Η ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία και οι φρεγάτες: Φοβού τους Δαναούς…

Του Νικόλα Δημητριάδη από την Ρήξη φ. 171

Η πολιτική είναι η «τέχνη του εφικτού», όπως μας υπενθυμίζουν συχνά πυκνά οι πολιτικοί μας, κάθε φορά που αποτυγχάνουν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, πάντως, ο πήχης για το τι θεωρείται εφικτό είναι μάλλον ιδιαίτερα χαμηλός…

Στις 14 Οκτωβρίου, ο Νίκος Δένδιας θα μεταβεί στις ΗΠΑ, προκειμένου να υπογράψει τη νέα Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας-Η.Π.Α. (MDCA) Η νέα συμφωνία θα έχει πενταετή διάρκεια, ενώ δεν αποκλείεται να προβλέπει την περαιτέρω ανάπτυξη της αμερικανικής παρουσίας σε στρατιωτικές βάσεις και στρατηγικά σημεία ανά την επικράτεια.
Η συμφωνία αυτή έρχεται ως επιστέγασμα της στροφής της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής προς την πλήρη συμμόρφωση στις επιταγές του Στέιτ Ντιπάρτμεντ (αρχής γενομένης με την κυβέρνηση Τσίπρα-Κοτζιά-Καμμένου), στροφή που οδήγησε, μεταξύ άλλων, και στη συμφωνία των Πρεσπών.
Αν κάτι απουσιάζει από τη στροφή αυτή της ελληνικής πολιτικής, είναι, βέβαια, τα απτά ουσιαστικά ανταλλάγματα εκ μέρους των Η.Π.Α. Και είναι λογικό, καθώς η αποφασιστική στήριξη της Ελλάδας θα σήμαινε για τις Η.Π.Α. την οριστική ρήξη των σχέσεών τους με την Τουρκία. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται ακόμη πιθανό, όσο κι αν το επιθυμούν παράγοντες όπως ο γερουσιαστής Ρ. Μενέντεζ.
Έτσι, λοιπόν, το κύριο αντάλλαγμα που φαίνεται να προσφέρουν ως τώρα οι Η.Π.Α., είναι… η παρουσία τους στη χώρα μας! Αντιθέτως, αυτή που απ’ ό,τι φαίνεται ετοιμάζεται να δώσει ανταλλάγματα είναι, για άλλη μία φορά, η Ελλάδα. Αναφερόμαστε στο περίφημο πρόγραμμα της αγοράς τεσσάρων φρεγατών, το μεγαλύτερο εξοπλιστικό πρόγραμμα των Ενόπλων Δυνάμεων, ύψους 5 δισ. ευρώ.
Το πρόγραμμα επρόκειτο να καταλήξει το καλοκαίρι, αλλά πήρε μία ακόμη παράταση και όλα δείχνουν ότι η αιτία πίσω από τη διαρκή αναβολή της απόφασης (που κρατάει σε ομηρία το Πολεμικό Ναυτικό και τον επικίνδυνα γηρασμένο στόλο του) συνδέεται με τις Η.Π.Α. Από τη μία οι διαπραγματεύσεις για τα ανταλλάγματα της MDCA και το ενδεχόμενο παραχώρησης μεταχειρισμένων πλοίων στην Ελλάδα και από την άλλη το γεγονός ότι οι φρεγάτες LCS, εκδοχή των οποίων προτείνουν οι Η.Π.Α. στον ελληνικό διαγωνισμό, εξακολουθούν να τελούν σε αναστολή παραλαβής από το Αμερικανικό Ναυτικό, καθώς, μεταξύ άλλων, έχουν σοβαρά προβλήματα αξιοπιστίας. Η κατασκευάστρια εταιρεία Λόκχηντ αδυνατεί ως τώρα να επιλύσει τα προβλήματα αυτά, οδηγώντας το αμερικανικό ναυτικό στην απόφαση να αρχίσει να αποσύρει τα ως τώρα ναυπηγημένα πλοία, παρά το γεγονός ότι είναι νεότατα.
Σε μία άλλη χώρα, με πραγματικές διαδικασίες και διαφάνεια, το πλοίο αυτό δεν θα ήταν καν υποψήφιο στον διαγωνισμό, στην Ελλάδα όμως, που η Λόκχηντ αποτελεί «κράτος εν κράτει», τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Δυστυχώς, όσο περνάει ο καιρός, τόσο πληθαίνουν τα δημοσιεύματα που υποδεικνύουν ότι το θέμα έχει κλείσει υπέρ των Η.Π.Α. και εις βάρος του Πολεμικού Ναυτικού. Μετά την επίσκεψη Μενέντεζ, π.χ., ο Οικονομικός Ταχυδρόμος δημοσίευσε ένα άρθρο, όπου, μεταξύ άλλων, αναφερόταν και στις φρεγάτες: «Όσοι γνωρίζουν τις εξελίξεις από πρώτο χέρι επιμένουν ότι η δουλειά έχει κλείσει παρά τις αντιδράσεις των επιτελών του Πολεμικού Ναυτικού. Άλλωστε, σε αυτό το θέμα οι Αμερικανοί ήταν κάθετοι και αμετακίνητοι για το που θα κατέληγαν οι φρεγάτες. Λεπτομέρειες απομένουν…»
Οι εξελίξεις αυτές τροφοδοτούν και τις υποψίες πολλών, ότι τελικώς ο άτυπος «διαγωνισμός» των φρεγατών είναι στην πραγματικότητα προσχηματικός: Οι υποψηφιότητες ήταν και παραμένουν δύο, η Γαλλία και η Η.Π.Α. Και η επιλογή έγινε πέρυσι το καλοκαίρι, όταν ακυρώθηκε -άκομψα- η υπογραφή της αμυντικής συμφωνίας με τη Γαλλία.
Η δε επιλογή δεν αφορά ούτε κατ’ ελάχιστον στα ίδια τα πλοία, αλλά στη στρατηγική που θα ακολουθήσει η κυβέρνηση στην εξωτερική της πολιτική. Είτε θα επιχειρήσει να προσεγγίσει τη Γαλλία, προς την κατεύθυνση δημιουργίας ενός κοινού μετώπου, που θα συμβάλει και στη χειραφέτηση της Ευρώπης από τον ευρωατλαντισμό και τον στρατιωτικό/γεωπολιτικό αυτοπεριορισμό, είτε θα επιχειρήσει να εμβαθύνει τις σχέσεις εξάρτησης και πατρωνίας από τις Η.Π.Α., ευελπιστώντας στην απόσπαση στρατιωτικών και διπλωματικών ανταλλαγμάτων, σε μία περίοδο που οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται (ή δείχνουν να βρίσκονται) σε ένα ιστορικό χαμηλό. Η ιστορία θα δείξει αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα δικαιωθεί για την επιλογή της.
Πάντως, την Τετάρτη, η Αυστραλία προχώρησε στη σύναψη μιας αμυντικής συμφωνίας με τις Η.Π.Α. και τη Μ. Βρετανία, που προβλέπει την αγορά πυρηνοκίνητων υποβρυχίων από τις δύο αυτές χώρες. Η συμφωνία αυτή οδήγησε στην ακύρωση του μεγαλύτερου ίσως τρέχοντος εξοπλιστικού προγράμματος παγκοσμίως: αυτού της σχεδίασης και ναυπήγησης νέων υποβρυχίων, της γαλλικής εταιρείας Naval, για λογαριασμό της Αυστραλίας.
Αυτό το πρόγραμμα-μαμούθ, αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, η Γαλλία το έχασε μέσα από τα χέρια της, πέντε χρόνια μετά την υπογραφή του, προς όφελος της Μ. Βρετανίας και των Η.Π.Α. Θα χάσει άραγε η Γαλλία με τον ίδιο τρόπο και το πρόγραμμα των ελληνικών φρεγατών, που σέρνεται εδώ και 15 χρόνια;
Ή, μήπως, θα «επιτρέψουν» οι Η.Π.Α. στους Γάλλους να κρατήσουν το ελληνικό ναυτικό, σαν… συμβόλαιο της παρηγοριάς;