Ανακοίνωση του Άρδην
Αυτή τη στιγμή ο «πόλεμος των κόσμων» κάνει μια νέα θεαματική επανεμφάνιση στην Ιερουσαλήμ, με το σφυροκόπημα της Γάζας, τις μεικτές αραβο-εβραϊκές πόλεις όπου μαίνονται σκληρότατα επεισόδια, και τις πυραυλικές επιθέσεις της Χαμάς.
Η ισραηλο-παλαιστινιακή αντιπαράθεση σοβεί εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες. Αλλάζει μάλιστα την μορφή της, μαζί με τις ευρύτερες αλλαγές που συντελούνται στο παγκόσμιο σύστημα. Άλλα χαρακτηριστικά είχε την εποχή των μεγάλων αντι-αποικιακών και εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, άλλα έχει τώρα όπου βλέπουμε έναν πολυπολικό κόσμο να αναδύεται μπροστά στα μάτια μας, εν μέσω χάους, αστάθειας, και καθώς παίκτες με αυτοκρατορικές αξιώσεις πολλαπλασιάζονται και διεκδικούν να εργαλειοποιήσουν την αντιπαράθεση αυτή.
Πολλά είναι τα συμπεράσματα που μπορούν να βγουν, και τα οποία μπορούν να μας δείξουν που βρισκόμαστε, και προς τα πού θα πρέπει να προσανατολιστούμε:
Α. Η κλιμάκωση της έντασης δείχνει ότι η σκληρή σιωνιστική συνιστώσα της Ισραηλινής πολιτικής αδυνατεί να υλοποιήσει μια πολιτική συμβίωσης με τους Παλαιστίνιους –με δύο αναγνωρισμένα και αυτεξούσια κράτη και επαναπροσέγγισης με τον αραβικό κόσμο, παρότι έγινε μια αρχή με την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μαρόκο και τις άλλες χώρες.
Τα θετικά βήματα είχαν την αντανάκλασή τους και στο εσωτερικό του κινήματος των Παλαιστινίων, καθώς πτέρυγες από όλες της εκφράσεις του, κοσμικές και θρησκευτικές, έβλεπαν με καλό μάτι τις εξελίξεις αυτές, και πίστευαν ότι δημιουργούν χώρο και για πρόοδο στην παλαιστινιακή υπόθεση. Δεν είναι τυχαίο, εξ άλλου, ότι μετά από τρεις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις στο Ισραήλ, και το κυβερνητικό αδιέξοδο να εντείνεται, τα κόμματα των Παλαιστινίων εμπλέκονταν ανοιχτά σε συνομιλίες για την συμμετοχή τους σε μια ενδεχόμενη κυβέρνηση συνεργασίας.
Σίγουρα με την αντιπολίτευση, με την οποία είχαν φτάσει πριν από τα γεγονότα αυτά πολύ κοντά σε συμφωνία, αλλά συνομιλούσαν όμως, ακόμα και με αυτόν τον Νετανιάχου! Ο τελευταίος ωστόσο, δεν μπορούσε να ανεχτεί την παράδοση της εξουσίας –κάτι που θα σήμαινε και την απαρχή δικαστικών περιπετειών για τον ίδιο. Επομένως επέλεξε τις τελευταίες ημέρες να αναδιπλωθεί στην παλιά «στρατηγική της έντασης», στην πριμοδότηση των εποικισμών, και τις προκλήσεις εντός της Ιερουσαλήμ, καθώς έκρινε ότι η στρατηγική της έντασης θα του προσφέρει μια τελευταία σανίδα σωτηρίας για την πολιτική του επιβίωση.
Ωστόσο, τα «γεράκια» του Ισραήλ δεν είναι ο μόνος παράγοντας που δεν επιθυμεί την εξέλιξη αυτή. Υπάρχουν και οι «σκληρές πτέρυγες» του ισλαμικού φονταμενταλισμού που έχουν συμφέρον από την διαιώνιση της αντιπαράθεσης. Άλλωστε και κυρίως διά αυτών η Τουρκία η οποία τα τελευταία χρόνια έχει διεισδύσει οικονομικά (με καταριανά κεφάλαια), πολιτιστικά, και πολιτικά τόσο στην Γάζα όσο και στα εδάφη που ελέγχει η Παλαιστινιακή Αρχή, μεταβάλλοντας σε δορυφόρο της ένα πολύ μεγάλο μέρος του παλαιστινιακού πολιτικού προσωπικού, τόσο εντός της Φατάχ, όσο και κυρίως μέσα στη Χαμάς: Δεν είναι τυχαίο, ότι ο Πρόεδρος Αμπάς, των Παλαιστινίων, θα μεταφέρει την ικανοποίησή του στον Ταγίπ Ερντογάν για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε… Τζαμί, ούτε είναι τυχαίο πως τα τελευταία χρόνια στην Γάζα γιορτάζεται ανοιχτά στις 29 Μαΐου, η… κατάληψη της Κωνσταντινούπολης το 1453, σαν τον θρίαμβο που δημιούργησε το… Οθωμανικό Χαλιφάτο.
Και είναι πραγματικά θλιβερό, να βλέπει κανείς ένα εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα με τόσο μακρά ιστορία, τόσο μεγάλες θυσίες, και τόσο σημαντικούς συμβολισμούς για το ευρύτερο αντι-αποικιακό και εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα, να εκφυλίζεται σε ενεργούμενο του Νέου Οθωμανισμού, ή να εμπλέκει το δίκαιο αίτημά του με τις προσπάθειες του ισλαμικού φονταμενταλισμού για επέκταση προς την Ευρώπη.
Για το ίδιο το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, αλλά και την Ελλάδα, οι εξελίξεις αυτές είναι εξόχως αρνητικές. Οι Ισραηλινοί σέρνονται από τον σκληρό σιωνισμό σε μια αντιπαράθεση, η οποία διαρκώς πολώνει την σύγκρουσή τους με τους Άραβες: Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τρόπος που χειρίστηκαν οι ισραηλινές ελίτ την αντιπαράθεση με τους Παλαιστίνιους έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάδυση του ισλαμικού φονταμενταλισμού, μάλιστα όχι μόνον σε ό,τι αφορά στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο, αλλά και παγκοσμίως. Έχει, όμως, αυτήν την «πολυτέλεια» ο Ισραηλινός λαός; ΟΧΙ γιατί βρίσκεται στη Μέση Ανατολή, και ο αραβικός κόσμος είναι η γειτονιά του, ενώ στο εσωτερικό τους οι δημογραφικοί δείκτες έχουν ενισχύσει κατά πολύ την παρουσία των Αράβων. Δεν έχουν μπει τυχαία, εξάλλου, τα κόμματα των τελευταίων στον στίβο των μετεκλογικών συνομιλιών για την συγκρότηση ισραηλινής κυβέρνησης: Η εξέλιξη αυτή αντανακλά έναν βαθύτερο μετασχηματισμό της ισραηλινής κοινωνίας.
Η μεγάλη πλειοψηφία, εξ άλλου, της ισραηλινής κοινωνίας και ένα πολύ μεγάλο μέρος των Παλαιστινίων επίσης, έχουν εξαντληθεί από μια διαμάχη όπου κυριαρχεί ο «οφθαλμός αντί οφθαλμού» και η απόλυτη εχθροπάθεια. Και αυτός ο κόσμος, που ενισχύεται διαρκώς και στα δυο στρατόπεδα επιθυμεί επιτέλους να υπάρξει μια προοπτική συμφιλίωσης, και όχι διαιώνιση ή ακόμα χειρότερα μια επιδείνωση της σύγκρουσης.
Η ταύτιση των Παλαιστινίων με το οθωμανικό Ισλάμ, τους απομακρύνει ακόμα περισσότερο από την Δύση. Εμπλέκει την εθνική τους αυτοδιάθεση με μια πλειάδα άλλων παραμέτρων, όχι μόνον με τον τουρκικό επεκτατισμό, αλλά και με τον ισλαμικό φονταμενταλισμό μέσα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Ψαλιδίζει δραματικά την απήχηση του Παλαιστινιακού κινήματος μέσα σε αυτές, και άρα υποβαθμίζει το αίτημα για αυτοδιάθεση σαν να αντιπροσωπεύει μια υποπαράμετρο του «πολέμου των πολιτισμών».
Για την Ελλάδα, από την άλλη, το εθνικό της συμφέρον περνάει μέσα από την επαναπροσέγγιση Αράβων και Ισραηλινών. Αυτό δείχνει η πρόσφατη εμπειρία για την δημιουργία ενός διπλωματικού φραγμού στον τουρκικό επεκτατισμό. Η αναθέρμανση των σχέσεων με την Αίγυπτο (που παραμένει η πολυπληθέστερη αραβική χώρα), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Τυνησία, η ενίσχυση των σχέσεων με το ίδιο το Ισραήλ, όλο το ελληνικό άνοιγμα στην Μέση Ανατολή είναι μια διαδικασία που συνέβαινε παράλληλα με την αραβο-ισραηλινή επαναπροσέγγιση.
Και δεν θα μπορούσε να συμβαίνει διαφορετικά, καθώς η Ελλάδα, ως «χώρα των συνόρων» και ταυτόχρονα μη-επεκτατικό, μη ολοκληρωτικό κράτος έχει συμφέρον στις πολυμερείς συνεργασίες στην περιοχή. Ενώ η σύγκρουση και η αντιπαράθεση των πολιτισμών απειλεί κυριολεκτικά να την καταπιεί. Η αναζωπύρωση λοιπόν της ισραηλο-παλαιστινιακής σύγκρουσης υπονομεύει την επαναπροσέγγιση Ισραηλινών και Αράβων, ικανοποιεί αντίθετα μόνον τις ηγεμονικές φιλοδοξίες της Τουρκίας, για να ποδηγετήσει τον μουσουλμανικό κόσμο.
Στην θέση της αυτή, όμως, η Ελλάδα δεν είναι μόνη της. Κατ’ αρχάς τόσο η Ευρώπη όσο και οι ΗΠΑ, όσο και αν στηρίζουν το Ισραήλ, δεν μπορούν να αποκλειστούν γεωπολιτικά από τον Αραβικό κόσμο. Και η Ρωσία, επίσης, δεν έχει συμφέρον να παραδώσει τους Άραβες στην Τουρκία, και να στερεώσει η τελευταία ακόμα περισσότερο την ηγεμονική της θέση στον ισλαμικό κόσμο. Ας μην ξεχνάμε, εξάλλου, ότι το σκληρό, σουνιτικό Ισλάμ ελέγχει εκτεταμένες περιοχές γύρω από τον Καύκασο, στον Νότο της Ρωσικής Ομοσπονδίας, κάτι που απειλεί μονίμως την ενότητα και την ακεραιότητά της.
Ως προς το μέγεθος, εκείνων, που διακυβεύονται –λοιπόν– η αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης υπήρξε πολύ αναιμική. Θυμίζει τις εποχές Τσίπρα, που παρά τον υποκριτικό φιλοπαλαιστινιασμό του σερνόταν άφωνος πίσω από τον Νετανιάχου ως πρωθυπουργός, εκείνες του Κ. Σημίτη, ή του Κ. Καραμανλή, κατά τις οποίες η Ελλάδα βολευόταν στην Μέση Ανατολή με τον ρόλο του απλού παρατηρητή και ακόλουθου της Δυτικής πολιτικής.
Οι διπλωματικές κινήσεις, ωστόσο, που έχουν γίνει τα τελευταία δύο χρόνια –στις οποίες η Ελλάδα εξαναγκάστηκε να προβεί αντιμετωπίζοντας την νεο-οθωμανική απειλή– έχουν γυρίσει αμετάκλητα σελίδα από την παλιά, παθητική πολιτική: Αν δεν το έχουν καταλάβει στο Μέγαρο Μαξίμου και σε εκείνο της Βασιλίσσης Σοφίας, το διπλωματικό κεφάλαιο που με τόσο κόπο έχτισε η Ελλάδα στην Μέση Ανατολή απειλείται εξαιτίας των συγκρούσεων στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ.
Και αυτός, εξ άλλου, είναι και ο στόχος της Τουρκίας που παίζει για πρώτη φορά τόσο ανοιχτό, ενεργό ρόλο στην υποδαύλισή τους. Η ελληνική πλευρά, οφείλει, επομένως, να πάρει θέση υπέρ της άμεσης παύσης των εχθροπραξιών, και παράλληλα υπέρ της συμφιλίωσης, υπέρ της συνεργασίας, υπέρ ενός κοινού μέλλοντος.
Αυτό σημαίνει ότι το Ισραήλ οφείλει να πάψει τους εποικισμούς, και την λογική της αποκλειστικότητας επί της Ιερουσαλήμ· οι Παλαιστίνιοι, από την άλλη, οφείλουν να γυρίσουν την πλάτη τους, τόσο στον ισλαμικό φονταμενταλισμό και την επεκτατική λογική ενός παγκόσμιου χαλιφάτου, όσο και στην ανοιχτή επέμβαση της Τουρκίας στα εσωτερικά τους.
Η συμφιλίωση, εξ άλλου, δεν είναι ευχολόγιο, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί υπαρκτή προοπτική που κερδίζει έδαφος. Ίσως γι’ αυτό, σήμερα, όλες οι δυνάμεις που επενδύουν στον πόλεμο, στο δράμα των Παλαιστινίων, στην ομηρία της ισραηλινής κοινωνίας από τον φόβο, επιχειρούν να την ματαιώσουν με την δύναμη των όπλων.
6 ΣΧΟΛΙΑ
Πολύ ωραίο άρθρο, μου δημιούργησε συναισθηματική αναστάτωση για να προσμένω προσευχόμενος την κατάπαυση των εχθροπραξιών, τη συνεννόηση των αντιμαχομένων, την ειρήνη μεταξύ των και τελικά τη συνεργασία τους. Κατάλαβα επίσης από τα συμφραζόμενα ότι η πλειονότητα των παλαιστινίων είναι ειρηνόφιλη και συνεργάσιμη με το Ισραήλ και το κακό το προκαλούν η μεοψηφία της Χαμάς και μέρος της Φατάχ. Δηλαδή στη Γάζα η Χαμάς είναι μεοψηφία και στη Δυτική όχθη ένα μέρος της Φατάχ μόνο είναι ακραίο. Το ίδιο προφανώς συμβαίνει και με τους λίγους ακραίους μεταξύ των πολλών παλαιστινίων πολιτών του Ισραήλ. Κάπου βέβαια έχω μπερδευτεί παρόλη τη μελέτη που έχω ρίξει διαχρονικώς στο παλαιστινιακό “πρόβλημα”. Τι σημαίνει αυτοδιάθεση των παλαιστινίων; Τώρα δεν έχουν (έστω στην επικράτεια που ορίζουν, Γάζα-Δυτική όχθη) αυτοδιάθεση; Επίσης αυτοί που ζουν στην Ισραηλινή επικράτεια ως πολίτες του Ισραήλ έχουν πρόβλημα αυτοδιάθεσης; Δηλαδή το πρόβλημα δημιουργείται από τους εποικισμούς του Ισραήλ στους θύλακές του στη Δυτική όχθη και το μεγαλύτερο βαθμό αποκλειστικότητας της Ιερουσαλήμ που επιδιώκει; Αν αυτά σταματήσουν θα γίνουν όλα μέλι-γάλα; Αν είναι έτσι τότε θα βρει και ένα ωραίο σκεπτικό παρέμβασης για ειρήνευση επί της ουσίας και το ΥΠΕΞ της Ελλάδας προτείνοντας συγκράτηση στο Ισραήλ επ’ αυτού και συνάμα σταμάτημα της ρουκετοβολίας από τους παλαιστίνιους. Αυτό άλλωστε δεν επιθυμούμε όλοι; Προσοχή μην τα χαλάσουμε με κανένα. Και το Ισραήλ το χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε την Τουρκία και τους παλαιστίνιους το ίδιο. Αλλωστε η πλειονότητα των παλαιστινίων συντάσσεται με τις εθνικές μας θέσεις και μόνο μια ασήμαντη μειοψηφία τους στηρίζει τον νεο-οθωμανισμό του Ερντογάν. Ετσι δεν είναι;
Συμφωνω με το σχολιο σας αλλα πως συμπεραινετε οτι η πλειονοτητα των Παλαιστινιων συντασσεται με τις εθνικες μας θεσεις¨;.
Το συναισθημα δεν ειναι παντα καλος συμβουλος μιδιως οταν εχει σχεση με την επιβιωση μιας χωρας οπως η Ελλας.
Ειμαι απολυτα βεβαιος οτι ακομα και τα Αραβικα κρατη οπως ΗΑΕ,Αιγυπτος,Σ.Αραβια κλπ δεν θα εκτεθουν υπερ των Παλαιστινιων παρα μονον θα παρεμβουν διαμεσολαβητικα υπερ της ειρηνευσης .
Μάλλον δεν με εννοήσατε ως πικρώς λογοπαίζοντα. Φυσικά και δεν τους “καίγεται καρφί” για τα δίκαια της Ελλάδας, το αντίθετο μάλιστα συντασσόμενοι με τον πανούργο Τούρκο.
Τώρα όμως τι κάνουμε που πρέπει διπλωματικώς να ισορροπήσουμε. Πάνω σ’αυτό έχω χάσει τον ύπνο μου. Η διεθνής κοινή γνώμη (πλήρως ανιστόρητη) ξιφουλκεί συναισθηματικώς κατά του Ισραήλ και ρίχνει λάδι στη φωτιά της νέας ιντιφάντα. Ακόμα και διανοουμενίζοντες ροκ σταρς (με τεράστιο κοινό) όπως ο Roger Waters των Pink Floyd ωρύεται για τη “γενοκτονία των παλαιστινίων”. Τα πράγματα είναι άσχημα και μόνο συμφέρον μας είναι να καταλαγιάσει ο κοπετός.
Εδώ με μπερδέψατε. Θεωρώ ότι επιχείρημα του Άρδην είναι ότι η εντατικοποίηση της σύγκρουσης Ευρωπαϊκού Πολιτισμού με Ισλάμ είναι υπερ. μας λόγω του ότι θα αποκτήσουμε αξία (Αρκεί να αποδεχτούμε να πάρουμε μέρος στην σύγκρουση με δική μας πρωτοβουλία) σαν σύνορο της Ευρώπης με το Ισλάμ. Από την άλλη εδώ λέτε ότι μια τέτοια σύγκρουση πολιτισμών, είναι καταστροφική για την Ελλάδα? Τι από τα δυο ισχύει, ή μήπως καλή η σύγκρουση υπό ορούς (βασικά όσο μετατρέπει το Ελληνοτούρκικο δίπολο σε Ευρωπαϊκό-Ισλαμικό δίπολο) αρκεί να μην οδηγήσει στο να πετάξουν πυρηνικά?
Αυτό είναι που δεν μπορώ να καταλάβω. Καλώς το Άρδην ζητάει την Ελλάδα να επανακαθορίσει τον ρολό της στον αναδυόμενο κόσμο. Αλλά πως μια χωρά με βασικά βαθιά αντι-ισλαμίκες καταβολές (μην τα αγνοούμε, Ισλάμ και Ελληνισμός είναι σε εναντίωτικη σχέση από τον 7ο αιώνα, για να κάνω το ανάλογο στην Ελληνοτουρκική εναντίωση από το 1071) θα είναι γέφυρα μεταξύ ενός Ισλαμικού κόσμου και ενός αντι-Ισλαμίκου ευρωπαϊκού κόσμου. Είναι σαν να λέει κάποιος η Πολωνία θα είναι η γέφυρα μεταξύ Ορθοδόξου κόσμου και δυτικής Ευρώπης! Οπότε τι γέφυρα? Εμάς να συμφέρει, η τουλάχιστον έτσι μου φαίνεται από τα λεγόμενα στον πατριωτικό χώρο, να είμαστε το φρούριο που φυλάει ένα χάσμα. Είμαι προβοκατόρικος, αλλά θεωρώ ότι εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα.
Αυτά παθαίνει κάποιος όταν παρατηρεί τον κόσμο με τα γυαλιά του Χάντικτον!
Ξεχνάει ότι δεν υπάρχει ένα ισλάμ αλλά τρία (σιιτικό – ιρανικό, σουνιτικό – σαουδαραβικό κ.ά., σουνιτικό -τουρκικό). Με μια φράση το ισλάμ (όπως και κάθε θρησκεία σε τελική ανάλυση) διαμεσολαβείται και από άλλες διαστάσεις συλλογικής ταυτότητας, όπως η εθνική. Ξεχνάει επίσης ότι στην Μ. Ανατολή επιζούν ακόμη εκφάνσεις του αντιαποκιακού “αραβικού εθνικισμού”, όπως στη Συρία ή την Αίγυπτο. Ξεχνάει ίσως ότι αν το Βυζάντιο επιβίωσε για χίλια χρόνια, δεν το όφειλε μόνο στις λόγχες του Βελισάριου ή του Βουλγαροκτόνου αλλά και στην ¨’ήπια ισχύ” της βυζαντινής διπλωματίας. Ξεχνάει επίσης ότι ο ελληνισμός (ή το μετείκασμα του) είναι ακόμη παρών στην περιοχή.
Τα πράγματα στην γειτονιά μας δεν είναι άσπρο μαύρο κι όταν είναι έτσι δεν τα πάμε καλά. Οφείλουμε να βλέπουμε σε μια προοπτική χρόνου. Κι αυτό θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι το “άσπρο”, η δύση αποδυναμώνεται και το “μαύρο” ενδυναμώνεται αν παραμείνει τέτοιο και δεν βγουν στην επιφάνεια οι αποχρώσεις του γκρίζου. Το παλαιστινιακό είναι αυτό που συνασπίζει κοσμικούς και θρησκευτικούς συντελεστές κάτω από τα λάβαρα μιας τζιχάντ εναντίον όλων. Συνασπίζει βέβαια και στην “δική μας” πλευρά τόσο τα γεράκια όσο και τα κοράκια. Με τις σημαίες του απόλυτου δεν πρέπει να συνταχθούμε, η υπόθεση του Νετανιάχου ή της Χαμάς δεν είναι δική μας. Όσο κι αν φαίνεται ουτοπικό, την ώρα που οι φλόγες φουντώνουν, το να υπερασπίζει κάποιος την ειρήνη, είναι πιο ουτοπικό να φαντασιώνεται ότι θα είναι ο κερδισμένος της στάχτης.
Όχι, δεν θέλω να είμαστε “τμήμα προκάλυψης” της Ευρώπης και μόνο, τα τμήματα αυτά είναι αναλώσιμα προκειμένου να συνταχθεί το κύριο στράτευμα. Το βιώσαμε το 1453.
Εμείς είμαστε με τα ΗΑΕ που έχουν αναγνωρίσει το Ισραήλ και υποστηρίζουν τους απλούς Παλαιστινίους αλλά όχι την μουσουλμανική αδελφότητα και τους τζιχαντισρες τουΕρντογαν.