του Πέτρου Κρανιά από το capital.gr
Αρχικώς φαινόταν ότι η δουλειά είχε τελειώσει, ο Στόλτενμπεργκ περιχαρής ανακοίνωνε τη Δευτέρα ότι ο Τούρκος πρόεδρος κάνει πίσω και ότι η Τουρκία αποδέχεται την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Όμως εν τέλει η φάβα είχε λάκκο.
Οι ελπίδες για ταχεία ένταξη της Σουηδίας έσβησαν την Τετάρτη, καθώς ο Ερντογάν είπε ότι το τουρκικό κοινοβούλιο θα αναλάβει την επικύρωση αφότου οι βουλευτές επιστρέψουν από τις καλοκαιρινές τους διακοπές στις αρχές Οκτωβρίου: “Το κοινοβούλιο δεν συνεδριάζει για τους επόμενους δύο μήνες”, είπε ο Ερντογάν σε δημοσιογράφους στο Βίλνιους την Τετάρτη. “Αλλά ο στόχος μας είναι να ολοκληρώσουμε αυτό το θέμα όσο το δυνατόν συντομότερα”.
Οι αναλυτές λένε ότι πολλά θα μπορούσαν να αναγκάσουν τον Ερντογάν να κάνει πίσω από μέχρι τότε, όπως για παράδειγμα να πάρει αφορμή μία ακόμα διαδήλωση για το κάψιμο του Κορανίου ή μια διαδήλωση υπέρ των Κούρδων στη Σουηδία.
“Δεν είμαστε τόσο κοντά όσο νομίζαμε όταν ο Ερντογάν έκανε αρχικά τη δήλωση ότι δίνει το πράσινο φως”, είπε ο Αλπέρ Τζοσκούν, πρώην αναπληρωτής μόνιμος εκπρόσωπος για την αποστολή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ.
“Ενώ ο Ερντογάν έχει δώσει ‘πράσινο φως’, αυτό που έκανε είναι να το παραπέμψει στο κοινοβούλιο”, είπε ο Τζοσκούν. “Θα στείλει το μήνυμα στις ΗΠΑ ότι εάν δεν υπάρξει πρόοδος στα F-16, μπορεί να είναι πιο δύσκολο για το κοινοβούλιο” να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στη συμμαχία.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν επιμένει ότι η Τουρκία αίρει την αντίθεσή της στην προσφορά της Σουηδίας μετά από ένα χρόνο “ομηρίας”, χωρίς αυτό να συνδέεται με πιθανή πώληση F-16. Ωστόσο, σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις, Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν στην Τουρκία ότι το αδιέξοδο στο θέμα της Σουηδίας ήταν το κύριο εμπόδιο στο να εγκρίνει το Κογκρέσο την καθυστερημένη πώληση ύψους 20 δισ. δολαρίων, ανέφεραν πηγές κοντά στην τουρκική κυβέρνηση.
Ο Λευκός Οίκος υποστηρίζει την πώληση, αλλά χρειάζεται ανταπόκριση από τους κορυφαίους Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικάνους στις επιτροπές Εξωτερικών Υποθέσεων και Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων, οι οποίοι έχουν τη δύναμη να την εμποδίσουν. Στα παρασκήνια, η κυβέρνηση προσπάθησε να καθησυχάσει τους νομοθέτες που ανέφεραν ότι η ένταξη της Σουηδίας ήταν προϋπόθεση για την υποστήριξή τους στα F-16.
Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Ματ Μίλερ είπε την Τρίτη ότι ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν συζήτησε το θέμα τις τελευταίες εβδομάδες με τον γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ, τον κύριο επικριτή της Τουρκίας που προεδρεύει της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους τη Δευτέρα, ο Μενέντεζ είπε ότι εξακολουθεί να ανησυχεί για τη συμπεριφορά της Τουρκίας, αλλά εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν μπορέσει να τις αντιμετωπίσει, “μπορεί να υπάρχει δρόμος” για την πώληση των αεροσκαφών.
Ο Δημοκρατικός του Νιου Τζέρσεϊ συνέχισε λέγοντας ότι αναζητά διαβεβαιώσεις από τη διοίκηση ότι θα ενισχύσει την ασφάλεια της Ελλάδας για να της δώσει ένα “ποιοτικό πλεονέκτημα” στην περιοχή.
Η παροχή αμερικανικής κατασκευής F-35 στην Ελλάδα, θα μπορούσε να επισφραγίσει τη συμφωνία για τον Μενέντεζ. Η Αθήνα έχει ζητήσει να αγοράσει προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη stealth από την Ουάσιγκτον, αλλά η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει ακόμη επισήμως ειδοποιήσει το Κογκρέσο για την έγκρισή της.
Αμερικανός βουλευτής, μέλος της επιτροπής εξωτερικής πολιτικής της Βουλής είπε στο Al-Monitor ότι οι Δημοκρατικοί της Βουλής θεωρούν ότι η Τουρκία παραιτείται από τις αντιρρήσεις της για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ως “σημαντικό βήμα προς τα εμπρός”. Αλλά “εξακολουθούν να ανησυχούν για παραβιάσεις της ελληνικής κυριαρχίας, το γεγονός ότι η Τουρκία δεν εφαρμόζει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και τη συνεχιζόμενη επιθετικότητα κατά των Κούρδων εταίρων”.
Ο Μενέντεζ παραμένει ο πιο δύσκολος ως προς τις πωλήσεις, αλλά δήλωσε τη Δευτέρα ότι θα μπορούσε να πάρει μια απόφαση για τα F-16 “την επόμενη εβδομάδα”. Αυτό αφήνει ένα σύντομο παράθυρο προτού το τουρκικό κοινοβούλιο “απογειωθεί” για τα καλοκαιρινά του μπάνια αργότερα αυτόν τον μήνα. (Η κοινοβουλευτική ηγεσία, ωστόσο, θα μπορούσε θεωρητικά να καλέσει τους βουλευτές ξανά σε συνεδρίαση ανά πάσα στιγμή για να ψηφίσουν για την επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας)
Ο Άλαν Μακόφσκι, πρώην στέλεχος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, ο οποίος τώρα είναι αναλυτής της Τουρκίας στο Center for American Progress, περιέγραψε ένα δίλημμα όπως αυτό της κότας και του αβγού για την Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
“Θα περίμενα ότι η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να πιέσει τον Ερντογάν να επικυρώσει αμέσως, και ταυτόχρονα να προσπαθήσει να πείσει τον Μενέντεζ στο ‘ναι'”, είπε ο Μακόφσκι. “Είναι δύσκολο για μένα να πιστέψω ότι η κυβέρνηση είναι ικανοποιημένη στο να περιμένει μέχρι τον Οκτώβριο… Μπορεί να συμβούν πάρα πολλά”.
