Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ – ΚΑΖΙΝΟ
Από το Έθνος
Τελικά έχει καταντήσει ρουτίνα. Οποια πέτρα του σκανδάλου κι αν σηκώσεις, θα βρεις την Deutsche Bank από κάτω.
Οι σχετικές με τη γερμανική τράπεζα-κολοσσό εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας αφορούν δύο διαφορετικές υποθέσεις, εξίσου σοβαρές. Παραποίηση ισολογισμού και συμμετοχή σε ξέπλυμα και φοροδιαφυγή με τη χρήση φορολογικών παραδείσων.
Πρώτα έγινε γνωστό ότι ξεκίνησε έρευνα και στη Γερμανία, από την εποπτική αρχή του πιστωτικού συστήματος (Bafin) και την κεντρική τράπεζα της χώρας (Bundesbank), για να εξακριβωθεί αν η Deutsche Bank απέκρυψε απώλειες που είχε την περίοδο της χρηματιστηριακής βύθισης 2007-2009 από παράγωγα.
Οι απώλειες αυτές, που δεν καταγράφηκαν με τον τρόπο που έπρεπε, όπως καταγγέλλεται, εκτιμώνται μεταξύ 4 και 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων (3,1-9,3 δισ. ευρώ) και προήλθαν από τοποθετήσεις-μαμούθ ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων (μεταξύ 120 και 200 δισ. υπολογίστηκαν), τις οποίες είχε κάνει η Deutsche Bank σε σύνθετα χρηματο-οικονομικά προϊόντα την περίοδο 2006-2009.
Το ποσό των απωλειών απ’ αυτές τις τοποθετήσεις φαίνεται ότι υποτίμησε η γερμανική τράπεζα, προκειμένου να εξωραΐσει τον ισολογισμό της και να μη δεσμευτεί από όρους που συνοδεύουν τα προγράμματα ανακεφαλαιοποίησης. Την περίοδο εκείνη ο -έως και την περασμένη άνοιξη- ισχυρός άντρας της Deutsche Bank Γιόζεφ Ακερμαν, εκ των εμπίστων της Μέρκελ, έλεγε ότι «θα ήταν ντροπή για την Deutsche Bank» η κρατική ενίσχυση.
Πιο συγκεκριμένα, η υπόθεση που αρχίζει με μεγάλη καθυστέρηση να ερευνάται στη Γερμανία αφορά τις τιτλοποιημένες δανειακές υποχρεώσεις (CDO) που είχε εκδώσει η Deutsche Bank, κυρίως στο διάστημα 2004-2008. Τα δάνεια που τιτλοποιήθηκαν ήταν στεγαστικές υποθήκες. Αυτές κατέρρευσαν κι αποτέλεσαν τον πυροκροτητή για την ωρολογιακή βόμβα του καζινο-καπιταλισμού που έσκασε το 2007-2008.
Στοιχήματα με CDS
Η Deutsche Bank είχε φτιάξει και μοχλευμένα προϊόντα, τα οποία έδιναν στους επενδυτές την επιλογή να «φύγουν» αν η επένδυση αποτύχει, πράγμα που έκαναν αφήνοντας την εκδότρια τράπεζα να καλύψει τις θέσεις τους.
Ας σημειωθεί ότι την ίδια στιγμή που η Deutsche Bank πουλούσε τα συγκεκριμένα προϊόντα, τα οποία θα αποδεικνύονταν κερδοφόρα αν οι εξελίξεις ήταν ομαλές στη στεγαστική αγορά, στοιχημάτιζε με CDS εναντίον των τιτλοποιημένων ενυπόθηκων δανείων.
Οι συγκεκριμένες αποκαλύψεις δεν είναι καινούργιες. Την Deutsche Bank έχουν «καρφώσει» στην επιτροπή κεφαλαιαγοράς της αμερικανικής Γερουσίας (SEC) τρεις διαφορετικοί μάρτυρες -insiders, πρώην υπάλληλοί της Deutsche Bank- εδώ και τρία χρόνια. Η τράπεζα αρνείται ότι υπέπεσε σε οποιοδήποτε αδίκημα, επικαλείται ανεξάρτητη έρευνα που έχει διεξαγάγει και υπογραμμίζει ότι συνεργάζεται με τις αρχές, τόσο στη Γερμανία όσο και στις ΗΠΑ.
Σχετικές με τα παράγωγα που εξέδωσε και οδήγησαν στις μοιραίες για την παγκόσμια οικονομία εξελίξεις των τελευταίων ετών είναι οι αγωγές που έχουν κατατεθεί από πολλές εταιρείες και επενδυτές από διάφορα μέρη του κόσμου. H Deutsche Bank φαίνεται να τα έχει υπολογίσει όλα, δεσμεύοντας συνολικά 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ για να πληρώσει τα ποσά που θα επιδικαστούν, καθώς και για να καλύψει τα διάφορα πρόστιμα που αναμένει να της επιβληθούν απ’ τις εποπτικές αρχές.
Ειδικότερα, περίπου 300 εκατομμύρια ευρώ (390 εκατ. δολάρια) προορίζονται, όπως έγραψε το «Der Spiegel», για να καλύψουν το πρόστιμο που θα επιβληθεί στη γερμανική τράπεζα, όπως δείχνουν όλα, από τους Αμερικανούς για σπάσιμο του διεθνούς εμπάργκο στο Ιράν.
Τα 600 εκατομμύρια απ’ τα 2,4 δισ. που έχει βάλει στην άκρη προορίζονται για το πρόστιμο που αναμένεται να της επιβληθεί για την -από κοινού με άλλες μεγάλες τράπεζες- χειραγώγηση του διατραπεζικού επιτοκίου αναφοράς Libor στο διάστημα 2005-2009. Για την υπόθεση απομακρύνθηκαν κάποια μεσαία στελέχη της τράπεζας, που σήκωσαν το βάρος των κατηγοριών παρότι είναι δύσκολο να δρούσαν εν αγνοία των υψηλών κλιμακίων.
Το Libor
Η «Wall Street Journal» αποκάλυψε πριν από λίγους μήνες ότι η Deutsche Bank είχε κερδίσει χάρη σε πετυχημένα -ουσιαστικά στημένα- στοιχήματα συνδεδεμένα με το Libor και άλλα επιτόκια αναφοράς τουλάχιστον 500 εκατομμύρια ευρώ. Τώρα φαίνεται να έρχεται σιγά σιγά η ώρα του λογαριασμού. Ηδη, για την υπόθεση του Libor, Barclays και UBS έχουν καταβάλει πρόστιμα 450 εκατ. και 1,5 δισ. δολαρίων αντίστοιχα στις βρετανικές και αμερικανικές αρχές.
Η υπόθεση με το Libor έχει βάλει «ψύλλους στ’ αυτιά» των εποπτικών αρχών και σχετικά με την επιτροπή εκείνη που καθορίζει τις τιμές των μελλοντικών συμβολαίων χρυσού, η οποία συμφωνείται με παρόμοιο τρόπο από στελέχη πέντε τραπεζών. Φυσικά η Deutsche Bank είναι μια απ’ αυτές τις πέντε τράπεζες.
Η πολυπλόκαμη τράπεζα φαίνεται ότι έχει εμπλοκή και στο σκάνδαλο Λαυρεντιάδη, καθώς είχε ετοιμάσει ένα επενδυτικό πλάνο για την εταιρεία του Alapis, το οποίο κατά τα φαινόμενα οδήγησε στη λεηλασία της «συγγενικής» Proton Bank. Μπορεί κανείς να εντοπίσει εύκολα στο Διαδίκτυο τις εκθέσεις με τις οποίες η γερμανική τράπεζα προέβλεπε ράλι ανόδου της μετοχής της Alapis και τις συστάσεις προς τους επενδυτές για αγορά, ακόμα και στα τέλη του 2009.
Η Deutsche Bank φαίνεται ότι μπορεί να εξαγοράζει με λίγα ή περισσότερα εκατομμύρια την απεμπλοκή από τις πάμπολλες νομικές περιπέτειές της και ταυτόχρονα να δαγκώνει με την κριτική της τη γερμανική πολιτική ηγεσία. Δεν υπάρχουν πολλοί στην Ευρώπη με τη δύναμη να κάνουν αυτό το τελευταίο.
«Εκβιασμός»
Η γερμανική τράπεζα το έπραξε με την έκθεση που δημοσιοποίησε στα τέλη Μαρτίου. Με αυτήν η τράπεζα δήλωνε απογοητευμένη από τη λύση που δόθηκε στην Κύπρο και την ανύπαρκτη μέριμνα για ανάπτυξη που δείχνει η κυβέρνηση Μέρκελ.
Προτρέπει δε τους πελάτες της να πουλήσουν ευρώ, ώσπου η ισοτιμία του με το δολάριο να πέσει στο 1,20. Δεν είναι ανάγκη να είναι κανείς συνωμοσιολόγος για να συνδέσει με τη συγκεκριμένη έκθεση την ανακίνηση από την Bundesbank και την Bafin της υπόθεσης για τις κρυμμένες απώλειες της Deutsche Bank από τα τοξικά ομόλογα.
Ούτε να είναι μάντης για να προβλέψει ότι, όταν κάτσει η σκόνη, όλα θα είναι όπως πριν. Αρκεί μόνο να δει ότι η εξάρτηση της γερμανικής οικονομίας από την Deutsche Bank έχει διπλασιαστεί τα τελευταία πέντε χρόνια. Το 2008 είχε χορηγήσει το 7,23% των δανείων που παρέχονταν στις γερμανικές επιχειρήσεις, ενώ το 2012 το 15,9%.
Υπόγειες πρακτικές
Χαρτοφυλάκιο με offshore και πράκτορες
Το όνομα της Deutsche Bank ξανατυπώθηκε την εβδομάδα που πέρασε στις σελίδες του διεθνούς Τύπου σε μια άλλη υπόθεση με διεθνές ενδιαφέρον. Οπως προέκυψε από τα στοιχεία που παραδόθηκαν στο ΙCIJ (International Consortium of Investigative Journalists/ Διεθνής Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων) για τους φορολογικούς παραδείσους, η Deutsche Bank μαζί με άλλες μεγάλες τράπεζες παίζει κεντρικό ρόλο στη φυγάδευση κεφαλαίων σε offshore κέντρα.
Γερμανικά ΜΜΕ, όπως η Süddeutsche Zeitung και το NDR, που συνέδραμαν στην επεξεργασία των στοιχείων που κάποιος μυστηριώδης insider με συνείδηση έστειλε στο ICIJ, αποκάλυψαν ότι μόνο από ένα κέντρο υπεράκτιας τραπεζικής, τη Σιγκαπούρη, η Deutsche Bank μέσω του υποκαταστήματός της εκεί έστησε περισσότερες από 300 εταιρείες σε άλλους φορολογικούς παραδείσους, οι πιο πολλές στις Παρθένους Νήσους.
Η τράπεζα φαίνεται να επιμένει να καλύπτει με ανωνυμία τους πελάτες της, ενώ εκπρόσωπός της δήλωσε ότι «έχει λάβει μέτρα» για να μη γίνεται ξέπλυμα μαύρου χρήματος δια των υπηρεσιών της. Λογικά, όμως, ελάχιστοι πείθονται από τέτοιες διαβεβαιώσεις.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν το περιοδικό «Der Spiegel» κυκλοφορούσε με εξώφυλλο αφιερωμένο στα σκάνδαλα της γερμανικής τράπεζας, ήταν διαφορετική η αφορμή.
Είχε προηγηθεί μεγάλη αστυνομική έφοδος στα κεντρικά της τράπεζας, σαν να ήταν το κρησφύγετο μιας εγκληματικής οργάνωσης του κοινού ποινικού δικαίου. Αιτία για την κινητοποίηση της γερμανικής αστυνομίας ήταν η υποψία ότι η τράπεζα απέφυγε να πληρώσει εκατοντάδες εκατομμύρια σε φόρους απροκρύπτοντας έσοδα από τα συμβόλαια για ανταλλαγή αερίων του θερμοκηπίου – άλλη μια αγορά αέρα κοπανιστού, κυριολεκτικά.
Ηδη για την υπόθεση έχουν καταδικαστεί έξι άτομα, ενώ άλλα 25 στελέχη του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος κατηγορούνται για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
1,5 δισ. ευρώ
Επίσης, αναμένεται σύντομα να καθοριστεί το ύψος της αποζημίωσης που θα καταβάλει η Deutsche Bank στους κληρονόμους του Λίο Κιρχ, η μιντιακή αυτοκρατορία του οποίου κατέρρευσε το 2002 και εξαιτίας των ενεργειών της τότε ηγεσίας της γερμανικής τράπεζας. Το ποσό που θα κληθεί να πληρώσει η τράπεζα μπορεί να φτάσει ακόμα και το 1,5 δισ. ευρώ.
Ο Κιρχ είχε τεθεί υπό παρακολούθηση από ιδιωτικούς ερευνητές που προσέλαβε η Deutsche Bank, ενώ η νομική φίρμα (Bub, Gauweiler & Partner) που τον εκπροσωπούσε έγινε στόχος και αυτή.
«Πράκτορες» της τράπεζας προσπάθησαν να εισχωρήσουν σε αυτή για να έχουν πληροφόρηση από πρώτο χέρι.
Δεκάδες άλλα πρόσωπα τέθηκαν υπό παρακολούθηση για τουλάχιστον έξι χρόνια, απ’ το 2001 έως το 2007, από τους ντετέκτιβ της τράπεζας, μεταξύ αυτών και μέτοχοί της που είχαν τολμήσει να κάνουν κριτική στις ενέργειές της, όπως ο Μίχαελ Μπόντορφ.
Την κυνηγάνε παντού
Ανοιχτοί λογαριασμοί με Ιταλία και Ολλανδία
Παρά το γεγονός ότι αρνείται τα ταχυδακτυλουργικά με τα παράγωγα, την Deutsche Bank κατηγορεί και η αρχαιότερη τράπεζα του κόσμου, η ιταλική Monte dei Paschi di Siena ότι της παρέδωσε την τεχνογνωσία για ένα σύνθετο προϊόν ικανό να κρύψει ζημίες ύψους 730 εκατομμυρίων ευρώ που είχε από άλλα παράγωγα την αμέσως προηγούμενη περίοδο της χρηματιστηριακής τρικυμίας του 2007-2008.
Το δομημένο προϊόν παραδόθηκε στην ιταλική τράπεζα απ’ τους Γερμανούς «ειδικούς» το 2008, όταν επίκειτο έλεγχος απ’ τις ρυθμιστικές αρχές στην Ιταλία.
Ερευνες για χειραγώγηση
Αλλο ανοιχτό μέτωπο φαίνεται να έχει η Deutsche Bank και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη χειραγώγηση της αγοράς των CDS. Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις, όπως έχει ανακοινωθεί απ’ τις ευρωπαϊκές αρχές, ότι η γερμανική τράπεζα, μαζί με την υπόλοιπη γνωστή αγέλη τραπεζών, εκμεταλλεύθηκε τη δεσπόζουσα θέση της προκειμένου να εμποδίσει την ανάπτυξη μιας υγιούς αγοράς των συγκεκριμένων παραγώγων.
Ας μην έχουμε όμως υψηλές απαιτήσεις απ’ την αντιμονοπωλιακή πολιτική της ΕΕ, διότι τα stress tests στα οποία υπέβαλε την Deutsche Bank, που ήταν εξαντλητικά για άλλα τραπεζικά συστήματα, δεν έδειξαν την έκθεσή της στα τοξικά ομόλογα στο παρελθόν.
Αντίθετα, οι ντιρεκτίβες των Βρυξελλών οδήγησαν άλλες τράπεζες στην εθνικοποίηση, σε επανενώσεις και άλλες κινήσεις που βοήθησαν την Deutsche Bank να εξαπλωθεί.
Για παράδειγμα, η ολλανδική ABN Amro, αφού συγχωνεύτηκε με την επίσης εθνικοποιημένη Fortis, αναγκάστηκε απ’ την Κομισιόν να πουλήσει τη θυγατρική της HBU, όπου φυλούσε τον χρυσό της, στην Deutsche Bank, που ανέλαβε να διεκπεραιώνει τις απαιτήσεις των πελατών της ABN Amro για χρυσό.
Πριν από λίγες ημέρες η Deutsche Bank έπαψε τις δραστηριότητες της HBU και το αποτέλεσμα είναι ότι σήμερα η ABN Amro δεν είναι πια σε θέση να πουλήσει πραγματικό χρυσό στους πελάτες της.
ΝΙΚΗΤΑΣ ΚΟΥΡΙΔΑΚΗΣ
