Του Κώστα Ράπτη από την ιστοσελίδα capital.gr
Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ahmet Davutoğlu φαίνεται πως εζήλωσε δόξαν Σαλαδδίνου – του μεγάλου Κούρδου στρατηλάτη ο οποίος απώθησε τους Σταυροφόρους από τη γη που είναι αγία και για τις τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες. Δεν εξηγείται αλλιώς ο τόνος των δηλώσεών του έναντι του Ισραήλ, στο φόντο της εκρηκτικής κατάστασης που έχει διαμορφωθεί την τελευταία εβδομάδα στην ανατολική Ιερουσαλήμ και δη στο Όρος του Ναού.
“Απευθύνομαι για άλλη μία φορά στο Ισραήλ και στους βάναυσους ηγέτες του: μην διανοηθείτε να επαναλάβετε τις επιθέσεις εναντίον της al-Quds και του τεμένους al-Aqsa αντιμετωπίζοντας την αναταραχή στο εσωτερικό του μουσουλμανικού κόσμου ως ευκαιρία. Ακόμη και όλοι να σιωπούν, η κυβέρνηση της Τουρκικής Δημοκρατίας δεν θα σωπάσει” δήλωσε την Τρίτη ο Τούρκος πρωθυπουργός χρησιμοποιώντας την αραβική ονομασία της Ιερουσαλήμ.
Ο λόγος για τα σοβαρά επεισόδια που σημειώθηκαν την προηγούμενη Τετάρτη όταν Εβραίοι φανατικοί επιχείρησαν (με την προστασία ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας) να εισέλθουν στο τέμενος που αποτελεί τον τρίτο ιερότερο τόπο του Ισλάμ – εκεί όπου άλλοτε υψωνόταν ο Ναός του Σολομώντος. Πρόκειται για την πρώτη αντίστοιχη παραβίαση του τεμένους από το 1967, οπότε η ανατολική Ιερουσαλήμ κατελήφθη από το Ισραήλ, και συμπίπτει με έναν ευρύτερο αναβρασμό στις αραβικές συνοικίες της πόλης, σε σημείο ώστε ο ισραηλινός Τύπος να συζητά κατά πόσον επίκειται ή και ξέσπασε ήδη μια “τρίτη Ιντιφάντα”. Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Mahmud Abbas κατήγγειλε το Ισραήλ ότι ρισκάρει έναν θρησκευτικό πόλεμο, ενώ η Ιορδανία, υπό την αιγίδα της οποίας λειτουργεί του βακούφι του al-Aqsa, ανακάλεσε για διαβουλεύσεις τον πρεσβευτή της στο Ισραήλ, αφήνοντας να αιωρείται η απειλή ότι θα αναθεωρήσει την συμφωνία ασφαλείας που έχει συνάψει με το εβραϊκό κράτος.
Όλα αυτά θεωρούνται αμελητέα από τον Davutoğlu, καθώς η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης διεκδικεί παλαιόθεν τον ρόλο του “υπ΄ αριθμόν ένα” (αυτόκλητου) προστάτη της παλαιστινιακής υπόθεσης. “Η πιο ηχηρή φωνή καταγγελίας των ισραηλινών στρατιωτών που βεβήλωσαν το τέμενος al-Aqsa ήταν της Τουρκίας” δήλωσε απευθυνόμενος στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του ο Davutoğlu και γνωστοποίησε ότι όλες οι τουρκικές διπλωματικές αποστολές στο εξωτερικό κινητοποιήθηκαν για να ενημερώσουν τις φιλοξενούσες χώρες ως προς τη σοβαρότητα της κατάστασης ότι η Άγκυρα έχει απευθυνθεί σχετικά στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και ότι ο επικεφαλής της Υπηρεσίας Συντονισμού (TİKA) του τουρκικού πρωθυπουργικού γραφείου μετέβη στην Ιερουσαλήμ.
Είχε προηγηθεί έτερη δήλωση Davutoğlu ότι οι ενέργειες του Ισραήλ συνιστούν “βαρβαρότητα”, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Tayyip Erdoğan, σε τηλεφωνικές του επαφές με τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής και με τον ηγέτη της Χαμάς Khaled Meshaal τόνισε ότι ο τερματισμός των “επιθέσεων” των ισραηλινών στρατιωτών και τον Εβραίων εποίκων εναντίον του τεμένους al-Aqsa αποτελεί “θεμέλιο της περιφερειακής ειρήνης”. ΄Έχω ένα μήνυμα προς τους στρατιώτες που εισήλθαν στο τέμενος με τα άρβυλά τους: φύγετε αμέσως ή θα σας δώσουμε τα άρβυλα στο χέρι και θα σας παρακολουθούμε να τρέχετε” δήλωσε σε κομματική συγκέντρωση στην επαρχία Burdur ο Τούρκος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων (και πρώην διπλωμάτης) Volkan Bozkır και πρόσθεσε: “η Τουρκία δεν θα επιτρέψει τη διατάραξη της ειρηνικής τάξης που έχουμε εγκαθιδρύσει στην Παλαιστίνη ή όπου αλλού στον κόσμο”. Προφανώς το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο αναφέρεται στο δίκαιο της οθωμανικής περιόδου, που επέζησε της βρετανικής Εντολής και της ίδρυσης του κράτους του Ισραήλ, ρυθμίζοντας μεγάλο μέρος των θεμάτων που αφορούν την ιδιοκτησία γής και τη λειτουργία των θρησκευτικών καθιδρυμάτων.
Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Numan Kurtulmuş παρέστη στο Μαρακές στην πρώτη συνάντηση της Ομάδας Επαφής για την Ιερουσαλήμ την οποία συνέστησε το 2013 ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας, όπου και πρότεινε την συγκρότηση ενός “Διεθνούς Ιδρύματος al-Quds” για την προστασία με συγκεκριμένα βήματα και την προβολή προς τη διεθνή κοινότητα της ισλαμικής κληρονομιάς στην ιερή πόλη.
Σε μία κοινωνία, όπως η τουρκική, όπου το 86% του πληθυσμού εκφράζει αρνητική άποψη για το Ισραήλ, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Ρew Research Center, το ανέβασμα των τόνων για τα γεγονότα στην Ιερουσαλήμ παρουσιάζει προφανή οφέλη στην εσωτερική πολιτική ζωή. Όμως οι Τούρκοι ιθύνοντες έχουν και άλλους λόγους να συντηρούν αυτό το κλίμα έντασης. Η πρόσφατη απόφαση του εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου Fatou Bensouda να μην διεξαγάγει έρευνα για τον θάνατο 9 Τούρκων και ενός Τουρκο-αμερικανού ακτιβιστή κατά την επίθεση των ισραηλινών δυνάμεων στο πλοίο Mavi Marmara στα διεθνή ύδατα της Ανατολικής Μεσογείου το 2010 αποτελεί σοβαρή αιτία εκνευρισμού στην Άγκυρα. Επιπλέον, η ανακήρυξη από την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος “χαλιφάτου” (στη θέση αυτού που κατέλυσε ο Kemal το 1923) έχει εξάψει κύκλους των Τούρκων ισλαμιστών, ενώ η αναταραχή στην ευρύτερη περιοχή όσο αμφισβητεί άλλο τόσο αναζωπυρώνει την διεκδίκηση από την Άγκυρα ηγετικού ρόλου στον μουσουλμανικό κόσμο.
Παρεμπιπτόντως, δε, σε ό,τι αφορά τα αμεσότερα τουρκικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο, οι υψηλοί τόνοι βοηθούν στην εκστρατεία ηθικής απονομιμοποίησης της σύμπραξης Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, όπως για την παρεμφερή τριμερή συνεργασία με την Αίγυπτο ο τουρκικός Τύπος δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι Αθήνα και Λευκωσία επιλέγουν να συμπράξουν με μια “ωμή δικτατορία”.
Το ότι καθ΄ όλη την περίοδο διακυβέρνησης της γείτονος από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης η Τουρκία έχει υπογράψει με το Ισραήλ (ακόμη και μετά την διατάραξη των διμερών σχέσεων το 2009) σειρά μυστικών συμφωνιών που δεν έχουν δημοσιευθεί στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, όπως επιμένει το αντιπολιτευόμενο Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, απλώς αναδεικνύει τη σχετικότητα (και ανειλικρίνεια) των λεονταρισμών…
