του Σπύρου Κουτρούλη
Ιωάννης Β.Δασκαρόλης, Γενναίος Κολοκοτρώνης-ο έφηβος οπλαρχηγός του 1821,
εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 2021. Σελ. 290
Ανάμεσα στα έργα που κυκλοφόρησαν με την ευκαιρία των 200 ετών από την επανάσταση του 1821, το ανα χείρας βιβλίο, διακρίνεται για την επιστημονική εγκυρότητα και την γλαφυρότητα της γλώσσας. Το πρώτο στοιχείο εξασφαλίζει την γερή θεμελίωση όσων υποστηρίζονται, ενώ το δεύτερο μας παρασύρει σε ένα γοητευτικό αναγνωστικό ταξίδι που μας οδηγεί να το διαβάσουμε απνευστί.
Ο συγγραφέας δεν περιορίζεται στην διήγηση των γεγονότων και του βίου του ήρωα αλλά αναπλάθει όλο το ιστορικό περιβάλλον και τις εξελίξεις που σημειώθηκαν, ώστε τελικά να εναρμονίσουμε το ατομικό με το γενικό.
Ο Π.Κανελλόπουλος πίστευε ότι οι δύο πιο σημαντικές προσωπικότητες του αγώνα υπήρξαν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι δίχως την στρατιωτική ευφυία του Θ.Κολοκοτρώνη δεν θα είχε σχηματισθεί ο επαναστατικός στράτος, ούτε θα είχε δώσει καίριες νικηφόρες μάχες όπως αυτή στα Δερβενάκια αλλά ούτε θα είχε θα προκαλέσει τον μακρύ πόλεμο φθοράς κατά των στρατευμάτων του Ιμπραήμ. Δυστυχώς η επανάσταση είχε την θλιβερή της πλευρά, δηλαδή τους δύο εμφυλίους, από τους οποίους κινδύνευσε με την πλήρη καταστροφή της. Σε αυτούς χάθηκε ο ένας υιός του Θ.Κολοκοτρώνη, ο Πάνος. Ο μικρότερος υιός του ο Ιωάννης-Γενναίος όμως δεν έπαψε να αγωνίζεται με αυταπάρνηση όπου η πατρίδα τον χρειαζόταν. Ο συγγραφέας αναφέρεται οτι μετά από ορισμένες νίκες του Ιμπραήμ πολλοί Έλληνες προσκύνησαν με πιο χαρακτηριστική περίπτωση τον Νενέκο ο οποίος πολεμούσε μαζί με τον Ιμπραήμ επικεφαλής 2500 ανδρών. Όμως με εντολή του Θ.Κολοκοτρώνη εκτελέστηκε ως προδότης της πατρίδας.
Ανάμεσα στις ωραίες σελίδες είναι αυτές που περιγράφεται η ήττα του Ιμπραήμ από τους Μανιάτες. Γράφει: “επιπροσθέτως και κατ’ εξοχήν, στην επίθεση της 24ης Ιουνίου, όταν ένα τμήμα των Αιγυπτίων που αποβιβάστηκε αιφνιδιαστικά στα νώτα των αμυνομένων στο Δηρό, αντιμετώπισε τον όλεθρο ακόμα και από αμάχους, γυναίκες, ηλικιωμένους και παιδιά, που τους επιτέθηκαν ένοπλοι. Σε δεύτερη εκστρατεία τον τον Ιούλιο στη Μάνη, ο Ιμπραήμ γνώρισε μια σειρά από ταπεινωτικές ήττες σε όλα τα σημεία της χερσονήσου από τους Μανιάτες που τον έπεισαν να μην επαναλάβει το εγχείρημα”(σελ.152).
Βεβαίως διακρίνουμε και την δυσκολία να σχηματιστεί μια επαναστατική εξουσία, την οποία όλοι να αναγνωρίζουν και όλοι να υπακούν. Πολύ γρήγορα φάνηκαν τα ελαττώματα που σε μεγάλο βαθμό εξακολούθησαν να μας συνοδεύουν. Αφειδώς μοιράστηκαν βαθμοί, δεκάδες απλοί καπετάνιοι ονομάστηκαν στρατηγοί, ενώ τα χρήματα των δανείων έγιναν αφορμή μιας τεράστιας διαφθοράς. Ενώ έγινε προσπάθεια να υπάρξουν συνταγματικοί θεσμοί, μάλιστα πρωτοποριακοί, αυτοί τελικά ελέχθηκαν από τους πρόκριτους με τρόπους ελάχιστα δημοκρατικούς.
Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης όταν ξέσπασε η επανάσταση ήταν 16 ετών. Η μικρή του ηλικία δεν υπήρξε εμπόδιο να λάβει μέρος στα πιο παράτολμα εγχειρήματα. Εξέφρασε και αυτός, με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο, τον πανελλήνιο πόθο, να αποτιναχθεί ο τουρκικός ζυγός, ώστε να υπάρξει ένα ελεύθερο ελληνικό κράτος εκεί όπου ζούσαν ελληνικοί πληθυσμοί.
