Ποδοσφαιροκρατία

Η ψυχοσύνθεση της σημερινής κοινωνίας

Του Γιώργου Ρακκά από την Ρήξη φ. 142

Αν η κλασική αθηναϊκή αυτοκυβερνώμενη κοινωνία θεατροκρατούνταν, σύμφωνα με τη διατύπωση του Πλάτωνα και την αξεπέραστη ανάλυση του Κώστα Παπαϊωάννου, αν δηλαδή, βάσιζε στο υψηλής έκφρασης θεατρικό παιχνίδι της τραγωδίας τη συλλογική πνευματική αυτοανάλυση όλων των κεντρικών σημασιώ, μέσω των οποίων όριζε τη σχέση με τον εαυτό της και με τον κόσμο, η σύγχρονή μας ελληνική κοινωνία ποδοσφαιροκρατείται.
Με τη μέθεξή της σε αυτό το άθλημα, το οποίο έχει μετεξελιχθεί πια σε μια υπερεπιχειρηματική εκσυγχρονισμένη αρένα, με όλη την αδιαφάνεια και τον γκανγκστερικό χαρακτήρα που χαρακτηρίζει την σύγχρονη χρηματοπιστωτικά κυριαρχούμενη και εδώ παρασιτική οικονομία, οι Έλληνες βιώνουν το δίκαιο και το άδικο, το θεμιτό και το αθέμιτο —όλες εκείνες τις αξίες που δίνουν ρυθμό στη σημερινή μορφή του συλλογικού μας βίου.
Έτσι, εκεί που η τραγωδία διαπαιδαγωγούσε τους Αθηναίους πολίτες στη Δίκη, το ποδόσφαιρο διαπαιδαγωγεί τους νεοέλληνες στη στρεψοδικία, καθώς το αίσθημα του δικαίου έχει υποκατασταθεί από έναν οπαδικό πατριωτισμό, για τον οποίον «ο σκοπός αγιάζει πάντοτε τα μέσα» και «η κόλαση είναι πάντοτε οι άλλοι».
Στη γενική «παιδαγωγική» λειτουργία του ποδοσφαίρου βρίσκεται το μυστικό της παντοδύναμης δημοφιλίας του. Η οποία άλλωστε του έχει επιτρέψει να υποδουλώσει ακόμα και αυτήν την πολιτική, την άλλοτε, κατά τη δεκαετία του 1980, πανταχού παρόυσα πολιτική –τότε που σε κάθε σπίτι, από ραδιόφωνα και ασπρόμαυρες τηλεοράσεις, αντηχούσαν στις πολυκατοικίες και τις αυλές οι θυελλώδεις κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις, με τις φιγούρες των ηγετών του τότε διπολισμού να αντιπροσωπεύουν ένα είδος ημίθεου. Με τον ίδιο τρόπο που αργότερα έγιναν ημίθεοι οι ποδοσφαιριστές, και σήμερα οι πρόεδροι των αθλητικών σωματείων, τώρα που για μια σειρά λόγους που δεν μας αφορούν εδώ, το αγωνιστικό επίπεδο καταβαραθρώθηκε στα ελληνικά γήπεδα και οι τύχες του πρωταθλήματος κρίνονται μάλλον εξωαγωνιστικά.
Στις φιγούρες λοιπόν του Μαρινάκη, του Σαββίδη, του Δημήτρη Γιαννακόπουλου (aka dpg) και του Μελισσανίδη, στην εξωθεσμική και πολλές φορές αντιθεσμική τους δραστηριότητα, στις αξίες που πρεσβεύει ο αδιαφανής υπερπλουτισμός τους, στην εξουσία που εκπέμπουν, ρευστοποιημένη στα πλήθη των πιστών-οπαδών, στη σωρεία των κάθε είδους σελέμπριτι, πολιτικών και μη, που συνωστίζονται δίπλα τους για μια φωτογραφία, στην αποθέωση του λούμπεν και του gangsta, καθρεφτίζεται όλη η ψυχοσύνθεση της σημερινής κοινωνίας, οι νοοτροπίες και οι κυρίαρχες συμπεριφορές της.
Στον Ολυμπιακό θα δει κανείς πως, λογουχάρη, έχει εκφυλιστεί το λαϊκό ήθος της «Δραπετσώνας» που άλλοτε τραγουδούσε ο Μπιθικώτσης· στους προσφυγικούς ΠΑΟΚ και ΑΕΚ, πως ο «καημός της Ρωμιοσύνης» έχει καταπέσει σε εργαλείο συμμορίτικης αντεκδίκησης· στον Παναθηναϊκό, πως η κουλτούρα της ΛΜΑΤ (Λούμπεν Μεγαλοαστική Τάξη) έχει κατισχύσει μέσα στις τάξεις των πλούσιων αστών έναντι κάθε έκφρασης υψηλού φρονήματος.
Λείπει η ποίηση, το τραγούδι, η λογοτεχνία και ο κινηματογράφος –οι μόνες εκφράσεις του πνεύματος που θα μπορούσαν να τα συζητήσουν όλα αυτά δείχνοντας στην κοινωνία πώς καθρεφτίζεται το πρόσωπό της. Λείπει και η κωμωδία, ώστε να αποκαλύψει την ακραία κατάπτωση, δείχνοντας τη γελοία ουσία των πραγμάτων για τα οποία αυτή η κοινωνία είναι έτοιμη να αλληλοσκοτωθεί.
Και, ελλείψει όλων αυτών, περνιούνται και τεχνηέντως προβάλλονται ως πρωτοπορία οι καταθλιπτικές στηλιζαρισμένες ακαταληψίες ενός Λάνθιμου ή, χειρότερα, οι διάφορες εκδοχές οι οποίες αφηγούνται μονότονα τα διάφορα στερεότυπα και τα υποκριτικώς ευαίσθητα ιδεολογήματα του One World.
Θα είχε ένα ενδιαφέρον να αναρωτηθούμε για το ψυχολογικό σοκ του κόσμου που διαπαιδαγωγείται από το ποδόσφαιρο, καθώς κι εκείνου που συγκροτείται από αυτά τα θλιβερά υποκατάστατα πρωτοποριών, όταν έρθει σε πρόσκρουση με το νεοθωμανικό έθνος του Ταγίπ Ερντογάν, που βλέπει τους μιναρέδες σαν τις λόγχες που στοχεύουν στις καρδιές των απίστων…