«Τα ανθρώπινα όντα είναι προγραμματισμένα να ζουν μέχρι τα 120»
Από την έγχυση πλάσματος μέχρι την επιβράδυνση της κυτταρικής γήρανσης, οι όμιλοι και οι προσωπικότητες της αμερικανικής τεχνολογίας χρηματοδοτούν νεοφυείς επιχειρήσεις βιοτεχνολογίας με σκοπό την παράταση της ζωής.
Από την Claudia Cohen* από το Άρδην τ. 132 που κυκλοφορεί σε περίπτερα και βιβλιοπωλεία.
Είναι 8 η ώρα το πρωί. Ο ήλιος έχει ανατείλει εδώ και λίγα λεπτά στην περιοχή του Ντάλας και η νοσοκόμα εισέρχεται στη σκηνή. Για τον Καλιφορνέζο Μπράιαν Τζόνσον, αυτή η διαδρομή των 2000 χιλιομέτρων μέσα στην πολιτεία του Τέξας έχει γίνει κάτι σαν τελετουργία. Πάνε έξι μήνες τώρα που αυτό το είδωλο της τεχνολογίας, που πλούτισε πουλώντας την εταιρεία του, Braintree, στην PayPal, μεταγγίζεται με το πλάσμα αίματος του έφηβου γιου του και ενός νεαρού ανώνυμου δότη, με την ελπίδα να παρατείνει τη ζωή του.
«Το βέλος του χρόνου, που για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα θεωρούνταν μη αναστρέψιμο, σήμερα πια είναι. Όλα τα μοντέλα δείχνουν ότι ο άνθρωπος είναι προγραμματισμένος να ζήσει μέχρι τα 120 χρόνια ή και περισσότερο», δήλωσε στην εφημερίδα Le Figaro ο νευροβιολόγος Πιερ-Μαρί Γιεντό (Pierre-Marie Lledo), διευθυντής ερευνών στο CNRS και στο Ινστιτούτο Παστέρ. Θα μπορούμε άραγε να θεραπεύουμε τα γηρατειά με τον ίδιο τρόπο που θεραπεύουμε τις ασθένειες; Η πεποίθηση αυτή κερδίζει έδαφος στη Silicon Valley, όπου οι δισεκατομμυριούχοι μετατρέπουν τα πιο τρελά τους όνειρα σε καπιταλιστικά σχέδια. Ρίχνουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια στην έρευνα, στο Χάρβαρντ και σε πρώιμες εμπορικές εφαρμογές, εκ παραλλήλου με ένα ελάχιστο κλάσμα της κρατικής χρηματοδότησης.
Πίσω από αυτή την επιθυμία για παράταση της ζωής κρύβεται το πρόταγμα του μετανθρωπισμού, του οποίου η πιο ολοκληρωμένη μορφή προσβλέπει σε μια κοινωνία στην οποία ο θάνατος θα έχει νικηθεί χάρη στην επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο. Πρόκειται για το έσχατο όριο που πρέπει να ξεπεράσουν αυτές οι προσωπικότητες, οι οποίες μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα πάντα, ακόμη και το διάστημα, το οποίο συντηρεί τον μύθο του δημιουργικού και οραματιστή επιχειρηματία…
Τα όρια του μετανθρωπισμού
«Ο μετανθρωπισμός, όπως αναπτύχθηκε στα τέλη του εικοστού αιώνα στην Καλιφόρνια, βασίστηκε τόσο στην ελευθεριακή σκέψη όσο και στο ρεύμα των εξτροπιανών. Η πρώτη βασίζεται στην πρωτοκαθεδρία των ατομικών συμφερόντων, μια ηθική του εγωισμού σύμφωνα με την οποία το κράτος περιορίζεται στις διοικητικές του λειτουργίες. Το δεύτερο υπερασπίζεται την ιδέα ότι πρέπει να πάρουμε το πεπρωμένο μας στα χέρια μας, χειραφετούμενοι από τους βιολογικούς καταναγκασμούς και πραγματοποιώντας το επόμενο εξελικτικό στάδιο του ανθρώπινου είδους», εξηγεί η Cécilia Calheiros, διδάκτωρ κοινωνιολογίας και συγγραφέας μιας διατριβής για τον μετανθρωπισμό. «Σήμερα, τους υποστηρικτές της προσπάθειας για την υπέρβαση της ανθρώπινης κατάστασης μπορεί να τους βρει κανείς ανάμεσα στους πρωταγωνιστές της Silicon Valley», προσθέτει. Αυτή η αίσθηση του πανταχού παρόντος μέλλοντος, που γεννήθηκε από τη σύγκλιση επιστημονικών, τεχνολογικών και ιδεολογικών επαναστάσεων, έρχεται έτσι να υποκαταστήσει τις μονοθεϊστικές θρησκείες εκμηδενίζοντας τον θάνατο.
Με έδρα το Μοντερέι της Καλιφόρνιας, η νεοφυής εταιρεία Ambrosia Plasma υπήρξε μία από τις πρώτες που στρατολόγησε άτομα άνω των τριάντα πέντε ετών για να τους χορηγήσει, σε τακτά χρονικά διαστήματα, πλάσμα αίματος από άτομα κάτω των είκοσι πέντε ετών. Οι δοκιμές της παραμένουν εξαιρετικά αμφιλεγόμενες, διότι, πέραν των ηθικών ζητημάτων, οι συνέπειες αυτών των μεταγγίσεων στην υγεία δεν είναι ακόμη πλήρως γνωστές. Η νεοφυής επιχείρηση, η οποία κρατάει μυστικά τα ονόματα των μετόχων της, πριν από μερικές εβδομάδες αναγκάστηκε να αναστείλει ορισμένες θεραπείες, μετά από προειδοποίηση των αμερικανικών υγειονομικών αρχών. Μια άλλη νεοφυής επιχείρηση, αστέρι της βιοτεχνολογίας, η Altos Labs, η οποία ειδικεύεται στη γενετική έρευνα και τη μακροζωία των κυττάρων, συγκαταλέγει μεταξύ των επενδυτών της τον ιδρυτή της Amazon, Τζεφ Μπέζος. Ο γίγαντας Alphabet (μητρική εταιρεία της Google), του οποίου ο προϋπολογισμός για την έρευνα υπερβαίνει το ΑΕΠ πολλών χωρών, έχει επίσης μπει στην τρελή κούρσα κατά του θανάτου μέσω της εταιρείας βιοτεχνολογίας Calico.
Όπως ο Μπράιαν Τζόνσον, ο οποίος επιβάλλει στον εαυτό του αυστηρή δίαιτα και πειθαρχία στον τρόπο ζωής του, πηγαίνοντας για ύπνο στις 8 το βράδυ, έτσι και αρκετές διασημότητες της Σίλικον Βάλεϊ έχουν δημιουργήσει κλινικές μέσα στα σπίτια τους προκειμένου να υποβάλλονται σε μια σειρά από εξετάσεις και ασκήσεις χρησιμοποιώντας περί τα δέκα μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας: πολυφασματική κάμερα, μηχάνημα υπερήχων ή ακόμα και κόκκινο φωτισμό που υποτίθεται ότι αναγεννά το δέρμα… Στο ίδιο πνεύμα, «ιδιωτικές κλινικές μακροζωίας», οι οποίες υπόσχονται στους Αμερικανούς να επιβραδύνουν τη γήρανση των κυττάρων τους, αρχίζουν να ξεφυτρώνουν σε όλη τη χώρα. «Πίσω από αυτές τις υποσχέσεις για παράταση της ζωής, υπάρχουν παράλληλα κυκλώματα που ανθούν, με τσαρλατάνους που προσφέρουν στους Αμερικανούς της μεσαίας τάξης αναποτελεσματικά ή ακόμα και επικίνδυνα προϊόντα», σημειώνει ο Λωράν Αλεξάντρ (Laurent Alexandre), χειρουργός-ουρολόγος, επιχειρηματίας και δοκιμιογράφος. [ ]
«Σε όλο τον κόσμο σήμερα, η υπόσχεση της παρατεταμένης νεότητας δεν στηρίζεται σε κανένα θεραπευτικό προϊόν της αγοράς ή σε κανένα φάρμακο που να έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό», λέει ο Λωράν Αλεξάντρ. Οι θεραπευτικοί τρόποι για να ζήσουμε περισσότερο είναι, στο σύνολό τους, ανεκδοτολογικοί και «έχουν μόνο έναν περιορισμένο αντίκτυπο σε σύγκριση με τις συνήθειες ενός υγιεινού τρόπου ζωής που όλοι γνωρίζουμε (αποφυγή του καπνίσματος, άσκηση, μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ κ.λπ.)», σημειώνει ο γιατρός.
Μήπως αυτή η αναζήτηση της αθανασίας, που σπρώχνει μακριά τα όρια της επιστήμης και της ανθρωπότητας, θα ανήκει τελικά μόνο στους πλούσιους; Κάποιοι μπορεί να δουν στον μετανθρωπισμό ένα νέο μέλλον κοινωνικών ανισοτήτων. «Οι επιδιώξεις των μετανθρωπιστών βρίσκουν έρεισμα σε ανθρώπους που απολαμβάνουν μια υψηλή κοινωνική θέση», αναλύει η Cécilia Calheiros, η οποία έχει εντρυφήσει στην καρδιά των γαλλικών τρανσουμανιστικών ενώσεων, όπως η Technoprog. Σε κάθε περίπτωση, για τους δισεκατομμυριούχους της Silicon Valley, φαίνεται δύσκολο να αποδεχτούν ότι δεν θα συνεχίσουν να απολαμβάνουν την ισχύ τους κατά τις επόμενες δεκαετίες…
*Le Figaro 19 Αυγούστου 2024 μετάφραση: Χριστίνα Σταματοπούλου
