκτελώντας πολεμική αποστολή ως παρατηρητής με αναγνωριστικό αεροσκάφος Hs-126 κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικα κι έπεσε σε χαράδρα στις 6 Ιανουαρίου 1941. | 6/1/1941 |
Λίνος Παντελής του Αποστόλου, Σμηναγός (Πελασγία Φθιώτιδας 1907) της 13 Μοίρας Ναυτικής Συνεργασίας. Φονεύθηκε στην Παλαιοχώρα Σελίνου Χανίων, εκτελώντας αποστολή ανθυποβρυχιακής έρευνας. Το αεροσκάφος Avro-Anson, όπου επέβαινε ως παρατηρητής, έχασε τον προσανατολισμό του μέσα στη θύελλα και έπεσε στη θάλασσα στις 9 Φεβρουαρίου 1941. | 9/2/1941 |
Τουμπακάρης Νικόλαος του Ανδρέα, Σμηναγός (Αθήνα 1901) της 13 Μοίρας Ναυτικής Συνεργασίας. Φονεύθηκε στην Παλιοχώρα Σελίνου Χανίων, όταν εκτελώντας αποστολή ανθυποβρυχιακής έρευνας με το αεροσκάφος Αvro-Anson, όπου επέβαινε ως χειριστής, έχασε τον προσανατολισμό του μέσα στη θύελλα και έπεσε στη θάλασσα στις 9 Φεβρουαρίου 1941. | 9/2/1941 |
Σταυραετός Γεώργιος του Ιωάννη, Σμηναγός (Αμφίκλεια Φθιώτιδας 1916) της 31 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στην περιοχή Βοσκοπόλια Θερεπέλι (Βερατίου). Εκτελώντας αποστολή αναγνωρίσεως το βομβαρδιστικό αεροπλάνο του Potez-63, καταρρίφθηκε από την Ιταλική Αεροπορία Διώξεως στις 10 Φεβρουαρίου 1941. | 10/2/1941 |
Μπαρδαβίλιας Αναστάσιος του Ευαγγέλου, Σμηναγός (Κεραστάρι Αρκαδίας 1915) της 21 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει μόνος του την επίθεση 18 ιταλικών αεροσκαφών Mc-200 στο αεροδρόμιο Κατσικά Ιωαννίνων. Το αεροσκάφος του Gladiator έπεσε σε μία άκρη του αεροδρομίου και συνετρίβη στις 11 Φεβρουαρίου 1941. | 11/2/1941 |
Σκρουμπέλος Νικόλαος του Παναγιώτη, Επισμηναγός (Γεωργίτσι Λακωνίας 1907) της 23 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στην Κλεισούρα, όταν, εκτελώντας αποστολή συνοδείας φίλιου αεροσκάφους με αεροσκάφος τύπου PZL, ενεπλάκη σε αερομαχία με 18 ιταλικά καταδιωκτικά Fiat-50 και Μc-200 και κατερρίφθη στις 23 Φεβρουαρίου 1941. | 23/2/1941 |
Χριζόπουλος Κων/νος του Παύλου, Αρχισμηνίας (Αθήνα 1918) της 21 Μοίρας Διώξεως. Εκτελώντας αποστολή αναχαιτίσεως στο Κεράσοβο, 15 χλμ. ΒΑ της Παραμυθιάς, αναγκάσθηκε λόγω τραυματισμού του σε αερομαχία με ιταλικά καταδιωκτικά να προσγειώσει ανωμάλως το αεροσκάφος του Gladiator, το οποίο ανεφλέγη και απανθρακώθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1941. | 23/2/1941 |
Κορίτσας Σωτήριος του Νικολαου Επισμηνίας (Πολυθέα Τρικάλων 1919). Σκοτώθηκε στις 11 Μαρτίου 1941 κοντά στις Κουκουβάουνες Αττικής, όταν το αεροπλάνο, τύπου Avro 626, στο οποίο επέβαινε ως παρατηρητής με χειριστή τον Επισμηνία Σαραντόπουλο Χρήστο κατά την εκτέλεση αποστολής φωτοπολυβόλου, προσέκρουσε στο έδαφος και συνετρίβη. | 11/3/1941 |
Σαραντόπουλος Χρήστος του Ιωάννη, Επισμηνίας (Σπάρτη 1919) της Σχολής Γενικής Εκπαιδεύσεως και Ειδικοτήτων. Φονεύθηκε στις Κουκουβάουνες Αττικής, ενώ εκτελούσε αποστολή φωτοπολυβόλου, όταν το αεροπλάνο του τύπου Avro 626 με παρατηρητή τον Επισμηνία Σ. Κορίτσα, προσέκρουσε στο έδαφος και συνετρίβη στις 11 Μαρτίου 1941. | 11/3/1941 |
Πιτσίκας Δημήτριος του Στυλιανού, Επισμηναγός (Σπερχειάδα Φθιώτιδας 1904) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στη Νιβίτσα-Σλατινία Αλβανίας, όταν, εκτελώντας ως χειριστής αποστολή βομβαρδισμού εναντίον ιταλικών στόχων σε αερομαχία με ιταλικά αεροσκάφη διώξεως, καταρρίφθηκε από τον εχθρό το αεροπλάνο του Fairey Battle στις 11 Μαρτίου 1941. | 11/3/1941 |
Σταθάκος Δημήτριος του Ευσταθίου, Αντισμήναρχος (Δρύαλο Λακωνίας 1908) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στη Νιβίτσα-Σλατινία Αλβανίας, όταν, εκτελώντας ως παρατηρητής αποστολή βομβαρδισμού εναντίον ιταλικών στόχων, σε αερομαχία με ιταλικά αεροπλάνα διώξεως, καταρρίφθηκε από τον εχθρό το αεροπλάνο του Fairey Battle στις 11 Μαρτίου 1941. | 11/3/1941 |
Μαυροματίδης Στέφανος του Αθανασίου, Ανθυποσμηναγός (Αξιούπολη Κιλκίς 1917) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο Μπούζι Γκλάβα Αλβανίας, όταν, εκτελώντας αποστολή αναγνωρίσεως βομβαρδισμού ιταλικών στόχων, ως παρατηρητής σε βομβαρδιστικό αεροσκάφος Blenheim, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά στις 11 Μαρτίου 1941. | 11/3/1941 |
Τσολακίδης Ματθαίος του Παύλου, Ανθυποσμηναγός (Σιδηρόκαστρο Σερρών 1915) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο Μπούζι Γκλάβα Αλβανίας, όταν, εκτελώντας αποστολή αναγνωρίσεως – βομβαρδισμού ιταλικών στόχων ως χειριστής σε βομβαρδιστικό αεροσκάφος Blenheim, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά στις 11 Μαρτίου 1941. | 11/3/1941 |
Κουτρουμπάς Περικλής του Λουκά, Αρχισμηνίας (Χρυσό Φωκίδας 1917) της 23 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στο Λιτόχωρο όταν το αεροσκάφος του ΡΖL καταρρίφθηκε σε αερομαχία με Γερμανικά αεροσκάφη Bf-109 στις 15 Απριλίου 1941. | 15/4/1941 |
Μόκκας Γεώργιος του Βασιλείου, Επισμηνίας (Σιδηρόκαστρο Σερρών 1917) της 24 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε βόρεια των Τρικάλων, όταν το αεροσκάφος του BLOCH καταρρίφθηκε σε αερομαχία με Γερμανικά αεροσκάφη Bf-109 στις 15 Απριλίου 1941. | 15/4/1941 |
Κυταριόλος Γεώργιος του Νικολάου, Υποσμηναγός (Αθήνα 1916) της Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στο Αγρίνιο μετά από ανατροπή και εκδήλωση πυρκαγιάς στο αναγνωριστικό αεροσκάφος Hs-126 κατά την απογείωση στις 22 Απριλίου 1941. | 22/4/1941 |
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
«Ιστορία της Πολεμικής Αεροπορίας», Τόμος Γ΄, Γ.Ε.Α./Υ.Ι.Π.Α. Αθήνα 1990.
«Ιστορία της Πολεμικής Αεροπορίας», Τόμος Δ΄, Γ.Ε.Α./Υ.Ι.Π.Α. Αθήνα 1998.
Νικόλαος Χριστοφίλης Aνθυπασπιστής (Τ/ΠΒ) Πολεμικού Ναυτικού, «Οι καταρρίψεις, οι Έλληνες αεροπόροι και ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος», Αεροπορική Επιθεώρηση, Τεύχος 73, Ιούνιος 2004, σ. 53-82.
Αντισμήναρχος (Ι) Χαρίτωνας Χαρούσης, «Το ελληνικό αντιαεροπορικό πυροβολικό κατά τον πόλεμο του 1940-41», Αεροπορική Επιθεώρηση, Τεύχος 89, Ιούλιος 2010, σ. 84-93.
Σμηναγός (Δ) Δρ. Καρυτινός Αλέξιος, «Η συμβολή της ελληνικής αεροπορίας στον πόλεμο του ’40. Επιχειρησιακή οργάνωση – πολεμικές επιχειρήσεις – απολογισμός δράσης», Αεροπορική Επιθεώρηση, Τεύχος 102, Δεκέμβριος 2014, σ. 106-123.
http://www.pasoipa.org.gr/lefkoma/period_browse/1940_1945_second_world_war/
Του Χρόνη Βάρσου
Φιλολόγου – ιστορικού ερευνητή
Η ελληνική Πολεμική Αεροπορία (Π.Α) έπαιξε εξαιρετικά καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του Έπους του 1940 ήδη από τις πρώτες μέρες του πολέμου με τον έγκαιρο εντοπισμό της 3ης μεραρχίας Αλπινιστών Julia στην Πίνδο, το κατόρθωμα του Μαρίνου Μητραλέξη πάνω από την Θεσσαλονίκη και τον επιτυχή βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Κορυτσάς με τις μεγάλες απώλειες Ιταλών πιλότων, μη επιτρέποντας ουσιαστικά σε καμμιά φάση του πολέμου στην ιταλική αεροπορία να αποκτήσει σαφή αεροπορική υπεροχή. Παρά το μικρό της μέγεθος (μόλις 78 αξιόμαχα αεροπλάνα σε σύνολο περίπου 150 επιχειρησιακών που διέθετε, εκ των οποίων 35 καταδιωκτικά, 30 βομβαρδιστικά και 50 αναγνωριστικά) ανταπεξήλθε άριστα απέναντι στην πολυδιαφημισμένη και έμπειρη Regia Aeronautica, που διέθεσε εναντίον της Ελλάδας από την έναρξη της σύγκρουσης 463 σύγχρονα αεροσκάφη (179 καταδιωκτικά, 225 βομβαρδιστικά και 59 αναγνωριστικά) και ενισχυόμενη μετά τον Δεκέμβριο με επιπλέον 300.
Οι Έλληνες πιλότοι έδωσαν πλήθος ηρωικών μαχών πάνω από τους αιθέρες της Ηπείρου και της Αλβανίας σε αποστολές αναχαίτισης, αναγνώρισης και βομβαρδισμού των εχθρικών θέσεων και βάσεων, προσπαθώντας παράλληλα να προστατεύσουν τις ελληνικές πόλεις, ιδίως τη Θεσσαλονίκη, από τα ιταλικά βομβαρδιστικά. Η Π.Α επέφερε σημαντικές απώλειες στην ιταλική αεροπορία υπολογιζόμενες σε 110 αεροσκάφη (58-64 σε αερομαχίες, 28 από βομβαρδισμούς στο έδαφος και 23 περίπου από την αντιαεροπορική άμυνα) με κόστος 24 ελληνικά αεροπλάνα καταρριφθέντα σε αερομαχίες και 5 από τα εχθρικά αντιαεροπορικά πυρά. Ακόμη και μετά τις 6/4/1941, όταν η πανίσχυρη Luftwaffe με πάνω από 1.200 σύγχρονα αεροσκάφη έκανε την εμφάνισή της πάνω από τους ελληνικούς ουρανούς, η αποδυναμωμένη πλέον Π.Α έπραξε για άλλη μια φορά το καθήκον τους σε μια άνιση και εκ των προτέρων καταδικασμένη αλλά ηρωική αναμέτρηση με περίπου 11 γερμανικά αεροπλάνα να καταρρίπτονται από την αντιαεροπορική άμυνα και 4-6 από την Αεροπορία Διώξεως.
Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται οι 51 νεκροί πιλότοι που θυσιάστηκαν για την ελευθερία και την τιμή της Ελλάδας κατά τη διάρκεια των αεροπορικών επιχειρήσεων εναντίον των Ιταλών και των Γερμανών εισβολέων το διάστημα από 28/10/1940 έως 1/6/1941 εξαιρουμένων των υπολοίπων 22 νεκρών της Π.Α στο ίδιο διάστημα που σκοτώθηκαν από βομβαρδισμούς ή απεβίωσαν από τραύματα ή άλλες αιτίες.
Γεμενετζής Κων/νος του Δημητρίου, Επισμηνίας (Θεσσαλονίκη 1919) του 3/1 Ανεξάρτητου Σμήνους Παρατηρήσεως. Κατερρίφθη μετά από συμπλοκή με 5 ιταλικά καταδιωκτικά CR-42 στην περιοχή Σμόλικα (Τομέας Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας – Πίνδου) κοντά στην Βασιλειάδα Καστοριάς, ενώ εκτελούσε αποστολή αναγνωρίσεως με αεροπλάνο Hs-126 ως παρατηρητής στις 30 Οκτωβρίου 1940 μαζί με τον υποσμηναγό Λ. Παπαμιχαήλ. | 30/10/1940 |
Παπαμιχαήλ Λάζαρος του Ιωάννη, Υποσμηναγός: (Θεσσαλονίκη 1917) του 3/1 Ανεξαρτήτου Σμήνους Παρατηρήσεως. Κατερρίφθη μετά από συμπλοκή με 5 ιταλικά καταδιωκτικά CR-42 στον Τομέα Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας – Πίνδου κοντά στην Βασιλειάδα Καστοριάς επιβαίνοντας σε αναγνωριστικό αεροπλάνο Hs-126 ως χειριστής και εκτελώντας αποστολή αναγνωρίσεως στις 30 Οκτωβρίου 1940 μαζί με τον Επισμηνία Κ. Γεμενετζή. | 30/10/1940 |
Γιάνναρης Ευάγγελος του Κων/νου, Υποσμηναγός (Αθήνα 1916) του 3/2 Ανεξάρτητου Σμήνους Παρατηρήσεως. Τραυματίστηκε θανάσιμα πάνω από τον τομέα Στρατιάς Δ. Μακεδονίας, όταν κατά την εκτέλεση αποστολής αναγνώρισης το αεροσκάφος τύπου Hs-126, στο οποίο επέβαινε ως παρατηρητής, μετά από συμπλοκή με 5 ιταλικά καταδιωκτικά CR-42 προσγειώθηκε αναγκαστικώς Β.Α της Καστοριάς, στις 30 Οκτωβρίου 1940. | 30/10/1940 |
Παπαδόπουλος Χρήστος του Ιωάννη, Επισμηνίας (Παραλία Βοιωτίας 1918) της 21 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στα Ιωάννινα όταν το αεροπλάνο του ΡΖL σε αερομαχία με 6 ιταλικά καταδιωκτικά και 9 βομβαρδιστικά, καταρρίφθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1940. | 2/11/1940 |
Σακελαρίου Ιωάννης του Αριστοτέλους, Σμηναγός (Βίλλια Αττικής 1915) της 21 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στη Ζίτσα Ιωαννίνων, όταν σε αερομαχία το αεροπλάνο του τύπου PZL σε αερομαχία με 6 ιταλικά καταδιωκτικά και 9 βομβαρδιστικά, καταρρίφθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1940. | 2/11/1940 |
Κατάσσος Φρειδερίκος του Θεοδώρου, Επισμηναγός (Μεσολόγγι 1908) της 2 Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στη Σαμαρίνα (Πίνδος), όταν το αναγνωριστικό αεροπλάνο του Breguet-19, στο οποίο επέβαινε ως ως χειριστής, καταρρίφθηκε από από ιταλικά καταδιωκτικά Fiat-50 στις 4 Νοεμβρίου 1940. | 4/11/1940 |
Σαρβάνης Αλέξανδρος του Πολυχρόνη, Ανθυποσμηναγός (Χορτιάτης 1918) της 2 Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στη Σαμαρίνα (Πίνδος) όταν το αναγνωριστικό αεροπλάνο του Breguet-19, στο οποίο επέβαινε ως παρατηρητής, καταρρίφθηκε από ιταλικά καταδιωκτικά Fiat-50 στις 4 Νοεμβρίου 1940. | 4/11/1940 |
Καψαμπέλης Ιωάννης του Βασιλείου, Σμηναγός (Αθήνα 1911) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στον Τομέα VIII Μεραρχίας πάνω από την Κλεισούρα σε αποστολή αναγνωρίσεως-βομβαρδισμού με αεροσκάφος Blenheim στις 11 Νοεμβρίου 1940 μετά από συμπλοκή με ιταλικά καταδιωκτικά. | 11/11/1940 |
Μαραβέλιας Φώτιος του Γεωργίου, Σμηναγός (Σελεγούδι Λακωνίας 1908) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στον Τομέα VIII Μεραρχίας πάνω από την Κλεισούρα σε αποστολή αναγνωρίσεως με αεροσκάφος Blenheim στις 11 Νοεμβρίου 1940 μετά από συμπλοκή με ιταλικά καταδιωκτικά. | 11/11/1940 |
Σιβρόπουλος Αθανάσιος του Ιωάννη, Ανθυποσμηναγός (Άγιος Χριστόφορος Κοζάνης 1918) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στον Τομέα VIII Μεραρχίας πάνω από την Κλεισούρα σε αποστολή αναγνωρίσεως με αεροσκάφος Blenheim στις 11 Νοεμβρίου 1940 μετά από συμπλοκή με ιταλικά καταδιωκτικά. | 11/11/1940 |
Γιάκας Δημήτριος του Αθανασίου, Υποσμηναγός (Καρυδιά Πέλλας 1915) της 4 Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στον τομέα Στρατιάς Δ. Μακεδονίας πάνω από την Πίνδο, όταν επιβαίνοντας ως χειριστής σε αναγνωριστικό αεροσκάφος Potez-25 κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά επιστρέφοντας στη βάση του από αποστολή αναγνωρίσεως στις 14 Νοεμβρίου 1940. | 14/11/1940 |
Κούλης Κων/νος του Γεωργίου, Ανθυποσμηναγός (Νάουσα Ημαθίας 1918) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε όταν το αεροπλάνο τύπου Blenheim, στο οποίο επέβαινε, επιστρέφοντας από επιτυχή βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Κορυτσάς, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά και εξερράγη στον αέρα, στις 14 Νοεμβρίου 1940. | 14/11/1940 |
Παπαγεωργίου Δημήτριος του Θεοδώρου, Σμηναγός (Αράχωβα Λακωνίας 1909) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε όταν το αεροπλάνο τύπου Blenheim, στο οποίο επέβαινε, επιστρέφοντας από επιτυχή βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Κορυτσάς, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά και εξερράγη στον αέρα, στις 14 Νοεμβρίου 1940. | 14/11/1940 |
Χαραλάμπους Σταμάτιος του Νικολάου, Σμηναγός (Μαλεσίνα Φθιώτιδας 1918) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε όταν το αεροπλάνο τύπου Blenheim, στο οποίο επέβαινε, επιστρέφοντας από επιτυχή βομβαρδισμό του αεροδρομίου της Κορυτσάς, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά και εξερράγη στον αέρα, στις 14 Νοεμβρίου 1940. | 14/11/1940 |
Αρνίδης Φραγκούλης του Ιπποκράτους, Επισμηνίας (Αθήνα 1916) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Εξαφανίσθηκε και βρέθηκε αργότερα νεκρός στο Όρος Ιβάν μετά από εκτέλεση αποστολής βομβαρδισμού στόχων στην περιοχή Κορυτσάς, ως χειριστής βομβαρδιστικού αεροσκάφους Fairey Battle (με παρατηρητή τον ανθυποσμηναγό Γ. Δαραβιγγίδη), όταν κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικά στις 15 Νοεμβρίου 1940. | 15/11/1940 |
Δαραβιγγίδης Γεώργιος του Γαρυφάλλου, Ανθυποσμηναγός (Κασσάνδρα Χαλκιδικής 1917) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο όρος Ιβάν μετά από εκτέλεση αποστολής βομβαρδισμού στόχων στην περιοχή Κορυτσάς, ως παρατηρητής βομβαρδιστικού αεροσκάφους Fairey Battle (με χειριστή τον Επισμηνία Φρ. Αρνίδη), όταν κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικά στις 15 Νοεμβρίου 1940. | 15/11/1940 |
Κοβατζής Σπυρίδων του Συμεών, Ανθυποσμηναγός (Σουφλί Έβρου 1918) της 31 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στην Αλβανία, όταν το βομβαρδιστικό αεροπλάνο Potez-63, όπου επέβαινε ως παρατηρητής, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά και φλεγόμενο κατέπεσε στις 15 Νοεμβρίου 1940. | 15/11/1940 |
Κοντίδης Μιλτιάδης του Μιχαήλ, Ανθυποσμηναγός (Φλώρινα 1916) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο όρος Ιβάν μετά από εκτέλεση αποστολής βομβαρδισμού στόχων στην περιοχή Κορυτσάς, ως παρατηρητής βομβαρδιστικού αεροσκάφους Fairey Battle, όταν κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικά στις 15 Νοεμβρίου 1940. | 15/11/1940 |
Παππάς Αριστοφάνης του Αποστόλου, Ανθυποσμηναγός (Αλμυρός Μαγνησίας 1918) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο όρος Ιβάν μετά από εκτέλεση αποστολής βομβαρδισμού στόχων στην περιοχή Κορυτσάς, ως παρατηρητής βομβαρδιστικού αεροσκάφους Fairey Battle, όταν κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικά στις 15 Νοεμβρίου 1940. | 15/11/1940 |
Βαλκανάς Γρηγόριος του Πάνου, Επισμηνίας (Χράνοι Αρκαδίας 1916) της 23 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στην περιοχή Ιβάν-Μόροβα, ΒΑ της Κορυτσάς, όταν κατά τη διάρκεια περιπολίας με αεροπλάνο ΡΖL, ενεπλάκη σε αερομαχία στις 18 Νοεμβρίου 1940 με ιταλικά καταδιωκτικά. Αφού εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά του, έπεσε με το αεροπλάνο του πάνω σε εχθρικό καταδιωκτικό με αποτέλεσμα τα δύο αεροπλάνα να αναφλεγούν | 18/11/1940 |
Γιαννακώστας Κων/νος του Σταύρου, Σμηναγός (Τρίπολη 1917) της 22 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στο όρος Ιβάν ΒΑ της Κορυτσάς σε αερομαχία με 6 ιταλικά βομβαρδιστικά Ζ-1007, ενώ εκτελούσε περιπολία με αεροπλάνο PZL, στις 18 Νοεμβρίου 1940. | 18/11/1940 |
Σιδέρης Δημήτριος του Παύλου, Υποσμηναγός (Πειραιάς 1917) του 3/2 Ανεξαρτήτου Σμήνους Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στην Καπετίστα Ιωαννίνων, όταν το αναγνωριστικό αεροπλάνο του Hs-126 χτυπήθηκε από ιταλικά καταδιωκτικά και ανεφλέγη στις 22 Νοεμβρίου 1940. | 22/11/1940 |
Λιάπης Αστέριος του Δημητρίου, Ανθυποσμηναγός (Φούρκα Χαλκιδικής 1917) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Κατερρίφθη από ιταλικά καταδιωκτικά στην περιοχή Πόγραδετς-Λυν-Ελβασάν (Τομέας Γ΄ Σώματος Στρατού), εκτελώντας αποστολή βομβαρδισμού με αεροσκάφος Blenheim στις 27 Νοεμβρίου 1940. | 27/11/1940 |
Μαλάκης Αλέξανδρος του Ιωάννη, Υποσμηναγός (Λάρισα 1916) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Κατερρίφθη από ιταλικά καταδιωκτικά στην περιοχή Πόγραδετς-Λυν-Ελβασάν (Τομέας Γ΄ Σώματος Στρατού), εκτελώντας αποστολή βομβαρδισμού με αεροσκάφος Blenheim στις 27 Νοεμβρίου 1940. | 27/11/1940 |
Φιλιππίδης Χριστόδουλος του Ιωάννη, Ανθυποσμηναγός (Νικήτη Χαλκιδικής 1913) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Κατερρίφθη από ιταλικά καταδιωκτικά στην περιοχή Πόγραδετς-Λυν-Ελβασάν (Τομέας Γ΄ Σώματος Στρατού), εκτελώντας αποστολή βομβαρδισμού με αεροσκάφος Blenheim στις 27 Νοεμβρίου 1940. | 27/11/1940 |
Τσίτσας Κων/νος του Χαραλάμπους, Υποσμηναγός (Αρραβωνίτσα Αχαΐας 1916) της 23 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στην Μοσχόπολη (Τομέας Γ΄ Σώματος Στρατού), όταν σε εκτέλεση αποστολής περιπολίας με αεροσκάφος PZL ενεπλάκη σε αερομαχία με ιταλικά αεροσκάφη και κατερρίφθη στις 2 Δεκεμβρίου 1940. | 2/12/1940 |
Καρναβιάς Γεώργιος του Θεοδώρου, Επισμηναγός (Καινούργιο Αιτωλοακαρνανίας 1907) της 31 Μοίρας Βομβαρδισμού. Χάθηκε στα Ιωάννινα, εκτελώντας πολεμική αποστολή μαζί με τον αντισμήναρχο Ιω. Παπαδάκη με βομβαρδιστικό αεροσκάφος Potez 63 στις 21 Δεκεμβρίου 1940. | 21/12/1940 |
Παπαδάκης Ιωάννης του Ηρακλέους, Αντισμήναρχος (Αθήνα 1905) της 31 Μοίρας Βομβαρδισμού. Χάθηκε στα Ιωάννινα εκτελώντας πολεμική αποστολή μαζί με τον Επισμηναγό Γ. Καρναβιά με βομβαρδιστικό αεροσκάφος Potez 63 στις 21 Δεκεμβρίου 1940. | 21/12/1940 |
Αναστασάκης Μιχαήλ του Ιωάννη, Επισμηναγός (Σπηλιά Χανίων 1904) της 32ης Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο Αεροδρόμιο Καζακλάρ (Αμπελώνας) Λάρισας όταν, μετά την απογείωση για αποστολή βομβαρδισμού ιταλικών στόχων στην Αλβανία, το αεροσκάφος Blenheim όπου επέβαινε μαζί με τους Δ. Γκίκα και Π. Ορφανίδη, κατέπεσε, με αποτέλεσμα να εκραγούν οι βόμβες του στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Γκίκας Δημήτριος του Ιωάννη, Ανθυποσμηναγός (Λευκά Πάρου 1911) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο Καζακλάρ (Αμπελώνας) Λάρισας, όταν σε αποστολή βομβαρδισμού ιταλικών στόχων το αεροπλάνο Blenheim, όπου επέβαινε μαζί με τους Μ. Αναστασάκη και Π. Ορφανίδη, έπεσε μετά την απογείωση, με συνέπεια να εκραγούν οι βόμβες του στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Ορφανίδης Παναγιώτης του Βασιλείου, Αντισμήναρχος (Αθήνα 1908) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο Αεροδρόμιο Καζακλάρ (Αμπελώνας) Λάρισας, όταν μετά την απογείωση για αποστολή βομβαρδισμού ιταλικών στόχων, το αεροπλάνο τύπου Blenheim, όπου επέβαινε μαζί με τους Μ. Αναστασάκη και Δ. Γκίκα, κατέπεσε με αποτέλεσμα να εκραγούν οι βόμβες του στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Αραμπατζής Νικόλαος του Γεωργίου, Ανθυποσμηναγός (Σουφλί Έβρου 1914) της 32ης Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στην Αλβανία (Τομέας Β΄ Σώματος Στρατού) εκτελώντας πολεμική αποστολή βομβαρδισμού του λιμανιού του Αυλώνα ως πλήρωμα σε αεροπλάνο Blenheim κατερρίφθη από αντιαεροπορικά πυρά στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Σωτηριάδης Κων/νος του Νώτη, Ανθυποσμηναγός (Θεσσαλονίκη 1917) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στην Αλβανία (Τομέας Β΄ Σώματος Στρατού) εκτελώντας πολεμική αποστολή βομβαρδισμού του λιμανιού του Αυλώνα ως παρατηρητής σε αεροπλάνο Blenheim κατερρίφθη από αντιαεροπορικά πυρά στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Χατζηϊωάννου Κλεάνθης του Κλήμεντος, Σμηναγός (Αθήνα 1918) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στην Αλβανία (Τομέας Β΄ Σώματος Στρατού) εκτελώντας πολεμική αποστολή βομβαρδισμού του λιμανιού του Αυλώνα ως χειριστής σε αεροπλάνο Blenheim κατερρίφθη απο αντιαεροπορικά πυρά στις 30 Δεκεμβρίου 1940. | 30/12/1940 |
Νανόπουλος Σπυρίδων του Παναγιώτη, Σμηναγός (Λεόντιο Κορινθίας 1909) της 3 Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στο Πόγραδετς, όπου εκτελώντας πολεμική αποστολή, ως χειριστής με αναγνωριστικό αεροπλάνο Hs-126, κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικά κι έπεσε σε χαράδρα στις 6 Ιανουαρίου 1941. | 6/1/1941 |
Παληατσέας Δημήτριος του Γεωργίου, Επισμηναγός (Πλάτσα Μεσσηνίας 1901) της 3 Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στο Πόγραδετς, όταν εκτελώντας πολεμική αποστολή ως παρατηρητής με αναγνωριστικό αεροσκάφος Hs-126 κατερρίφθη απο ιταλικά καταδιωκτικα κι έπεσε σε χαράδρα στις 6 Ιανουαρίου 1941. | 6/1/1941 |
Λίνος Παντελής του Αποστόλου, Σμηναγός (Πελασγία Φθιώτιδας 1907) της 13 Μοίρας Ναυτικής Συνεργασίας. Φονεύθηκε στην Παλαιοχώρα Σελίνου Χανίων, εκτελώντας αποστολή ανθυποβρυχιακής έρευνας. Το αεροσκάφος Avro-Anson, όπου επέβαινε ως παρατηρητής, έχασε τον προσανατολισμό του μέσα στη θύελλα και έπεσε στη θάλασσα στις 9 Φεβρουαρίου 1941. | 9/2/1941 |
Τουμπακάρης Νικόλαος του Ανδρέα, Σμηναγός (Αθήνα 1901) της 13 Μοίρας Ναυτικής Συνεργασίας. Φονεύθηκε στην Παλιοχώρα Σελίνου Χανίων, όταν εκτελώντας αποστολή ανθυποβρυχιακής έρευνας με το αεροσκάφος Αvro-Anson, όπου επέβαινε ως χειριστής, έχασε τον προσανατολισμό του μέσα στη θύελλα και έπεσε στη θάλασσα στις 9 Φεβρουαρίου 1941. | 9/2/1941 |
Σταυραετός Γεώργιος του Ιωάννη, Σμηναγός (Αμφίκλεια Φθιώτιδας 1916) της 31 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στην περιοχή Βοσκοπόλια Θερεπέλι (Βερατίου). Εκτελώντας αποστολή αναγνωρίσεως το βομβαρδιστικό αεροπλάνο του Potez-63, καταρρίφθηκε από την Ιταλική Αεροπορία Διώξεως στις 10 Φεβρουαρίου 1941. | 10/2/1941 |
Μπαρδαβίλιας Αναστάσιος του Ευαγγέλου, Σμηναγός (Κεραστάρι Αρκαδίας 1915) της 21 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει μόνος του την επίθεση 18 ιταλικών αεροσκαφών Mc-200 στο αεροδρόμιο Κατσικά Ιωαννίνων. Το αεροσκάφος του Gladiator έπεσε σε μία άκρη του αεροδρομίου και συνετρίβη στις 11 Φεβρουαρίου 1941. | 11/2/1941 |
Σκρουμπέλος Νικόλαος του Παναγιώτη, Επισμηναγός (Γεωργίτσι Λακωνίας 1907) της 23 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στην Κλεισούρα, όταν, εκτελώντας αποστολή συνοδείας φίλιου αεροσκάφους με αεροσκάφος τύπου PZL, ενεπλάκη σε αερομαχία με 18 ιταλικά καταδιωκτικά Fiat-50 και Μc-200 και κατερρίφθη στις 23 Φεβρουαρίου 1941. | 23/2/1941 |
Χριζόπουλος Κων/νος του Παύλου, Αρχισμηνίας (Αθήνα 1918) της 21 Μοίρας Διώξεως. Εκτελώντας αποστολή αναχαιτίσεως στο Κεράσοβο, 15 χλμ. ΒΑ της Παραμυθιάς, αναγκάσθηκε λόγω τραυματισμού του σε αερομαχία με ιταλικά καταδιωκτικά να προσγειώσει ανωμάλως το αεροσκάφος του Gladiator, το οποίο ανεφλέγη και απανθρακώθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1941. | 23/2/1941 |
Κορίτσας Σωτήριος του Νικολαου Επισμηνίας (Πολυθέα Τρικάλων 1919). Σκοτώθηκε στις 11 Μαρτίου 1941 κοντά στις Κουκουβάουνες Αττικής, όταν το αεροπλάνο, τύπου Avro 626, στο οποίο επέβαινε ως παρατηρητής με χειριστή τον Επισμηνία Σαραντόπουλο Χρήστο κατά την εκτέλεση αποστολής φωτοπολυβόλου, προσέκρουσε στο έδαφος και συνετρίβη. | 11/3/1941 |
Σαραντόπουλος Χρήστος του Ιωάννη, Επισμηνίας (Σπάρτη 1919) της Σχολής Γενικής Εκπαιδεύσεως και Ειδικοτήτων. Φονεύθηκε στις Κουκουβάουνες Αττικής, ενώ εκτελούσε αποστολή φωτοπολυβόλου, όταν το αεροπλάνο του τύπου Avro 626 με παρατηρητή τον Επισμηνία Σ. Κορίτσα, προσέκρουσε στο έδαφος και συνετρίβη στις 11 Μαρτίου 1941. | 11/3/1941 |
Πιτσίκας Δημήτριος του Στυλιανού, Επισμηναγός (Σπερχειάδα Φθιώτιδας 1904) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στη Νιβίτσα-Σλατινία Αλβανίας, όταν, εκτελώντας ως χειριστής αποστολή βομβαρδισμού εναντίον ιταλικών στόχων σε αερομαχία με ιταλικά αεροσκάφη διώξεως, καταρρίφθηκε από τον εχθρό το αεροπλάνο του Fairey Battle στις 11 Μαρτίου 1941. | 11/3/1941 |
Σταθάκος Δημήτριος του Ευσταθίου, Αντισμήναρχος (Δρύαλο Λακωνίας 1908) της 33 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στη Νιβίτσα-Σλατινία Αλβανίας, όταν, εκτελώντας ως παρατηρητής αποστολή βομβαρδισμού εναντίον ιταλικών στόχων, σε αερομαχία με ιταλικά αεροπλάνα διώξεως, καταρρίφθηκε από τον εχθρό το αεροπλάνο του Fairey Battle στις 11 Μαρτίου 1941. | 11/3/1941 |
Μαυροματίδης Στέφανος του Αθανασίου, Ανθυποσμηναγός (Αξιούπολη Κιλκίς 1917) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο Μπούζι Γκλάβα Αλβανίας, όταν, εκτελώντας αποστολή αναγνωρίσεως βομβαρδισμού ιταλικών στόχων, ως παρατηρητής σε βομβαρδιστικό αεροσκάφος Blenheim, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά στις 11 Μαρτίου 1941. | 11/3/1941 |
Τσολακίδης Ματθαίος του Παύλου, Ανθυποσμηναγός (Σιδηρόκαστρο Σερρών 1915) της 32 Μοίρας Βομβαρδισμού. Φονεύθηκε στο Μπούζι Γκλάβα Αλβανίας, όταν, εκτελώντας αποστολή αναγνωρίσεως – βομβαρδισμού ιταλικών στόχων ως χειριστής σε βομβαρδιστικό αεροσκάφος Blenheim, κτυπήθηκε από αντιαεροπορικά πυρά στις 11 Μαρτίου 1941. | 11/3/1941 |
Κουτρουμπάς Περικλής του Λουκά, Αρχισμηνίας (Χρυσό Φωκίδας 1917) της 23 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε στο Λιτόχωρο όταν το αεροσκάφος του ΡΖL καταρρίφθηκε σε αερομαχία με Γερμανικά αεροσκάφη Bf-109 στις 15 Απριλίου 1941. | 15/4/1941 |
Μόκκας Γεώργιος του Βασιλείου, Επισμηνίας (Σιδηρόκαστρο Σερρών 1917) της 24 Μοίρας Διώξεως. Φονεύθηκε βόρεια των Τρικάλων, όταν το αεροσκάφος του BLOCH καταρρίφθηκε σε αερομαχία με Γερμανικά αεροσκάφη Bf-109 στις 15 Απριλίου 1941. | 15/4/1941 |
Κυταριόλος Γεώργιος του Νικολάου, Υποσμηναγός (Αθήνα 1916) της Μοίρας Παρατηρήσεως. Φονεύθηκε στο Αγρίνιο μετά από ανατροπή και εκδήλωση πυρκαγιάς στο αναγνωριστικό αεροσκάφος Hs-126 κατά την απογείωση στις 22 Απριλίου 1941. | 22/4/1941 |
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
«Ιστορία της Πολεμικής Αεροπορίας», Τόμος Γ΄, Γ.Ε.Α./Υ.Ι.Π.Α. Αθήνα 1990.
«Ιστορία της Πολεμικής Αεροπορίας», Τόμος Δ΄, Γ.Ε.Α./Υ.Ι.Π.Α. Αθήνα 1998.
Νικόλαος Χριστοφίλης Aνθυπασπιστής (Τ/ΠΒ) Πολεμικού Ναυτικού, «Οι καταρρίψεις, οι Έλληνες αεροπόροι και ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος», Αεροπορική Επιθεώρηση, Τεύχος 73, Ιούνιος 2004, σ. 53-82.
Αντισμήναρχος (Ι) Χαρίτωνας Χαρούσης, «Το ελληνικό αντιαεροπορικό πυροβολικό κατά τον πόλεμο του 1940-41», Αεροπορική Επιθεώρηση, Τεύχος 89, Ιούλιος 2010, σ. 84-93.
Σμηναγός (Δ) Δρ. Καρυτινός Αλέξιος, «Η συμβολή της ελληνικής αεροπορίας στον πόλεμο του ’40. Επιχειρησιακή οργάνωση – πολεμικές επιχειρήσεις – απολογισμός δράσης», Αεροπορική Επιθεώρηση, Τεύχος 102, Δεκέμβριος 2014, σ. 106-123.
http://www.pasoipa.org.gr/lefkoma/period_browse/1940_1945_second_world_war/