του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Ενα πείραµα ευρωπαϊκής και παγκόσµιας σηµασίας διεξάγεται στην Ελλάδα. Στο έδαφος µιας βαθειάς και αναµφισβήτητης κρίσης όλων των ελληνικών δοµών που σοβούσε επί δεκαετίες, η χώρα δέχθηκε µια επίθεση του διεθνούς χρηµατιστικού κεφαλαίου και της Γερµανίας, που επιχειρούν να λύσουν εδώ πολύ γενικότερα προβλήµατα, πρώτα και κύρια την παγκόσµια και ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Η µεθοδολογία του πολέµου κατά της Ελλάδας είναι άγνωστη παρí ηµίν, έχει όµως εφαρµοσθεί πλειστάκις σε χώρες του τρίτου κόσµου και υπάρχει σχετικά µια πλούσια βιβλιογραφία, όπως το εξαίρετο βιβλίο της Ναόµι Κλάιν Το δόγµα του σοκ, από τις εκδόσεις Λιβάνη.
Η ελληνική ηγεσία άργησε να αντιληφθεί τι συνέβαινε, δεν οργάνωσε την άµυνα της χώρας, δεν τόλµησε να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις όπως η Κίνα και τελικώς παρέδωσε τη χώρα, δεµένη χεροπόδαρα µε το µνηµόνιο, στους δανειστές της. Προσπαθεί έκτοτε να παρουσιάσει την καταστροφή ως σωτηρία. Παντελώς απροετοίµαστος για όσα συµβαίνουν, ο ελληνικός λαός τελεί σε κατάσταση µαζικού τρόµου και κατάθλιψης. Οι αντιδράσεις του παραµένουν προς το παρόν σχετικά περιορισµένες.
Πόσα από όσα συνέβησαν και συµβαίνουν έτυχαν και πόσα σχεδιάστηκαν και από ποιόν; Το βέβαιο είναι ότι το ΠΑΣΟΚ και ο Πρωθυπουργός δεν διέθεταν κανενός είδους µηχανισµό παραγωγής εθνικού σχεδίου και πολιτικής. Αντίθετα, ο Πρωθυπουργός έχει µια σωρεία ξένων συµβούλων για κάθε ζήτηµα, συµβούλων που κυρίως απηχούν µια ορισµένη πλευρά του αµερικανικού κατεστηµένου. Οι σύµβουλοι υπερτερούν απολύτως αυτών που συµβουλεύουν γιατί διαθέτουν πολύ καλύτερη εικόνα της συνολικής κατάστασης και ξέρουν τι θέλουν.
Το κείµενο που δηµοσιεύουµε στη συνέχεια γράφτηκε πριν από τις δηµοτικές εκλογές, αποφασίσαµε όµως να µην το αλλάξουµε, γιατί πιστεύουµε ότι τα όσα συνέβησαν έκτοτε δίνουν µια πρώτη ευκαιρία απόρριψης ή επιβεβαίωσης της ανάλυσης. Στηρίζεται στην αναπόδεικτη, αλλά πολύ πιθανή υπόθεση εργασίας ότι η επικοινωνιακή πολιτική της κυβέρνησης στηρίζεται κυρίως, όπως και πολλοί άλλοι τοµείς, στις κατευθυντήριες γραµµές της ´Διεθνούς των Συµβούλωνª
Τα µηνύµατα της διακαναλικής συνέντευξης
Η τηλεόραση στο γραφείο µου είναι χαλασµένη εδώ και µήνες. Παρακολουθώ την επικαιρότητα κυρίως από το ραδιόφωνο, τις εφηµερίδες και το internet. Νοµίζω ότι από τότε που έπαψα να παρακολουθώ τηλεόραση, άρχισα να ξεπερνάω το αίσθηµα κατάθλιψης που µου προκαλούσαν όσα συνέβαιναν στη χώρα µου, το µείγµα επικίνδυνης καταστροφής που µας απειλεί, αδυναµίας να την αποτρέψουµε και κάποιας ενοχής. Δεν έπαψα να στενοχωριέµαι για όσα συµβαίνουν, αλλά το µυαλό µου, χωρίς τηλεόραση, έγινε πιο ψυχρό στην αναλυτική του λειτουργία και η βούλησή µου πιο πραγµατιστική.
Για κάποιο λόγο κάθισα σπίτι τις τελευταίες µέρες. Είδα όλη σχεδόν τη δίωρη συνέντευξη του Πρωθυπουργού. Μου χάλασε τη διάθεση, κάτι που, παραδόξως, δεν µου συνέβη µε τον Μητσοτάκη που ακολούθησε. Με τον Παπανδρέου ένοιωσα αναγούλα, µια σχεδόν σωµατική δυσφορία, µε τον Μητσοτάκη οργιζόµουν κάπως, αλλά στο τέλος ήταν σαν παλιά ελληνική ταινία. Ήξερα τι θα πει, προέβλεπα την οργή µου και χαµογελούσα απλώς γιατί δεν καταλάβαινε ότι έκανε µάλλον ζηµιά, παρά καλό στον Παπανδρέου υποστηρίζοντάς τον.
Οι εγχώριοι προπαγανδιστές του νεοφιλελευθερισµού δεν πολυσκέφτονται. Δεν τους οδήγησε η σκέψη στα συµπεράσµατά τους. Επέλεξαν τις ιδέες που ανταποκρίνονται στο συµφέρον τους. Δεν καταλαβαίνουν ότι οι δέκτες της προπαγάνδας σκέφτονται διαφορετικά.
Υποθέτουµε ότι δεν συµβαίνει το ίδιο µε τους εξοχώριους επικοινωνιακούς συµβούλους του Πρωθυπουργού. Αυτοί ούτε πιστεύουν τίποτα, ούτε τους ενδιαφέρει θετικά ή αρνητικά η χώρα. Ο σκοπός τους είναι α) να ´πουλήσουνª το ´προϊόνª Παπανδρέου, β) να πετύχει το ελληνικό ´πείραµαª µεταφοράς στην Ευρώπη συνταγών που δοκιµάστηκαν επανειληµµένα στη Λατ. Αµερική και αλλού.
Το ελληνικό πείραµα είναι πρωτότυπο και πανευρωπαϊκής σηµασίας. Επιχειρείται κάτι πρωτοφανές στην ιστορία του αναπτυγµένου καπιταλισµού σε περίοδο ειρήνης: Η µαζική φτωχοποίηση του πληθυσµού και µιας χώρας του ´πρώτου κόσµουª, χωρίς να προκληθεί εξέγερση, µε ένα είδος αυτοπαραίτησης. Αυτή είναι η προτιµητέα για το διεθνές χρηµατιστικό κεφάλαιο απάντηση στη σοβαρότατη κρίση χρέους που προκάλεσε η παγκόσµια επικράτηση του νεοφιλελευθερισµού. (Στην Ελλάδα µπορεί να υπάρχουν και άλλες, παράλληλες επιδιώξεις, γεωπολιτικές κ.α. ëΌταν βρεθεί ο παπάς, θα θάψουνε πεντέξι). Δεν είναι εύκολο και το ξέρουν. Η ευστάθεια του δυτικοευρωπαϊκού καπιταλισµού, του οποίου η Ελλάδα παραµένει περιφερειακό τµήµα, στηρίζεται στην προσδοκία ασφάλειας και ευηµερίας, όχι φτώχειας και καταστροφής. Το πρόβληµα που έχουν τώρα να λύσουν είναι πως θα πείσουν τον ελληνικό λαό να καθίσει ήσυχος ενώ θα καταστρέφεται.
Το επόµενο πρωί εκνευρίστηκα διαπιστώνοντας ότι παρέµενε η κακή µου διάθεση. Ο εκνευρισµός συναντήθηκε µε την µισοαναπάντητη απορία που τριγυρνάει καιρό τώρα στο µυαλό µου: πως τα καταφέρνει ο Γιώργος; Πώς µπόρεσε να περάσει σχεδόν αµαχητί τέτοια κανιβαλικά µέτρα; Πώς ένας άνθρωπος θεωρούµενος, κατά γενική οµολογία, ότι εκπέµπει µάλλον αδυναµία παρά δύναµη, µπόρεσε να παράγει ένα τόσο δυνατό πολιτικό αποτέλεσµα;
Ρώτησα γνωστούς και φίλους πως τους φάνηκε η συνέντευξη. Βρήκα µόνο µια ξαδέρφη µου που δεν µούπε κάτι αρνητικό. Περιορίστηκε να πει ´τι να κάνουµε, έτσι που τα καταφέραµεª. Κι αυτή τρέµει ñτη νοιώθωñ ότι έχει τελειώσει και η χώρα και το κόµµα των ελπίδων και σχεδίων. Αλλά ελπίζει στο θαύµα όσο δεν βλέπει επίσηµο πιστοποιητικό θανάτου. ëOλοι οι άλλοι µου είπαν ότι βρήκαν απαράδεκτη, µη πειστική, ακόµα και αηδιαστική (!) τη δίωρη συνέντευξη. Μου έκανε εντύπωση η αηδία και η βαρεµάρα που άκουσα στις αντιδράσεις: γιατί αηδιασµένοι και όχι εξοργισµένοι;
Έκαναν άραγε λάθος οι σύµβουλοι από τη Μάντισον, δεν κατάφεραν να στήσουν καλά τον Πρωθυπουργό ή, µήπως, ήταν άλλη η στρατηγική τους; Όλος ο κόσµος, πολύ περισσότερο σε περίοδο οξείας, δραµατικής εθνικής κρίσης, περιµένει συνήθως να δει έναν στιβαρό Πρωθυπουργό, ή τουλάχιστον κάποιον που να προσπαθεί να δείξει στιβαρός. Κάποιον που να εµπνέει δύναµη, όχι αδυναµία, περηφάνια, όχι µιζέρια, να κεντρίζει το ενδιαφέρον, όχι να αποκοιµίζει.
Μήπως η Μάντισον δεν έκανε λάθος; Μήπως, αντί να φτιασιδώσει την αδυναµία του Παπανδρέου, τη χρησιµοποιεί; Στους εξοχώριους δεν λείπει πείρα και φαντασία. Πάει καιρός που οι πιο καπάτσες από τις καπνοβιοµηχανίες κατάφεραν να χρησιµοποιήσουν ως διαφηµιστικό ατού τις προειδοποιήσεις για τις φοβερές συνέπειες του καπνού! Ο µηχανισµός που εκµεταλλεύτηκαν είναι απλός στη βάση του: αν τροµάξεις έναν καπνιστή το πρώτο που σκέφτεται είναι να ανάψει τσιγάρο. Πειράµατα µαγνητικής σάρωσης του ανθρώπινου εγκέφαλου, που αναφέρει ο Linostrom στο βιβλίο του για τη βιολογία της κατανάλωσης (εκδ. Έσοπτρον) επιβεβαίωσαν ότι οι προειδοποιήσεις για τους κινδύνους του καπνίσµατος ενεργοποιούν την περιοχή ανταµοιβής, κάνουν δηλ. τα πειραµατόζωα να θέλουν τσιγάρο. Τον ίδιο µηχανισµό ανακάλυψε εµπειρικά ο Carr, ο περισσότερο γνωστός παγκοσµίως θεραπευτής από το κάπνισµα.
Γενικά µιλώντας, είναι απείρως αποτελεσµατικότερο να χρησιµοποιεί κανείς την αλήθεια για να παραπλανήσει, από το να κατασκευάζει εξ υπαρχής ψεύτικη πραγµατικότητα. Οποιοσδήποτε ηθοποιός, ή πολιτικός εν προκειµένω (τα δύο επαγγέλµατα διαφέρουν κυρίως ως προς την ηθική συγκρότηση όσων τα ασκούν), είναι πολύ πειστικότερος παίζοντας τον εαυτό του, απí ότι παριστάνοντας κάτι τελείως διαφορετικό. Σε τι όµως µπορεί να ωφελήσει η αδυναµία του Πρωθυπουργού;
Το µυαλό µου ξαναγύρισε στη συνέντευξη. Ο κ. Παπανδρέου µιλούσε µονότονα επί δύο ώρες, µε διαρκείς επαναλήψεις. Αυτό είναι σοβαρό µειονέκτηµα για κάποιον που θέλει να πείσει τους ακροατές του µε τα επιχειρήµατά του ή να τους καρφώσει στο µυαλό πέντε σαφείς, κοφτές ιδέες, όπως έκανε ο πατέρας του. Αυτός που το κάνει, κινδυνεύει, αντί να προσελκύσει την προσοχή σε όσα λέει, να αποκοιµίσει τον ακροατή του.
Για να το ξανασκεφθούµε όµως µια στιγµή. Τι ακριβώς συµβαίνει σε κάποιον που κοιµάται ή µισοκοιµάται; Αδυνατίζει η διαδικασία λογικής επεξεργασίας και φιλτραρίσµατος των πληροφοριών που δέχεται. Οι ´φύλακεςª της συνείδησης παραµερίζουν και ´ανοίγειª το υποσυνείδητο ευκολότερα στα έντονα φορτισµένα συναισθηµατικά µηνύµατα. Αυτό ακριβώς κάνουν όσοι ασκούν την ύπνωση, µια τεχνική από την χρήση της οποίας στη θεραπεία της υστερίας ξεκίνησε τις µελέτες του ο Φρόιντ. Δεν υπάρχει φυσικά υπνωτιστής που να βάζει αγριοφωνάρες. Όλοι σιγά µιλάνε και µονότονα. Χωρίς εντατικά λειτουργούσα συνείδηση, είναι γενικά ευκολότερο να γίνουν αποδεκτά, όχι µόνο τυχόν θεραπευτικά µηνύµατα, αλλά και διάφορες αντιφάσεις ή, ακόµα, καθαροί παραλογισµοί.
Είδηση, µε τη δηµοσιογραφική έννοια του όρου, δεν υπήρχε στη συνέντευξη, πλην µιας µάλλον αόριστα διατυπωµένης και µη δεσµευτικής απειλής για πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Ο Πρωθυπουργός περιορίστηκε να πει γνωστά πράγµατα. Η ´απειλήª του για εκλογές δεν διατυπώθηκε µε τη δέουσα ένταση, το απειλητικό µήνυµα δεν βγήκε έντονο και σαφές από την ίδια τη συνέντευξη, αυτό έγινε µε τη διαµεσολάβηση των ΜΜΕ. Από µόνο του, το δίληµµα Παπανδρέου ή εκλογές δεν ενεργοποιεί συναισθηµατικά τους πολίτες. Χρησιµοποιείται για να προσφέρει ορθολογικό πρόσχηµα στη λειτουργία του πραγµατικού εκβιασµού που θα δείξουµε ποιος είναι. Ποιο ήταν λοιπόν το µήνυµα της συνέντευξης;
Το πρώτο µήνυµα είναι ότι δεν µπορούσες να αποφύγεις τον Πρωθυπουργό, αφού τον έπαιζαν ταυτόχρονα επί δύο ώρες όλα τα κανάλια, στη ζώνη υψηλότερης τηλεθέασης. Όπως και µε τα άλλα διλήµµατα που συνηθίζει να θέτει στους δυστυχείς υπηκόους του, η επιλογή ήταν πάλι είτε Παπανδρέου είτε Παπανδρέου.
Το δεύτερο µήνυµα ήταν η αδυναµία του Πρωθυπουργού. Θα διερωτάσθε βέβαια: από πότε η αδυναµία ενός ηγέτη µπορεί να είναι πλεονέκτηµα; Στους συµβατικούς πολιτικούς όντως, είναι πολύ σοβαρό µειονέκτηµα. Δεν είναι σε αυτούς που ονοµάζω γκορµπατσωφικού τύπου: ηγέτες που µπορούν να καταλύσουν αυτοκαταστροφικές διαδικασίες στις δοµές των οποίων ηγούνται.
Νοµίζουµε ότι είµαστε µοντέρνοι, λογικοί, αυτεξούσιοι, πολιτισµένοι, ευφυείς. Νοµίζουµε επίσης ότι δεν έχουµε καµιά σχέση µε τα ζώα, ούτε καν µε τη γενηά των παππούδων µας. Στην πραγµατικότητα, η συντριπτική πλειοψηφία των αντιδράσεών µας, των πράξεων και προτιµήσεών µας, ακόµα και των απόψεών µας είναι προκαθορισµένη και ετεροκαθορισµένη και µάλιστα µε τρόπο που διαφεύγει από τον έλεγχο της συνείδησής µας. Παρά τα επιτεύγµατα του τεχνολογικού µας πολιτισµού, που µας δηµιουργούν την εντύπωση ότι είµαστε µικροί θεοί, παραµένουµε σε µεγάλο βαθµό προϊόντα µιας µακρότατης εξελικτικής πορείας, τα ´συµπεράσµαταª της οποίας έχουν εγγραφεί στα κύτταρά µας και παραµένουν, ακόµα κι όταν εξαφανισθούν οι συνθήκες που τα δηµιούργησαν.
Για το προϊστορικό, ζωώδες ασυνείδητό µας ο Γιώργος Παπανδρέου είναι ο πατέρας, ο αρχηγός, ο φύλαρχος, µε τριπλή µάλιστα έννοια: αρχηγός της χώρας, αρχηγός του µεγαλύτερου κόµµατός της, που οργάνωσε κάποτε τον αγώνα για ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία και κοινωνική δικαιοσύνη, αρχηγός της δυναστείας Παπανδρέου, γιος και άρα µετενσάρκωση του Ανδρέα Παπανδρέου. Τι θα συνέβαινε σε µια οικογένεια που βλέπει τον πατέρα, το στήριγµά της, αδύνατο σε µια τόσο κρίσιµη στιγµή; Θα θελήσει να τον στηρίξει, αγνοώντας τις αδυναµίες του. Τι θα συµβεί σε έναν στρατό που ο Αρχιστράτηγος εµφανίζεται αδύναµος µέσα στη µάχη; Θα τα χάσει και δεν θα ξέρει τι να κάνει. Σε κάθε περίπτωση, απέραντη θλίψη και απέραντη αποθάρρυνση θα κυριαρχήσει. Τα συναισθήµατα αυτά, αν επικρατήσουν, θα οδηγήσουν τους ψηφοφόρους είτε να απόσχουν, το πιθανότερο, είτε να ξαναστηρίξουν, µε βαριά καρδιά έστω, Παπανδρέου.
Η τακτική αυτή θα µπορούσε να γίνει µπούµερανγκ και να καταστρέψει τον Πρωθυπουργό σε µια περίπτωση. Αν ο Αντώνης Σαµαράς σήκωνε το γάντι και του απαντούσε: κάνε τώρα εκλογές. Οι εξοχώριοι σύµβουλοι όµως ξέρουν ότι δεν θα το κάνει. ëΙσως καλύτερα και από τον ίδιο τον Σαµαρά.
Θα µου πείτε ίσως ότι έχω µεγάλη φαντασία. Κι ότι όλα αυτά είναι αποκυήµατα της φαντασίας µου. Δεν έχω όµως µόνο εγώ φαντασία. Φαντασία έχουν και όσοι κατάφεραν τον µισό πλανήτη να πίνει Κόκα Κόλα και τον υπόλοιπο να λατρεύει ένα απωθητικό και πολύ επικίνδυνο δηλητήριο, τα τσιγάρα Μάρλµπορο.
Το τρίτο µήνυµα είναι αναµφισβήτητα το σπουδαιότερο: συγκεκριµενοποιεί και κάνει πιο απτά τα δύο προηγούµενα. Είναι η µαγική λέξη χρεωκοπία. Ο Πρωθυπουργός την επανέλαβε δεκάδες φορές, όπως ακριβώς φροντίζει η Κόκα Κόλα να περιλαµβάνει εικόνες ή υπαινιγµούς για το προϊόν της στα σήριαλ που χρηµατοδοτεί.
Είναι µια τροµερή λέξη, το ισοδύναµο του θανάτου στο συλλογικό υποσυνείδητο µιας µοντέρνας δυτικής κοινωνίας, όπως η ελληνική. Αν βέβαια, όπως µας λέει συνεχώς ο Πρωθυπουργός, το πρόβληµα είναι η διεθνής εικόνα της Ελλάδας, ιδίως στις αγορές, ο κ. Παπανδρέου θα έπρεπε να αποφεύγει τη λέξη αυτή όπως ο διάβολος το λιβάνι. Αυτοί που του συνέστησαν να χρησιµοποιήσει όχι µία, αλλά τριάντα ή σαράντα φορές σε δύο ώρες αυτή τη λέξη, δεν έδιναν δεκάρα τσακιστή για τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας. Όπως άλλωστε και η Κόκα Κόλα αδιαφορεί παντελώς για την ιστορία που διαδραµατίζεται στα σήριαλ, έτσι κι αυτοί αδιαφορούν παντελώς για τις ερωτήσεις της Τρέµη και τις απαντήσεις Παπανδρέου. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να µην ξεχνάει ο Πρωθυπουργός να µιλάει για χρεωκοπία κάθε τρία λεπτά. Και δεν το ξέχασε. Η µονοτονία εδώ έχει γίνει, όπως είπαµε, πλεονέκτηµα, γιατί χαµηλώνει το βαθµό εγρήγορσης της συνείδησης και το ασυνείδητο του τηλεθεατή προσλαµβάνει πιο εύκολα το κύριο µήνυµα της συνέντευξης, που δεν είναι βέβαια Παπανδρέου ή εκλογές, αλλά Παπανδρέου ή χρεωκοπία. Μπορεί να πει ότι θέλει για τον Παπανδρέου, να βρίσκει αηδιαστική τη συνέντευξη, ή να µιλάει απαξιωτικά, αλλά το φοβερό ερώτηµα ´που θα βρω τα λεφτάª, ´πως θα αποφύγω τη χρεωκοπίαª, κυκλοφορεί κάτω από τον φλοιό του εγκεφάλου του και γιí αυτό λειτουργεί πιο αποτελεσµατικά.
Αξίζει άλλωστε να δούµε τη λεπτή υφή του µηνύµατος. Δεν είναι ότι απλώς κινδυνεύουµε µε χρεωκοπία. Είναι ότι χρεωκοπήσαµε ήδη, όπως υποδηλώνει η όλη περιγραφή της χώρας ως απέραντα διεφθαρµένης και αναποτελεσµατικής. Το µήνυµα αποθαρρύνει, παραλύει, πανικοβάλλει, τροµοκρατεί. Δε σηκώνεσαι να κάνεις φασαρίες αν φοβάσαι ότι πέφτει το αεροπλάνο, πολύ περισσότερο αν σε έχουν πείσει ότι ήταν στην πραγµατικότητα είναι σαράβαλο. Το πολύ πολύ κάνεις τον σταυρό σου.
Η αποθάρρυνση, η ηττοπάθεια, η αίσθηση µαταιότητας είτε προκαλεί ένα κοινωνικό σύνδροµο της Στοκχόλµης, την γνωστή ταύτιση των οµήρων µε τους απαγωγείς, είτε, το πιθανότερο, διευρύνει το ρεύµα της αποχής, που είναι το προϊόν της εξουδετέρωσης αντίθετων συναισθηµατικών µηνυµάτων. Η φράση ´όλοι ίδιοι είναιª, που συχνά ακούµε, δεν χρησιµοποιείται εδώ ως εργαλείο εξέγερσης, αλλά υποταγής: σηµατοδοτεί παραίτηση, όχι αγώνα. Προσφέρει ένα καλό, δήθεν ηρωϊκό πρόσχηµα για να µη µπούµε στον δρόµο του Παπανδρέου και του µνηµονίου. Το πολιτικό µήνυµα των εκλογών δεν θα κριθεί από το ποσοστό συµµετοχής, αλλά από τα σχετικά ποσοστά. Από το πολιτικό µήνυµα των εκλογών θα εξαρτηθεί η δυνατότητα της κυβέρνησης να συνεχίσει την πολιτική του µνηµονίου, να επιφέρει νέα σκληρά πλήγµατα στο λαό, να αντισταθεί ή να δεχθεί ασµένως τις επιταγές της τρόικας.
Το τέταρτο και πέµπτο µήνυµα, που ενισχύει αποφασιστικά το τρίτο είναι η προσλαµβανόµενη από το ασυνείδητο του τηλεθεατή ειλικρίνεια και εντιµότητα του ποµπού. Ο κ. Παπανδρέου είναι αληθώς τροµαγµένος από την προοπτική µιας χρεωκοπίας, που δεν θα είναι µόνο της χώρας, αλλά και δική του. Οποιοσδήποτε στη θέση του θα ήταν τροµοκρατηµένος. Είτε θα µετέτρεπε τον φόβο σε µαχητικότητα και θα απειλούσε µε τα όποια πιστόλια έχει η χώρα, κάτι που µοιάζει κοντύτερα στην ψυχολογία του πατέρα του, είτε θα πήγαινε πάσο, όπως έκανε ο ίδιος. Πάντως ο φόβος του εγκρίνεται ως αυθεντικός από το ασυνείδητο του τηλεθεατή. Σε αυτόν προστίθεται και η εντιµότητα. Σκεφθείτε το, είναι σχεδόν αυτονόητο. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας είναι το τελευταίο πρόσωπο που θάθελε να εκφράζει αµφιβολίες για τη χώρα. Λογικά δεν έχει κανένα λόγο να το κάνει. Οι τηλεθεατές είναι προετοιµασµένοι να ακούσουν βερεσέ έναν Πρωθυπουργό που τους µιλάει για ισχυρή ëΕλλάδα, όχι όµως έναν που τους µιλάει για αδύναµη (στο σοβιετικό προηγούµενο, οι κατηγορίες κατά του κοµµουνισµού, διατυπωµένες από τον ΓΓ, απέκτησαν αυτοµάτως ισχύ αναµφισβήτητης αλήθειας, που δεν είχαν ασφαλώς όταν τις διατύπωνε η Φωνή της Αµερικής).
Το έκτο µήνυµα είναι οι αναφορές στη διαφθορά. Δεν έχουν να κάνουν µε το υπαρκτό πρόβληµα, που, αν πιστέψουµε την έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας, επιδεινώθηκε στον ένα χρόνο διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ. Μέσω της αναφοράς στη διαφθορά επιδιώκεται η διάχυση των ευθυνών στην κοινωνία, ώστε να εξουδετερωθεί το αίσθηµα της αδικίας, που µπορεί να προκαλέσει εξέγερση. Από την άλλη, οι αγανακτισµένοι έχουν µια ευκαιρία να ταυτισθούν µε τον αδιάφθορο πρωθυπουργό. Πένθος και ενοχή ορίζουν την κατάθλιψη σύµφωνα µε τους ψυχιάτρους. Ο όλος τρόπος µε τον οποίο ο Πρωθυπουργός αναφέρεται σε όλα τα προβλήµατα της χώρας, ως να είναι παρατηρητής και όχι ο επικεφαλής ενός κόµµατος που κυβερνά επί δεκαετίες, είναι επίσης σχεδιασµένος ως αλεξικέραυνο του ιδίου από την οργή.
Αυτά είναι τα συναισθήµατα που διαχέονται µαζικά από τη Διεθνή Των Συµβούλων, µέσω της ελληνικής κυβέρνησης: φόβος, παράλυση, πανικός, αποθάρρυνση, µαταίωση, πένθος, ενοχή. Για να πετύχει αυτός ο σχεδιασµός, απαραίτητος για µέτρα ακρωτηριασµού της ελληνικής κοινωνίας, καταβλήθηκε βέβαια ένα µεγάλο τίµηµα: αποσυντέθηκε έτι περαιτέρω η όποια εθνική αυτοπεποίθηση, εντάθηκε η οικονοµική ύφεση, καταστράφηκε η διεθνής εικόνα της χώρας.
Είναι µια σύγκρουση ανάµεσα στη Μάντισον και το αδιαµφισβήτητο πολιτικό ένστικτο του ελληνικού λαού.
Το δεύτερο κανονικά θα νικήσει κάποια στιγµή, όπως συνέβη στη µεταρρύθµιση του ασφαλιστικού επί Σηµίτη, στο δηµοψήφισµα για το σχέδιο Ανάν και στην εκλογή Σαµαρά. Το πρόβληµα είναι ότι δεν διαθέτει σήµερα ηγέτες έτοιµες να το εκφράσουν και ιδέες να το µορφοποιήσουν.
Ο Γιώργος Παπανδρέου υπερτερεί των πολιτικών του αντιπάλων για δύο βασικά λόγους:
α) εκµεταλλεύτηκε τα σοβαρά προβλήµατα της χώρας για να µετατρέψει τις αδυναµίες του σε πλεονεκτήµατα, κάνοντας πειστικά το δικό του, πρόβληµα της Ελλάδας
β) έχει ισχυρότερο συναισθηµατικό κίνητρο από τους αντιπάλους του: απειλείται ο ίδιος µε χρεωκοπία, µόνο καταφύγιό του αν αποτύχει είναι το εξωτερικό, ο διεθνής παράγων, πρέπει άρα να µείνει πάση θυσία πιστός στο πρόγραµµα. Σε άτοµα µε την ψυχολογία του ο φόβος της αποτυχίας είναι ισχυρότατο κίνητρο ψυχικής κινητοποίησης, που ενίοτε µπορεί να είναι πλεονέκτηµα έναντι ασφαλέστερων ή και γενικά ανώτερων αντιπάλων. Αντίθετα µε τον κ. Παπανδρέου που µπήκε στον χορό, η µεν Δεξιά φοβάται την εξουσία, η δε Αριστερά το τελευταίο που σκέφτεται είναι να τη διεκδικήσει.
Aναρτήθηκε στο ιστολόγιο
gremistis.blogspot.com
