Του Γιάννη Σουλιώτη από την Καθημερινή
Μια μυστική επιχείρηση σε τουρκικό έδαφος με πρωταγωνιστές παράτυπους μετανάστες σε ρόλο «πρακτόρων» της ΕΥΠ είναι αυτή που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην έρευνα κατά τεσσάρων μη κυβερνητικών οργανώσεων στη Λέσβο, μέλη των οποίων ελέγχονται, μεταξύ άλλων, για διακίνηση μεταναστών και κατασκοπεία. Είχε κωδική ονομασία «Αλκμήνη» και πραγματοποιήθηκε στα μέσα Αυγούστου, εν μέσω της διπλωματικής κρίσης με την Τουρκία κι ενώ στο Ανατολικό Αιγαίο περιπολούσαν πολεμικά πλοία τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας. Τα αποτελέσματά της, σύμφωνα με αρμόδιους κυβερνητικούς αξιωματούχους, ρίχνουν φως στον τρόπο δραστηριοποίησης των τεσσάρων ΜΚΟ, με τους «πράκτορες» – μετανάστες να καταγράφουν με λεπτομέρεια όσα συνέβησαν κατά τη μεταφορά τους από τα παράλια της Τουρκίας στη Λέσβο.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τον Μάιο και έπειτα από συνεννόηση σε κεντρικό κυβερνητικό επίπεδο, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών και η Ελληνική Αστυνομία ξεκίνησαν μυστική έρευνα εις βάρος αρχικά έξι μη κυβερνητικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στη Λέσβο. Το πρώτο σκέλος αυτής διεξήχθη το διάστημα από 23 Μαΐου έως 10 Ιουλίου και τα αποτελέσματά της αποτυπώθηκαν σε δικογραφία της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Μυτιλήνης. Τρεις ημέρες αργότερα και έπειτα από αξιολόγηση του προανακριτικού υλικού η Εισαγγελία Πρωτοδικών του νησιού ζήτησε τη συνέχιση της έρευνας υπό μορφή προκαταρκτικής εξέτασης για τις τέσσερις από τις έξι ΜΚΟ καθώς για τις άλλες δύο πιθανόν δεν προέκυψαν ευρήματα. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου.
Σε διαβαθμισμένα έγγραφα που τέθηκαν υπόψη της «Κ» αναφέρεται ότι συνολικά 35 μέλη των τεσσάρων ΜΚΟ διευκόλυναν τη διακίνηση παράτυπων μεταναστών και προσφύγων από την Τουρκία στη Λέσβο χρησιμοποιώντας «παράνομες μεθόδους και διαδικασίες». Πρόκειται για υπηκόους Γερμανίας, Γαλλίας, Ελβετίας, Αυστρίας, Νορβηγίας και Βουλγαρίας, ενώ οι δύο από τις υπό έρευνα μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν την έδρα τους στο Βερολίνο, στην ίδια μάλιστα διεύθυνση.
Η επιχείρηση «Αλκμήνη» της ΕΥΠ πραγματοποιήθηκε τη 12η Αυγούστου. Επρόκειτο ουσιαστικά για μια «κατευθυνόμενη λαθροδιακίνηση», καθώς οι δύο στρατολογημένοι από την ΕΥΠ αλλοδαποί μετέβησαν στη Σμύρνη της Τουρκίας και στη συνέχεια επιβιβάστηκαν σε βάρκα με παράτυπους μετανάστες και προορισμό τη Λέσβο. Η αρχική συνεννόηση των αξιωματούχων της ΕΥΠ με τους δύο μετανάστες – «πράκτορες» έγινε επί ελληνικού εδάφους και για την επιτυχία της επιχείρησης τα στελέχη της υπηρεσίας χρειάστηκε μεταξύ άλλων να έρθουν σε συνεννόηση με τα στελέχη του Λιμενικού, διασφαλίζοντας ότι η βάρκα που θα ξεκινούσε από τα τουρκικά παράλια θα έφτανε στον προορισμό της, όπως κι έγινε.
Το σχέδιο των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών δυσκόλευαν σημαντικά οι κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν εκείνες τις ημέρες στο Ανατολικό Αιγαίο, όπως επίσης και η παρουσία σημαντικού αριθμού πολεμικών πλοίων Ελλάδας και Τουρκίας κατά μήκος της οριογραμμής. Η επιχείρηση ολοκληρώθηκε τη 12η Αυγούστου και οι δύο αλλοδαποί συνεργάτες των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών περιέγραψαν σε –αποκαλυπτικές σύμφωνα με τους γνωρίζοντες– καταθέσεις τους πώς και σε ποιο βαθμό τα μέλη των ΜΚΟ ενεπλάκησαν στη διαδικασία μεταφοράς. Τα συμπεράσματα θα αξιολογηθούν ποινικά κατά το στάδιο της εισαγγελικής έρευνας. Από διαβαθμισμένα έγγραφα της ΕΛ.ΑΣ. προκύπτει ότι στο επίκεντρο της δραστηριότητάς των τεσσάρων ΜΚΟ βρίσκεται η εφαρμογή «AlarmPhone». Ενας ιδιότυπος τηλεφωνικός αριθμός εκτάκτου ανάγκης που απευθύνεται σε πρόσφυγες και μετανάστες οι οποίοι διασχίζουν τη θαλάσσια περιοχή από τα παράλια της Τουρκίας έως τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη και σε μετανάστες που ταξιδεύουν από τη Λιβύη προς τη Μάλτα και την Ιταλία.
Η διαδικασία
Οι διακινούμενοι καλούν τον αριθμό που διαχειρίζονται οι ΜΚΟ και ενημερώνουν για το ακριβές στίγμα τους. Στη συνέχεια, οι εθελοντές αναλαμβάνουν να επικοινωνήσουν με το Λιμενικό και να ζητήσουν από τα στελέχη του να περισυλλέξουν τη βάρκα με τους μετανάστες. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει άμεση ανταπόκριση, δημοσιοποιούν το θέμα στα κοινωνικά δίκτυα ως μια μορφή πίεσης. «Τα προαναφερόμενα φυσικά πρόσωπα των τεσσάρων ΜΚΟ λειτουργώντας κατ’ επίφαση ανθρωπιστικά, υποστηρίζουν για την εκπλήρωση του παράνομου σκοπού τους την τηλεφωνική σύνδεση 00334865….. AlarmPhone, την οποία καλούν μετανάστες που βρίσκονται σε λέμβους επιδιώκοντας να ασκηθεί πίεση στις αρμόδιες αρχές προκειμένου να εξαναγκαστούν σε διάσωσή τους», αναφέρεται σε διαβαθμισμένο έγγραφο της ΕΛ.ΑΣ., που τέθηκε υπόψη της «Κ».
Η συγκεκριμένη εφαρμογή δεν είναι μυστική αλλά προσβάσιμη μέσω της ιστοσελίδας alarmphone.org και του Twitter. Στις 8 Σεπτεμβρίου, ενδεικτικά, οι διαχειριστές της ανήρτησαν το εξής, υπό τον τίτλο «SOS – σήμα κινδύνου στο Ιόνιο»: «25 άνθρωποι μόλις επικοινώνησαν με AlarmPhone. Βρίσκονται σε πανικό καθώς νερό μπαίνει στο σκάφος τους και ο καιρός επιδεινώνεται. Ειδοποιήσαμε το κέντρο έρευνας και διάσωσης της Ρώμης αλλά δεν έχουμε επιβεβαίωση ότι διατάχθηκε επιχείρηση έρευνας και διάσωσης. Μην τους αφήσετε να πνιγούν». Η ανάρτηση συνοδεύεται με χάρτη στον οποίο υπάρχει το ακριβές στίγμα του σκάφους.
Την 9η Αυγούστου αντίστοιχα, οι διαχειριστές της εφαρμογής δημοσιοποίησαν φωτογραφία μεταναστών μέσα σε διασωστική σχεδία (life raft) και την επισήμανση ότι «35 μετανάστες που το ελληνικό Λιμενικό έβαλε σε διασωστικές σχεδίες νότια της Λέσβου βρίσκονται σε κίνδυνο. Τηλεφωνήσαμε στην τουρκική ακτοφυλακή για να ζητήσουμε βοήθεια». Σε αρκετές περιπτώσεις στον ίδιο πάντα λογαριασμό αναρτώνται φωτογραφίες και ηλεκτρονικοί χάρτες στους οποίους αποτυπώνεται η ακριβής θέση σκαφών του Λιμενικού ή ακόμα και πολεμικών πλοίων, όπως συνέβη στην περίπτωση του γερμανικού πλοίου υποστήριξης «EGV Berlin» που έπλεε στο Ανατολικό Αιγαίο υπό την ομπρέλα του ΝΑΤΟ.
«Τα πραγματικά εγκλήματα είναι οι επαναπροωθήσεις και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την ελληνική κυβέρνηση», αναφέρει σε ανακοίνωσή της την Παρασκευή η μία από τις τέσσερις ΜΚΟ που διαχειρίζεται την εφαρμογή AlarmPhone.
Οι στενές επαφές
Οι «ελεγχόμενες» ΜΚΟ είναι στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους. Οι δύο απ’ αυτές έχουν την έδρα τους στην ίδια ακριβώς διεύθυνση στο Βερολίνο, ενώ μία άλλη φέρεται να δραστηριοποιείται με έδρα την Τουρκία. Υποστηρίζονται επιχειρησιακά από το γερμανικών συμφερόντων πλοίο «Mare Liberum» που σταθμεύει μόνιμα στη Λέσβο. Μάλιστα, η ΕΛ.ΑΣ. και κυρίως η ΕΥΠ, που έστειλε διαδοχικά στη Λέσβο τρία δεκαμελή κλιμάκια για τις ανάγκες της έρευνας, κατέγραψαν επικοινωνίες ανάμεσα στο πλήρωμα του πλοίου και την ΜΚΟ που εδρεύει στην Τουρκία. Αφορούσαν σε «ανταλλαγή πληροφοριών αναφορικά με μεταναστευτικές ροές που προήλθαν ή θα προέλθουν από την Τουρκία (τόπος και χρόνος εκκίνησης, ηλικία, φύλο και καταγωγή ατόμων που επιβαίνουν στη λέμβο)», όπως αναφέρεται σε επίσημα έγγραφα. Στις 5 Σεπτεμβρίου το Λιμενικό και η αστυνομία πραγματοποίησαν ρεσάλτο στο «Mare Liberum» και κατέσχεσαν σημειώσεις, ηλεκτρονικές συσκευές και τα κινητά τηλέφωνα των μελών του πληρώματος. Εξάλλου, από τα 35 άτομα που φέρονται να εμπλέκονται στην υπόθεση, τα 24 είχαν συμμετάσχει εθελοντικά ως πλήρωμα στο σκάφος, ενώ οι υπόλοιποι συγκροτούν τα διοικητικά συμβούλια των ΜΚΟ. Από την επεξεργασία των πειστηρίων προκύπτει ότι οι εθελοντές παρακολουθούσαν τις επικοινωνίες του Λιμενικού, καθώς και ότι είχαν επικοινωνίες με μετανάστες στην Τουρκία που δεν είχαν καταφέρει με επιτυχία να φτάσουν σε κάποιο ελληνικό νησί. Οι τελευταίοι τροφοδοτούσαν τους εθελοντές με βίντεο και φωτογραφίες από «τις επιχειρησιακές δραστηριότητες του Λιμενικού».
