Ένα κοινωνικό πείραμα στην Κομοτηνή

Οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις στην Κομοτηνή

του Δημήτρη Αμανατίδη από τη Ρήξη φ. 96 που κυκλοφορεί

Η Αδέσποτη Κίνηση Πολιτών Σπάρτακος δημιουργήθηκε στην Κομοτηνή το Σεπτέμβριο  του 2010 λίγο πριν τις δημοτικές εκλογές.  Πέρα από τις συζητήσεις μας για τα πολιτικά και εθνικά θέματα, σημαντική θέση είχαν και τα κοινωνικά και το αν θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι για να βοηθήσουμε τον κόσμο σε επίπεδο καθημερινότητας, αλληλεγγύης και κοινωνικής συνοχής.
Έπεσαν στο τραπέζι πολλές ιδέες και αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε με τις πιο ταπεινές και αναλόγως να συνεχίσουμε.
Αυτή που προκρίναμε σαν πρώτο βήμα ήταν η δημιουργία του πρώτου συνεργατικού αστικού λαχανόκηπου μέσα στην Κομοτηνή και αναλόγως της απήχησής του θα προχωρούσαμε.
Έτσι, από το χειμώνα του 2011 ξεκίνησαν οι προετοιμασίες για τη δημιουργία συνεργατικού αστικού λαχανόκηπου για την εκπαίδευση εθελοντών και οικογενειών στην παραγωγή ασφαλών, ποιοτικών και υγιεινών λαχανικών, με ήπιες μεθόδους, χωρίς χημικά, για ιδιοκατανάλωση.
Ξεκινήσαμε να ψάχνουμε μέσα και γύρω από την Κομοτηνή για εγκαταλειμμένους ιδιωτικούς χώρους (οικόπεδα και χωράφια). Η  αρχική επιφύλαξη των ιδιοκτητών γρήγορα μετατράπηκε σε θερμή υποστήριξη. Τους εξηγήσαμε ποιοι είμαστε, τι θέλουμε να κάνουμε και τι θέλουμε από αυτούς, δηλαδή:
Η ομάδα του «Σπάρτακου» (της αδέσποτης δημοτικής κίνησης), θέλοντας να βοηθήσει τον κόσμο να ξαναμάθει τι θα πει συνεργασία, να μάθει να καλλιεργεί τα λαχανικά που χρειάζεται για το σπίτι του και να ξαναζωντανέψει τις γειτονιές και τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, ζητάει  από τους ιδιοκτήτες που έχουν εκτάσεις εγκαταλειμμένες να τους τις παραχωρήσουν με χρησιδάνειο χωρίς οικονομικά ανταλλάγματα για όσα χρόνια δεν τις χρειάζονται. Σαν αντίδωρο, ο «Σπάρτακος» θα καθαρίσει το χώρο, θα αναθέσει σε τοπογράφο τη σύνταξη τοπογραφικού (αν δεν υπάρχει), θα περιφράξει το χώρο και θα μεριμνήσει για την ύδρευσή του. Όταν οι ιδιοκτήτες τον χρειαστούν, θα τους τον παραδώσουμε όπως τον έχουμε διαμορφώσει.
Σήμερα έχουμε σε λειτουργία τους παρακάτω λαχανόκηπους:
– 1ος Συνεργατικός Λαχανόκηπος περιοχής οδού Κοσμίου, έκτασης 3.5 στρεμ. με 45 καλλιεργητές.
– 2ος    Σ. Λ. περιοχής Αγ. Βαρβάρας, έκτασης 1.2 στρεμ. με 22 καλλιεργητές
– 3ος  Σ.Λ. περιοχής Ο.Α.Ε.Δ. , έκτασης 5 στρεμ. με 60 καλλιεργητές
Ο κάθε καλλιεργητής παίρνει 50 τ.μ., έχει την υποχρέωση να πληρώσει εφάπαξ το ποσό των 50 έως 80 ευρώ (για τη διαμόρφωση και κατασκευή των υποδομών), συμμετέχει ομαδικά σε κάθε εργασία του λαχανόκηπου, καλλιεργεί χωρίς χημικά τα λαχανικά της οικογένειάς του και στηρίζεται τεχνικά από γεωπόνο, αλλά και παλιούς μπαχτσεβάνηδες που έχουν μοιραστεί σε κάθε λαχανόκηπο ώστε να βοηθάνε τους νεότερους και άμαθους.
Η ανταπόκριση του κόσμου είναι εντυπωσιακή, όλοι οι λαχανόκηποι συμπληρώθηκαν αμέσως, δεν υπάρχουν κενές θέσεις και η μεγάλη λίστα αναμονής μάς αναγκάζει να συνεχίζουμε το ψάξιμο για νέους χώρους. Ήδη μέσα στο Σεπτέμβριο 2013 θα ξεκινήσει ο 4ος λαχανόκηπος, έκτασης 2 στρεμμάτων.
Μετά τα εντυπωσιακά αποτελέσματα, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο, δηλαδή τη δημιουργία μιας δομής με σαφή νομική μορφή. Αυτή που μας εξυπηρετεί είναι η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση βάσει του Ν.4019/2011  – το μόνο θετικό στοιχείο που προσέφερε ο ΓΑΠ από το πέρασμά του από την πρωθυπουργία.
Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) διοικείται ισότιμα από τα μέλη της και η λειτουργία της βασίζεται στην επιδίωξη συλλογικού οφέλους, ενώ το κέρδος της προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν αποκλειστικά το κοινωνικό συμφέρον.
Ανάλογα με τον ειδικότερο σκοπό που εξυπηρετούν οι Κοιν.Σ.Επ. διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: ΚοινΣΕπ ΕΝΤΑΞΗΣ, ΚοινΣΕπ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ και ΚοινΣΕπ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ & ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ.
Μία ΚοινΣΕπ δεν διανέμει κέρδη. Τα τυχόν κέρδη της πηγαίνουν κατά 5% για τη δημιουργία αποθεματικού, μπορούν να δοθούν μέχρι 35% στους εργαζόμενους (οι οποίο παίρνουν τις προβλεπόμενες βασικές αμοιβές, και τουλάχιστον 60% (μέχρι 95%) διατίθεται για τις δραστηριότητες της ΚοινΣΕπ και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Οι ΚοινΣΕπ μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο και τους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού.
Έτσι φτάσαμε, το Μάρτιο του 2013, να ιδρύσουμε τον ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. με στόχευση τη διατροφική και ενεργειακή αυτάρκεια και την παραγωγή χαμηλού κόστους αγροτεχνολογία για όλους.
Ο συνεταιρισμός μας έχει αυτή την στιγμή δεκαέξι ιδρυτικά μέλη, επιστήμονες, αλλά και ανέργους για τους οποίους θέλουμε να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας, η έδρα του συνεταιρισμού βρίσκεται στο Μικρό Κρανοβούνιο του Δήμου Κομοτηνής.
Για την ευόδωση των σκοπών του ο συνεταιρισμός μπορεί να ασκήσει οποιασδήποτε μορφής οικονομική δραστηριότητα παραγωγικού, καταναλωτικού, εμπορικού, μεταφορικού, τουριστικού, οικοδομικού, αναπτυξιακού, κοινωνικού, εκπαιδευτικού ή πολιτιστικού χαρακτήρα.
Στα άμεσα σχέδιά μας είναι:
– η δημιουργία μικρού φυτωρίου παραγωγής σποροφύτων ντόπιων ποικιλιών για τις ανάγκες μας, αλλά και πώλησή τους στην τοπική αγορά, καθώς υπάρχει έλλειψη ντόπιου πολλαπλασιαστικού υλικού
– η παραγωγή προϊόντων πρωτογενούς τομέα (σιτηρά, λαχανικά, αυγά, κρέας πουλερικών και κουνελιών), η μεταποίησή τους (άλευρα, ζυμαρικά, πίτες, κονσέρβες, μαρμελάδες, αποξηραμένα φρούτα)
– η παραγωγή φθηνών πρακτικών και αποδοτικών εργαλείων και βοηθημάτων που χρειάζονται οι ερασιτέχνες παραγωγοί και εκτροφείς οικόσιτων παραγωγικών ζώων (εργαλεία σποράς, επεξεργασίας εδάφους, κλουβιά, ταΐστρες, ποτίστρες ζώων, εργαλεία σφαγής, καπνιστήρια κρεάτων κτλ).
Η διάθεση των προϊόντων θα γίνεται τοπικά μέσω πρατηρίου, αλλά και μέσω διαδικτύου για την υπόλοιπη Ελλάδα.
Ήδη έχουμε παράγει σε πειραματικό αγρόκτημα 10 στρεμμάτων για πρώτη φορά στη Ροδόπη δίκοκκο σιτάρι τύπου ντίγκελ με πολύ καλά αποτελέσματα, χωρίς χρήση αγροχημικών.
Κανένα μνημόνιο, ή δάνειο, δεν πρόκειται να μας σώσει εδώ που έχουμε φτάσει σαν κοινωνία. Από τη στιγμή που χάσαμε την αυτάρκειά μας και μάθαμε στον παρασιτισμό των δανεικών και των επιδοτήσεων χάσαμε και την ελευθερία μας.
Πρέπει να εκμεταλλευτούμε τον πραγματικό μας χρυσό που έχουμε ανεκμετάλλευτο και είναι τα χωράφια, που κάθονται χέρσα ή γεμίζουν φωτοβολταϊκά, και τη νεολαία μας που γεμίζει τις καφετέριες  και  παραπονιέται ότι δεν βρίσκει δουλειά, ενώ οι εργάτες γης έρχονται από τις γύρω βαλκανικές χώρες.
Δεν χρειαζόμαστε πια άλλους γιατρούς, μηχανικούς, δικηγόρους,  που θα τους σπουδάζουμε ξοδεύοντας σαν γονείς μια περιουσία και μετά θα τους στέλνουμε στο εξωτερικό.
Πρέπει να ενισχυθεί η τεχνική εκπαίδευση όλων των βαθμίδων  (και όχι να κλείνουν τα τεχνικά σχολεία) και ειδικότερα στους τομείς του πρωτογενούς τομέα, που μπορούν πραγματικά να αναπτύξουν την τοπική οικονομία σε πρώτη φάση,  αλλά και τις εξαγωγές με σωστή οργάνωση.
Παράγουμε ό,τι μπορούμε για τις ανάγκες των οικογενειών μας, της χώρας μας και στηρίζουμε τις υγιείς συνεταιριστικές επιχειρήσεις και την τοπική παραγωγή.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα μας στο www.spartakos.eu . (Το κείμενο ολόκληρο στην ιστοσελίδα του Άρδην και του Σπάρτακου)

*Ο Δημήτρης Αμανατίδης είναι γεωπόνος και μέλος της Κίνησης Πολιτών Σπάρτακος, το παραπάνω κείμενο διάβαστηκε στην εκδήλωση “Η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και τα εναλλακτικά οικονομικά εγχειρήματα” που έγινε στο Βελβεντό την Πέμπτη 29 Αυγούστου.