Και η αδυναμία απάντησης στις ιδεολογικές προκλήσεις της δικής μας εποχής
του Γιώργου Ρακκά
Ακούγοντας τον υποψήφιο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, Χάρη Δούκα, να ρητορεύει σε μια χιλιοπαιγμένη ρητορική του ”λεφτά υπάρχουν” και να υπόσχεται σύγκρουση με τους ολιγάρχες και τους κερδοσκόπους (sic!), αναρωτιέται κανείς πόσες φορές ακόμα κάποιος επίδοξος ηγέτης της κεντροαριστεράς θα προσποιείται την μετενσάρκωση του Ανδρέα Παπανδρέου προκειμένου να αποκτήσει ”αέρα νίκης”.
Μια από τις μεγαλύτερες εκφάνσεις της κρίσης που αντιμετωπίζει σήμερα ο χώρος, έγκειται ακριβώς στο ότι δεν μπορεί πια να μετακινηθεί από το γνωστό υπόδειγμα ηγεσίας της δεκαετίας του 1980 και τους ορίζοντες ενός κάποιου αριστερόστροφου λαϊκισμού, ενώ πια η εποχή τα έχει ξεβράσει όλα ετούτα.
Δεν είναι μόνο η ”δεκαετία των μνημονίων” και η τραγωδία της διακυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ που έχει ωθήσει μεγάλα κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας να πουν «όχι άλλο κάρβουνο!». Είναι και ένα ευρύτερο, διεθνές κύμα, το οποίο θα το προσέξουν μόνον οι σχολαστικοί παρατηρητές: ενώ η ημερήσια διάταξη της Ευρώπης αλλά και των ΗΠΑ απασχολείται με την ανάδυση ενός δεξιού λαϊκιστικού ρεύματος ως εναλλακτικής, στην πραγματικότητα, η δυναμική αυτού τους του λαϊκισμού είναι που αρχίζει και φθίνει.
Με την άνοδο της στην Ιταλική κυβέρνηση η Μελόνι μεταμορφώθηκε σε πραγματίστρια, και πλέον κινείται στον δρόμο του συντηρητικού μεταρρυθμισμού· η ήττα Λεπέν-Μπαρντελά στην Γαλλία οφείλεται εν τέλει στο ότι απέτυχαν να κάνουν, ή να πείσουν ότι θα κάνουν το ίδιο· ο Τραμπ έχει κουράσει την Αμερική όταν της ζητάει να διχαστεί γύρω από το πρόσωπό του, κι αυτό φαίνεται στην δυστοκία που αντιμετωπίζει απέναντι στην Καμάλα Χάρις. Εξ άλλου, οι αιχμές της πολιτικής που προέτασσε το 2016, όπως το ότι πρέπει να κατισχύσουν οι πολιτικές επαναπατρισμού της παραγωγικής αλυσίδας, να αντιμετωπιστεί η εγκληματικότητα, ή να περιοριστεί δραστικά η ανεξέλεγκτη μετανάστευση κερδίζουν έδαφος και στο εσωτερικό των αντιπάλων του (όχι δίχως εντάσεις, βέβαια, με την Woke ατζέντα).
Εν τέλει, πρόκειται για μια βαθύτερη ανάγκη της εποχής μας: μια εποχή περιδίνησης, ”πολυκρίσεων”, γεωπολιτικών συγκρούσεων, περιβαλλοντικής απορρύθμισης, πληθωρισμού, μεταναστευτικού αδιεξόδου και γενικώς εξάντλησης όλων των αφελών βεβαιοτήτων στις οποίες μας είχε εθίσει η παγκοσμιοποίηση, μετά το πρώτο σοκ και τις αλλεπάλληλες διαψεύσεις των ψευδοπροφητών που κλήθηκαν να εκφράσουν τις αγωνίες της κοινωνίας, ζητάει πλέον άλλον τύπο πολιτικής ηγεσίας για να προχωρήσει.
Ήρθε η ώρα των ”επίμονων κηπουρών”: του τύπου πολιτικής ηγεσίας που μάχεται σε όλα τα μέτωπα αγωνιζόμενη για την οχύρωση και την ανθεκτικότητα της κοινωνίας σε καιρούς περιδίνησης. Αυτό που δεν έχουν καταλάβει εκείνοι που κοροϊδεύουν το «σαρανταένα τακατό (41%)» που εκφράστηκε στις πρώτες εθνικές εκλογές του Μαΐου 2024, είναι πως αυτό το πλειοψηφικό ρεύμα υφίσταται και χωρίς την Νέα Δημοκρατία.
Είναι ψήφος εμπιστοσύνης σε έναν τύπο διακυβέρνησης που αναδεικνύει τις αρχές αυτού του στοχοπροσηλωμένου μεταρρυθμισμού που προχωράει με ευρύτατες κοινωνικές συναινέσεις, κι αυτό, γιατί δεν είναι απολίτικος αλλά εφαρμόζει μια συγκεκριμένη ατζέντα: μεταρρυθμίσεις στο κράτος, ανάταξη της Παιδείας, ανασυγκρότηση της οικονομίας και στροφή προς την παραγωγική βιωσιμότητα, έλεγχος της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης και διπλωματική και στρατιωτική αποτροπή του τουρκικού επεκτατισμού· ανάληψη ενός επιδραστικότερου ρόλου στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ως ακρίτας του ευρωπαϊκού χώρου και εισηγητής ενός σχήματος πολυμερών συνεργασιών που θα θέσει φραγμό στην υπονόμευση που επιχειρεί ο Ευρασιατικός άξονας.
Αν η κυβέρνηση έχει απωλέσει μεγάλο μέρος της δυναμικής της, είναι γιατί ακριβώς κρίθηκε με βάση αυτά τα συγκεκριμένα αιτήματα και ανάγκες, τα μόνα που στη Ελλάδα μπορούν να συγκροτήσουν σήμερα μια πολιτική πλειοψηφία.
Εξ άλλου, όταν αναγκάζεται κανείς να μιλήσει για συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις, κρίνεται άμεσα και ανάλογα με την πορεία της, ενώ, για το υπόδειγμα της λαϊκιστικής ηγεσίας που απλά υπόσχεται ”να σκοτώσει τον δράκο”, υπάρχει πάντα μια καλοκουρδισμένη συνομωσία των αντιπάλων για να δικαιολογήσει την ματαίωση της προσδοκίας.
Πέραν από την συγκεκριμένη πολιτική ατζέντα, λοιπόν, και την αδυναμία απάντησης στις ιδεολογικές προκλήσεις της δικής μας εποχής, η κεντροαριστερά υπολείπεται και ως προς το υπόδειγμα ηγεσίας: θα πρέπει, λοιπόν, να αντιληφθούν εκεί στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΡΙΖΑ ότι αυτό έχει αλλάξει ριζικά, και ότι πλέον «αγωνιστές» δεν είναι εκείνοι που φωνάζουν, αλλά οι καθόλου φανφαρόνοι επίμονοι κηπουροί που καθημερινά πασχίζουν να αναμετρηθούν με την φθορά.
