Απαχθέντες που επιστρέφουν από την Ουγκάντα, το αεροπλάνο του Ρινόκερου (Ηρακλής) προσγειώνεται στο Αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν στο τέλος της Επιχείρησης Εντέμπε.
Η αεροπειρατεία της πτήσης 139 και η ισραηλινή επιχείρηση απελευθέρωσης των ομήρων
του Κωνσταντίνου Μαυρίδη από το Άρδην τ. 134-135 που κυκλοφορεί
3 Ιουλίου 1976, 23:00. Τέσσερα ισραηλινά μεταγωγικά αεροσκάφη C-130H προσεγγίζουν τον διάδρομο προσγείωσης του διεθνούς αεροδρομίου του Έντεμπε στην Ουγκάντα πετώντας στα 100 πόδια ύψος πάνω από τη λίμνη Βικτώρια εν τω μέσω μιας τροπικής καταιγίδας. Το σκηνικό είναι απόκοσμο με τις αστραπές και βροντές να διαδέχονται η μία την άλλη, αλλά και εξόχως βολικό για τα πληρώματα, αποστολή των οποίων είναι να φτάσουν στο αεροδρόμιο χωρίς ο βόμβος των κινητήρων να γίνει αντιληπτός από μακριά. Στα αεροσκάφη επιβαίνουν 100 Ισραηλινοί κομάντος από διάφορες μονάδες ειδικών δυνάμεων σε μία από τις πιο παράτολμες επιχειρήσεις απελευθέρωσης ομήρων στην ιστορία. Μέσα στα επόμενα 90 λεπτά οι Ισραηλινοί θα φέρουν επιτυχώς εις πέρας την αποστολή τους, η οποία θα περιέχει και τα αναμενόμενα ευτράπελα και θα αποχωρήσουν αφήνοντας πίσω τους το χάος και το 25% της αεροπορίας της Ουγκάντας κατεστραμμένη.
Πώς φτάσαμε όμως στα γεγονότα της 3ης Ιουλίου και πώς λήφθηκε η απόφαση για μία τόσο επικίνδυνη επιχείρηση, 3500 χιλιόμετρα από τα σύνορα του Ισραήλ; Η αεροπειρατεία που έγινε η αφορμή να εκτυλιχθούν τα γεγονότα που εξετάζουμε έλαβε χώρα στον ελληνικό εναέριο χώρο στις 12:30 της 27ης Ιουνίου και στόχος ήταν ένα Αίρμπας A300B4 (κωδικός ατράκτου: F-BVGG) της Air France που πραγματοποιούσε την πτήση 139 από το Τελ Αβίβ στο Παρίσι με ενδιάμεσο σταθμό το αεροδρόμιο του Ελληνικού. Κατά τη διάρκεια της στάσης στην Αθήνα επιβιβάστηκαν στο αεροσκάφος τέσσερις τρομοκράτες, οι Δυτικογερμανοί πολίτες Βίλφριντ Μπόσε και Μπριγκίτε Κούλμαν και οι Παλαιστίνιοι Τζαγιέλ Νατζί Αλ-Αρτζά και Φαγιέζ Αμπντούλ-Ραχίμ Τζαμπέρ.
Οι Μπόσε και Κούλμαν, με ψευδώνυμα Μαχμούντ και Χαλιμά αντίστοιχα, ήταν μέλη της οργάνωσης Επαναστατικοί Πυρήνες και είχαν εκπαιδευτεί στη Νότια Υεμένη, ενώ οι δύο Παλαιστίνιοι ανήκαν στο αποσχισθέν σκληροπυρηνικό παρακλάδι του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP) του Ουάντι Χαντάντ (επιβεβαιωμένου πράκτορα της ΚGΒ που πέθανε στην Ανατολική Γερμανία το 1978), που έφερε τα επιπλέον αρχικά PFLP-EO (Εξωτερικές Επιχειρήσεις). Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο Μπόσε είχε υποστηρικτικό ρόλο στην επίθεση του Μαύρου Σεπτέμβρη κατά των Ισραηλινών αθλητών στην Ολυμπιάδα του Μονάχου το 1970, ενώ είχε συνεργαστεί και με τον διεθνή τρομοκράτη Κάρλος (το τσακάλι) στην επίθεση κατά της συνδιάσκεψης του ΟΠΕΚ το 1975 στη Βιέννη. Παρά ταύτα, η συμπεριφορά του απέναντι στους ομήρους ήταν σχετικά ήπια, ενώ αυτή της Κούλμαν ήταν σχεδόν υστερική, με πολλές μαρτυρίες να τη φέρουν να χτυπά αδιακρίτως με το όπλο στο πρόσωπο και να βρίζει τους απαχθέντες με ρατσιστικά επίθετα.
Το γαλλικό αεροπλάνο αρχικά θα σταθμεύσει στη Βεγγάζη της Λιβύης για ανεφοδιασμό και κατόπιν θα κατευθυνθεί προς την κεντρική Αφρική για να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της πόλης Έντεμπε, στις όχθες της λίμνης Βικτώρια, όπου οι αεροπειρατές θα τύχουν της αμέριστης φιλοξενίας του δικτάτορα της Ουγκάντας, του ανεκδιήγητου Ίντι Αμίν Νταντά. Εκεί τους περιμένουν άλλοι τρεις Παλαιστίνιοι μέλη του PFLP-EO, οι Φαουάντ Αουάντ, Αμπντέλ Αλ-Λατίφ και Αμπού Άλι. Παρεμπιπτόντως, το καθεστώς του Αμίν είχε μια πολύχρονη και στενή σχέση με το κράτος του Ισραήλ αλλά μετά από την ισραηλινή απόρριψη του παραλόγου αιτήματος του Αμίν για ένα υπέρογκο δάνειο, ο δικτάτορας είχε μία από τις αποπληκτικές εκρήξεις θυμού που τον χαρακτήριζαν και μετατράπηκε ξαφνικά σε αφιονισμένο εχθρό των απανταχού Εβραίων. Στις 28 Ιουλίου το μεσημέρι έγινε και η πρώτη επίσημη ανακοίνωση για τους ομήρους που κρατούσαν οι αεροπειρατές αλλά και τις απαιτήσεις τους. Λίγο πολύ, τα λύτρα ήταν 5 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά και η απελευθέρωση 53 Παλαιστινίων ή φιλοπαλαιστινίων κρατουμένων, 40 από τους οποίους βρίσκονταν σε φυλακές στο Ισραήλ. Αν οι απαιτήσεις δεν ικανοποιούνταν ως τις 2 το μεσημέρι της 1ης Ιουλίου 1976 θα ξεκινούσαν οι εκτελέσεις των ομήρων. Οι όμηροι ανέρχονταν στους 259 τον αριθμό με 12 εξ αυτών να είναι μέλη του πληρώματος.
Ήταν φανερό ότι το Ισραήλ είχε μια καυτή πατάτα στα χέρια του. Από τη μία αν υποχωρούσε στις απαιτήσεις των τρομοκρατών υπήρχε ο κίνδυνος να δημιουργηθεί ένα πολύ αρνητικό προηγούμενο και από την άλλη οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας (ή και καμίας άλλης χώρας) δεν είχαν αναλάβει δράση τόσο μακριά από τη βάση τους και σε μία περιοχή που ήταν απολύτως εχθρική και χωρίς καμία δυνατότητα υποστήριξης από φίλιες δυνάμεις. Επιπλέον, η ισραηλινή αεροπορία δεν είχε τότε τη δυνατότητα εναέριου ανεφοδιασμού των C-130, ούτε κάποιο τύπο μεταγωγικού αεροσκάφους που να μπορεί να κάνει την πτήση ως την Ουγκάντα και πίσω με ένα γέμισμα. Σε περίπτωση αποτυχίας οι επιπτώσεις θα ήταν δυσμενέστατες και οι απώλειες βαρύτατες αλλά παρόλα αυτά η διοίκηση των ειδικών δυνάμεων έλαβε την εντολή να ετοιμάσει ένα σχέδιο δράσης το ταχύτερο δυνατόν. Το Τελ Αβίβ είχε ήδη τις κατόψεις του αεροδρομίου του Έντεμπε από την ισραηλινή κατασκευαστική εταιρεία Σολέλ Μπονέ που το είχε κατασκευάσει και κάποιος πράκτορας της Μοσάντ πέταξε πάνω από το αεροδρόμιο με ένα Σέσνα εντοπίζοντας το Αίρμπας στον παλιό τερματικό σταθμό δίπλα από τον παλιό πύργο ελέγχου.
Στο μεταξύ συνεχίζονταν τόσο οι πυρετώδεις προετοιμασίες των κομάντος, όσο και οι διπλωματικές προσπάθειες λύσης της κρίσης με ειρηνικά μέσα, αλλά και το δράμα των ομήρων τους οποίους οι αεροπειρατές είχαν χωρίσει σε Ισραηλινούς και μη.
Στις 30/6 και 1/7, η πλειοψηφία των μη Ισραηλινών ομήρων απελευθερώθηκε ως κίνηση καλής θέλησης εκ μέρους του πατερούλη, Ίντι Αμίν, σε δύο ομάδες των 48 και 100 ατόμων. Στο Έντεμπε βρίσκονταν πλέον 106 απαχθέντες (τα 12 μέλη του πληρώματος που αρνήθηκαν να φύγουν, 10 νεαροί Γάλλοι επιβάτες και 84 Ισραηλινοί) και η διορία είχε μεταφερθεί για τις 14:00 της 4ης Ιουλίου. Αποχαρακτηρισμένα έγγραφα της εποχής αποδεικνύουν ότι το Τελ Αβίβ έφτασε στο σημείο να ζητήσει τη μεσολάβηση του Αιγυπτίου προέδρου Ανουάρ Σαντάτ στον ηγέτη της PLO, Γιασέρ Αραφάτ, για να δοθεί λύση στο αδιέξοδο. Φαίνεται πως ο Αραφάτ έκανε την κίνηση να στείλει στην Ουγκάντα τον πολιτικό του σύμβουλο Χάνι Αλ-Χασάν, αλλά οι αεροπειρατές αρνήθηκαν να τον δουν. Με τις διαπραγματεύσεις να έχουν ναυαγήσει, το Ισραήλ εξασφάλισε την τελευταία στιγμή έγκριση από την Κένυα για ανεφοδιασμό των αεροσκαφών του στο Ναϊρόμπι και στις 18:30΄ της 3ης Ιουλίου δόθηκε το πράσινο φως για την επιχείρηση «Κεραυνός».
Είχαν μόλις 4,5 ώρες μέχρι την ώρα μηδέν (23:00 ώρα Ισραήλ) που έπρεπε να βρίσκονται στο έδαφος στο αεροδρόμιο του Έντεμπε. Για να γίνουν απολύτως κατανοητά τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στο πεδίο, θα πρέπει ο αναγνώστης να έχει μια εικόνα της διαμόρφωσης του αεροδρομίου. Βασικά, το αεροδρόμιο του Έντεμπε είχε δύο διαδρόμους προσγείωσης σε σχήμα Λ με κατεύθυνση 17-35 (170ο-350ο) ο αριστερός ή κύριος και 12-30 (120ο-300ο) ο δεξιός ή δευτερεύων. Αποτελούνταν δε από δύο μέρη, το καινούριο τέρμιναλ και πύργο ελέγχου κατά μήκος εσωτερικά του αριστερού σκέλους του Λ και τον παλιό πύργο ελέγχου και τέρμιναλ στη μέση και δεξιά του δεξιού σκέλους του Λ, δίπλα στoν στρατιωτικό διάδρομο με τα παρατεταγμένα πολεμικά αεροσκάφη της αεροπορίας της Ουγκάντας. Οι πληροφορίες ως την ώρα της απογείωσης της δύναμης κρούσης έφεραν τους ομήρους να βρίσκονται στο ισόγειο του παλιού τέρμιναλ, όπου εκτός από τους 7 αεροπειρατές υπήρχε και μία άγνωστη δύναμη Ουγκαντέζων στρατιωτών.
Ποιο ήταν όμως το σχέδιο δράσης των Ισραηλινών κομάντος; Τα 4 C-130 (με κωδικούς Κάρναφ 1,2,3 και 4) θα πετούσαν από το Τελ Αβίβ στο προκεχωρημένο αεροδρόμιο Οφίρα, στο νότιο άκρο της χερσονήσου του Σινά όπου θα φούλαραν τις δεξαμενές καυσίμου τους. Από εκεί θα ακολουθούσαν τον διεθνή αεροδιάδρομο κατά μήκος της Ερυθράς Θάλασσας στα 100 πόδια ύψος και όταν αποκτούσαν οπτική επαφή με την ακτή της Ερυθραίας θα έστριβαν νότια διασχίζοντας την Αιθιοπία και την Κένυα μέχρι ένα σημείο βορείως του Ναϊρόμπι. Εκεί θα έστριβαν προς δυσμάς και πετώντας πάνω από την κοιλάδα Ριφτ και τη λίμνη Βικτώρια, θα προσέγγιζαν το Έντεμπε από τα νότια για προσγείωση στον διάδρομο 35.
Στo Κάρναφ 1 που θα προσγειωνόταν πρώτο στις 23:00 επέβαιναν 26 αλεξιπτωτιστές, αποστολή των οποίων ήταν να τοποθετήσουν άμεσα φώτα ναυτιλίας κατά μήκος του διαδρόμου 17/35 και να καταλάβουν το νέο τέρμιναλ, τον νέο πύργο ελέγχου και το υπόστεγο εφοδιασμού καυσίμων του αεροδρομίου. Στο Κάρναφ 1 βρισκόταν και η κύρια δύναμη κρούσης/απελευθέρωσης των ομήρων στο παλιό τέρμιναλ υπό τις διαταγές του αντισυνταγματάρχη Γιόνι Νετανιάχου, αδελφού του σημερινού πρωθυπουργού του Ισραήλ (29 κομάντος της μονάδας Σαγιερέτ Ματκάλ μαζί με δύο Λαντ Ρόβερ και μια μαύρη λιμουζίνα Μερσεντές 600 για να υποδυθούν δήθεν επίσκεψη του Ίντι Αμίν).
Τα Κάρναφ 2 και 3, που θα βρίσκονταν στο έδαφος στις 23:06 και 23:07 αντίστοιχα, μετέφεραν από 30 κομάντος και δύο τζιπ με βαρύ οπλισμό. Αποστολή της πρώτης ομάδας ήταν να καταλάβει το στρατιωτικό αεροδρόμιο και να καταστρέψει όσα μαχητικά της Ουγκάντας βρίσκονταν εκεί για να μην υπάρξει καμία πιθανότητα καταδίωξής τους μετά το πέρας της αποστολής. Η δεύτερη ομάδα θα κάλυπτε τις οδικές προσβάσεις από την πόλη του Έντεμπε σε περίπτωση που έρχονταν ενισχύσεις από κει. Το Κάρναφ 4 μετέφερε μία ομάδα ειδικών στον ανεφοδιασμό αεροσκαφών με δύο ημιφορτηγά Πεζώ 404, μία ιατρική ομάδα 10 ατόμων και 20 στρατιώτες της ταξιαρχίας Γκολάνι με αποστολή τη γρήγορη και ασφαλή εκκένωση του παλιού τέρμιναλ από τους ομήρους.
Το εκπληκτικό ήταν ότι σε χρόνο μηδέν όλοι οι δευτερεύοντες στόχοι είχαν επιτευχθεί χωρίς να πέσει ούτε ένας πυροβολισμός, εκτός από την περίπτωση των 11 MIG-17 και MIG-21 της Ουγκάντας που έγιναν παρανάλωμα του πυρός μετά τις ριπές των κομάντος. Ας εστιάσουμε, λοιπόν, στην κύρια μάχη που έλαβε χώρα στο παλιό τέρμιναλ όπου βρίσκονταν οι όμηροι. Με το που το Κάρναφ 1 σταμάτησε την τροχοδρόμησή του στην κορυφή του Λ των δύο διαδρόμων, ο Γόνι Νετανιάχου και οι κομάντος του με τη Μερσεντές και τα δύο Λαντ Ρόβερ κατέβηκαν από τη ράμπα και με σταθερή ταχύτητα προσέγγισαν το παλιό τέρμιναλ. Για κακή τους τύχη, ο Ίντι Αμίν είχε πρόσφατα αλλάξει τη μαύρη Μερσεντές του με μία λευκή και δύο φρουροί επιχείρησαν να σταματήσουν την αυτοκινητοπομπή για έλεγχο με αποτέλεσμα να πέσουν νεκροί από τα πυρά του πολυβόλου στο πρώτο Λαντ Ρόβερ.
Με το στοιχείο του αιφνιδιασμού να έχει χαθεί, οι κομάντος έφτασαν στο τέρμιναλ με τέρμα γκάζια και τους Ουγκαντέζους να ανοίγουν άτακτο πυρ από την οροφή του παλιού πύργου ελέγχου. Στο μεταξύ ένας από τους αεροπειρατές, ο Ο. Μπόσε, βγήκε προς στιγμήν για να δει τι συμβαίνει, για να μπει αμέσως πίσω στο τέρμιναλ φωνάζοντας, «Οι Ουγκαντέζοι τρελάθηκαν και πυροβολούν μεταξύ τους». Η πρώτη ομάδα κομάντος θα προσπαθήσει να μπει στο κτήριο από τη δυτική είσοδο, αλλά είναι μπλοκαρισμένη. Η δεύτερη ομάδα θα μπει από την κεντρική είσοδο την οποία φρουρεί ο Αλ Αρτζά, που θα εξουδετερωθεί πρώτος από τον λοχία Αμίρ Οφέρ. Εκείνη τη στιγμή θα σκοτωθεί και ο Γ. Νετανιάχου (η μοναδική απώλεια των Ισραηλινών κομάντος) από τα πυρά των Ουγκαντέζων στον πύργο, καθώς προσπαθεί να συντονίσει την επίθεση έξω απ’ το κτήριο. Στο μεταξύ, οι κομάντος έχουν μπει στην αίθουσα του παλιού τέρμιναλ, όπου οι όμηροι είναι στοιβαγμένοι στο βάθος απέναντι ακριβώς από την είσοδο. Ένας από αυτούς, ο Ίλαν Χάρτουβ, θα δηλώσει αργότερα ότι αρχικά ο Μπόσε σήκωσε το Καλάσνικοφ του για να τους εκτελέσει, αλλά «ήρθε γρήγορα στα συγκαλά του» και τους φώναξε να καλυφθούν τρέχοντας στα αριστερά της εισόδου μαζί με την Κούλμαν, όπου γαζώθηκαν από τα πυρά του κομάντο Αμνόν Πελέντ.
Με τους Ισραηλινούς μέσα στην αίθουσα, ο αεροπειρατής Τζαμπέρ θα ξεπροβάλει πίσω από μια τσιμεντένια κολόνα ανοίγοντας πυρ μπροστά ακριβώς από τους ομήρους. Στο κομφούζιο που θα επικρατήσει θα σκοτωθούν από διασταυρωμένα πυρά εκτός από τον Τζαμπέρ, οι όμηροι Άιντα Μπορόσοβιτς και Πάσκο Κοέν. Δύο ακόμη όμηροι, οι Τζον Μιμούνι και Γιτζάκ Νταβίντ θα σκοτωθούν λόγω εσφαλμένης αναγνώρισης από τους κομάντος καθώς θα σηκωθούν όρθιοι ενώ οι εντολές που ακούγονται από τα φορητά μεγάφωνα είναι να παραμείνουν ξαπλωμένοι μπρούμυτα. Οι κομάντος θα εξουδετερώσουν και τους υπόλοιπους τρεις Παλαιστινίους εκκαθαρίζοντας το κτήριο δωμάτιο με δωμάτιο, όταν θα διαπιστώσουν ότι η πλειονότητα των Ουγκαντέζων φρουρών του παλιού τέρμιναλ έχει λακίσει. Είχε έρθει η ώρα της αποχώρησης από το Έντεμπε. Τα ισραηλινά τζιπ θα συγκεντρώσουν τα πυρά τους στον πύργο ελέγχου θέτοντας τέρμα στην αντίσταση των Ουγκαντέζων και η δύναμη κρούσης θα φορτώσει τους ομήρους και τους νεκρούς και θα αναχωρήσει προς το Ναϊρόμπι με το τελευταίο C-130 να αφήνει τον διάδρομο στις 00:40΄.
Με τους ομήρους ασφαλείς στο Τελ Αβίβ, το Ισραήλ είχε αποδείξει ότι είχε τη δυνατότητα αλλά και την απαιτούμενη αποφασιστικότητα να φτάσει πολύ μακριά για να υπερασπίσει τους πολίτες του, αλλά και τις ένοπλες δυνάμεις που μπορούσαν να στηρίξουν τέτοιου τύπου αποστολές. Πίσω στην Ουγκάντα, ο «πολύς» Ίντι Αμίν είχε μία ακόμη κρίση αποπληκτικού θυμού και αυτήν τη φορά την πλήρωσαν οι Κενυάτες. Πάνω από 250 πολίτες της Κένυας θανατώθηκαν επί τόπου και 3000 αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα. Η μοχθηρή εκδικητικότητα του Αφρικανού δικτάτορα δεν περιορίστηκε, όμως, εκεί. Υπήρχε και μία όμηρος, η 74χρονη Βρετανο-ισραηλινή, Ντόρα Μπλοχ, η οποία λόγω θέματος υγείας είχε νοσηλευτεί σε νοσοκομείο της Καμπάλα τη βραδιά της ισραηλινής επιχείρησης και βρισκόταν ακόμη εκεί. Η Μπλοχ θανατώθηκε με εντολές του Αμίν μαζί με τον γιατρό και τους νοσηλευτές της που προσπάθησαν να σταματήσουν τον φόνο και τα οστά της ανακαλύφθηκαν το 1979, μετά το τέλος της εξουσίας του Ίντι Αμίν. Ήταν η τελευταία πράξη του δράματος της αεροπειρατείας της πτήσης 139.
1 ΣΧΟΛΙΟ
Μένουμε έκπληκτοι. Αποσβολωμένοι.
Γιατί το «άρδην» δημοσίευσε αυτή την εξύμνηση των σιωνιστών;;
Είναι δυνατόν το «άρδην» να μην καταλάβει τα συμφραζόμενα;
Δεν άκουσε, δεν έμαθε το «άρδην» για την ανοικτή και δημόσια γενοκτονία που διαπράττει ο στρατός των σιωνιστών στη Γάζα;
Δεν έμαθαν για τα σχέδια να εξαλείψουν τους Παλαιστίνιους, με ανοικτή και δημόσια εθνοκάθαρση μεταφέροντας τους αλλού;
Είναι δυνατόν το «άρδην» να μην καταλαβαίνει τα συμφραζόμενα της δημοσίευσης του;
Υπάρχει δημοκρατική οργάνωση που στις σημερινές περιστάσεις θα δημοσίευε τέτοιους ύμνους για τους φονιάδες στρατιώτες του σιωνιστικού καθεστώτος;
Γιατί αυτή η τύφλα; Γιατί αυτή η εθελοτυφλία;
Δεν είμαι εξοικοιωμένος με την ιδέα να μην μιλώ στο «άρδην» για το «άρδην». Αφήνω το σχόλιο μου εδώ.