Η υγεία του Ερντογάν, οι Ισραηλινοί και η διαδοχολογία
του Γιάννη Ξένου από τη Ρήξη που κυκλοφορεί (φ. 81)
Η φημολογία για την υγεία του Ερντογάν ξεκίνησε τον περασμένο Νοέμβριο, όταν το γραφείο του ανακοίνωσε ότι υποβλήθηκε σε εγχείρηση στην κοιλιακή χώρα, με τα τουρκικά ΜΜΕ να κάνουν λόγο για αφαίρεση πολύποδα. Η παρατεταμένη απουσία του –με τη δικαιολογία ότι ξεκουράζεται από την εγχείρηση, δεν δικαιολογούνταν από τη σοβαρότητα της επέμβασης στην οποία, υποτίθεται, υποβλήθηκε, αλλά δεν ταίριαζε και με τη δραστήρια ιδιοσυγκρασία του, που από την αρχή της θητείας δεν περνούσε μέρα χωρίς κάνει δηλώσεις, συναντήσεις ή επισκέψεις–, άρχισε να γεννά υποψίες ότι υπάρχει σημαντικότερο θέμα υγείας.
Ο ι φήμες φούντωσαν, όταν ισραηλινά ΜΜΕ άρχισαν αποκαλύψεις για την υγεία του, ενώ η εφημερίδα Τζερουσαλέμ Ποστ φιλοξένησε αποκαλύψεις Τούρκου μπλόγκερ ότι ο Ερντογάν πάσχει από καρκίνο του παχέως εντέρου και ότι αυτό αποτελεί κοινό μυστικό στην ιατρική κοινότητα της Τουρκίας, καθώς και ότι από τον Δεκέμβριο έχει ξεκινήσει χημειοθεραπείες. Η ιστοσελίδα «DEBKA file» έκανε την ίδια αποκάλυψη επικαλούμενη «πηγές δυτικών υπηρεσιών αντικατασκοπίας». Οι Ισραηλινοί, στα πλαίσια της τουρκοϊσραηλινής διαμάχης, φαίνεται να μεγαλοποιούν το πρόβλημα υγείας του Ερντογάν, αφού ο καρκίνος στο παχύ έντερο, αν είναι αυτή πραγματική πάθησή του, θεωρείται καρκινοπάθεια με καλή πρόγνωση, θέλοντας έτσι να συμβάλουν στο κλίμα εσωτερικής αστάθειας της Τουρκίας.
Και φαίνεται ότι κάτι καταφέρνουν, επειδή σενάρια περί διαδοχής του Ερντογάν ήδη εμφανίζονται στα τουρκικά ΜΜΕ. Τέσσερα στελέχη εμφανίζονται ως επίδοξοι διάδοχοι, ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Αμπντουλάχ Γκιουλ, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς και ο υπουργός Οικονομίας Αλί Μπαμπατσάν. Ο Νταβούτογλου, ως εισηγητής του νεοθωμανισμού και λόγω θέσης, φαίνεται να είναι πιο αρεστός στον αραβικό και ευρύτερο μουσουλμανικό κόσμο, ενώ ο Γκιουλ είναι ευνοούμενος του Φετουλάχ Γκιουλέν, αλλά φυσικά κανένας από τους τέσσερις δεν έχει τα ηγετικά προσόντα του Ερντογάν. Το πιθανότερο είναι η διαδοχολογία να είναι πρόωρη και να προωθείται από την αντιπολίτευση (ως αντεπίθεση για τις προφυλακίσεις στρατηγών και δημοσιογράφων), αλλά και εξωτερικούς παράγοντες, όπως το Ισραήλ και ΗΠΑ, που θέλουν να αποδυναμώσουν τον Ερντογάν.
Η διαμάχη με τους στρατηγούς και ο ρόλος της δικαιοσύνης
Η διαμάχη με τον στρατό την περασμένη εβδομάδα κορυφώθηκε με την προφυλάκιση του τέως επιτελάρχη του τουρκικού στρατού Ιλκέρ Μπασμπούγ. Ο Μπασμπούγ προφυλακίστηκε με βαρύ κατηγορητήριο για «απόπειρα πραξικοπήματος για την ανατροπή της κυβέρνησης και σύσταση ένοπλης τρομοκρατικής οργάνωσης», επειδή επέτρεψε τη λειτουργία 46 ιστοσελίδων στο διαδίκτυο, με τις οποίες οι Ένοπλες Δυνάμεις προπαγάνδιζαν υπέρ των τουρκικών θέσεων, πολεμούσαν την Ελλάδα και την Αρμενία με κάθε τρόπο και επιτίθονταν στην κυβέρνηση. Φυσικά, το να κατηγορείται για σύσταση τρομοκρατικής οργάνωσης ο πρώην επικεφαλής του στρατού αποτελεί γελοιότητα, αλλά αυτό δεν εμπόδισε την ελεγχόμενη από την κυβέρνηση δικαιοσύνη να του ασκήσει δίωξη. Η προφυλάκιση του Μπασμπούγ μπορεί να θεωρεί και ως ένα μήνυμα προς Ισραηλινούς και Αμερικανούς, μιας και ο στρατηγός θεωρούνταν άνθρωπός τους, ότι έχει τον έλεγχο της κατάστασης και ότι δεν θα διστάσει να εξοντώσει οποιονδήποτε τον αμφισβητεί ή μπορεί να τον αμφισβητήσει, όσο ψηλά και αν βρίσκεται και όποιων τη στήριξη και αν έχει. Ήδη, εισαγγελέας ζήτησε την άρση της δικαστικής ασυλίας και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, με τη δικαιολογία ότι παρενέβη στο έργο της δικαιοσύνης. Μια δήλωση του Κιλιτσντάρογλου έξω από τη φυλακή, όπου κρατούνται για την υπόθεση Εργκένεκον δύο βουλευτές του κόμματός του, ότι η δικαιοσύνη δεν μπορεί να εμποδίζει εκλεγμένους βουλευτές να αναλάβουν το αξίωμά τους, θεωρήθηκε ωμή παρέμβαση στο έργο της δικαιοσύνης!
Τα όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια, εντεινόμενα το τελευταίο δίμηνο, με τις διώξεις στρατιωτικών, πανεπιστημιακών και δημοσιογράφων, δημιουργούν ένα κλίμα παρόμοιο με αυτό των δικών της Μόσχας. Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία, βρίσκονται προφυλακισμένοι εξήντα εν ενεργεία στρατιωτικοί και άλλοι τόσοι εν αποστρατεία και περίπου εκατό δημοσιογράφοι, εκ των οποίων οι τριάντα συνελήφθησαν τον περασμένο Δεκέμβριο, όλοι με κατηγορίες ότι συνωμοτούσαν κατά της κυβέρνησης. Με ένα σύστημα δικαιοσύνης που μπορεί να σε προφυλακίσει* με τόσο βαριές κατηγορίες, με μοναδικά στοιχεία τη συγγραφή ενός βιβλίου που στρέφεται κατά του Φετουλάχ Γκιουλέν και κάποια επικριτικά για την κυβέρνηση άρθρα, όπως στην περίπτωση του δημοσιογράφου Αχμέτ Σικ, οι δικαστικές διώξεις είναι περισσότερο πολιτικές διώξεις. Τα τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση Ερντογάν αποκτά χαρακτηριστικά αυταρχικού μονοκομματικού καθεστώτος και η δικαιοσύνη χρησιμοποιείται για να φιμώνει κάθε αντιπολιτευόμενη φωνή, είτε αυτή είναι των στρατηγών του «βαθέως κράτους», είτε φοιτητών που ζητούν δωρεάν παιδεία, είτε Κούρδων αγωνιστών.
Το 2012 φαίνεται ότι θα είναι μια δύσκολη χρονιά για τον Ερντογάν, παρότι μέχρι τώρα έχει δείξει ότι ξεπερνά τις δυσκολίες βγαίνοντας ο ίδιος και το κόμμα του πιο ισχυροί. Φέτος, όμως, έχει να αντιμετωπίσει στο εσωτερικό την κόντρα με τους στρατηγούς που φτάνει στα άκρα, αλλά και τα σύννεφα του πολέμου να πληθαίνουν στη γειτονιά του, μια και η αντιπαράθεση Ισραήλ και Ιράν φτάνει στα πρόθυρα της ένοπλης σύγκρουσης και η Τουρκία καλείται να αναπροσαρμόσει την πολιτική της. Αλλά, πάνω από όλα το πρόβλημα με την υγεία του, και κατά πόσο αυτό θα του επιτρέψει να έχει στραμμένη την προσοχή του αποκλειστικά στην πολιτική.
* Σύμφωνα με τουρκικές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, από τους 120.000 ανθρώπους που κρατούνταν τον περασμένο Απρίλιο στις τουρκικές φυλακές, το 42% ήταν υπόδικοι. Στην Τουρκία δεν υπάρχει ανώτατο χρονικό όριο προφυλάκισης και έχει καταγραφεί περίπτωση που υπόδικος παραμένει δέκα χρόνια στη φυλακή περιμένοντας να δικαστεί. Το «Εξπρές του Μεσονυκτίου», αν και γυρίστηκε το 1978, παραμένει επίκαιρο στην Τουρκία.
