Α΄ μέρος: Αμερικανικές εκλογές, αναδίπλωση των Δημοκρατικών και κανονικοποίηση του Τραμπ
του Γιώργου Ρακκά
Πολλά έχουν γραφεί για την επικράτηση του Τραμπ στις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου, και την παταγώδη αποτυχία του “σχεδίου Χάρρις” των Δημοκρατικών.
Η εκλογική δημογραφία της αναμέτρησης παρουσιάζει κάποια πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία που μας βοηθάει να σχηματοποιήσουμε τι ακριβώς συνέβη σε αυτήν.
Αν θα μπορούσαμε να τα κωδικοποιήσουμε σε μια πρόταση θα λέγαμε ότι οι εκλογές επιφύλασσαν την αναδίπλωση των Δημοκρατικών και την κανονικοποίηση του Τραμπ.
Όντως, οι πρώτοι είδαν την επιρροή τους να μειώνεται σε σχέση με το 2020 σε εκλογικές κατηγορίες που άλλοτε αποτελούσαν παραδοσιακά προπύργια των Δημοκρατικών. Στους Λατινόφωνους, γυναίκες και άνδρες, η Χάρις επικράτησε μεν με 53%-45% αλλά έχασε 12 μονάδες (17 στους Λατινόφωνους άνδρες όπου κέρδισε ο Τραμπ, και 8 στις γυναίκες όπου εκείνη επικράτησε με 61-37%). Στους Ασιάτες-Αμερικάνους, επίσης επικράτησε με μικρότερη διαφορά από το 2020, καθώς η Χάρις έχασε σε σχέση με τον Μπάιντεν 5 μονάδες.
Ενδιαφέρον, είναι, επίσης πως ο Τραμπ κατάφερε να κερδίσει στις κατηγορίες των υπόλοιπων, που μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι ΜΕΝΑ (Μέση Ανατολή και Νότια Αφρική), καθώς και εκεί η Χάρις έχασε 12 μονάδες σε σχέση με τον Μπάιντεν και το 2020. Στους δε Λευκούς, επικράτησε ξανά ο Τραμπ, όπως και το 2020 άλλωστε. Εκεί όμως θα δει την επιρροή του να μειώνεται σε σχέση με το 2020, κατά 2 μονάδες σε σχέση με τους άνδρες, κατά 3 αναφορικά με τις γυναίκες. Οι απώλειες αυτές, όμως δεν στάθηκε δυνατό να του κοστίσουν την επικράτηση στα συγκεκριμένα εκλογικά κοινά..
Ενδιαφέρον έχει και η άνοδος της επιρροής του Τραμπ στις νεώτερες ηλικίες, 18-29, παρ’ όλο που εν τέλει δεν κατάφερε να κερδίσει σε αυτές. Αύξησε, όμως, την επιρροή του κατά 6 μονάδες στον μέσο όρο αυτών των ηλικιών, με την Χάρις να χάνει 6, και απέσπασε την πλειοψηφία στους άνδρες 18-29, όπου κατέγραψε μια εντυπωσιακή άνοδο 22 μονάδων (εκεί η Χάρις έχασε σχεδόν 20). Στις υπόλοιπες ηλικίες, παρέμεινε σταθερός στην κατηγορία 40-44, όπου έχασε έναντι της Χάρις με 46%-51%, ενώ κέρδισε εκείνην των 45-64 (όπως και το 2020) διευρύνοντας μάλιστα την διαφορά από τη 1 στις 8 μονάδες. Στους 65+, πάλι, ο Τραμπ έχασε με μια μονάδα· είναι η ηλικιακή κατηγορία εκείνη που αποστρέφεται περισσότερο από την στρατηγική της έντασης που ακολουθεί ο νέος Αμερικανός πρόεδρος, και στέκεται ιδιαιτέρως επικριτική ως προς την επίθεση στο Καπιτώλιο, την τάση του για παραμερισμό των θεσμών, και την έμφαση στην προσωποπαγή εξουσία που επιδεικνύει.
Κλείνοντας, αυτήν την σύντομη αναφορά στα δημογραφικά χαρακτηριστικά της ψήφου βάσει της εκπαίδευσης και τα εισοδήματα. Ο Τραμπ αύξησε την επιρροή του κερδίζοντας πάλι όσους δεν φοίτησαν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (62%-37%) με ακόμα μεγαλύτερη διαφορά απ’ ό,τι το 2020 (+8%). Επίσης, κέρδισε για πρώτη φορά τους τελειόφοιτους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (50%-49%), ενώ έχασε στους πτυχιούχους πανεπιστημίου (54%-44%) και τους κατόχους μεταπτυχιακών και διδακτορικών διπλωμάτων (61%-37%).
Σε ό,τι αφορά στο εισόδημα, οι Δημοκρατικοί κέρδισαν μεταξύ εκείνων που δεν διαθέτουν ετήσιο εισόδημα πάνω από 30k$ που είναι οι πλέον φτωχοί και εξαρτούν την επιβίωσή τους από την κρατική υποστήριξη (50%-46%), ενώ έχασαν τους επίσης φτωχούς εργαζόμενους των 30k-50k$ (45%-53%) και τα μεσαία στρώματα που βρίσκονται μεταξύ 50k-100k (46%-51%). Στους πιο ευκατάστατους 100k$-200k$ κέρδισε η Χάρις, αλλά με μικρή διαφορά 4 μονάδων (51%-47%) και στους πλούσιους των 200k+ η διαφορά ήταν η μεγαλύτερη (6 μονάδες, 51%-45%).
Η δημογραφική ανάλυση της ψήφου [πηγή 1, πηγή 2] δείχνει ότι παρά τις περί του αντιθέτου εκτιμήσεις για αμφίρροπη αναμέτρηση, επί της ουσίας ο Τραμπ και η Χάρις ακολουθούσαν δύο εκ διαμέτρου αντίθετες τροχιές. Ο πρώτος βρίσκεται σε βάση επέκτασης, καθώς, η ιδότυπη συμμαχία την οποία χτίζει –μερίδες τις ελίτ, από τους πετρελαιάδες, και τους εργολάβους, μέχρι φιγούρες της τεχνο-ολιγαρχίας σαν τον Έλον Μασκ και τον Πίτερ Τηλ– λαϊκές τάξεις, διευρύνεται τώρα σε μεγάλες μερίδες των μεσαίων, διαθέτει ένα συμπαγές κοινό νέων ανθρώπων, προσεγγίζει ολοένα και περισσότερο τους Λατινόφωνους.
Από την άλλη οι Δημοκρατικοί βρίσκονται σε φάση συρρίκνωσης. Μπορεί να το ισχυρίζονται σε κάθε ευκαιρία, αλλά στην ουσία σύντομα δεν θα αποτελούν κόμμα της συμπεριληπτικότητας των κάθε λογής μειονοτήτων, με τα κεντρικά εκλογικά ακροατήρια. Δεν είναι πια. Οι Λατινόφωνοι που δεν έχουν την προσήλωση των Αφροαμερικάνων στις πολιτικές του διαχωρισμού που αναδεικνύει το Black Lives Matter, και ευρύτερα οι woke ιδεολογία, απομακρύνονται. Το ίδιο, με πιο βραδείς ρυθμούς, οι Ασιάτες Αμερικάνοι (ας μην ξεχνάμε, γιατί από μόνο του λέει πολλά, ότι στο Λος Άντζελες το 1992, στα επεισόδια που λειτούργησαν ως προανάκρουσμα στην μετέπειτα γενίκευση της φυλετικής αντιπαράθεσης, οι Ασιάτες Αμερικάνοι υπήρξαν ο βασικός στόχος της εξέγερσης των Αφροαμερικανών).
Οι Δημοκρατικοί κινδυνεύουν να καταστούν κόμμα ‘niche’ επιρροής που λένε στις ΗΠΑ, με την δύναμή τους να είναι ένα ετερόκλητο άθροισμα πλειοψηφιών που αποσπούν μέσα από τις διάφορες μειονότητες: πολύ πλούσιοι, και πολύ φτωχοί, αφροαμερικάνοι, και ευκατάστατες και προοδευτικές ‘δημιουργικές τάξεις’ συνήθως στην αιχμή του νέου ψηφιακού καπιταλισμού, σώου μπιζ και πανεπιστήμια, αυξανόμενη απομάκρνυση όχι μόνο από τους πληβείους της αμερικανικής κοινωνίας, αλλά και από τις μεσαίες τάξεις.
Πολύ ενδιαφέρον έχει η χωροταξική αποτύπωση αυτής της εξέλιξης. Χαρακτηριστικός χάρτης των εκλογικών αποτελεσμάτων από την Πολιτεία της Καλιφόρνια απ’ όπου προέρχεται και η ίδια η Χάρις.
Η παραδοσιακά μπλε Πολιτεία, θα παραμείνει στα χέρια των Δημοκρατικών, ωστόσο η επικράτησή τους θα έρθει με 10 μονάδες λιγότερη διαφορά σε σχέση με εκείνην που είχε εξασφαλίσει ο Τζο Μπάιντεν. Κομητείες, ιδίως από την φτωχή ενδοχώρα, που αντιπροσώπευαν προπύργια του κόμματος θα στραφούν προς τον Τραμπ, και ο ίδιος θα καταφέρει να αποσπάσει 9 από αυτές. Εν τέλει, η Χάρις θα κερδίσει με πάνω από 50 μονάδες διαφορά, στις κομητείες που καταγράφουν μέσο εισόδημα άνω των 100.000$, ενώ ο Τραμπ, αντίθετα, θα επικρατήσει στις 5 φωτοχότερες (βλ. χάρτη): [πηγή 3, πηγή 4]
Καλιφόρνια, αποτελέσματα 2024: Τα πλούσια παράλια στην Χάρις, η ενδοχώρα, στον Τραμπ
Το τέλος του ομπαμικού δημοκρατικού κόμματος
Με την ήττα της Χάρις, εκείνο που εξαντλείται επί της ουσίας, ήταν το μοντέλο “Δημοκρατικού Κόμματος’ που προωθούσε ο Ομπάμα το 2010 (και διόλου τυχαία δεν είναι οι συστηματικές του παρεμβάσεις στο πλευρό της): το κόμμα που ισοσταθμίζει την απώλεια στην λαϊκότητα, με τον πολυπολιτισμικό φυλετισμό, και ‘τριγωνοποιεί’ συνδυάζοντας τις πολιτικές της ταυτότητας με τον μετριοπαθή πατριωτισμό μιας κοινής πορείας προς μια κοινωνία περισσότερης ισότητας, και δικαιοσύνης, την παγκοσμιοποίηση με την ιδέα για ένα ενεργό κοινωνικό κράτος που θα διορθώσει της ανισότητές της.
Οι Δημοκρατικοί φαίνεται να ξέχασαν πως ο Μπάιντεν νίκησε τον Τραμπ το 2020 ακριβώς επειδή αντιπροσώπευε ως φιγούρα και ως σταδιοδρομία κάτι που μέσα στο Ομπαμικό Δημοκρατικό κόμμα φαντάζει εξόχως αναχρονιστικό. Την παράδοση του ‘New Deal’, μια κεντρική αναφορά στους ανθρώπους του μόχθου, πολιτικές υπέρ της βιομηχανίας, και ταυτόχρονα αντιτραστ (να θυμήσουμε ότι έχει ξεκινήσει η παραπομπή της Google με το ερώτημα της τριχοτόμησης για την παραβίαση των μονοπολιακών νόμων). Ένα ενεργό κράτος, σαν εκείνο του Μπάιντεν με τα θηριώδη προγράμματα στήριξης της ενδογενούς παραγωγής (και τα οποία σε μια πανουργία της ιστορίας θα ωφελήσουν κατά κύριο λόγο τις Κόκκινες Πολιτείες της ‘ζώνης του Ήλιου’ όπου επικεντρώνεται πια ο νέος δυναμισμός της αμερικανικής οικονομίας), πολιτικές χρεών στα φοιτητικά δάνεια κ.ο.κ.
Από την άλλη η φιγούρα του Μπάιντεν υπήρξε όντως ένας αναχρονισμός. Στο κόμμα επικρατούσε η αδράνεια της αντίθετης κατεύθυνσης προς την woke ιδεολογία. Έτσι, για παράδειγμα τα δραστικά μέτρα για τον περιορισμό της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης από τον Νότο (που προφανώς τα ζητούν οι Λατινόφωνοι μετανάστες των προηγούμενων γενεών καθώς μόλις που κατάφεραν να ενσωματωθούν στον κοινωνικό ιστό, και τώρα αντιμετωπίζουν την υπονόμευση από τον ανταγωνισμό των νεοεισερχόμενων), ήρθαν πολύ αργά και υπήρξε ιδεολογική ατολμία στην υποστήριξή τους. Αυτό επέτρεψε στους Ρεπουμπλικάνους του Τραμπ να τορπιλίσουν την κύρωση της νομοθεσίας στα νομοθετικά σώματα, ώστε η μεταναστευτική κρίση να παραταθεί, καθώς ορθώς είχαν επισημάνει ότι θα αναδεικνύονταν σε ένας από τους λόγους της επικράτησής τους.
Ήταν; Προφανώς, όπως και το Woke ιδεολογία, αλλά και ο πληθωρισμός. Το λένε οι ίδιοι. Το Blueprint είναι μια “μια νέα πρωτοβουλία ερευνών κοινής γνώμης που έχει συγκροτηθεί με σκοπό να διαμορφώσει μια νηφάλια, λεπτομερή ματιά στο τι πρέπει να κάνουν οι Δημοκρατικοί για να κερδίσουν το 2024». Μετά το τέλος των εκλογών, θα δημοσιοποιήσουν μια έρευνα, σύμφωνα με την οποία οι κυριότεροι τρεις λόγοι για τους οποίους το γενικό εκλογικό κοινό δεν ψήφισε την Χάρις, ήταν ο πληθωρισμός (24%), η μετανάστευση (23%) και η διάχυτη εντύπωση ότι η Χάρις ασχολείται σαν πολιτικός περισσότερο με τα πολιτισμικά ζητήματα παρά με την μεσαία τάξη (17%). Αξίζει να σημειωθεί ότι στις αμφίρροπες πολιτείες η βαρύτητα των τριών παραπάνω αντιστρέφεται και είναι η Woke ιδεολογία που παίρνει την πρώτη θέση (27%) [πηγή].
Μια ακόμα παραδοξότητα. Η Χάρις έκανε μεγάλη προσπάθεια να παραμερίσει αυτήν την ιδεολογική της ταυτότητα κατά την προεκλογική εκστρατεία. Δεν έπεισε, κυρίως γιατί το Woke δεν είναι ‘ατζέντα’ μόνο για τις επίμαχες θέσεις, είναι συμπαγές ιδεολογικό ρεύμα, το οποίο προπάντων αρνείται ότι υπάρχει ένα ‘πράγμα’ όπως η Big Society του Νιού Ντήλ. Άρα αποτρέπει το δημοκρατικό κόμμα από το να επιστρέψει στις ρίζες του και να τις ανανεώσει. Αυτός ήταν ο βαθύτερος λόγος που κατέληξαν να ξεκινήσουν την προεκλογική εκστρατεία με τον υπέργηρο νυν πρόεδρο των ΗΠΑ. Ελάχιστοι της νεώτερης γενιάς έχουν απομείνει να συμβολίζουν τον απόηχο αυτής της παράδοσης: η woke ιδεολογία έχει κατακερματίσει το ίδιο το Δημοκρατικό κόμμα σε χωριστικές ομάδες, κάτι που του στερεί την δυνατότητα να διατυπώσει μια νέα κοινή στρατηγική για όλη την Αμερικανική κοινωνία.
Όσο για την θητεία του Μπάιντεν, υπήρξε επιδραστική μεν και ρηξικέλευθη σε πολλές περιπτώσεις, αλλά…
Τα θηριώδη μεταπανδημικά πακέτα για την οικονομική ανάκαμψη, στην ουσία συνέχιζαν και εξειδίκευαν την πολιτική υπέρ της προτεραιότητας στην αμερικανική οικονομία, και τον επαναπατρισμό των εφοδιαστικών αλυσίδων, που εγκαινίασε ο Τραμπ το 2016. Ωστόσο, εκείνο που εν τέλει έκρινε πολλά ήταν η ατολμία του ως προς την στήριξη της Ουκρανίας. Εάν εγκατέλειπε την πολιτική να την υποστηρίζει με όπλα ‘τόσο-όσο’ ώστε να διατηρείται μια ισορροπία στο μέτωπο και να μην πιεστεί η Ρωσία με κατάρρευση γύρισε μπούμερανκ στον ίδιο τον εμπνευστή της. Ο πληθωρισμός που πετσόκοψε το εισόδημα των πιθανών ψηφοφόρων του, οφείλεται μεταξύ όλων των άλλων σημαντικών παραγόντων (κλιματική αλλαγή, μεταπανδημική υπερθέρμανση, απληστία) και στην παράταση της σύγκρουσης στην Ουκρανία που ο ίδιος επέλεξε με αυτήν την ‘τριγωνοποίηση’ μεταξύ αποτροπής και κατευνασμού. Και η οποία οδηγήθηκε σε αδιέξοδο.
(συνεχίζεται)
πηγή: HuffPost Greece
