του Γιώργου Καραμπελιά, από το Άρδην τ. 104, Μάρτιος-Μάιος 2016
Μέσα στην απόλυτη αδιαφορία των ελληνικών ΜΜΕ, κομμάτων και, πιθανότατα, του ίδιου του ελληνικού λαού, διεξήχθησαν οι βουλευτικές εκλογές στην Κύπρο την 22α Μαΐου 2016. Αλλά ακόμα και μετά τα αποτελέσματα, ο αναιμικός σχολιασμός των κυπριακών εκλογών επικεντρώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στην είσοδο του ακροδεξιού ΕΛΑΜ στη Βουλή, με 3,7% των ψήφων και κάποιες ισχνές αναφορές στην αυξημένη αποχή και τη μείωση του ποσοστού του ΑΚΕΛ. Διαβάζοντας όμως και τις ίδιες τις κυπριακές εφημερίδες, είχα την αίσθηση πως ακόμα και οι αντίπαλοι του ΔΗΣ-ΑΚΕΛ (δηλαδή του δικομματικού, φιλοανανικού κατεστημένου στην Κύπρο) μάλλον δεν έχουν συνείδηση του τι ακριβώς συνέβη σε αυτές τις εκλογές, αποδεικνύοντας αυτό που τόσες φορές επαναλαμβάνουμε, πως σε Ελλάδα και Κύπρο οι κάθε είδους ελίτ σπανίως αντιλαμβάνονται αμέσως ό,τι κυοφορείται στο λαϊκό σώμα και συχνά βρίσκονται σε βαθύτατη διάσταση μαζί του.
Ας δούμε όμως πρώτα τα στοιχεία όπως τα διαβάζουμε στο in gr:
«Η ανάγνωση του αποτελέσματος δείχνει ότι στην ανατροπή συνέβαλαν:
η αποχή, η οποία για πρώτη φορά εκτοξεύθηκε στο 33,26%,
το περίπου 4% των νέων ψηφοφόρων, που δεν γράφτηκαν στους εκλογικούς καταλόγους
η μετατόπιση ψήφου, που για πρώτη φορά έφτασε το 20%,
η αύξηση, την υστάτη, με πρωτοβουλία ΔΗΣΥ-ΑΚΕΛ, του εκλογικού μέτρου για συμμετοχή στη δεύτερη κατανομή, από το 1,8% στο 3,6%.
Ο ΔΗΣΥ, από το 34,8% έπεσε στο 30,68% (18 έδρες στη νέα Βουλή), το ΑΚΕΛ από το 32,67% συρρικνώθηκε στο 25,67% (16 έδρες) και η ΕΔΕΚ στο 6,18% από 8,93% (τρεις έδρες). Μικρή ήταν η μείωση για το ΔΗΚΟ, το οποίο πήρε 14,49% σε σύγκριση με 15,76% το 2011 και διατηρεί τις εννέα έδρες. Οι Οικολόγοι αύξησαν τη δύναμή τους από 2,21% σε 4,81% και τις έδρες τους από μία σε δύο. Στη νέα Βουλή εισέρχονται η Συμμαχία Πολιτών με 6,01%, η Αλληλεγγύη με 5,24% και από τρεις έδρες το κάθε κόμμα, και το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (ΕΛΑΜ) με 3,71% και δύο έδρες».
Δηλαδή, το πρώτο και σημαντικό δεδομένο είναι πως ένας λαός με έντονα πολιτικά χαρακτηριστικά, όπως οι Έλληνες της Κύπρου, ακολουθεί την πορεία των Ελλαδιτών αδελφών τους και απομακρύνεται όλο και μαζικότερα από το πολιτικό σύστημα. Ιδιαίτερα, η πρόσφατη εναλλαγή στην εξουσία ακελικού και συναγερμικού προέδρου (από τον Χριστόφια στον Αναστασιάδη) επισώρευσε μόνον αρνητικές εξελίξεις στο οικονομικό πεδίο και κυρίως στο εθνικό θέμα, με την αποδοχή ενός νέου σχεδίου Ανάν και από τους δύο εταίρους/αντιπάλους του δικέφαλου ΔΗΣ-ΑΚΕΛ.
Συνέπεια αυτής της απόρριψης υπήρξε μια πρώτη και σημαντική απομάκρυνση από τα δύο μεγάλα κόμματα, η οποία εκφράστηκε τόσο με αποχή από τις κάλπες, όσο και με μείωση των ποσοστών τους. Απομάκρυνση, η οποία στην Κύπρο είναι πολύ πιο σημαντική απ’ ό,τι στην Ελλάδα, διότι στην Κύπρο το λαϊκό σώμα είναι πολύ πιο συντηρητικό –εξάλλου μέσα από αυτή την «συντήρηση» εν πολλοίς διατηρήθηκε μέχρι σήμερα η ελληνική κυπριακή ταυτότητα– και δύσκολα εγκαταλείπει πολιτικές συνήθειες και οικογενειακές παραδόσεις. Συναγερμικοί και ακελίτες είναι δύο ταυτότητες βαθιά ριζωμένες στην κυπριακή πολιτική συμπεριφορά. Ιδιαίτερα των τελευταίων δεκαετιών.
Από την άλλη πλευρά, υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική η μεγάλη, αθροιστικά, άνοδος των ποσοστών των αντιδιζωνικών κομμάτων, που αφορά ολόκληρο το πολιτικό φάσμα, από την αριστερά με την ΕΔΕΚ και τους Οικολόγους μέχρι την ακροδεξιά του ΕΛΑΜ. Εδώ, είναι αξιοσημείωτη η διατήρηση του ποσοστού του ΔΗΚΟ, παρ’ ότι υπό την νέα ηγεσία του, με τον Νικόλα Παπαδόπουλο, ήρθε σε σύγκρουση με την παραδοσιακή διζωνική φρασεολογία των παλαιών ολιγαρχών αυτού του κόμματος (Καρόγιαν κ.λπ.). Και όταν, επί πλέον, αντιμετώπιζε και τον ανταγωνισμό πολλών πολιτικών σχηματισμών με παραπλήσιες θέσεις. Και ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι δύο καινούργια κόμματα, αντιδιζωνικής κατεύθυνσης, η Συμμαχία Πολιτών, του Γιώργου Λιλλήκα, και η Αλληλεγγύη, της Ελένης Θεοχάρους, έφθασαν και τα δύο μαζί σχεδόν στο 12%, ενώ παράλληλα δύο ακόμα δημοκρατικά αντιδιζωνικά κόμματα εισήλθαν στη Βουλή (η ΕΔΕΚ, παρά την αλλαγή ηγεσίας και τον ανταγωνισμό με τα υπόλοιπα νεοφανή κόμματα και οι Οικολόγοι, οι οποίοι διπλασίασαν το ποσοστό τους). Εξάλλου, η ενίσχυση και η είσοδος στη Βουλή και του έντονα εθνοκεντρικού ΕΛΑΜ, που έχει ιδιαίτερη επιρροή στους νέους, εντάσσεται στην ίδια κατεύθυνση. Επομένως, η άνοδος της ισχύος του αντιδιζωνικού χώρου δεν επιτεύχθηκε μέσα από ανακατανομή ψήφων στο εσωτερικό αυτού του χώρου (εκτός από τη σχετική μείωση της ΕΔΕΚ), αλλά από ουσιαστική άνοδο του συνολικού ποσοστού των ψήφων.
Δηλαδή, σ’ αυτές τις εκλογές, συνέβη κάτι πρωτοφανές για τα κυπριακά δεδομένα: Πάνω από το 40% των ψήφων κατευθύνθηκε σε κόμματα που αμφισβητούν όχι απλώς το νέο σχέδιο Ανάν που προωθεί ο Αναστασιάδης, αλλά την ίδια τη στρατηγική της διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας, γεγονός που αποτελεί μια σιωπηρή πολιτική επανάσταση για τα κυπριακά δεδομένα. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ακόμα και ο Τάσσος Παπαδόπουλος είχε εκλεγεί πρόεδρος υποστηριζόμενος από το ΑΚΕΛ, και ως υποστηρικτής της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και μόνο μέσα από τη λογική της πολιτικής αντιπαράθεσης και την εξέλιξη των συνομιλιών μεταβλήθηκε σε πολέμιο του σχεδίου Ανάν.
Το γεγονός ότι οι αντιδιζωνικές δυνάμεις ήταν ιδιαίτερα κατακερματισμένες –σε πέντε δημοκρατικά κόμματα, δύο από τα οποία εισέρχονται για πρώτη φορά στη Βουλή και ένα ακροδεξιό–, δεν πρέπει να μας αποκρύβει τον πραγματικό υπόκωφο σεισμό που αποτέλεσαν αυτές οι εκλογές. Και, ίσως, το ότι οι διαφορετικές αυτές δυνάμεις εμφανίστηκαν διάσπαρτες και διασπασμένες στις εκλογές, προερχόμενες από τόσο διαφορετικούς χώρους, αποτελεί και την ένδειξη του βάθους αυτής της διαδικασίας και ταυτόχρονα της πρωιμότητάς της. Αυτή η αλλαγή μόλις αρχίζει.
Και όμως, για πολλούς, τα δένδρα –δηλαδή ο κατακερματισμός των αντιδιζωνικών δυνάμεων– αποκρύβουν το δάσος: το γεγονός δηλαδή ότι ένα σημαντικό μέρος του κυπριακού ελληνισμού απορρίπτει πλέον ανοικτά τη διζωνική στρατηγική. Και όμως, πολλοί φίλοι μας στην Κύπρο και την Ελλάδα πέφτουν σ’ αυτό το σφάλμα και αρνούνται να κατανοήσουν πως η αφετηρία των προεδρικών εκλογών του 2014, όπου ο Γιώργος Λιλλήκας συγκέντρωσε πάνω από 20% των ψήφων, επιβεβαιώνεται σήμερα, και με μεγαλύτερες διαστάσεις και σ’ ένα πεδίο περισσότερο δύσκολο. Γιατί, είναι πιο «εύκολη» η αντιπαράθεση στο πεδίο των προεδρικών εκλογών, όπου παίζουν ρόλο και οι προσωπικότητες των υποψηφίων, και πολύ πιο δύσκολο, ιδιαίτερα στην Κύπρο, να συμβεί κάτι ανάλογο –σε διευρυμένη κλίμακα μάλιστα– στις βουλευτικές εκλογές, όπου τα αντιδιζωνικά κόμματα είχαν να αντιπαρατεθούν με τους ισχυρότατους τοπικούς και περιφερειακούς κομματικούς μηχανισμούς του ΔΗΣ-ΑΚΕΛ.
Κατά συνέπεια, κάτι καινούργιο γεννιέται, μόνο που αυτό εν πολλοίς γίνεται χωρίς να το έχουν κάποτε συνειδητοποιήσει ακόμα και οι πρωταγωνιστές του. Μέχρι στιγμής, τουλάχιστον, δεν είδα κάποια ανάλυση στην Κύπρο που να παίρνει ουσιαστικά υπόψη της αυτή την νέα πραγματικότητα.
Όπως έχουμε τονίσει αναρίθμητες φορές τα τελευταία χρόνια, ο ελληνισμός στην Κύπρο και την Ελλάδα οδηγείται μαθηματικά βέβαια σ’ έναν αγώνα επιβίωσης, διότι έχει καταστεί φανερό πως οι απάτες και οι αυταπάτες των παγκοσμιοποιητικών ιδεολογιών καταλήγουν, αν συνεχιστεί η κυριαρχία τους, στην ιστορική μας εξαφάνιση.
Γι’ αυτό και αναπόφευκτα θα περάσουμε, ιδιαίτερα μετά την εμπειρία των μνημονίων, σε μία φάση στροφής προς αυτό που έχουμε αποκαλέσει «εκσυγχρονισμό της παράδοσης» και ενίσχυση των πατριωτικών αντανακλαστικών και των εθνοκεντρικών δυνάμεων. Καθόλου τυχαία δε, επειδή στην Κύπρο ο κίνδυνος της ιστορικής εξαφάνισης είναι πολύ πιο άμεσος και η Κατοχή παρούσα, η ανωτέρω διαδικασία εγκαινιάζεται –και παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις– σε αυτήν.
