Κυρίαρχο θέμα στη διάσκεψη για τη Συρία ήταν η παραμονή ή μη του Ασαντ στην εξουσία – Την Παρασκευή, η πρώτη άμεση συνομιλία κυβέρνησης-αντιπολίτευσης.
ΜΟΝΤΡΕ – Κυρίαρχο θέμα στη διάσκεψη για τη Συρία ήταν η παραμονή ή μη του Ασαντ στην εξουσία – Αύριο η πρώτη άμεση συνομιλία κυβέρνησης-αντιπολίτευσης
→Τζον Κέρι: «Δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη και σταθερότητα με τον Ασαντ στην εξουσία» – Σεργκέι Λαβρόφ: «Να σταματήσουν να αναμειγνύονται στις εσωτερικές υποθέσεις της Συρίας. «Δεσμευτικό κείμενο για την πλήρη μεταβίβαση της εξουσίας σε μεταβατική κυβέρνηση», ζητά η συριακή αντιπολίτευση. Σαουδάραβες: «Αμεση αποχώρηση ξένων μαχητών» – «Δεν περιμένει θαύματα» ο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγιερ
Του Νικόλα Ζηργάνου από την Εφημερίδα των Συντακτών
Η χθεσινή πανηγυρική έναρξη της ειρηνευτικής διάσκεψης για τη Συρία στο Μοντρέ, παρουσία 40 υπουργών Εξωτερικών και αξιωματούχων διεθνών οργανισμών, έφερε για πρώτη φορά -σχεδόν τρία χρόνια από την έναρξη των συγκρούσεων- στην ίδια αίθουσα το καθεστώς της Δαμασκού και την εξόριστη συριακή αντιπολίτευση (στην πράξη, ένα μόνο μέρος της, αυτό που υποστηρίζουν η Δύση, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία). Αυτή ήταν μάλλον και η μόνη επιτυχία της χθεσινής τελετουργίας, που βρήκε κατά τα άλλα όλους τους παίχτες της συριακής τραγωδίας οχυρωμένους στα χαρακώματά τους να ανταλλάσσουν πυρά εκ του συστάδην.
Στην αίθουσα της διάσκεψης, δίπλα από την ειδυλλιακή λίμνη του Λε Μαν, οι αντιπρόσωποι των δύο στρατοπέδων έβγαλαν πύρινους λόγους ο ένας εις βάρος του άλλου, μέσα σε οξυμένο κλίμα πόλωσης.
Οι αψιμαχίες άρχισαν με φραστικό επεισόδιο μεταξύ του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, και του επικεφαλής της συριακής αντιπροσωπείας, υπουργού Εξωτερικών, Ουάλιντ αλ Μουάλεμ, για υπέρβαση χρόνου ομιλίας του Σύρου αξιωματούχου.
Ομως, σύντομα, οι αντιπαραθέσεις πήραν πολιτικό χαρακτήρα, έφυγαν από τη διαδικασία και αναδείχτηκαν οι βασικές θέσεις των δύο πλευρών. Κυρίαρχο θέμα, όπως αναμενόταν, ήταν η παραμονή ή μη του Μπασάρ αλ Ασαντ στην εξουσία. Να φύγει, υποστήριζαν οι μεν, δεν πρόκειται να αποχωρήσει, απαντούσαν οι δε, με τους Αμερικανούς και τους Ρώσους -σε ήπιους τόνους και με φρασεολογία που αφήνει περιθώρια ελιγμών- να είναι διχασμένοι πάνω στο θέμα και να διαφωνούν στην ερμηνεία της σχετικής (ασαφούς) απόφασης της πρώτης ειρηνευτικής διάσκεψης (Γενεύη 1), που είχε διεξαχθεί τον Ιούνιο του 2012, σχετικά με τη μεταβατική κυβέρνηση και τις αρμοδιότητές της.
«Δεν μπορεί να υπάρξει ειρήνη και σταθερότητα με τον Ασαντ στην εξουσία» υποστήριξε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι, ο οποίος δήλωσε ότι ο Ασαντ «είναι μαγνήτης για τους τρομοκράτες όλου του κόσμου».
Κατά τα άλλα, από το επίσημο βήμα ακούστηκαν όσα περιμέναμε. Ο ηγέτης της συριακής αντιπολίτευσης, Αχμεντ Τζάμπρα (ο οποίος θεωρείται πολύ στενά συνδεδεμένος με τη Σαουδική Αραβία), κατηγόρησε την κυβέρνηση της Δαμασκού για εγκλήματα πολέμου στο ναζιστικό πρότυπο. Ο Τζάμπρα αναφέρθηκε στο αποκλειστικό δημοσίευμα της εφημερίδας «Γκάρντιαν», η οποία δημοσίευσε, παραμονές της διάσκεψης, βρετανική έκθεση -που έγινε για λογαριασμό του Κατάρ- και αποκάλυψε με 55.000 φωτογραφικά ντοκουμέντα εκτελέσεις και βασανιστήρια σε 11.000 κρατούμενους του συριακού καθεστώτος. Την έκθεση απέρριψε ο Σύρος υπουργός Εξωτερικών ως «πλαστή», χαρακτήρισε ως «τρομοκράτες» συλλήβδην όλες τις ένοπλες οργανώσεις αντίστασης στο καθεστώς Ασαντ και προειδοποίησε ότι οι επικριτικές δηλώσεις εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σαουδικής Αραβίας εγείρουν αμφιβολίες για τη «νομιμότητα» των συνομιλιών. Πάντως, το θέμα αυτό, όπως και η χρήση χημικών όπλων κατά αμάχων αλλά και οι εκτελέσεις και οι βασανισμοί αιχμαλώτων από ισλαμικές εξτρεμιστικές οργανώσεις, θα πάρει τον δρόμο του Διεθνούς Δικαστηρίου.
Η αντιπολίτευση ζήτησε από τη συριακή κυβερνητική αντιπροσωπεία να υπογράψει άμεσα δεσμευτικό κείμενο για την πλήρη μεταβίβαση της εξουσίας από τον Ασαντ σε μια μεταβατική κυβέρνηση και αργότερα, εκπρόσωπός του δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι η αντιπολίτευση ετοιμάζει συγκεκριμένη πρόταση για έναν οδικό χάρτη που θα καταλήγει σε ελεύθερες εκλογές.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ τόνισε ότι στόχος της διάσκεψης είναι να δοθεί ένα τέλος στην τραγική σύρραξη και να αποτραπεί η επέκτασή της σε άλλες χώρες της περιοχής. Ο Λαβρόφ κάλεσε «τους εξωτερικούς παράγοντες της κρίσης» (οι περισσότεροι από τους οποίους είναι παρόντες στη διάσκεψη) να σταματήσουν να αναμειγνύονται στις εσωτερικές υποθέσεις της Συρίας.
Οι Σαουδάραβες επικεντρώθηκαν στην παρουσία ξένων μαχητών, σιιτών του Ιράκ και δυνάμεων της σιιτικής Χεζμπολάχ του Λιβάνου σε συριακό έδαφος και απαίτησαν την άμεση αποχώρησή τους.
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Λοράν Φαμπιούς, επικεντρώθηκε στην ανθρωπιστική πλευρά της κρίσης στη Συρία, ζήτησε να υπάρξει άμεση κατάπαυση του πυρός, να ανοίξουν ανθρωπιστικοί διάδρομοι για να παρασχεθεί βοήθεια στους εγκλωβισμένους αμάχους και κάλεσε τις δύο πλευρές να αναζητήσουν μια πολιτική συμφωνία. «Δεν περιμένουμε θαύματα από τη διάσκεψη» δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγιερ, που κράτησε χαμηλούς τόνους και έριξε τις προσδοκίες. Αλλωστε, ελάχιστοι αναμένουν από τη «Γενεύη 2» να υπάρξουν συγκλίσεις και συμβιβασμός, καθώς κανείς δεν φαίνεται να το επιδιώκει. Για τη μεγάλη απούσα των συνομιλιών, την Τεχεράνη, «η Γενεύη έχει αποτύχει πριν καν αρχίσει», σύμφωνα με χθεσινή δήλωση του Ιρανού προέδρου Χασάν Ροχανί.
Χθες το βράδυ έπεσε η αυλαία στο Μοντρέ, σήμερα οι δύο αντιπροσωπείες των Σύρων θα έχουν ξεχωριστές συναντήσεις με τον μεσολαβητή του ΟΗΕ, Λακτάρ Μπραχίμι, και αύριο αρχίζει η ουσιαστική, κεκλεισμένων των θυρών, πρώτη τετ α τετ συνομιλία ανάμεσα στις δύο πλευρές, στη Γενεύη.
