Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα

Όταν στα τέλη του 2010 – με την Ελλάδα να μπαίνει στα βαθιά της κρίσης – οι πιο «ψαγμένοι» έβλεπαν πίσω από τη γερμανική εμμονή για αποκρατικοποιήσεις το «μακρύ χέρι» του Βερολίνου, οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι πρόκειται για θεωρίες συνωμοσίας.

Τέσσερα χρόνια μετά, αποδεικνύεται περίτρανα ότι οι Γερμανοί είχαν το σχέδιό τους και το εφάρμοσαν με τη μεθοδικότητα και την αποτελεσματικότητα που τους διακρίνει, αποσπώντας σχεδόν όλα αυτά που ήθελαν σε υποδομές, τηλεπικοινωνίες, ακίνητα και ενέργεια. Μόνο τον τελευταίο μήνα κατέγραψαν το ενδιαφέρον τους να αποκτήσουν την πλήρη και ουσιαστική πλειοψηφία του ΟΤΕ, ενώ έκαναν το βασικό βήμα για την «κατάληψη» των περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας.

Ταυτόχρονα επεκτείνουν το χαρτοφυλάκιό τους σε ενέργεια και ακίνητα ενώ τοποθέτησαν τον «δικό τους άνθρωπο» στην κορυφή της Τράπεζας Κύπρου, σε μια ιδιαίτερα σημαντική στιγμή για το ενεργειακό παιχνίδι στην Ανατολική Μεσόγειο. Και όλα αυτά ενώ ένας άλλος δικός τους άνθρωπος από το παρελθόν φέρνει για δουλειές στην Ελλάδα τη Roland Berger του σχεδίου «Eureka»…

Τα περιφερειακά αεροδρόμια

Ο διαγωνισμός των περιφερειακών αεροδρομίων ήταν το… κερασάκι στην τούρτα των Γερμανών. Με τρεις δυνατούς υποψηφίους για την αποκρατικοποίηση των 14 αεροδρομίων, την περασμένη Τετάρτη οι αρμόδιοι του ΤΑΙΠΕΔ δοκίμασαν μια ισχυρή έκπληξη ανοίγοντας τις οικονομικές προσφορές. Τι είδαν;

Ότι, ενώ οι δύο διεθνούς φήμης κοινοπραξίες είχαν δώσει προσφορά της τάξης των 800-900 εκατ. ευρώ, η γερμανική προσφορά της Fraport (διαχειρίστριας του αεροδρομίου της Φρανκφούρτης) ήταν σχεδόν διπλάσια, στα 1,23 δισ. ευρώ. Και όχι μόνο αυτό. Ήταν τριπλάσια από την αποτίμηση του ανεξάρτητου εκτιμητή που είχε υπολογίσει το «εύλογο τίμημα» στα 350 εκατ. ευρώ.

Πίσω από τα χαμόγελα στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων για τη γερή μπάζα της τελευταίας στιγμής, που σώζει τον λογαριασμό τους, δεν μπορούσαν παρά να διαπιστώσουν την αλήθεια. Η γερμανική προσφορά έδειχνε ξεκάθαρα ότι η κοινοπραξία της Fraport ήθελε να μην υπάρχει αντίπαλος στη διεκδίκηση του έργου. Και γι’ αυτό προτίμησε να θυσιάσει μερικές εκατοντάδες εκατ. ευρώ προκειμένου να μη στραβοπατήσει…

Στα τυπικά, εκτός από το τίμημα των 1,234 δισ. ευρώ, θα καταβάλλουν και ως ετήσιο μίσθωμα στο ελληνικό Δημόσιο 22,9 εκατ. ευρώ. Παράλληλα δεσμεύονται ότι, κατά τη διάρκεια της πρώτης τετραετίας του πρότζεκτ, θα επενδύσουν 330 εκατ. ευρώ για τη βελτίωση και την αναβάθμιση των περιφερειακών αερολιμένων, ενώ στον ορίζοντα υλοποίησης της «μπίζνας» οι επενδύσεις θα φτάσουν τα 1,4 δισ. ευρώ. Τι παίρνουν γα όλα αυτά; Την ανάληψη της διαχείρισης των δύο ομάδων αεροδρομίων για τα επόμενα 40 χρόνια.

Και βέβαια δεν παίρνουν γουρούνι στο σακί, αλλά τα φιλέτα του ελληνικού τουρισμού. Η πρώτη ομάδα αεροδρομίων περιλαμβάνει τη Θεσσαλονίκη, τα Χανιά, την Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο, την Κεφαλλονιά, το Άκτιο και την Καβάλα, ενώ η δεύτερη ομάδα έχει τη Ρόδο, την Κω, τη Σκιάθο, τη Μύκονο, τη Σαντορίνη, τη Σάμο και τη Μυτιλήνη. Για όσους δεν πρόσεξαν, να σημειώσουμε ότι τα περισσότερα είναι διεθνή αεροδρόμια, κατασκευασμένα μάλιστα με στρατιωτικές (ΝΑΤΟ) προδιαγραφές, ικανά (εφόσον αναπτυχθούν σωστά) να γίνουν ανταγωνιστικά στο αεροδρόμιο της Αθήνας, φέρνοντας απευθείας πτήσεις εξωτερικού.

Οι Γερμανοί είχαν μελετήσει καλά το «μάθημα». Αν τα περιφερειακά αεροδρόμια είχαν μέχρι πριν από μερικά χρόνια 5-6 εκατομμύρια αφίξεις, η εκτίναξη των μεγεθών του ελληνικού τουρισμού έχει διπλασιάσει τα νούμερα. Μόνο φέτος η κίνηση στα 16 περιφερειακά αεροδρόμια της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 3.000.000 επιβάτες, πλησιάζοντας τις 16 εκατομμύρια αφίξεις. Και από αυτές τα 14 εκατομμύρια πέφτουν τώρα σε γερμανικά χέρια. Κάτι που σημαίνει ότι πολύ σύντομα οι Γερμανοί θα παίξουν τη δική τους μπάλα με πράκτορες και ξενοδόχους, αλλά και αεροπορικές εταιρείες, αφού θα είναι αυτοί που θα ελέγχουν τις πύλες εισόδου στη χώρα μας.

Φυσικά το γερμανικό σχέδιο δεν αφορά μόνο τη Fraport. Αντίθετα, είναι μια πολύ προσεκτικά στημένη δουλειά. Μερικές κρίσιμες «λεπτομέρειες» αποδεικνύουν του λόγου το ασφαλές:

♦ Κύριος τεχνικός σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ στη διάρκεια διαμόρφωσης του προγράμματος αποκρατικοποίησης των αεροδρομίων από τις αρχές του 2012 ήταν η Lufthansa Consulting, θυγατρική της μεγάλης αεροπορικής εταιρείας.

♦ Η Lufthansa, που έχει έδρα το αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης (της Fraport…) και είναι η ατμομηχανή της Star Alliance, συμμετέχει στη Fraport με ποσοστό 8,5%.

♦ Το αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης είναι το τρίτο σε επιβατική κίνηση στην Ευρώπη, με τους επιβάτες της συμμαχίας Star Alliance να ξεπερνούν το 75% της κίνησής του.

Και κάτι ίσως πιο σημαντικό: Η Fraport είναι ένας όμιλος διεθνούς εμβέλειας, αλλά με κρατική υπόσταση, καθώς έχει κύριους μετόχους το κρατίδιο της Έσσης (κατά 31,35%) και το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο του γερμανικού κρατιδίου (κατά 20,02%). Με δυο λόγια, το γερμανικό κράτος βάζει τη βούλα του στην κίνηση επέκτασης των γερμανικών συμφερόντων στον ευρωπαϊκό Νότο.

Για τους Γερμανούς η κίνηση ήταν εκ των ων ουκ άνευ για άλλους δύο λόγους:

1 Η εκ των ανταγωνιστών, Vinci, που συνεργάστηκε για το πρότζεκτ αυτό με τον Μπόμπολα, είχε αποσπάσει πριν από μερικούς μήνες το αντίστοιχο πρόγραμμα των περιφερειακών αεροδρομίων της Πορτογαλίας. Επομένως οι Γερμανοί δεν μπορούσαν να ρισκάρουν άλλη «απώλεια» στη διεκδίκηση του τουρισμού της Νότιας Ευρώπης.

2 Με την κρατική βούλα επισημοποιείται το «τέλος εποχής» για την πάλαι ποτέ Hochtief (άλλοτε μέτοχο και ρυθμιστή στο «Ελ. Βενιζέλος») στην Ελλάδα. Ο κραταιός Γερμανός κατασκευαστής, που πλέον έχει πουληθεί στην ισπανική ACS, αντικαθίσταται από τη Fraport, που, όπως όλα δείχνουν, θα κινηθεί σε συνεργασία με την Lufthansa.

Ακολουθεί το «Ελ. Βενιζέλος»;

Η αναφορά στο τέλος εποχής της Hochtief από τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών («Ελ. Βενιζέλος») δεν είναι τυχαία. Οι Καναδοί επενδυτές της PSP Investments, που πήραν τα αεροδρόμια της Hochtief ανά τον κόσμο (και όχι μόνο στην Ελλάδα), ενδιαφέρονται μεν για την αποκρατικοποίηση, αλλά από την άλλη δεν είναι διαχειριστές αεροδρομίων, αλλά κεφαλαίων. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί με ένα καλό τίμημα να δώσουν τη συμμετοχή τους σε έναν ισχυρό παίκτη για να γράψουν καλά αποτελέσματα στα βιβλία τους.

Κάτι δηλαδή σαν αυτό που είχε γίνει με τη συμμετοχή του Βγενόπουλου στον ΟΤΕ, τον οποίο αγόρασε τελικά η (γερμανική…) Deutsche Telekom στην πρώτη μεγάλη ελληνική αποκρατικοποίηση. Συνεπώς, και στην περίπτωση του αεροδρομίου της Αθήνας, το ποσοστό του 4,9% που κρατά ο Έλληνας εταίρος της Fraport (Κοπελούζος) στο μετοχικό κεφάλαιο του ΔΑΑ δεν αποκλείεται, αν οι Γερμανοί το πάρουν για τα καλά απόφαση, να επιχειρήσουν να το εξαγοράσουν μετατρέποντάς το σε μέσο της επέλασής τους και στο «Ελ. Βενιζέλος» εν όψει της ιδιωτικοποίησής του…

Γερμανική κυριαρχία στον ΟΤΕ

Εκεί που οι Γερμανοί κρατούν και το μαχαίρι και το καρπούζι είναι ο ΟΤΕ. Το μόνο που μένει να απαντηθεί είναι πόσο μεγάλο κομμάτι θα κόψουν. Τις ημέρες που πέρασαν από το αναλυτικό δημοσίευμα του «Ποντικιού» για τις προθέσεις της Deutsche Telekom να αποσπάσει το υπόλοιπο 10% της κρατικής συμμετοχής στον ΟΤΕ, τα στοιχεία του ρεπορτάζ επιβεβαιώθηκαν. Οι Γερμανοί, που έχουν γνωστοποιήσει στο ελληνικό Δημόσιο τις επιθυμίες τους, κινούνται όχι μόνο επίσημα προς το κράτος (που κρατά δύο μερίδια 6% + 4%) αλλά και σε επίπεδο χρηματιστηρίου, «ψωνίζοντας» πακέτα από την ελεύθερη αγορά.

Στόχος της D.T. είναι να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο του Οργανισμού, που ταυτόχρονα είναι η μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα. Γι’ αυτό θέλουν να ανεβάσουν τη συμμετοχή τους από το σημερινό 40% στο 50% και άνω, αφαιρώντας από το ελληνικό Δημόσιο τη δυνατότητα του βέτο που διατηρεί σήμερα.

Με την τιμή της μετοχής του ΟΤΕ να κυμαίνεται μεταξύ 9 και 10 ευρώ τις τελευταίες ημέρες (διόλου τυχαίο ότι διασώθηκε κατά την πρόσφατη καταιγίδα στο Χ.Α.), παραμένει πολύ χαμηλότερα από τα επίπεδα των 26 ευρώ στα οποία είχαν αγοράσει το 20% από τον Βγενόπουλο ή τα 29 ευρώ στα οποία είχαν πάρει άλλο ένα πακέτο το 2011. Έτσι προτίθενται να προσφέρουν τίμημα που περιλαμβάνει τη σημερινή αποτίμηση του ποσοστού (450 εκατ. ευρώ) σε συνδυασμό με premium της τάξης του 20% (κάτι απολύτως λογικό εάν συνυπολογιστούν τα θετικά στοιχεία του οργανισμού). Το επίπεδο των 550 εκατ. ευρώ είναι «λογικό», όπως εκτιμούν στη χρηματιστηριακή αγορά.

Αποκτώντας το 50% οι Γερμανοί θα κυριαρχήσουν στην ελληνική τηλεπικοινωνιακή αγορά. Ήδη η διοίκηση του Μιχάλη Τσαμάζ έχει απαλλάξει τον οργανισμό από τα περισσότερα βαρίδια, επιτυγχάνοντας μεγάλη μείωση στο εργοδοτικό κόστος (μετά τις εθελούσιες), περιορίζοντας τον δανεισμό κατά 40% (από τα 4 στα σχεδόν 2 δισ. ευρώ) και πουλώντας θυγατρικές ή συμμετοχές (Σερβία, Hellas Sat κ.λπ.), που έφεραν στα ταμεία περισσότερο από 1 δισ. ευρώ.

Μια επόμενη ημέρα θα δει τον γερμανικό ΟΤΕ κυρίαρχο σε τεχνολογίες και δίκτυα σταθερής και κινητής, αλλά και να δρομολογεί ένα επενδυτικό πρόγραμμα 1,2 δισ. ευρώ για την εφαρμογή τεχνολογίας οπτικών ινών και άλλων καινοτομιών που θα τον φέρουν πολύ μπροστά από τον ανταγωνισμό. Ταυτόχρονα ρίχνει το βάρος του και στη συνδρομητική TV με το εγχείρημα για την εξαγορά της Nova, για το οποίο οι πληροφορίες επιμένουν ότι δεν πρόκειται για απλό πυροτέχνημα.

Τα χρήματα που έριξε ο ΟΤΕ TV για να πάρει τους αγώνες του Champion League δείχνουν ότι στο Μαρούσι είναι αποφασισμένοι να χτυπήσουν την αγορά και να κερδίσουν σε κάθε περίπτωση. Γι’ αυτό δεν φείδονται κεφαλαίων για να διαμορφώσουν ένα πεδίο μάχης… χωρίς μεγάλες δυνατότητες αντίδρασης για τους αντιπάλους, σχεδόν όπως συνέβη και με την περίπτωση των αεροδρομίων.

Το «μπουκάρισμα» του Άκερμαν στους υδρογονάνθρακες…

Σε αυτό το περιβάλλον φυσικά δεν περνάει απαρατήρητη η τοποθέτηση του Γιόζεφ Άκερμαν στο τιμόνι της Τράπεζας Κύπρου. Εμβληματική φυσιογνωμία του γερμανικού τραπεζικού συστήματος και με ισχυρές διασυνδέσεις με την Ελλάδα, ο Άκερμαν διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διαχείριση του ελληνικού προβλήματος μέσα από μια σειρά ιδιοτήτων και θέσεων που κατείχε: Την περίοδο 2009-2011 ο Ελβετός τραπεζίτης ήταν ταυτόχρονα διευθύνων σύμβουλος της πανίσχυρης Deutsche Bank, σύμβουλος της καγκελαρίου Μέρκελ για τη διαχείριση της ελληνικής κρίσης χρέους, αντιπρόεδρος της Siemens, μέλος της Επιτροπής της Λέσχης Μπίλντερμπεργκ αλλά και πρόεδρος στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός.

Σήμερα, που έχει παραιτηθεί (από το φθινόπωρο του 2013) τόσο από την Deutsche Bank όσο και από τη Siemens, ο Άκερμαν δεν διστάζει να παραδεχτεί πως «εκείνη την εποχή όλοι μας ήμασταν παντελώς απροετοίμαστοι για τη χρεοκοπία ενός κράτους – μέλους της ευρωζώνης». Επίσης δεν έχει διαλευκάνει την υπόθεση των χειρισμών του στη διαχείριση των ελληνικών ομολόγων από την Deutsche Bank, όπως και στις συστάσεις του γερμανικού τραπεζικού κολοσσού σε ειδικές περιπτώσεις ελληνικών μετοχών, όπως η Νεοχημική.

Ο ίδιος οδεύει στο να αναλάβει τις τύχες της Τράπεζας Κύπρου (μετά την ανάληψη του ελέγχου της από την ομάδα του Wilbur Ross και την Tyrus Capital) σε μια κρίσιμη περίοδο, στην οποία το ίδρυμα θα έχει ρόλο στις υποθέσεις που σχετίζονται με την αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της Κύπρου. Πιθανόν να μην είναι τυχαία η παρουσία του Άκερμαν στο νησί λίγους μήνες μετά την πρόταση των δανειστών προς την κυπριακή κυβέρνηση για τη σύσταση ειδικού ταμείου που θα αξιοποιεί τα Συμβόλαια Μελλοντικών Εσόδων από την εξόρυξη φυσικού αερίου.

Για τους υδρογονάνθρακες όμως ενδιαφέρεται και η Roland Berger, η κραταιά γερμανική εταιρεία που συμμετείχε στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της Ανατολικής Γερμανίας και η οποία φέρει την ευθύνη για το περίφημο σχέδιο «Eureca» («Εύρηκα»). Οι Γερμανοί δεν κρύβουν το ενδιαφέρον τους για τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες και συνεχίζουν να πιστεύουν πως υπό προϋποθέσεις μπορούν να αποτελέσουν έναν τρόπο αποπληρωμής μέρους του ελληνικού χρέους.

Η Roland Berger κουμπώνει τέλεια σε μια τέτοια λογική. Διόλου τυχαίο ότι το 2011 είχε προτείνει να τοποθετηθεί όλη η κρατική περιουσία σε ένα ταμείο με έδρα στο Λουξεμβούργο κι από αυτό να πραγματοποιηθούν όλες οι ιδιωτικοποιήσεις με στόχο να βρεθούν 125 δισ. ευρώ. Στη λίστα με τα «ενδιαφέροντα» για τη Roland Berger και οι εναπομείνασες αποκρατικοποιήσεις, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την παραχώρηση μειοψηφικών ποσοστών (μετά το ναυάγιο της εκποίησης) σε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ.

Ίσως ακόμη πιο ενδιαφέρον να είναι το ότι στην εκπροσώπηση της γερμανικής εταιρείας το τελευταίο διάστημα «εμφανίζεται» να βρίσκεται ο Γιώργος Πατεράκης, άνθρωπος των Γερμανών από την περίοδο του Eurofighter και των εξοπλιστικών…