Του Frank Holmes από την ιστοσελίδα forbesgreece.gr
Καθώς λιώνουν οι πολικοί πάγοι, νέες ευκαιρίες -και κίνδυνοι- αναδύονται στην ολοένα και πιο “αμφισβητούμενη περιοχή” της Αρκτικής. ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα διεκδικούν την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιρροή όχι μόνο για να αποκτήσουν πρόσβαση στους τεράστιους φυσικούς πόρους της Αρκτικής, αλλά και για να εξασφαλίσουν στρατιωτικά και εμπορικά πλεονεκτήματα.
Η Γροιλανδία εξελίσσεται σε γεωπολιτικό hotspot και δεν είναι καθόλου περίεργο που ο Τραμπ θέλει να αποκτήσει το νησί.
Η Αρκτική στο υπέδαφος της κρύβει έναν τεράστιο “θησαυρό” φυσικών πορών, από τους μεγαλύτερους -και αναξιοποίητους- στον κόσμο. Μελέτη του 2008 από το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ αναφέρει ότι η Αρκτική διαθέτει 1.670 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου και άλλων καυσίμων – ποσότητα που ισοδυναμεί με το σύνολο των αποθεμάτων πετρελαίου της Ρωσίας και τρεις φορές περισσότερα από τα αποθέματα των ΗΠΑ.
Η Γροιλανδία, το μεγαλύτερο νησί στον κόσμο που δεν είναι ήπειρος, είναι πλούσια σε ορυκτά, όπως σπάνιες γαίες, γραφίτη, νιόβιο και τιτάνιο. Ορυκτά που χρησιμοποιούνται παντού: από την κατασκευή smartphones μέχρι τη στρατιωτική τεχνολογία.
Το λιώσιμο των πάγων στο έδαφος της Δανίας έχει αποκαλύψει επίσης σημαντικά κοιτάσματα λιθίου, άφνιου, ουρανίου και χρυσού. Έρευνα του 2023 από τη Γεωλογική Υπηρεσία της Δανίας και της Γροιλανδίας εντόπισε αξιόλογα ή “πλούσια” αποθέματα 38 πρώτων υλών στο νησί.
Οι φιλοδοξίες της Ρωσίας
Σύμφωνα με τον Jonathan Roth, ιδρυτή της ιστοσελίδας ResourceWars.com, η Ρωσία “χτίζει” αθόρυβα την παρουσία της στην Αρκτική εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Πλέον διαθέτει τη σημαντικότερη στρατιωτική παρουσία στην περιοχή, έχοντας ανακαινίσει τις “σοβιετικές” της βάσεις και έχοντας αναβαθμίσει τα πυρηνοκίνητα παγοθραυστικά της.
Το 2024, μεταφέρθηκαν μέσω της Βόρειας Θαλάσσιας Οδού της Ρωσίας φορτία βάρους 38 εκατ. μετρικών τόνων, ποσότητα ρεκόρ σε ετήσια βάση και σχεδόν δεκαπλάσια σε σχέση με μια δεκαετία πριν. Η Βόρεια Θαλάσσια Οδός είναι θεμελιώδης για το όραμα του Πούτιν να δημιουργηθεί μια ναυτιλιακή οδός που θα ανταγωνίζεται τη διώρυγα του Σουέζ και τη διώρυγα του Παναμά. Ωστόσο, τα ρηχά, γεμάτα πάγους ύδατα και οι συνθήκες βαριάς ομίχλης στην περιοχή είναι προβλήματα που δεν θα ξεπεραστούν εύκολα ώστε να γίνει η Βόρεια Θαλάσσια Οδός μια παγκόσμια εμπορική διαδρομή.
Οι φιλοδοξίες της Ρωσίας στην Αρκτική δεν περιορίζονται στο εμπόριο. Η περιοχή αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στη στρατηγικής της Μόσχας για στρατιωτική και οικονομική ισχύ. Και αυτό ανησυχεί τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, ιδίως καθώς η κλιματική αλλαγή επιταχύνει το λιώσιμο των πάγων και ανοίγει νέες θαλάσσιες οδούς. Η κυριαρχία της Ρωσίας στην Αρκτική θα μπορούσε να φέρει τριγμούς στο παγκόσμιο εμπόριο, να αυξήσει τις γεωπολιτικές εντάσεις και να υπονομεύσει τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ υστερούν στα παγοθραυστικά
Η Ρωσία διαθέτει δεκάδες παγοθραυστικά σκάφη, ακόμα και πυρηνοκίνητα. Οι ΗΠΑ υστερούν πάρα πολύ σε αυτό τον τομέα. Ο Jonathan Roth επισημαίνει ότι το τελευταίο βαρύ πολικό παγοθραυστικό που κατασκεύασαν οι ΗΠΑ, το Polar Star, είναι σχεδόν 50 ετών. Στο μεταξύ, η νέα γενιά παγοθραυστικών Polar Security Cutter, καθυστερεί να κάνει την εμφάνισή της εδώ και χρόνια, και το πρόγραμμα υπερέβη τον αρχικό προϋπολογισμό του.
Έτσι οι ΗΠΑ προχώρησαν σε συνεργασία με τον Καναδά και τη Φινλανδία για την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς παγοθραυστικών. Η Φινλανδία, η οποία σχεδιάζει το 80% των παγοθραυστικών παγκοσμίως, φέρνει πολύτιμη τεχνογνωσία στο τραπέζι.
Γροιλανδία: Στρατηγικό έπαθλο
Η σπουδαιότητα της Γροιλανδίας δεν έγκειται μόνο στους φυσικούς της πόρους. Ο Jonathan Roth τονίζει ότι το νησί βρίσκεται σε θέση-κλειδί κατά μήκος δύο δυνητικών ναυτιλιακών οδών: του Βορειοδυτικού Περάσματος και της Διαπολικής Θαλάσσιας Οδού. Καθώς οι πάγοι συνεχίζουν να λιώνουν, οι οδοί αυτές θα μπορούσαν να μειώσουν σημαντικά τον χρόνο ναυσιπλοΐας και να παρακάμψουν τις Διώρυγες του Σουέζ και του Παναμά.
Στη Γροιλανδία βρίσκεται επίσης η διαστημική βάση Pituffik (πρώην αεροπορική βάση Thule), μια κρίσιμη στρατιωτική εγκατάσταση των ΗΠΑ. Η στρατηγική αξία της βάσης επιτείνεται από τη θέση της Γροιλανδίας στο λεγόμενο “χάσμα GIUK”, το θαλάσσιο πέρασμα που δημιουργούν οι: Γροιλανδία, Ισλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Ωστόσο, οι επενδύσεις στη βάση Pituffik μειώθηκαν με τα χρόνια, όπως και η σημασία της μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Η Γροιλανδία θα μπορούσε να βοηθήσει τις ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν την όλο και μεγαλύτερη κυριαρχία της Ρωσίας στην Αρκτική και τις φιλοδοξίες της Κίνας να μετατραπεί σε “αρκτική δύναμη”.
Τι διακυβεύεται
Η σημασία της Αρκτικής δεν περιορίζεται μόνο στους φυσικούς πόρους ή στις θαλάσσιες οδούς. Σχετίζεται με την ισχύ, την επιρροή και το ποιος θα διαμορφώσει το μέλλον του παγκόσμιου εμπορίου και της ασφάλειας.
Για τους επενδυτές, η περιοχή προσφέρει ευκαιρίες σε τομείς όπως η ενέργεια, η εξόρυξη και οι υποδομές. Οι εταιρείες που ασχολούνται με την εξόρυξη σπάνιων γαιών, την κατασκευή παγοθραυστικών και την εφοδιαστική αλυσίδα της Αρκτικής θα μπορούσαν να δουν μεγάλη ανάπτυξη καθώς τα κράτη ενισχύουν τις επενδύσεις τους στην Αρκτική.
Οι επενδυτές θα πρέπει να παρακολουθούν στενά αυτές τις εξελίξεις. Η Αρκτική μπορεί να είναι “παγωμένη”, αλλά η μάχη για τον πλούτο της τώρα “θερμαίνεται”.
Απόδοση – επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
