Ευέ­λι­κτη α­ντα­πό­δο­ση και ι­σο­δύ­να­μα στρα­τιω­τι­κά τε­τε­λε­σμέ­να

Χ. Κόλ­λιας

Το τε­λευ­ταί­ο διά­στη­μα, με διά­φο­ρες α­φορ­μές, έ­χει αυ­ξη­θεί ο ρυθ­μός ε­κτό­ξευ­σης α­πει­λών χρή­σης στρα­τιω­τι­κής βί­ας α­πό την Τουρ­κί­α εί­τε στο Αι­γαί­ο, ό­πως πα­ρα­δείγ­μα­τος χά­ριν με την πι­θα­νό­τη­τα ε­πέ­κτα­σης των ελ­λη­νι­κών χω­ρι­κών υ­δά­των, εί­τε στην Κύ­προ με α­φορ­μή τα ε­ξο­πλι­στι­κά προ­γράμ­μα­τα της Κυ­πρια­κής Δη­μο­κρα­τί­ας, ό­πως στην πε­ρί­πτω­ση της α­γο­ράς των ρω­σι­κών τε­θω­ρα­κι­σμέ­νων Τ-80 και του α­ντια­ε­ρο­πο­ρι­κού πυ­ραυ­λι­κού συ­στή­μα­τος S-300.
Ως έ­να βαθ­μό, οι ε­κτο­ξευό­με­νες α­πει­λές μπο­ρούν να ερ­μη­νευ­τούν στα πλαί­σια της πο­λι­τι­κο­οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής κρί­σης που τα­λα­νί­ζει την Τουρ­κί­α και η ο­ποί­α, κα­τά μί­α έν­νοια, υ­πο­χρε­ώ­νει το τουρ­κι­κό πο­λι­τι­κο­στρα­τιω­τι­κό κα­τε­στη­μέ­νο σε κι­νή­σεις α­ντι­πε­ρι­σπα­σμού στα ε­σω­τε­ρι­κά προ­βλή­μα­τα.  Ό­μως, η σα­φώς ε­πι­θε­τι­κό­τε­ρη στά­ση της Τουρ­κί­ας το τε­λευ­ταί­ο διά­στη­μα ο­φεί­λε­ται και σε δύ­ο άλ­λους πα­ρά­γο­ντες. Πρώ­τον, την τε­λευ­ταί­α πε­ρί­που δε­κα­ε­τί­α, λό­γω των με­γά­λων ε­ξο­πλι­στι­κών προ­γραμ­μά­των1, η Τουρ­κί­α αι­σθά­νε­ται ό­τι έ­χει ή ό­τι τεί­νει να α­να­τρέ­ψει τον ελ­λη­νο­τουρ­κι­κό συ­σχε­τι­σμό δυ­νά­με­ων. Ε­πι­πρό­σθε­τα, η κα­θυ­στέ­ρη­ση στην υ­λο­ποί­η­ση ση­μα­ντι­κών προ­γραμ­μά­των α­να­βάθ­μι­σης και εκ­συγ­χρο­νι­σμού των Ελ­λη­νι­κών Ε­νό­πλων Δυ­νά­με­ων κα­θώς ε­πί­σης η έλ­λει­ψη ορ­θο­λο­γι­κού σχε­δια­σμού και προ­γραμ­μα­τι­σμού στις προ­μή­θειες ο­πλι­κών συ­στη­μά­των2, έ­χουν και αυ­τές συ­ντε­λέ­σει στην α­να­τρο­πή του συ­σχε­τι­σμού δυ­νά­με­ων ό­πως πα­ρα­δείγ­μα­τος χά­ριν στην πε­ρί­πτω­ση των μα­χη­τι­κών α­ε­ρο­σκα­φών τρί­της γε­νιάς.
Οι ε­ντα­τι­κοί ρυθ­μοί ε­ξο­πλι­σμών που α­κο­λου­θεί τα τε­λευ­ταί­α έ­τη η Τουρ­κί­α α­ντα­να­κλώ­νται στην στα­θε­ρά α­νο­δι­κή πο­ρεί­α των στρα­τιω­τι­κών  δα­πα­νών της, ό­πως φαί­νε­ται στο Διά­γραμ­μα 1, πα­ρά την οι­κο­νο­μι­κή κρί­ση που την κα­τα­τρέ­χει. Εν α­ντι­θέ­σει, η Ελ­λά­δα δεν έ­χει κα­τα­φέ­ρει να πα­ρα­κο­λου­θή­σει την Τουρ­κί­α σε ε­ξο­πλι­στι­κά προ­γράμ­μα­τα, με α­πο­τέ­λε­σμα την ε­πα­πει­λού­με­νη α­να­τρο­πή της ι­σορ­ρο­πί­ας δυ­νά­με­ων που υ­φί­στα­το σε προ­η­γού­με­νες χρο­νι­κές πε­ριό­δους και η ο­ποί­α, στον έ­να ή στον άλ­λο βαθ­μό, δρού­σε α­πο­τρε­πτι­κά3. Η κα­θυ­στέ­ρη­ση της υ­λο­ποί­η­σης ση­μα­ντι­κών και α­να­γκαί­ων ελ­λη­νι­κών ε­ξο­πλι­στι­κών προ­γραμ­μά­των α­ντα­να­κλά­ται και στην πο­ρεί­α που δια­γρά­φουν οι ελ­λη­νι­κές στρα­τιω­τι­κές δα­πά­νες τα τε­λευ­ταί­α έ­τη, σε σχέ­ση πά­ντα με τις α­ντί­στοι­χες τουρ­κι­κές (Διά­γραμ­μα 1).  Πα­ρα­δείγ­μα­τος χά­ριν, οι στρα­τιω­τι­κές δα­πά­νες της Τουρ­κί­ας την πε­ρί­ο­δο 1985-95 έ­χουν σε στα­θε­ρές τι­μές αυ­ξη­θεί κα­τά 60.8% πε­ρί­που, εν α­ντι­θέ­σει με τις ελ­λη­νι­κές οι ο­ποί­ες έ­χουν πα­ρα­μεί­νει ου­σια­στι­κά στά­σι­μες, κυ­ρί­ως λό­γω των χρό­νιων δη­μο­σιο­νο­μι­κών προ­βλη­μά­των που α­ντι­με­τω­πί­ζει η Ελ­λά­δα και των κα­τα­βαλ­λό­με­νων προ­σπα­θειών σύ­γκλι­σης.
Εν ο­λί­γοις, η Τουρ­κί­α, συ­μπε­ρι­φε­ρό­με­νη ως μί­α πε­ρι­φε­ρεια­κή ι­μπε­ρια­λι­στι­κή δύ­να­μη, α­κο­λου­θεί έ­να­ντι της Ελ­λά­δας αλ­λά και άλ­λων κρα­τών στην πε­ριο­χή μί­α πο­λι­τι­κή ι­σχύ­ος που α­πο­σκο­πεί στην πε­ρι­φε­ρεια­κή η­γε­μο­νί­α.  Στα πλαί­σια αυ­τής της προ­σπά­θειας μπο­ρεί να γί­νει κα­τα­νο­η­τή και η διε­θνής συ­μπε­ρι­φο­ρά της γεί­το­νος, κα­θώς ε­πί­σης και η α­να­θε­ω­ρη­τι­κή της στρα­τη­γι­κή η ο­ποί­α συ­νε­πι­κου­ρεί­ται α­πό μί­α στα­θε­ρά αυ­ξα­νό­με­νη τουρ­κι­κή στρα­τιω­τι­κή ι­σχύ.  Ι­σχύ την ο­ποί­α εί­ναι πι­θα­νόν να μη δι­στά­σει να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει σε δε­δο­μέ­νη χρο­νι­κή στιγ­μή στο ά­με­σο ή α­πώ­τε­ρο μέλ­λον.  Η ε­μπει­ρί­α του πρό­σφα­του πα­ρελ­θό­ντος έ­χει κα­τα­δεί­ξει ό­τι η Τουρ­κί­α δεν δι­στά­ζει να εκ­με­ταλ­λευ­θεί τα ε­κά­στο­τε πα­ρου­σια­ζό­με­να πα­ρά­θυ­ρα ευ­και­ρί­ας, υ­λο­ποιώ­ντας στρα­τη­γι­κές της ε­πι­διώ­ξεις, ό­πως έ­πρα­ξε το 1974 στην Κύ­προ με την δη­μιουρ­γί­α στρα­τιω­τι­κών τε­τε­λε­σμέ­νων4. Αυ­τή η έ­στω και μι­κρή πι­θα­νό­τη­τα ε­ξε­τά­ζε­ται πα­ρα­κά­τω.  Δη­λα­δή, τί θα συμ­βεί ε­άν η Τουρ­κί­α κρί­νει σε κά­ποια συ­γκυ­ρί­α ό­τι της προ­σφέ­ρε­ται η ευ­και­ρί­α να πε­ρά­σει α­πό τα λό­για στην πρά­ξη και πλή­ξει στρα­τιω­τι­κά στό­χους στην Κύ­προ με α­φορ­μή πα­ρα­δείγ­μα­τος χά­ριν την ε­γκα­τά­στα­ση των S-300 εί­τε α­κό­μα και στο Αι­γαί­ο με κά­ποιας μορ­φής στρα­τιω­τι­κή πρό­κλη­ση.  Ε­ξάλ­λου, η ό­ποια α­πο­τρε­πτι­κή α­ξί­α της ε­κτό­ξευ­σης α­πει­λών χρή­σης στρα­τιω­τι­κής βί­ας α­πο­δυ­να­μώ­νε­ται ε­άν οι συ­νε­χείς φρα­στι­κές δια­κη­ρύ­ξεις δεν συ­νε­πι­κου­ρού­νται α­πό έρ­γα τα ο­ποί­α ε­πι­βε­βαιώ­νουν την βού­λη­ση να χρη­σι­μο­ποι­η­θεί η δια­θέ­σι­μη στρα­τιω­τι­κή ι­σχύς.
Η α­γο­ρά  α­ντια­ε­ρο­πο­ρι­κού πυ­ραυ­λι­κού συ­στή­μα­τος S-300 α­πό την Κύ­προ προ­κά­λε­σε ποι­κί­λες διε­θνείς α­ντι­δρά­σεις. Η Τουρ­κί­α α­πεί­λη­σε ό­τι η ε­γκα­τά­στα­ση τους θα πα­ρε­μπο­δι­σθεί α­κό­μα και με την χρή­ση στρα­τιω­τι­κών μέ­σων. Ό­πως προ­α­να­φέρ­θη­κε, εί­ναι η δεύ­τε­ρη φο­ρά που η Τουρ­κί­α κα­τα­φεύ­γει στην α­πει­λή χρή­σης στρα­τιω­τι­κής βί­ας με α­φορ­μή τους στρα­τιω­τι­κούς ε­ξο­πλι­σμούς της Κύ­πρου (η α­γο­ρά των ρω­σι­κών τε­θω­ρα­κι­σμέ­νων Τ-80 ή­ταν η προ­η­γού­με­νη).
Η πραγ­μα­το­ποί­η­ση των α­πει­λών της Ά­γκυ­ρας, αν και ό­χι ι­διαί­τε­ρα πι­θα­νή, δεν πρέ­πει ό­μως και να α­πο­κλεί­ε­ται εί­τε με α­φορ­μή την ε­γκα­τά­στα­ση των S-300 εί­τε σε κά­ποια άλ­λη χρο­νι­κή στιγ­μή με στό­χο την α­κύ­ρω­ση στην πρά­ξη του δόγ­μα­τος του ε­νιαί­ου α­μυ­ντι­κού χώ­ρου αλ­λά α­κό­μα και ως α­ντι­πε­ρι­σπα­σμός στην πο­λι­τι­κο­κοι­νω­νι­κή κρί­ση που κα­τα­τρέ­χει την Τουρ­κί­α.  Ποιές ό­μως θα εί­ναι οι φά­σεις οι ο­ποί­ες ε­ξε­λι­κτι­κά θα δη­μιουρ­γη­θούν στα πλαί­σια του στρα­τη­γι­κού παι­γνί­ου που θα α­να­πτυ­χθεί; Πως θα ε­ξε­λι­χθεί και που θα κα­τα­λή­ξει; Ας ε­ξε­τά­σου­με εν συ­ντο­μί­α μί­α πι­θα­νή αλ­λη­λου­χί­α γε­γο­νό­των στην πε­ρί­πτω­ση που η Τουρ­κί­α πλή­ξει στό­χους στην Κύ­προ ή και κά­που αλ­λού, υ­λο­ποιώ­ντας τις κα­τά και­ρούς ε­κτο­ξευ­θεί­σες α­πει­λές.  Ε­άν αυ­τό συμ­βεί, ό­πως φαί­νε­ται και στη σχε­τι­κή κω­δι­κο­ποι­η­μέ­νη πα­ρου­σί­α­ση των στα­δί­ων, η Ελ­λά­δα αυ­τό­μα­τα θα βρε­θεί α­ντι­μέ­τω­πη με τις ε­ξής δύ­ο ε­πι­λο­γές: εί­τε να μην α­ντι­δρά­σει σε στρα­τιω­τι­κό ε­πί­πε­δο εί­τε να πραγ­μα­το­ποι­ή­σει και αυ­τή τις κα­τά και­ρούς δια­κη­ρυγ­μέ­νες προ­θέ­σεις της και αυ­τό πα­ρά τις διε­θνείς πιέ­σεις, πα­ρεμ­βά­σεις και παραι­νέ­σεις για αυ­το­συ­γκρά­τη­ση και μη-κλι­μά­κω­ση που α­ναμ­φί­βο­λα θα υ­πάρ­ξουν. Το ζή­τη­μα εί­ναι κα­τά πό­σο η ελ­λα­δι­κή πο­λι­τι­κή η­γε­σί­α θα δια­θέ­τει την ψυ­χραι­μί­α αλ­λά και α­πα­ραί­τη­τη α­πο­φα­σι­στι­κό­τη­τα ε­κεί­νη τη στιγ­μή, κα­θό­τι αν ε­πι­λέ­ξει να μην α­ντα­πο­δώ­σει το πλήγ­μα, οι ε­πι­πτώ­σεις στην α­ξιο­πι­στί­α της χώ­ρας θα εί­ναι κα­τα­στρο­φι­κές και μα­κρο­χρό­νιες, με ό­τι αυ­τό συ­νε­πά­γε­ται. Η α­πο­τρε­πτι­κή α­ξιο­πι­στί­α της χώ­ρας θα πλη­γεί πι­θα­νόν α­νε­πα­νόρ­θω­τα, ε­νώ το δόγ­μα του ε­νιαί­ου α­μυ­ντι­κού χώ­ρου Ελ­λά­δας – Κύ­πρου ου­σια­στι­κά θα κα­ταρ­ρεύ­σει. Α­νά­λο­γες θα εί­ναι και οι ε­πι­πτώ­σεις στο η­θι­κό και φρό­νη­μα  τό­σο του ελ­λα­δι­κού ό­σο και του κυ­πρια­κού ελ­λη­νι­σμού. Η δεύ­τε­ρη ε­πι­λο­γή στη βά­ση της δια­κη­ρυγ­μέ­νης αρ­χής της ευέ­λι­κτης α­ντα­πό­δο­σης με την δη­μιουρ­γί­α ι­σο­δύ­να­μων στρα­τιω­τι­κών, σε αυ­τή την πε­ρί­πτω­ση, τε­τε­λε­σμέ­νων θα α­πο­τε­λέ­σει α­να­πό­φευ­κτα μο­νό­δρο­μο για την Ελ­λά­δα. Σε πρα­κτι­κό ε­πί­πε­δο, η δη­μιουρ­γί­α ι­σο­δύ­να­μων στρα­τιω­τι­κών τε­τε­λε­σμέ­νων ση­μαί­νει ό­τι η Ελ­λά­δα πρέ­πει να πλή­ξει στό­χο(ους) α­ντί­στοι­χης στρα­τιω­τι­κής ση­μα­σί­ας εί­τε στην κα­τε­χό­με­νη Κύ­προ (το πιό πι­θα­νό) εί­τε στην ί­δια την Τουρ­κί­α (μάλ­λον α­πί­θα­νο), ε­πι­λέ­γο­ντας τα μέ­σα που θα χρη­σι­μο­ποι­ή­σει, αν και εί­ναι σχε­δόν βέ­βαιο ό­τι για το α­ντα­πο­δο­τι­κό πλήγ­μα θα χρη­σι­μο­ποι­η­θεί η α­ε­ρο­πο­ρί­α, κα­θώς σε τέ­τοιες πε­ρι­πτώ­σεις α­πο­τε­λεί το προ­σφο­ρό­τε­ρο μέ­σο.
Η ε­πό­με­νη φά­ση της ε­ξέ­λι­ξης του παι­γνί­ου α­φο­ρά την Τουρ­κί­α. Πως θα α­ντι­δρά­σει σ’ αυ­τή την πε­ρί­πτω­ση; Δύ­ο εί­ναι οι πι­θα­νές ε­πι­λο­γές της. Εί­τε να α­ντα­πα­ντή­σει, ο­πό­τε η στρα­τιω­τι­κή α­ντι­πα­ρά­θε­ση κλι­μα­κώ­νε­ται μάλ­λον ε­πι­κίν­δυ­να, εί­τε ό­χι.  Η κά­θε μί­α εξ αυ­τών των ε­πι­λο­γών ε­νέ­χει συ­γκε­κρι­μέ­νο κό­στος και ο­φέ­λη για την Τουρ­κί­α.  Πά­ντως σ’ αυ­τό το στά­διο της ε­μπλο­κής, το πιο πι­θα­νό σε­νά­ριο εί­ναι, ό­τι κά­τω α­πό τις α­σφυ­κτι­κές πιέ­σεις και πα­ρεμ­βά­σεις διε­θνών πα­ρα­γό­ντων (Η­ΠΑ, ΝΑ­ΤΟ, Ε­Ε), η σύ­γκρου­ση να μην κλι­μα­κω­θεί πέ­ραν αυ­τού του στα­δί­ου, κα­θό­τι κά­τι τέ­τοιο εύ­κο­λα θα ο­δη­γού­σε σε μί­α γε­νι­κευ­μέ­νη σύρ­ρα­ξη. Με άλ­λα λό­για η ε­μπλο­κή θα πα­ρα­μεί­νει έ­να χα­μη­λής έ­ντα­σης, ε­λεγ­χό­με­νο στρα­τιω­τι­κό ε­πει­σό­διο  Ό­μως το πρό­βλη­μα για την Ελ­λά­δα δεν ε­ντο­πί­ζε­ται τό­σο στην πε­ριο­ρι­σμέ­νης έ­κτα­σης στρα­τιω­τι­κή ε­μπλο­κή με την Τουρ­κί­α, ό­σο στην “ε­πό­με­νη μέ­ρα”.
Εί­ναι βέ­βαιο ό­τι, με τον τερ­μα­τι­σμό της σχε­τι­κά μι­κρής στρα­τιω­τι­κής ε­μπλο­κής, θα υ­πάρ­ξουν α­φό­ρη­τες δι­πλω­μα­τι­κές πιέ­σεις α­πό τις Η­ΠΑ, το ΝΑ­ΤΟ και την Ε­Ε για την έ­ναρ­ξη του πο­λυ­πό­θη­του, α­πό την δι­κή τους ο­πτι­κή γω­νί­α, ελ­λη­νο­τουρ­κι­κού δια­λό­γου. Εί­ναι μάλ­λον α­πί­θα­νο η Ελ­λά­δα να μπο­ρέ­σει να αρ­νη­θεί πει­στι­κά κά­τι τέ­τοιο στις συν­θή­κες που θα έ­χουν δη­μιουρ­γη­θεί.  Έ­τσι θα υ­πο­χρε­ω­θεί να προ­σέλ­θει στο τρα­πέ­ζι του δια­λό­γου και των δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων. Δια­πραγ­μα­τεύ­σεις πού ό­μως θα α­φο­ρούν κυ­ρί­ως τις διεκ­δι­κή­σεις ε­πί ελ­λη­νι­κών κυ­ριαρ­χι­κών δι­καιω­μά­των, που την τε­λευ­ταί­α ει­κο­σα­ε­τί­α έ­χει ε­γεί­ρει και σε έ­να βαθ­μό έ­χει κα­τα­φέ­ρει να ε­ντά­ξει στην α­τζέ­ντα των ελ­λη­νο­τουρ­κι­κών δια­φο­ρών η Ά­γκυ­ρα.  Εν κα­τα­κλεί­δι, η ό­ποια μι­κρής κλί­μα­κας στρα­τιω­τι­κή ε­μπλο­κή υ­πάρ­ξει με α­φορ­μή πα­ρα­δείγ­μα­τος χά­ριν την ε­γκα­τά­στα­ση των S-300 στην Κύ­προ, θα ο­δη­γή­σει με μα­θη­μα­τι­κή βε­βαιό­τη­τα τις δύ­ο χώ­ρες στο τρα­πέ­ζι των δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων. Δεν πρέ­πει δε να α­πο­κλεί­ε­ται η πε­ρί­πτω­ση ό­τι αυ­τός μπο­ρεί να εί­ναι και ο πραγ­μα­τι­κός σκο­πός μί­ας τουρ­κι­κής στρα­τιω­τι­κής ε­νέρ­γειας κα­θό­τι, ό­πως προ­α­να­φέρ­θη­κε, οι δια­πραγ­μα­τεύ­σεις που θα ε­πι­βλη­θούν στις δύ­ο χώ­ρες θα α­φο­ρούν ως ε­πί το πλεί­στον μο­νο­με­ρείς τουρ­κι­κές διεκ­δι­κή­σεις και συ­νε­πώς α­ντί­στοι­χες μι­κρές ή με­γά­λες ελ­λη­νι­κές πα­ρα­χω­ρή­σεις.
Στο βαθ­μό που τα γε­γο­νό­τα ε­ξε­λι­χθούν σε γε­νι­κές γραμ­μές στα πλαί­σια του σε­να­ρί­ου που πε­ρι­γρά­ψα­με πιο πά­νω, κα­θί­στα­ται εμ­φα­νές ό­τι μί­α πι­θα­νή στρα­τιω­τι­κή ε­μπλο­κή με α­φορ­μή τους S-300 μπο­ρεί τε­λι­κά να ο­δη­γή­σει σε ελ­λη­νι­κές υ­πο­χω­ρή­σεις και πα­ρα­χω­ρή­σεις κυ­ρί­ως στο Αι­γαί­ο. Κά­τι τέ­τοιο δεν μπο­ρεί να α­πο­φευ­χθεί, ού­τε με την μα­ταί­ω­ση της α­γο­ράς του εν λό­γω πυ­ραυ­λι­κού συ­στή­μα­τος α­πό την Κύ­προ – α­πε­μπο­λώ­ντας το αυ­το­νό­η­το δι­καί­ω­μα κά­θε κρά­τους στην ά­μυ­να –  ού­τε με την μη α­ντα­πό­δο­ση ε­νός τουρ­κι­κού πλήγ­μα­τος α­πό μέ­ρους της Ελ­λά­δας, διό­τι αυ­τό θα έ­χει α­κό­μα πιο αρ­νη­τι­κές ε­πι­πτώ­σεις.  Το πρό­βλη­μα έ­γκει­ται στην αρ­χή του ι­σο­δύ­να­μου τε­τε­λε­σμέ­νου.  Και τού­το διό­τι στη βά­ση της αρ­χής του ι­σο­δύ­να­μου τε­τε­λε­σμέ­νου, τό­σο η Τουρ­κί­α ό­σο και άλ­λες δυ­νά­μεις (Η­ΠΑ, ΝΑ­ΤΟ, Ε­Ε) εί­ναι πι­θα­νό σε κά­ποια συ­γκυ­ρί­α να θε­ω­ρή­σουν ό­τι μί­α μι­κρή σχε­τι­κά στρα­τιω­τι­κή κρί­ση με α­φορ­μή πα­ρα­δείγ­μα­τος χά­ριν την ε­γκα­τά­στα­ση των S-300 στην Κύ­προ, μπο­ρεί να πα­ρα­μεί­νει μέ­σα σε ε­λεγ­χό­με­να πλαί­σια και να λει­τουρ­γή­σει κα­τα­λυ­τι­κά στην ε­πί­λυ­ση (εις βά­ρος ό­μως των ελ­λη­νι­κών κυ­ριαρ­χι­κών δι­καιω­μά­των) των ελ­λη­νο­τουρ­κι­κών δια­φο­ρών, κά­τι το ο­ποί­ο δια­κα­ώς ε­πι­θυ­μούν Α­με­ρι­κή και Ευ­ρώ­πη.  Ό­μως, αν η Ελ­λά­δα κα­τα­στή­σει σα­φές ό­τι ο­ποια­δή­πο­τε στρα­τιω­τι­κή ε­νέρ­γεια της Ά­γκυ­ρας στην Κύ­προ (ή και αλ­λού) θα προ­κα­λέ­σει α­σύμ­με­τρη α­ντα­πό­δο­ση α­πό μέ­ρους της, τό­τε μί­α τέ­τοια το­πο­θέ­τη­ση λει­τουρ­γεί α­πο­τρε­πτι­κά διό­τι αυ­ξά­νει, ό­χι μό­νο το κό­στος μί­ας τουρ­κι­κής στρα­τιω­τι­κής ε­νέρ­γειας, αλ­λά κυ­ρί­ως την α­βε­βαιό­τη­τα ως προς την έκ­βα­ση της κρί­σης. Το τε­λευ­ταί­ο έ­χει ι­διαί­τε­ρη ση­μα­σί­α, διό­τι εί­ναι βέ­βαιο ό­τι Α­με­ρι­κή και Ευ­ρώ­πη δεν ε­πι­θυ­μούν μί­α α­νε­ξέ­λε­γκτη με­γά­λης κλί­μα­κας στρα­τιω­τι­κή κρί­ση, που μπο­ρεί πο­λύ εύ­κο­λα να ε­ξε­λι­χθεί σε γε­νι­κευ­μέ­νη ελ­λη­νο­τουρ­κι­κή σύρ­ρα­ξη, με κα­τα­λυ­τι­κές ί­σως ε­πι­πτώ­σεις στην ευ­ρύ­τε­ρη πε­ριο­χή η ο­ποί­α ού­τως ή άλ­λως χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται α­πό στρα­τη­γι­κή α­στά­θεια και ρευ­στό­τη­τα.  Ως εκ τού­του οι προ­σπά­θειες να α­πο­τρέ­ψουν  την Ά­γκυ­ρα α­πό μί­α στρα­τιω­τι­κή ε­νέρ­γεια στην Κύ­προ θα εί­ναι πο­λύ πιο ε­ντα­τι­κές και έ­ντο­νες. Το κα­τά πό­σο η δια­κή­ρυ­ξη α­πό μέ­ρους της Ελ­λά­δας της αρ­χής της α­σύμ­με­τρης α­ντα­πό­δο­σης ό­ντως θα λει­τουρ­γή­σει α­πο­τρε­πτι­κά, ε­ξαρ­τά­ται α­πο­κλει­στι­κά α­πό το βαθ­μό α­ξιο­πι­στί­ας της το­πο­θέ­τη­σης αυ­τής. Δη­λα­δή, α­πό το κα­τά πό­σο η Ελ­λά­δα θα κα­τα­φέ­ρει να πεί­σει φί­λους και ε­χθρούς ό­τι α­φε­νός μεν δια­θέ­τει τα μέ­σα να το πρά­ξει, και η Ελ­λά­δα τα δια­θέ­τει, και α­φε­τέ­ρου ό­τι ό­ντως δεν θα δι­στά­σει να υ­λο­ποι­ή­σει την α­πει­λή.  Τέ­λος, έ­χει υ­πο­στη­ρι­χθεί ό­τι υ­ιο­θε­τώ­ντας την αρ­χή της α­σύμ­με­τρης α­ντα­πό­δο­σης η Ελ­λά­δα μπο­ρεί να κα­τα­στεί υ­πεύ­θυ­νη και υ­πό­λο­γη για την κλι­μά­κω­ση της ό­ποιας μελ­λο­ντι­κής στρα­τιω­τι­κής κρί­σης με την Τουρ­κί­α. Ό­μως, αυ­τό που πα­ρα­βλέ­πε­ται εί­ναι ό­τι σε πα­ρό­μοιες πε­ρι­πτώ­σεις πρω­ταρ­χι­κός υ­πεύ­θυ­νος μί­ας τέ­τοιας κλι­μά­κω­σης εί­ναι ό­ποιος “ήρ­ξα­το χει­ρών α­δί­κων”, δια­βαί­νο­ντας πρώ­τος τον Ρου­βί­κω­να και ό­χι αυ­τός που α­μυ­νό­με­νος α­ντα­πο­δί­δει το πλήγ­μα.* Ο Χ. Κόλ­λιας εί­ναι ε­πι­στη­μο­νι­κός ε­ρευ­νη­τής στο ΚΕ­ΠΕ, ει­δι­κευ­μέ­νος στα οι­κο­νο­μι­κά της ά­μυ­νας

 Σημειώσεις

q