Σε άρθρο μου στην “Καθημερινή” (1 Απριλίου 2012) είχα όχι μόνο υπογραμμίσει το κενό, αλλά και καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις. Ημέρες που είναι, αξίζει να τις υπενθυμίσω επικαιροποιημένες. Κατά την άποψή μου, το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο εάν βασική πτυχή μίας μεταναστευτικής πολιτικής είναι η μηδενική ανοχή στην παράνομη μετανάστευση.

Αυτή πρέπει να συνδυασθεί με την παραχώρηση ιθαγένειας σε μακροχρόνιους μετανάστες που είναι πολιτισμικά συμβατοί και ως εκ τούτου ενσωματώνονται στην ελληνική κοινωνία (κυρίως από την ανατολική Ευρώπη). Για να είναι αποτελεσματική μια εθνική μεταναστευτική πολιτική, όμως, πρέπει να θεσμοθετηθεί μια κοινή ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική, η οποία να προικοδοτηθεί με επαρκείς πόρους και με τα αναγκαία εργαλεία.

Οι εθνικές δράσεις πρέπει να αφορούν ταυτοχρόνως πολλά μέτωπα:

Πρώτον: Πρέπει να εξετασθούν ταχύτατα οι δεκάδες χιλιάδες συσσωρευμένες αιτήσεις για άσυλο, ώστε να είναι σαφές ποιοι δικαιούνται προστασίας και ποιοι όχι. Σήμερα, όλοι αυτοί προστατεύονται από απέλαση επειδή εκκρεμεί η αίτησή τους. Ακόμα και όσοι δεν έχουν καμία ελπίδα να τους δοθεί άσυλο, υποβάλλουν αίτηση, επειδή έτσι παραμένουν για χρόνια νομίμως.

Η εκκαθάριση των αιτήσεων μπορεί να γίνει και με την κατάργηση περιττών διαδικασιών και κυρίως με τη συγκρότηση όσων επιτροπών απαιτούνται αφενός για να εξετασθούν οι συσσωρευμένες αιτήσεις, αφετέρου για να διεκπεραιώνεται εντός 2-3 μηνών κάθε νέα αίτηση. Για τον σκοπό αυτό μπορούν να χρησιμοποιηθούν συνταξιούχοι δικαστικοί και δημόσιοι υπάλληλοι με πτυχίο νομικής, αφού γίνει η κατάλληλη νομοθετική ρύθμιση για τον τρόπο αμοιβής τους. Ευτυχώς, η κυβέρνηση κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.

Φύλαξη συνόρων και επαναπροωθήσεις

Δεύτερον: Πρέπει να ληφθούν δραστικά μέτρα για την αποτροπή παράνομης εισόδου. Οι εισροές δεν θα μηδενισθούν, αλλά μπορούν να συρρικνωθούν. Τέτοια μέτρα είναι η φρούρηση του φράκτη στο χερσαίο τμήμα των συνόρων στον Έβρο και οι πυκνές περιπολίες στην παραποτάμια ζώνη νοτιότερα. Στο Αιγαίο, τα σύνορα είναι θαλάσσια και δεν σφραγίζονται, αλλά αυτό δεν δικαιολογεί το γεγονός ότι το Λιμενικό και η FRONTEX είχαν καταντήσει μηχανισμός υποδοχής κι όχι αποτροπής παράνομης εισόδου.

Τα σύνορα μπορούν να επιτηρηθούν με drones και πυκνές περιπολίες και με τη βοήθεια της θαλάσσιας δύναμης του ΝΑΤΟ. Η επιτήρηση τουλάχιστον θα αποτρέψει σε μεγάλο βαθμό τους διακινητές να φέρνουν οι ίδιοι με ασφάλεια πρόσφυγες-μετανάστες στα ελληνικά παράλια. Για να αποφύγουν τη σύλληψη, οι διακινητές θα στέλνουν μόνους τους τους μετανάστες με πλοιάρια.

Η μέθοδος είναι η εξής: Όταν ένα πλοιάριο εντοπίζεται και εμποδίζεται να εισέλθει στα ελληνικά χωρικά ύδατα, οι μετανάστες προκαλούν οι ίδιοι ναυάγιο, ασκώντας στην πραγματικότητα ηθικό εκβιασμό. Η επιχείρηση απώθησης μετατρέπεται σε επιχείρηση διάσωσης και έτσι τους φέρνει το Λιμενικό ή η FRONTEX στα νησιά. Επειδή, όμως, η διαδικασία αυτή έχει κίνδυνο κάποιοι μετανάστες δεν θα το αποτολμήσουν. Και σ’ αυτό το επίπεδο η κυβέρνηση κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Τρίτον: Η παρουσία της FRONTEX στο Αιγαίο θα ήταν πραγματικά χρήσιμη μόνο εάν πραγματοποιούσε περιπολίες από κοινού με την τουρκική Ακτοφυλακή στα μικρασιατικά παράλια, ώστε να αποτρέπει τον απόπλου πλοιαρίων. Πιθανότατα, η Άγκυρα θα το αρνηθεί, αλλά η ΕΕ δεν το έχει καν θέσει. Θα μπορούσε, λοιπόν, να διασυνδέσει τη μεγάλη οικονομική βοήθεια προς την Τουρκία με αυτή την απαίτηση. Μόνο τότε, ο Ερντογάν δεν θα μπορούσε ανοιγοκλείνοντας τη στρόφιγγα να εκβιάζει. Δυστυχώς, η Αθήνα, που έχει ζωτικό συμφέρον, δεν έχει αναλάβει σχετική πρωτοβουλία στο πλαίσιο της ΕΕ.

Τέταρτον: Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας του 2016 προβλέπει την υποχρέωση της Τουρκίας να δέχεται πίσω μετανάστες που πέρασαν στα ελληνικά νησιά. Στο σκέλος αυτό η συμφωνία δεν λειτούργησε. Μόνο ένα αμελητέο ποσοστό όσων εισήλθαν επαναπροωθήθηκε. Η αιτία είναι αφενός τα εμπόδια που θέτει η Άγκυρα, αφετέρου το γεγονός ότι επί κυβέρνησης Τσίπρα οι αρμόδιες επιτροπές απέφευγαν να στέλνουν πίσω μετανάστες, με τον ισχυρισμό ότι η Τουρκία δεν είναι γι’ αυτούς ασφαλής χώρα! Σ’ αυτό το επίπεδο, φαίνεται πως τα πράγματα αλλάζουν.

Μαζικός επαναπατρισμός

Πέμπτον: Το μέτρο-κλειδί για την ανάσχεση της παράνομης οικονομικής μετανάστευσης είναι η άμεση απέλαση-επαναπατρισμός. Τα οικονομικά κίνητρα της ΕΕ για οικειοθελή επαναπατρισμό δεν έχουν αποδώσει αξιόλογα αποτελέσματα κι αυτό ήταν αναμενόμενο. Η οικογένεια ενός τυπικού παράνομου οικονομικού μετανάστη έχει κατά κανόνα δαπανήσει σημαντικό γι’ αυτήν ποσό για να χρηματοδοτηθεί η παράνομη μετάβασή του στην Ευρώπη.

Η συνέχεια του άρθρου εδώ