Του Βασίλη Στοϊλόπουλου
Σαν σήμερα, στις 6 Μαΐου 1897, έληξε ο ταπεινωτικός ελληνοτουρκικός ή «ατυχής» πόλεμος των 32 ημερών, αφορμή του οποίου ήταν το Κρητικό Ζήτημα. Αρκετοί ιστορικοί -ιδιαίτερα εκείνοι της εθνοαποδομητικής/αναθεωρητικής σχολής- όταν αναφέρονται στην ήττα του 1897 αναγορεύουν ως σημαντικότερη, αν όχι μοναδική αιτία τις δημαγωγικές υπερβολές της «Εθνικής Εταιρείας», η οποία καλλιεργούσε όντως ένα «φιλοπόλεμο πνεύμα» χωρίς να δίνει την απαιτούμενη σημασία στην κατάσταση των ανεκπαίδευτων ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, που ήταν, λόγω της χρεοκοπίας του 1893, με «ανίππους ίλας ιππικού». Όπως και στο γεγονός ότι η ποικιλοτρόπως αδύναμη χώρα μας στερούνταν συμμάχων και κατάλληλου εξοπλισμού.
Αντίθετα, υποβαθμίζουν συνειδητά πολύ σημαντικά δεδομένα της εξωτερικής πολιτικής εκείνης της εποχής, όπως ήταν η Κρητική Επανάσταση του 1895 με τις μαζικές σφαγές των χριστιανών ή η πεισματική άρνηση της Γερμανίας να δοθεί καθεστώς αυτονομίας στους αγωνιζόμενους Κρητικούς, για την οποία συμφωνούσαν πλέον όλες οι άλλες Μεγάλες Δυνάμεις.
Επιπλέον, η φιλοτουρκική πολιτική του Δεύτερου Ράιχ υποδαύλιζε τον ελληνοτουρκικό πόλεμο, όντας σίγουρο για την έκβασή του, καθώς ο τουρκικός στρατός είχε στελεχωθεί από ικανούς Γερμανούς επιτελικούς και εξοπλιστεί με σύγχρονο γερμανικό οπλισμό.
Υπήρχαν όμως και οι Γερμανοί ομολογιούχοι, που είχαν ζημιωθεί από την ελληνική χρεωκοπία του 1893, και μια ελληνική ήττα θα άνοιγε τον δρόμο για επιβολή διεθνούς οικονομικού ελέγχου και υποταγή της καθημαγμένης εν γένει Ελλάδας.
Όπως και έγινε! Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις βρήκαν την ευκαιρία να διευθετήσουν προς όφελός τους το ζήτημα του ελληνικού χρέους για όλους τους ξένους δανειστές αλλά και την δυσβάσταχτη πολεμική αποζημίωση της Τουρκίας.
Ο τουρκικός στρατός θα συνέχιζε την προέλασή του και μετά την Λαμία, παρά την αντίθεση Αγγλίας και Ρωσίας, αν δεν γινόταν αποδεκτός από την Ελλάδα ο άκρως ταπεινωτικός όρος του Κάιζερ Γουλιέλμου Β΄, δηλαδή η ανακωχή να «ικετευθή από την Ελλάδα, με την υπόσχεσιν ότι θα υποκύψη άνευ όρων εις την απόφασιν των Δυνάμεων».
Όπως και έγινε! Μ’ ένα όμως ιστορικό «παράδοξο», που συχνά αποσιωπάται. Αυτή η επονείδιστη εθνική ήττα οδήγησε τελικά πολύ σύντομα στην αυτόνομη Κρητική Πολιτεία!
