Του Δημήτρη Ναπ. Γιαννάτου Ρήξη φ. 134
Πρόσφατα, ο ηθοποιός Κώστας Καζάκος, σε δηλώσεις του, τις οποίες ανασκεύασε αργότερα, χαρακτήρισε, τη μετανάστευση των νέων, μια κατ’ ουσίαν προδοσία. Θύελλα αντιδράσεων, λοιδορίες, κραυγές και αμέτρητη οργή ξεσηκώθηκαν κατά του ηθοποιού από ένθερμους υποστηρικτές του αστικού και του αριστερού κοσμοπολιτισμού.
Εντυπωσιακή δεν ήταν μόνο η οργή για τον Καζάκο, αλλά η απαξίωση και η υποτίμηση της ίδιας της χώρας, για την οποία κανείς υπερ-εκπαιδευμένος δεν αξίζει να προσπαθήσει. Αριστεροί, που αδιάκοπα μιλούν για ξένη κατοχή, γερμανική Ευρώπη και απώλεια της εθνικής κυριαρχίας, εντέλει απελευθέρωσαν τον βαθύ αντισυλλογικό εαυτό τους. Είναι οι ίδιοι που θαυμάζουν τους ζαπατίστας, τους Κούρδους που πολεμούν για πατρίδα και διαλαλούν τα αυτόνομα τοπικά εγχειρήματα ανά την Ελλάδα και τον κόσμο και ταυτόχρονα απαξιώνουν τον λαό που δεν δημιουργεί μαζικό κίνημα ανατροπής. Ο μηδενισμός της εθνικής ταυτότητας, της συλλογικής κοινοτικής συνείδησης, είναι παρών. Η αέναη μάχη του ατομικού με τα συλλογικό, καταλήγει με καθολική επικράτηση του πρώτου.
Η λέξη προδοσία προκαλεί και διεγείρει έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις, σε ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα. Και, ασφαλώς, σε ατομικό επίπεδο, είναι σεβαστή η απόφαση του ανθρώπου να μεταναστεύσει. Οπωσδήποτε, ανάμεσα στους νέους, υπάρχουν αμέτρητα απελπισμένα παιδιά και όχι μόνο οι «μεταπτυχιακοί-διδακτορικοί» νέοι των βορείων προαστίων, που ήταν οι πρώτοι που έφυγαν.
Το ζήτημα δεν είναι η ατομική απόφαση, αλλά η κατανόηση του μαζικού αυτού φαινομένου, υπό την οπτική μιας πολιτικής και πολιτισμικής φαινομενολογίας. Το υπόρρητο μήνυμα της κατακραυγής, ξεκαθαρίζει όταν αλλάξουμε το ερώτημα: Είναι φυσιολογικό οι νέοι να μένουν και να αγωνίζονται στην πατρίδα τους; Η απάντηση δόθηκε εδώ και είκοσι τουλάχιστον χρόνια. Και είναι αρνητική. Τότε που οι γονείς των σημερινών νέων παραδόθηκαν και γαλούχησαν τα παιδιά στο ατομικό κυνήγι της επίπλαστης ευμάρειας, η οποία συμβάδιζε με την ταυτόχρονη απαξίωση του τόπου και τη νεοφιλελεύθερη οδηγία του «απελευθερωτικού» κοσμοπολιτισμού. Τότε, που το μοναδικό ερμηνευτικό κλειδί του βίου, αλλά και η «ψυχολογία του αποικιοκρατούμενου», έγινε το δυτικό ατομικιστικό φαντασιακό και ο εργαλειακός τρόπος σκέψης.
Το ερώτημα, βέβαια, «πού θέλεις να πεθάνεις;» και όχι το «πού θέλεις να πας;» γέννημα μιας αρχαιοελληνικής τελεολογίας και μιας ανατολικοορθόδοξης (αλλά και εν πολλοίς μη δυτικής) οντολογίας, ακραία αντικαπιταλιστικό στις μέρες μας, αποτελεί παράλογη σκέψη, ειδικά για τους νάρκισσους «αριστερούς» μας.
Μα και για τους υπηκόους μιας γιάπικης οικονομίας, η σκέψη αυτή που μπήκε πρόσφατα και στο μάνατζμεντ (όχι να καθορίζεις τον στόχο, αλλά να φανταστείς το αποτέλεσμα υλοποιημένο και να πας ανάποδα τα βήματα επίτευξης, ώστε να βρεις τον στόχο), αποτελεί τον τρόπο εκμετάλλευσης ατόμων ως οικονομικά όντα χωρίς πατρίδα.
Η οικονομική κρίση μεταμορφώνεται στον καταλύτη που περίμενε και ο τελευταίος διστακτικός νέος, ώστε να κλείσει την πόρτα πίσω του. Η φυγή των νέων, ενώ προκαλείται από την άθλια οικονομική κατάσταση και την απουσία προοπτικής, ταυτόχρονα μοιάζει να εμπεδώνει φυσιολογικά τον νέο ανθρωπολογικό τύπο, τον καπιταλισμικό (καπιταλισμός και πολιτισμός) άνθρωπο-νομάδα. Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου η προτροπή των γεροντότερων: «Να πας έξω να σπουδάσεις και να γυρίσεις. Η Ελλάδα χρειάζεται σπουδαγμένους νέους», θα αντικατασταθεί από το: «Φύγε και μην κοιτάς πίσω σου. Δεν θα πας εσύ χαμένος για την Ελλάδα».
Ο Ζαν Κλωντ Μισεά, στο βιβλίο του Τα μυστήρια της Αριστεράς, μας θυμίζει κάτι ανάλογο, που συνέβη στη Γαλλία το 2012, όταν η Λιμπερασιόν, προέτρεπε: «Νέοι της Γαλλίας, η σωτηρία βρίσκεται αλλού: κοπανήστε την!» ενώ το ΑΡΔΗΝ υπενθυμίζει το ανάλογου ύφους άρθρο του Μιχάλη Μητσού στα ΝΕΑ (2013): «Το μέλλον ανήκει στους κοσμοπολίτες». Η αλλαγή των παραδοσιακών αξιών, η έλλειψη συλλογικού οράματος, η παρασιτική οικονομική και πολιτισμική ιδεολογία του νεοελληνικού σχηματισμού, η απαξίωση του πολιτικού, η εθνομηδενιστική εκπαίδευση της παγκοσμιοποίησης κ.ά, διαμόρφωσαν τις ψυχολογικές συνθήκες, ώστε πολλοί νέοι, «σαν έτοιμοι από καιρό», να μεταναστεύουν.
Η απουσία και η αναζήτηση των νέων ανθρώπων στις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις των πρώτων μνημονιακών χρόνων (όταν η οικονομική σφαγή δεν ήταν ακόμα έντονα συνειδητή), ενώ εμπεριείχε το στοιχείο της αντίδρασης στην παρακμιακή ξύλινη πολιτική των πολιτικών, δεν εξαντλούνταν μόνο σ’αυτήν. Διάχυτο ήταν και το πνεύμα μιας ουδέτερης στάσης για την Ελλάδα που χάνεται, αφού έτσι κι αλλιώς «εγώ, είχα αποφασίσει να φύγω έξω. Τώρα το μόνο που αλλάζει είναι ότι θα μείνω εκεί μετά τις σπουδές».
Το κίνημά μας, μέσω της δημοτικής κίνησης «Μένουμε Θεσσαλονίκη- Ούτε φυγή-ούτε υποταγή», έχει πάρει σαφή πολιτική θέση στο ζήτημα. Φωτεινό παράδειγμα, που χρειάζεται να μπολιάσει και άλλες τοπικές κοινωνίες, ενόψει αυτοδιοικητικών εκλογών. Παράλληλα, χρειάζεται να εστιάσουμε στους νέους που ήδη έχουν μείνει και επιβιώνουν δύσκολα, με σιωπηρή οργή αλλά και αξιοπρέπεια. Τους βλέπεις παντού, σε βενζινάδικα, σε εταιρείες κούριερ, είναι γκαρσόνια και εποχιακοί υπάλληλοι κ.α. Να πολιτικοποιήσουμε την οργή τους και να τονώσουμε την αξιοπρέπειά τους με όραμα. Ταυτόχρονα, είναι κομβικό να στήσουμε δεσμούς με εκείνους τους νέους στο εξωτερικό, που έχουν διακαή τον πόθο της επιστροφής. Παράλληλα, να επιμείνουμε στο πεδίο της παιδείας και του πολιτισμού, μαχόμενοι για μια δημοκρατική, περιεκτικά εθνική παιδεία, αποδομώντας την εκπαίδευση της Αυτοκρατορίας.
4 ΣΧΟΛΙΑ
Στην χώρα αυτή οι πολίτες έχουν τρείς επιλογές,
Η πρώτη είναι να παίξουν με τους όρους ενός διεφθαρμένου συστήματος. Δηλαδή να γλύφουν μια ζωή κατουρημένες ποδιές πολιτικών για να κάνουν μία δουλίτσα δική τους ή να βρουν μία θέση εργασίας στο δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα (μην ξεχνάμε ότι ακόμα και για μια θέση σε σούπερ μάρκετ, πρέπει να πάς μέσω δημάρχου).
Η δεύτερη είναι να βγουν στο περιθώριο, δηλαδή να βρουν μια σπηλιά να μετακομίσουν, και η Τρίτη επιλογή που τους μένει, είναι να μεταναστεύσουν σε άλλη χώρα για να επιβιώσουν…
Αγαπητέ Νίκο,
Είσαι ισοπεδωτικός. Δεν έχουμε σε αυτή τη χώρα όλοι δουλειά, που οφείλεται σε διαφθορά με το δημόσιο. Ο Καζάκος (αν και ο ίδιος ανήκει στους σιτιζόμενους από την εξουσία) σε αυτό που είπε έχει δίκιο. Είναι πράγματι προδότες, επειδή ιεραρχούν την προσωπική τους ευδαιμονία πάνω από την επιβίωση της πατρίδας τους. Αν είχαν μείνει εδώ να πολεμήσουν και να κάνουν παιδιά που να γίνουν Έλληνες θα είχαμε βγει από την παρακμή (όχι από τη λιτότητα επειδή αυτή θα μείνει για πολλές δεκαετίες λόγω των χρεών που μας φόρτωσαν οι βολεμένοι των τελευταίων 40 χρόνων). Βεβαίως, στους μεταμοντέρνους μας καιρούς η λέξη προδότης χτυπάει άσχημα, επειδή η προδοσία (δηλ. η άρνηση της αξίας του έθνους) είναι πλειοψηφική στην ελληνική κοινωνία και συντριπτικά πλειοψηφική στους νέους.
Συγχαρητήρια! Εξαιρετική τοποθέτηση!
Θα ήθελα να προσθέσω κάποιες σκέψεις:
Εκατοντάδες χιλιάδες έλληνες σαν “έτοιμοι από καιρό”, όπως σωστά λέει το άρθρο φύγαμε προς άλλες χώρες. Κάποιοι έφυγαν από επιλογή γιατί τα λεφτά στην Ελλάδα δεν ήταν αρκετά για το επίπεδο ζωής στο οποίο ήταν/ήμασταν συνηθισμένοι. Κάποιοι έφυγαν από ανάγκη μη μπορώντας να ανταπεξέλθουν/ουμε πλέον στα έξοδα διαβίωσης. Κάποιοι ζουν πολύ καλά, κάποιοι άλλοι απλά επιβιώνουν.
Στο κείμενο ο συντάκτης γράφει κάτι σημαντικό αλλά ανολοκλήρωτο:
– Το ζήτημα δεν είναι η ατομική απόφαση, αλλά η κατανόηση του μαζικού αυτού φαινομένου, υπό την οπτική μιας πολιτικής και πολιτισμικής φαινομενολογίας. Το υπόρρητο μήνυμα της κατακραυγής, ξεκαθαρίζει όταν αλλάξουμε το ερώτημα: Είναι φυσιολογικό οι νέοι να μένουν και να αγωνίζονται στην πατρίδα τους; Η απάντηση δόθηκε εδώ και είκοσι τουλάχιστον χρόνια. Και είναι αρνητική. –
Αν μείνουμε στο πολιτισμικό σκέλος, ας γράψουμε καλύτερα “Μετά πνευμάτων δικαίων τετελειωμένων, την ψυχήν του δούλου σου, Σώτερ, ανάπαυσον…” γιατί δε μένει να πούμε κάτι περισσότερο από ένα μνημόσυνο.
Όσο και αν από ηθικής πλευράς όσοι έμειναν είναι ανώτεροι όσων υπέκυψαν στο κάλεσμα της ζωής στο εξωτερικό, όσο και αν αυτοί που έφυγαν από επιλογή δεν είναι ίσοι με αυτούς που έφυγαν από ανάγκη, όσο και αν η υποτίμηση της αξίας του να αγωνίζεται κανείς για το τόπο του, μας έφερε στη τωρινή κατάσταση, όλοι αυτοί οι άνθρωποι που ζούμε στο εξωτερικό είμαστε ένα σημαντικό κομμάτι των δυνητικών παραγωγικών τάξεων της Ελλάδος. Τονίζω δε ότι δουλεύουμε στη συντριπτική πλειοψηφία μας στα πλαίσια παραγωγικών κοινωνιών και όχι σε παρασιτικά μοντέλα αντίστοιχα της ελλάδος των τελευταίων 25 χρόνων.
Οι προδότες, για να έρθουμε στη πέτρα του “σκανδάλου”, είναι και εντός και εκτός της χώρας, είναι οι πάσης φύσεως ατομικιστές που προάγουν το συμφέρον τους με όλα τα μεσα, θεμιτά και αθέμιτα. Όταν λοιπόν γίνεται αυτή η συζήτηση καλό θα είναι να λαμβάνεται υπόψιν και αυτός ο παράγοντας. Γιατί μπορεί κάλλιστα κάποιος που έμεινε στην ελλάδα να το έκανε εις βάρος πολλών άλλων που έφυγαν. Αν κάνουμε τη διάκριση με βάση το ποιός έμεινε και το ποιός έφυγε θα επικρατήσει μόνο αποξένωση και εκατέρωθεν πικρία, προς τέρψιν αυτών που κοιτούν να επωφεληθούν από την καταστροφή μας.
Και εδώ υπάρχει μια νοητή γραμμή υπέρβασης. Ή αυτή η γενιά των ελλήνων μεταναστών θα χαθεί με το πέρασμα των χρόνων για την Ελλάδα σαν να μην υπήρξε ποτέ και θα σκορπίσει κατά το όπου “γης και πατρίς” ή για τη Κίνηση Άρδην υπάρχει ένα ακόμα καθήκον πέραν των όσων προσπαθεί εδώ και χρόνια. Είναι αυτό του συνδετικού κρίκου.
Ένας συνδετικός κρίκος που εκτός από πολιτισμική μάχη, να δίνει και πολιτική μάχη για τους έλληνες του εξωτερικού και μαζί με αυτούς. Να δημιουργηθεί δηλαδή ένα πολιτικό πρόγραμμα στο οποίο μπορεί κανείς να συμμετάσχει με προτάσεις και συμμετοχή αν είναι δυνατόν.
Μια πολιτική εκστρατεία για το δικαίωμα ψήφου είναι σημαντικό κομμάτι αυτή τη χρονική στιγμή. Το πελατειακό κράτος πολεμά κάτι τέτοιο με νύχια και με δόντια και μόνο εσχάτως, στα πλαίσια ενός παιχνιδιού εντυπώσεων, το αναφέρει κατά καιρούς ο τωρινός πρόεδρος της ΝΔ. Και λέω σε επίπεδο εντυπώσεων γιατί οι πολιτικές του ελληνικού κράτους, είναι η διάλυση των συνεκτικών δεσμών που έχουν οι έλληνες του εξωτερικού με το επίσημο κράτος. Λόγω οικονομικής κρίσης έχουν καταργηθεί όλα τα προξενεία, ακόμα και σε χώρες όπου οι έλληνες φτάνουν συνεχώς. Αποκλείεται να του διαφεύγει το γεγονός όμως στο συγκεκριμένο θέμα ούτε αυτός ούτε κανείς άλλος είπαν κουβέντα. Άρα όταν λέει για ψήφο στους έλληνες του εξωτερικού έτσι γενικά και αόριστα πουλάει αέρα κοπανιστό γιατί σε χώρες που η μόνη πρεσβεία απέχει 200-500 ή και 1000 χλμ ποιός θα πάει να ψηφίσει;
Αντιλαμβάνομαι ότι όλα τα παραπάνω είναι ένα μικρό κομμάτι ενός τιτάνιου έργου. Ας κάνει ο καθένας μας και όλοι μαζί αυτό που μας αναλογεί.