Του Gilles Kepel
Le Figaro 8 Οκτωβρίου 2023
Η αιματηρή επίθεση της Χαμάς κατά του εβραϊκού κράτους συγκρίνεται ήδη με τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ τον Οκτώβριο του 1973. Αλλά για τον ισλαμολόγο Ζυλ Κεπέλ, η επιχείρηση θυμίζει περισσότερο την 11η Σεπτεμβρίου 2001 και αποτελεί πλήγμα όχι μόνο για το Ισραήλ, αλλά και για τις δυτικές δυνάμεις. Α.Ρ.
Η θεαματική επιδρομή της Χαμάς μέσα από τα ισραηλινά σύνορα τα ξημερώματα του Σαββάτου, 7 Οκτωβρίου, συγκρίνεται ήδη με τον πόλεμο του Οκτωβρίου 1973 – γνωστού και ως πολέμου του Γιομ Κιπούρ ή του Ραμαζανιού – που εξαπέλυσαν μισό αιώνα νωρίτερα, σαν σήμερα, ο Αιγύπτιος Ραΐς Ανουάρ αλ-Σαντάτ και ο Σύρος πρόεδρος Χαφέζ αλ-Άσαντ. Αυτό αποδυνάμωσε σημαντικά το εβραϊκό κράτος, αναγκάζοντάς το να αρχίσει να αποσύρεται από τα εδάφη που είχε καταλάβει κατά τον «Πόλεμο των Έξι Ημερών» τον Ιούνιο του 1967. Έφερε τα πάνω κάτω στην παγκόσμια οικονομία και την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, καθιστώντας τη Σαουδική Αραβία του βασιλιά Φαϊζάλ, – εμπνευστή του αραβικού εμπάργκο πετρελαίου που προκάλεσε την τεράστια άνοδο των τιμών του αργού πετρελαίου–περιφερειακή υπερδύναμη.
Η σύμπτωση των ημερομηνιών δεν είναι τυχαία, ακόμη και ως προς τον αιφνιδιασμό που μεγιστοποιείται από την επίθεση την ώρα μιας εβραϊκής θρησκευτικής γιορτής που είχε αποκοιμίσει την επαγρύπνηση της Tsahal.
Ωστόσο η επίθεση της Χαμάς συμβολικά αποτελεί μάλλον τη συνέχεια της «διπλής ευλογημένης επιδρομής» που εξαπέλυσε η Αλ Κάιντα κατά της Νέας Υόρκης και της Ουάσιγκτον στις 11 Σεπτεμβρίου 2001. Ο Μπιν Λάντεν είχε καταφέρει τότε να καταπλήξει τη μουσουλμανική –και παγκόσμια– κοινή γνώμη, αποδεικνύοντας ότι οι περήφανες Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ένας κολοσσός με πήλινα πόδια, επικαλύπτοντας στην παγκόσμια κοινή γνώμη την τρίτη χριστιανική χιλιετία με μια ισλαμιστική χιλιετία. Έτσι και οι ηγέτες της Χαμάς και ο Ιρανός πατρωνάς τους αποκάλυψαν όσο ποτέ άλλοτε την ευθραυστότητα του Ισραήλ, ποδοπατώντας τα ηλεκτρονικά και τεχνολογικά υπερόπλα του start-up έθνους.
Ο αδιαπέραστος και δαπανηρός φράχτης ασφαλείας κομματιάστηκε, υπερπηδήθηκε και παρακάμφθηκε δια θαλάσσης με ανησυχητική ευκολία, εκατοντάδες άμαχοι και στρατιωτικοί όμηροι – σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις – οδηγήθηκαν στις σήραγγες της Γάζας, εν μέσω σκηνών λιντσαρίσματος, αφήνοντας τους δρόμους γεμάτους πτώματα, ένα τρομακτικό θέαμα που αναμεταδόθηκε σε όλο τον κόσμο από τα κοινωνικά δίκτυα. Από τον πόλεμο του 1948, όταν δημιουργήθηκε το εβραϊκό κράτος, δεν έχει ξανασυμβεί κάτι τέτοιο. Ανεξάρτητα από το μέγεθος της καταστροφής που ήδη προκαλείται στον παλαιστινιακό θύλακα, σε αντίποινα, το πλήγμα που κατάφεραν είναι πρωτοφανές: όχι μόνο κατά του Ισραήλ, αλλά και της βορειοατλαντικής Δύσης, της οποίας η χώρα αυτή αποτελεί το μισητό σύμβολο για πολλούς Άραβες, μουσουλμάνους και πληθυσμούς του πρώην αποικιοκρατούμενου Τρίτου Κόσμου.
Λίγα χρόνια μετά τον Σεπτέμβριο του 2001, η Αλ Κάιντα δεν υπήρχε πλέον, αλλά η διεθνής ισορροπία δυνάμεων είχε ανατραπεί. Η αμερικανική υπερδύναμη, για να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση του Hubert Védrine, εξαφανίστηκε ως τρόπος πολιτισμικής κυριαρχίας στον πλανήτη, ανοίγοντας τον δρόμο για μια συγκρουσιακή πολυμέρεια που σήμερα, δύο δεκαετίες αργότερα, εκτείνεται από τον πόλεμο στην Ουκρανία μέχρι την πανταχού παρούσα παρουσία των BRICS. Οι εικόνες των επιδρομών στο Σντερότ και σε άλλες πόλεις του νότιου Ισραήλ θα μείνουν στο μυαλό των ανθρώπων σαν μια χερσαία παραλλαγή της αεροπορικής επίθεσης στους πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου.
Η σκιά της Τεχεράνης
Ο Μπιν Λάντεν και ο Ζαουάχρι είχαν σχεδιάσει την 11η Σεπτεμβρίου και ως την απάντηση των σουνιτών τζιχαντιστών στη σιιτική φετφά του Αγιατολάχ Χομεϊνί στις 14 Φεβρουαρίου 1989, η οποία είχε κινητοποιήσει τον μουσουλμανικό κόσμο καθιστώντας το Ιράν υπερασπιστή των πιστών που είχαν προσβληθεί από τη “βλασφημία” του Σαλμάν Ρούσντι. Αυτό το διεθνές μιντιακό επικοινωνιακό γεγονός επισκίασε τη σοβιετική αποχώρηση από την Καμπούλ την επόμενη ημέρα, η οποία θα έπρεπε να σηματοδοτήσει τη νίκη του αφγανικού τζιχάντ, που χρηματοδοτήθηκε από τις σουνιτικές πετρομοναρχίες και οπλίστηκε από τη CIA, οδηγώντας λίγους μήνες αργότερα στην πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Σήμερα, η επιδρομή της Χαμάς – παρά το γεγονός ότι η Χαμάς είναι ένα σουνιτικό κίνημα που προήλθε από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα – κατέστη δυνατή μόνο χάρη στην αμέριστη βοήθεια του σιιτικού Ιράν, τόσο όσον αφορά την προμήθεια εξοπλισμού όσο και την εντυπωσιακή προετοιμασία των μυστικών υπηρεσιών της Τεχεράνης για μια επιχείρηση αυτής της κλίμακας – καταστρέφοντας ταυτόχρονα την αλαζονεία της Μοσάντ και της Σιν Μπεθ, ως των ξεπερασμένων πλέον παραδειγμάτων της ισραηλινής υπεροχής στον τομέα αυτό.
Τα «πυρά αλληλεγγύης προς τη Γάζα» που εξαπέλυσε η Χεζμπολάχ, το λιβανέζικο σιιτικό κόμμα, η οποία πρόσκειται στην Ισλαμική Δημοκρατία, εναντίον της Γαλιλαίας και η άμεση ισραηλινή απάντηση προμηνύουν, ένα εικοσιτετράωρο μετά την επιδρομή της Χαμάς, τόσο την παράταση της σύγκρουσης όσο και τον συντονισμό του εγχειρήματος από τη μονάδα Qods των Ιρανών Πασδαράν.
Παίρνοντας ξανά το πάνω χέρι στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, η οποία έχει πλέον οδηγηθεί στα έσχατα όρια της βίας, ο πρώτος στόχος της Τεχεράνης είναι να τορπιλίσει την προσέγγιση μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ, την οποία η Ουάσιγκτον ενθάρρυνε ως συνέχεια των «Συμφωνιών του Αβραάμ» και η οποία σηματοδοτήθηκε από τις πρόσφατες επίσημες επισκέψεις στο βασίλειο δύο υπουργών του εβραϊκού κράτους – μια ιστορική πρεμιέρα.
Ήδη, οι εικόνες των καταστροφών στη Γάζα -συμπεριλαμβανομένων των τζαμιών που κατέρρευσαν- ως αποτέλεσμα των ισραηλινών βομβαρδισμών, προκαλούν αναστάτωση στη Ριάντ. Για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, του οποίου η παραπαίουσα αξιοπιστία στο εσωτερικό και στο εξωτερικό έχει υποστεί ανεπανόρθωτη ζημιά από το καταστροφικό αιφνιδιαστικό αποτέλεσμα, η κλίμακα της απάντησης που υποτίθεται ότι θα «ανοίξει τις πύλες της κόλασης» για τη Χαμάς είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πολιτική του επιβίωση.
Τελικώς, η ηθική αποσύνθεση του Ισραήλ, υπό την επίδραση ενός κυβερνητικού συνασπισμού-ομήρων των πιο εξτρεμιστών υπουργών, οι επιθέσεις κατά του Συντάγματος, οι μαζικές διαδηλώσεις και η πολιτική ανυπακοή πολλών εφέδρων που αρνήθηκαν να εκπαιδευτούν σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια σε αυτή την πολιτική διολίσθηση, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για μια αποδυνάμωση που η Ισλαμική Δημοκρατία μπόρεσε να εκμεταλλευτεί.
Η παγίδα
Όμως οι παράπλευρες συνέπειες της αντίδρασης του ισραηλινού στρατού, με το προβλέψιμο αποτέλεσμα μεγάλου αριθμού νεκρών και τραυματιών –πόσο μάλλον που ο προσωρινός απολογισμός για το Σάββατο 7 Οκτωβρίου δείχνει ότι ο αριθμός των ισραηλινών θυμάτων ξεπέρασε εκείνον των Παλαιστινίων την πρώτη ημέρα των συγκρούσεων– έχουν ήδη γίνει αισθητές. Το Ριάντ δεν θα μπορούσε παρά να «προειδοποιήσει το Ισραήλ για τους πιθανούς κινδύνους κλιμάκωσης λόγω της κατοχής και της στέρησης των νόμιμων δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού, καθώς και για τις συστηματικές προκλήσεις εναντίον των ιερών τόπων του», προκειμένου να αποτρέψει τον σιίτη αντίπαλό του να το χρησιμοποιήσει ως επιχείρημα για να αμφισβητήσει την παγκόσμια ηγεσία στο ισλάμ. Η προσέγγιση με το εβραϊκό κράτος αναβλήθηκε επ’ αόριστον – προς μεγάλη αμηχανία του Λευκού Οίκου. Ο Λευκός Οίκος την είχε σχεδιάσει για να αντιμετωπίσει την επιθετική πολιτική της Τεχεράνης, η οποία την έχει φέρει πολύ πιο κοντά στο Κρεμλίνο, τον αποδέκτη των ιρανικών όπλων που χρησιμοποιεί ο ρωσικός στρατός εναντίον των ουκρανικών στρατευμάτων.
Αντίθετα, η φιλοπουτινική διπλωματία, στην οποία εμμένει ο κ. Νετανιάχου όλα τα χρόνια της εξουσίας του και η οποία αποτελούσε μια πολιτική εγγύηση έναντι της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ιδίως στον συριακό εναέριο χώρο, αποδείχθηκε επίσης ανεπιτυχής. Έχοντας γίνει δεκτός ως ένας ήσσονος σημασίας ηγέτης στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, από τον πρόεδρο Μπάιντεν, ο οποίος δεν κρύβει την περιφρόνηση με την οποία αντιμετωπίζει τον «Μπίμπι», ο τελευταίος αναγκάζεται τώρα να καλέσει τους προκατόχους του να τον διασώσουν – διακινδυνεύοντας να βρεθεί και πάλι μπροστά στη δικαστική παγίδα που η συμμαχία του με την άκρα δεξιά είχε απλώς καθυστερήσει– με τίμημα ένα πολιτο-στρατιωτικό ναυάγιο του εβραϊκού κράτους
Βιώνει έναν από τους σοβαρότερους κινδύνους της ύπαρξής του, ενώ οι σημερινοί και oι δυνητικοί Άραβες που υπογράφουν το Σύμφωνο του Αβραάμ, καθώς και η Αίγυπτος και η Ιορδανία, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την κοινή γνώμη τους και τους εχθρούς της Δύσης γενικότερα. H Τεχεράνη κατά κύριο λόγο, και έμμεσα η Μόσχα, είναι οι ωφελημένοι, με την αίρεση βέβαια μιας γενικευμένης ανάφλεξης.
Ενισχύστε την προσπάθειά μας κάνοντας μια δωρεά στο Άρδην πατώντας ΕΔΩ.
Γνωρίστε τα βιβλία των Εναλλακτικών Εκδόσεων
Ακολουθήστε το Άρδην στο Facebook
Ακολουθήστε το Άρδην στο twitter
Εγγραφείτε στο κανάλι του Άρδην στο Youtube
